Savunma Sanayi Başkanı İsmail Demir, Rusya'dan ikinci parti S-400 Hava Savunma Sistemi alımıyla ilgili açıklamasında şu ifadeleri kullandı:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Bizler, masaya 2 sistem için oturduk. Proje, tek bir proje. Bir proje yaptık, ikinci projeyi yapacak değiliz. Biz bunun 1'inci partisini aldık, 2'nci partiyi de hemen akabinde teslim alabilirdik; ancak orada bu sürecin önemli parametrelerinden bir tanesi teknoloji transferi ve ortak üretimdi. Bu konudaki müzakerelerin biraz zaman alması neticesinde sürecin devamı zamana yayıldı. Türkiye 2'nci sistemi de alacağım diye inatlaşıyor algısı doğru değil. Biz başından beri 2 sistem için masaya oturduk."</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neler oluyor?</h2>2017 yılında 2,5 milyar dolar değerinde bir anlaşma ile alınan S-400 Hava Savunma Sistemleri, başta ABD olmak üzere NATO bloğundan büyük tepki toplamış ve Türkiye ortaklarından biri olduğu F-35 projesinden çıkarılmıştı. Ayrıca, ABD tarafından CAATSA yaptırımları uygulanması da Türkiye-ABD ilişkilerinde gerginliğe yol açmıştı. Ukrayna'yı işgali nedeniyle geniş çaplı yaptırım uygulanan Rusya'dan ikinci kez S-400 alımının gerçekleşebileceğinin dile getirilmesi, "Türkiye'ye yeni yaptırımlar uygulanmasına yol açacağı" tartışmalarını gündeme getirdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nasıl değerlendiriliyor?</h2>Savunma Sanayi Başkanı Demir'in teknoloji transferi ve ortak üretime vurgu yapmasının Türkiye'nin özellikle son 10 yıldır uyguladığı savunma sanayi stratejisiyle yakından ilişkili olduğu değerlendiriliyor. Savunma sanayiinde dışa bağımlılığın azaltılması ve yerli üretimin teşvik edilmesi politikaları başta Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak üzere siyasiler tarafından sıklıkla dile getiriliyor ve kamuoyunda olumlu tepkiler alıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">SİHA'ların yeri: Savunma sanayii her ne kadar hava, kara ve deniz olmak üzere tüm alanlarda askerî projeler yürütse de hava kuvvetlerine yönelik projelere ağırlık veriliyor. Bu anlamda, Bayraktar firması tarafından üretilen İHA ve SİHA'lar "Türk savunma sanayiinin lokomotifi" olarak görülüyor. Savunma sanayiinde yerli üretimin ağırlık kazanması ve Bayraktar tarafından üretilen SİHAların orduda aktif kullanımı Türk dış politikasının militarizasyonu ile eşgüdümlü olarak ilerliyor. Libya, Suriye, Karabağ ve son olarak Ukrayna'da aktif olarak kullanılan TB2 model SİHA'lar hem Türkiye'nin sınır ötesi operasyonlarına katkı sağlayarak dış politikada askerî güç kullanımını artırıyor hem de ihracatına büyük önem verilen SİHA'lara bir pazarlama imkânı yaratıyor.&nbsp;</li></ul>Yerli üretim SİHA'ların Türk ordusunun saldırı ve operasyon kabiliyetini artırmasına rağmen savunma kabiliyetine "sınırlı katkısı" olduğu ifade ediliyor. Bu noktada, Rusya'dan alınan S-400 sistemleri hava savunma kabiliyetlerinin artırılması için bir fırsat olarak görülüyor; ancak temel motivasyonlardan birinin teknoloji transferi olması önem taşıyor.&nbsp;2021 yılında, bir önceki yıla göre askerî harcamalarını %4,4 oranında azaltan Türkiye, savunma sanayiinde yerli üretimi önceleyerek silah ihracatçısı bir ülke konumuna gelmeyi hedefliyor. Rusya'nın da hava savunma sistemlerinin teknoloji transferine yeşil ışık yakması S-400'leri cazip bir seçenek hâline getiriyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki neden şimdi?</h2>2017 yılında alınan ilk parti S-400 sistemleri nedeniyle yaptırımlara maruz kalan Türkiye, NATO ve ABD tarafından açık şekilde eleştirilmişti. Aradan geçen 5 yıllık sürede Türkiye-ABD ilişkilerinde sınırlı da olsa bir iyileşme yakalandığı ifade ediliyor. Ayrıca Rusya’nın Ukrayna'yı işgalinin Türkiye’nin NATO’daki konumunu ön plana çıkarma fırsatı yarattığı yorumları da yapıldı. İstanbul'da, Rusya ve Ukrayna arasında barış görüşmelerinin yapılması, TB2 tipi SİHA’ların Ukrayna ordusu tarafından etkin şekilde kullanılması ve Türkiye'nin Rusya'ya karşı izlediği denge politikası Türkiye için hem NATO hem de Rusya’ya karşı konumunu güçlendirme fırsatı yarattı.&nbsp;Sonuç olarak, Türkiye’nin bu dönemde yapılacak bir S-400 alımının hem ABD-NATO ekseninde 2017’de olduğu kadar sert sonuçları yaratmayacağını hem de Rusya’nın görece zayıf olduğu bir durumda kendisine avantaj yaratacağını düşündüğü yorumları ağırlık kazanıyor.

Aposto Gündem

S-400'lerde ikinci parti olacak mı?

ABD Hazine Bakanlığı, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada Türkiye'ye Rusya'dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemi sebebiyle CAATSA (ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası) kapsamında yaptırım uyguladığını duyurmuştu. Tasarıda yer alan yaptırımların özellikle Savunma Sanayi Başkanlığı’na yönelik olması Türkiye’nin savunma sanayisinde üretimin ve ihracatın bu durumdan nasıl etkileneceğini düşündürüyor.<ul><li>Bir adım geriden: Alınan yaptırım kararına göre Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), SSB Başkanı İsmail Demir, SSB Başkan Yardımcısı Faruk Yiğit, SSB Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı'ndan Mustafa Alper Deniz ve Serhat Gençoğlu yaptırım listesine dâhil edildi. Bu kapsamda listedeki kişilerin ABD'deki mal varlıkları dondurulacak ve ilgili isimlere vize kısıtlamaları getirilecek. Ayrıca Türkiye Savunma Sanayi Başkanlığı ABD'den ihracat lisansı ve ABD merkezli ve uluslararası finans kuruluşlarından kredi alamayacak. &nbsp;</li><li>Tepkiler: Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada "ABD'nin Türkiye'ye karşı tek taraflı yaptırımlar içeren kararını kınıyor ve reddediyoruz," ifadelerine yer verilirken ABD, "vahim yanlıştan bir an evvel geri dönmeye" davet edildi. SSB Başkanı Demir, "herhangi bir karar Türk savunma sanayini hiçbir şekilde engellemeyecektir," açıklamasında bulundu. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov yaptırımları "uluslararası hukuka saygısızlık" olarak nitelendirdi. &nbsp;</li><li>Etkiler: ABD'den ekipman ve teknoloji ithalatının gerçekleştirilememesi savunma sanayisindeki üretimde olumsuz durumlar yaratabilir. BBC Türkçe'ye konuşan havacılık, uzay ve savunma sistemleri uzmanı Arda Mevlütoğlu, yaptırımların olumsuz etkisinin kısa vadede yoğun olarak görüleceğini ve üretim faaliyetlerinin yanı sıra doğrudan ya da dolaylı olarak ihracat faaliyetlerinin de olumsuz etkilenebileceğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZGY5ZjY4MWZiZWUzMDAwN2U1Njk3NiZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWVmNDdkNzkyM2ZjMmIwMDA4NzBmMDgzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iYmMuY29tJTI1MkZ0dXJrY2UlMjUyRmhhYmVybGVyLWR1bnlhLTU1MzQxOTE4"">öngörüyor.</a> Mevlütoğlu, Savunma Sanayi Başkanlığı’nın Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve güvenlik kurumlarına sistem, araç-gereç ve platform tedarik ettiğini ve bu tedarikler için üreticilerin ihracat lisansları alması gerektiğini de belirtiyor. Reuters'ın haberine göre iki ülke arasındaki anlaşmalardan, yaptırımlardan etkilenecek olanlarının büyüklüğü 1,5 ve 2,3 milyar dolar <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZGY5ZjY4MWZiZWUzMDAwN2U1Njk3NiZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWVmNDdkNzkyM2ZjMmIwMDA4NzBmMDgzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5yZXV0ZXJzLmNvbSUyNTJGYXJ0aWNsZSUyNTJGdXNhLXR1cmtleS1zYW5jdGlvbnMtaW50LWlkVVNLQk4yOFAxSFc="">aralığında.</a> Bu miktar Türkiye ve ABD arasındaki ticaret hacminin %5’ini oluşturuyor. &nbsp;</li><li>Savunma sektörü: Türkiye’de savunma ve havacılık sanayisinin 2019 yılı gelirleri, bir önceki yıla göre %24,3 artarak 10 milyar 884 milyon dolara <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZGY5ZjY4MWZiZWUzMDAwN2U1Njk3NiZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWVmNDdkNzkyM2ZjMmIwMDA4NzBmMDgzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jdW1odXJpeWV0LmNvbS50ciUyNTJGaGFiZXIlMjUyRmFiZG5pbi10dXJraXlleWUteWFwdGlyaW1sYXJpLXNhdnVubWEtc2FuYXlpc2luZGUtdXJldGltLXZlLWlocmFjYXQteWFwdGlyaW1sYXJkYW4tb2x1bXN1ei1ldGtpbGVuZWJpbGlyLTE3OTkyNjg="">yükselmişti.</a> Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği'nin (SASAD) raporuna göre ihracat ise bir önceki yıla göre %40,21 artarak 3,68 milyar dolara çıktı. 2019'da sektörde gerçekleştirilen ithalat ise 3,88 milyar dolar oldu. ABD Dışişleri Bakanlığı, 2019 yılında Türkiye'ye çoğunluğunu havacılık sektörü ve havacılık ekipmanı ile gaz türbinlerinin oluşturduğu 581,6 milyon dolar değerinde ihracat lisansı izni vermişti. &nbsp;</li><li>Gelecek: ABD Savunma Bakanlığı'ndan ihracat lisansı alınamadığı için Türkiye'nin Pakistan'a satmak üzere anlaştığı 30 ATAK helikopterinin motoru satışı henüz gerçekleşmedi. Yaptırımlar var olan anlaşmaları etkilemeye başladığı gibi ileride Türkiye’nin olası ithalat anlaşmalarını da olumsuz etkileyebilir. Mevlütoğlu’na göre ABD ile ilişkisini bozmaktan çekinen ülkeler, Türkiye'nin savunma sanayi sektöründen tedarik etme konusunda isteksiz davranabilirler. Öte yandan Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir yaptığı açıklamada Türkiye'nin ihraç ettiği veya kullandığı ürünlerde ABD menşeli bileşenlere zaten uzun zamandır kısıtlayıcı bir tavır olduğunu belirtti. Demir, F-16 modernizasyonu ve havacılık şirketi Sikorsky'nin Türkiye'deki faaliyetlerinin yaptırımlardan etkileneceğini düşünmediklerini de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZGY5ZjY4MWZiZWUzMDAwN2U1Njk3NiZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWVmNDdkNzkyM2ZjMmIwMDA4NzBmMDgzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5udHYuY29tLnRyJTI1MkZ0dXJraXllJTI1MkZhYmRuaW4teWFwdGlyaW0tbGlzdGVzaW5kZS15ZXItYWxhbi1kZW1pcnRhbS1iYWdpbXNpei1zYXZ1bm1hLXNhbmF5aWkteW9sdW5kYWtpLWNhbGlzbWFsYXItdGFtLWthcmFybGlsaWtsYS1zdXJlY2VrJTI1MkNLNGxMdnpjNFlrYWFib0ZUVFNlRl9B"">ekledi.</a></li></ul>

Savunma Sanayi ile ilgili hikayeler