<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; <a fr-original-style="" href="https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/maharet-kazanctan-vergi-alabilmek-harcamadan-degil/748103" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Alaattin Aktaş</a>:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Dolaylı vergi tahsilatı geçen yıl 2022’ye göre tam %101 artış gösterdi. Bu, dolaylı vergide şimdiye kadar kaydedilen en hızlı artış.2022’de 1 trilyon 463 milyar lira olan dolaylı vergi, geçen yıl 2 trilyon 946 milyar liraya fırladı. 2023’ün yıllık ortalama fiyat artışı (aralık-aralık değil) %54’tü.2023’ün yıllık ortalama dolar kuru artışı %43’tü. Yani geçen yılki dolaylı vergi artışı enflasyona da, kur artışına da fark attı.Bunun sonucunda dolaylı vergi tahsilatı geçen yıl tam 124 milyar dolara ulaştı. Dolaylı vergide geçen yılki dolar bazlı artış %41’i buldu."</blockquote>

EXANTE

Geçtiğimiz hafta ekim ayı enflasyon verisinin açıklanmasıyla birlikte 2023 için ehliyet ve pasaport harçları ile trafik cezalarındaki artışı belirleyecek olan "yeniden değerleme oranı" da belli oldu.Tüketici fiyatlarının (TÜFE) ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %85,51&nbsp;artış yaşamasına ve yıllık enflasyonun 2022 sonunda %65 seviyesinde gerçekleşeceği beklentisine rağmen; üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE) on iki aylık ortalamaları üzerinden hesaplanan yeniden değerleme oranı (TÜFE ile Yİ-ÜFE arasındaki makasın açılmasının da etkisiyle)&nbsp;geçtiğimiz yıl %36,2 seviyesinde gerçekleşirken bu yıl %122,9 olarak belirlendi.Tüm harçlardaki artışın hesaplanmasında kullanılan yeniden değerleme oranı, yurt dışından getirilen telefonların Türkiye'de kullanılabilmesi için ödenmesi gereken IMEI kayıt harcındaki zammın hesaplanmasında da kullanılıyor. Bu yıl 2 bin 732 lira olan harç, önümüzdeki yıl 6 bin 091 liraya yükselecek. Böylelikle ilk belirlendiğinde 100 lira olan kayıt harcı 11 yılda 60 katına çıkmış oldu.Türkiye'deki satış fiyatı 31 bin lira olan başlangıç seviyesi (128 GB) bir iPhone 14, güncel döviz kurlarına göre Almanya'da yaklaşık 18 bin 200 liraya, Birleşik Krallık'ta 18 bin liraya, ABD'de de ise 14 bin 800 liraya satışa sunuluyor. Fiyatlardaki fark göz önünde bulundurulduğunda bu cihazı Türkiye'de almaktansa yurt dışından getirilen bir cihazı pasaporta işletmek, (pasaport harcını hesaba kattığımızda dahi) daha hesaplı hâle geliyor. Bu fiyat avantajının “suistimal edilmesini” önlemek isteyen devlet ise bir pasaporta ancak 3 yılda bir yeni bir mobil cihaz işletilmesine izin veriyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Verginin vergisinin vergisi</h2>Yurt dışında 15-18 bin lira bandında fiyatlandırılan bir cihazın Türkiye’de 31 bin liralık etikete sahip olmasının nedeniyse basit: vergiler ve vergilerin vergileri.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2002 yılından itibaren Avrupa Birliği’ne uyum sürecinin bir parçası olarak uygulanmaya başlanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) de tıpkı KDV gibi bir dolaylı vergidir. Gelir vergisi vb.’nin aksine KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergiler harcama yapanın gelirini dikkate almadığından, herkese aynı oran veya tutarda uygulanır. Bu yönüyle de adaletli olmasa bile, gelirin vergilendirilmesinde zorluk yaşayan ülkelerde tahsilatlarının kolay ve hızlı olmasından ötürü vergi idarelerince de sevilir. Türkiye’nin de vergi gelirlerinin yaklaşık üçte ikisi dolaylı vergilerden oluşmaktadır.</li></ul>Ancak iPhone 14 için daha ÖTV'sini dahi ödemeden hesaba dahil olan iki harç daha var: %1’lik Kültür Bakanlığı payı ile %10’luk TRT bandrol ücreti. Kabaca 15 bin lira maliyetli bir iPhone 14 için de sırasıyla önce 150 lira Kültür Bakanlığı payı, ardından da 1500 lira TRT bandrol ücreti ödeniyor. %50 ÖTV bu şekilde vergilendirilmiş 16 bin 650 liralık bedel üzerine aksettirilirken %18 KDV ise 8 bin lirayı aşan ÖTV’nin eklenmesiyle ortaya çıkan yaklaşık 25 bin liralık meblağın üzerine ekleniyor ve -tüm vergiler giriş fiyatı üzerinden hesaplansa 26-27 bin seviyesinden satışa sunulması gereken- cihazın fiyatı da 30 bin lirayı aşıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ÖTV, üzerine uygulanan KDV nedeniyle "verginin vergisinin" ödenmesiyle uzun yıllar boyunca tartışma konusu olmuştu. Ancak İstanbul 2. Vergi Mahkemesi’nin açtığı dava neticesinde Anayasa Mahkemesi’nin verdiği 25 Aralık 2014 tarihli karar ile bu durum yasal zemin kazanmış oldu. KDV Kanunu'nun 24/b maddesi uyarınca vergi, resim, harç, fon karşılığı gibi unsurlar da KDV matrahına dahil edilmektedir.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Otomobilde durum</h2>Otomobilde ise aracın fabrika çıkış fiyatı üzerinden farklı dilimlere farklı oranlarda ÖTV uygulanıyor. Matrahı 120 bin liranın altındaki otomobiller %45’lik dilimde, 120-150 bin arasındakiler %50’lik dilimde, 150-175 bin lira olanlar %60 ve 175-200 bin lira arasındakiler %70'lik dilimdeyken, ÖTV matrahı 200 bin liranın üzerinde olan araçlar ise %80’lik dilimde yer alıyor.&nbsp;Ancak Türk lirasında yaşanan değer kaybı ve yüksek enflasyon nedeniyle otomobil fiyatlarında yaşanan artışa bağlı olarak vergi dilimlerinin de anlamını yitirdiğini söylemek mümkün. EBS Danışmanlık’tan <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/erolsahin_ebs/status/1587714345890349057" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Erol Şahin</a>’in&nbsp;paylaştığı verilere göre ekim ayında satılan otomobillerin yüzde 85’i %80’lik en üst dilimde yer alırken, yalnızca yüzde 10’u %70’lik dilime girebildi. Daha düşük dilimlerde ise hiç satış olmadı. Gazeteci <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/eozpeynirci/status/1588927761283878912" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Emre Özpeynirci</a>’nin paylaştığı verilere göreyse yılın ilk 10 ayında yapılan sıfır otomobil satışları, tüm satışların ancak %0,5’ine karşılık geldi. Yani her 1000 kişiden sadece 5 tanesi sıfır otomobil alabildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Basit bir hesapla matrahı 200 bin lira olan bir aracın satış fiyatı %80 ÖTV ve %18 KDV ile 424 bin lirayı buluyor. Yani vergiler aracın fiyatının %112’sine ulaşmış durumda. Yine otomobil üreticilerinin yayımladığı güncel fiyat listelerine göreyse 400 bin liranın altında kasım ayı itibarıyla sadece tek bir model kaldı: Hyundaki i10. Bu modelde de vergiler %100,6’yı buluyor.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki ya alkollü içkiler?</h2>ÖTV’nin varlığını hissettirdiği bir diğer kalem ise içkiler.&nbsp;Tekel Bayileri Yardımlaşma Derneği Başkanı Erol Dündar, geçtiğimiz günlerde sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda önümüzdeki yıl alkollü içkilere %35-40 bandında yeni bir ÖTV zammı uygulanacağını söyledi. 27 Mayıs'ta Resmî Gazete'de yayımlanan son vergi zamlarına göre %45 alkole sahip 70’lik rakıdaki vergi yükü %280, 50’lik şişe birada ise %146 olmuştu.Vergi Uzmanı Dr. <a fr-original-style="" href="https://vergiyedair.com/2022/05/27/alkollu-iceceklerde-otv-zammi-seruvenimiz/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ozan Bingöl</a>'ün yayımladığı verilere göre 2010 yılında bir litre alkolde yaklaşık 50 lira olan ÖTV tutarı, bu yıl itibarıyla 600 lirayı aşarken, ÖTV'de son 12 yıldaki artış oranı da %1070'e (yüzde bin yetmiş) ulaşıyor. Alkollü içkilerin, 2006'da tahsil edilen tüm ÖTV'nin içinde %5 olan payı ise 2021 yılında %11'e yükselmiş durumda. Yine 2021 yılında 17,9 milyar lira olan bütçe hedefine rağmen devlet alkollü içkilerden 22,8 milyar lira ÖTV tahsil ederek bütçe hedefini %27,3 oranında aşmayı da başarmış. Dr. Bingöl, hükümetin alkole uyguladığı ÖTV'nin bu özelliğiyle toplum sağlığını korumayı hedefleyen bir vergi politikası aracı olmaktan çıkıp doğrudan yaşam tarzına müdahale aracına dönüştüğünü belirtmekte.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç</h2>Neticede iPhone 14 ya da sıfır km Hyundai 10i alan her&nbsp;vatandaş bir tane de devlete ısmarlıyor.&nbsp;Daha pahalı bir araba alması durumundaysa aldığından daha iyi bir modeli devlete hediye ediyor. Alkolde ise durum daha da vahim. Mahallesindeki tekelden yetmişlik rakı alan bir vatandaş devlete iki tane litrelik rakı ısmarlarken iki bira alan vatandaş ise devlete üç bira ısmarlamış oluyor.

dolaylı vergi ile ilgili hikayeler