<a fr-original-style="" href="https://www.atypi.org/conferences/atypi-warsaw-2016" rel="noopener ugc nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ATypI Varşova Konferansı</a>’nın 2016’daki ayağında ilk defa duyurulan değişken (variable) font teknolojisi çeşitli yazılım şirketleri tarafından hâlen geliştirilmekte olan bir algoritmadır. Bu algoritmanın temelinde bir yazı ailesinin bünyesinde bulunan onlarca farklı görsel özelliğin (ağırlık, genişlik, uzunluk, vs.) tek bir font dosyasında toplanması yer almaktadır. Diğer bir deyişle, font dosyası içerisinde kalın-ince, dar-geniş, uzun-kısa gibi çeşitli tipografik parametreleri barındırabilen çok yönlü bir font sistemi mevcuttur. Bu yazıda Türkiye İş Bankası Müzeleri için geliştirilmiş özel Müze Mono font projesi, değişken fontlar bağlamında örnek olarak ele alınmıştır.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://vimeo.com/404005602?embedded=true&source=vimeo_logo&owner=5290700" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/7/2022-08-04T11:32:08.140Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.37" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> Gerek değişken gerek geleneksel font olsun, yazı tasarımı en nihayetinde bir alfabenin harflerinin, sayılarının, noktalama işaretlerinin ve çeşitli karakterlerinin (gliflerinin) uyumlu bir şekilde görsel tasarımını içermektedir. Mecra fark etmeksizin gerek sayısal ortamda gerek kalemle kâğıt üzerinde bu görsel sistem kurgulanıp ortaya çıkarılmaktadır. Müze Mono değişken font projesi Emre Senan’ın 2019 yılında Türkiye İş Bankası’nın Ankara’da bulunan <a fr-original-style="" href="http://www.emresenan.com/olup-bitenler-shit-happens/turkiye-is-bankasi-iktisadi-bagimsizlik-muzesi-economic-independence-museum-of-isbank" rel="noopener ugc nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İktisadi Bağımsızlık Müzesi</a>’nin kimliği için tasarladığı harflerden yola çıkarak geliştirilmiştir.<a fr-original-style="" href="https://bit.ly/2xZXaWt" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazının tamamı burada ➚</a>

Türkçe Tipografi Topluluğu olarak Türkiye’de yazı tasarımı üzerine çalışan tasarımcılara söz veriyoruz. Serinin ilk yazısında, Emre Senan ve Onur Yazıcıgil’in işbirliklerini kendilerinden dinliyoruz.

Müze Mono: Değişken Font Projesi

<img src="https://images.aposto.com/2022/3/2/1649172827454.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.63" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Font Moda Haftası, 4–8 Nisan 2022 tarihleri arasında yapıldı.Geçtiğimiz şubat ayındaki <a data-href="https://medium.com/tipografi/tipografi-haberleri-%C5%9Fubat-2022-9d9bcbc58c9c" fr-original-style="" href="https://medium.com/tipografi/tipografi-haberleri-%C5%9Fubat-2022-9d9bcbc58c9c" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tipografi Haberleri</a>’nde duyurduğumuz, <a data-href="https://fonts.ilovetypography.com" fr-original-style="" href="https://fonts.ilovetypography.com/" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">I Love Typography</a>’nin (ILT) düzenlediği <a data-href="https://fontfashion.com" fr-original-style="" href="https://fontfashion.com/" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Font Moda Haftası</a>, 4–8 Nisan 2022 tarihleri arasında çevrim içi olarak yapıldı.Etkinliğin ilk günü, <a data-href="https://twitter.com/arabictype" fr-original-style="" href="https://twitter.com/arabictype" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dr. Nadine Chahine</a>’in insan merkezli markalamaya yönelik fontlarla ilgili <a data-href="https://youtu.be/Zcr_GkRzyp4" fr-original-style="" href="https://youtu.be/Zcr_GkRzyp4" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">konuşmasıyla</a> açıldı. Chahine konuşmasında, tek kutuplu dünyadan çok kutuplu dünyaya geçişin tasarım alanında yankılanacağını, artık tarafsız olmanın mümkün olmadığını ve insan merkezli markalamanın geri getirilmesi gerektiğini tartıştı. Polymode Studio ve <a data-href="https://xyztype.com" fr-original-style="" href="https://xyztype.com/" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">XYZ Type</a>, Polymode Studio için hazırlanan değişken yazıtipi <a data-href="https://www.polymode.studio/practical/polymode-sans/" fr-original-style="" href="https://www.polymode.studio/practical/polymode-sans/" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Polymode Sans</a>’ın tasarım sürecini <a data-href="https://youtu.be/GeAON14B914" fr-original-style="" href="https://youtu.be/GeAON14B914" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlattı</a>. Yazı tasarımcısı <a data-href="https://twitter.com/MalouVerlomme" fr-original-style="" href="https://twitter.com/MalouVerlomme" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Malou Verlomme</a> ise bir yazıyüzünün ses çıkarıp çıkarmadığı üzerinden tasarladığı yeni yazıyüzü <a fr-original-style="" href="https://fonts.ilovetypography.com/fonts/malou-verlomme-type/boucan" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Boucan</a>’ın ses ve şekil arasındaki bağlantılarını <a data-href="https://youtu.be/6UTuN8wXQ3Q" fr-original-style="" href="https://youtu.be/6UTuN8wXQ3Q" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlattı</a>. Ayrıca Steven Heller, her harfin, İtalyan ressam ve tasarımcı <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Fortunato_Depero" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fortunato Depero</a>’nun fütürist üslubunu anımsattığı söyleyerek Boucan’ı <a fr-original-style="" href="https://ilovetypography.com/2022/04/05/steven-hellers-font-of-the-month-boucan/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ayın yazıyüzü</a> seçti. <a fr-original-style="" href="https://www.marksimonson.com" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mark Simonson</a>, bir dönem oldukça popüler olan sans serif yazı ailesi Proxima Nova’ya tamamlayıcı ve uyumlu bir serif arkadaş ihtiyacını karşılayan yeni yazıyüzünün tasarım sürecinden <a fr-original-style="" href="https://youtu.be/_FE9R6ZOnm4" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bahsetti</a>. <a fr-original-style="" href="https://www.fontfabric.com" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">FontFabric</a>’ten Plamen Motev ve Pavel Pavlov, bir yazıyüzü aynı anda nasıl hem sesli hem de işlevsel olabilir sorusundan hareketle Görüntünün İncelikleri ile Metnin Formalitesi Arasında başlıklı bir <a fr-original-style="" href="https://youtu.be/hpegWKbWeV0" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sunum</a> yaptı.&nbsp;Konuşmaların tamamı ILT’nin <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=_zmodHxs1XY&list=PLR_-ZxhvgS6Ymq9JHCvdTKrtPeZS8Mp4L" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YouTube</a> sayfasından izlenebilir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"> <img src="https://images.aposto.com/2022/3/4/1649956752064.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ange Degheest’in anısına düzenlenen sergi Breton’daki sanat akademisi <a data-href="https://www.eesab.fr" fr-original-style="" href="https://www.eesab.fr/" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">EESAB</a>’tan yazı tasarımı atölyesi öğrencileri, öğretmenleri ile birlikte Une saison graphique 2020 festivalinin bir parçası olarak Fransız yazı tasarımcısı Ange Degheest’in (1928–2009) anısına bir <a data-href="https://velvetyne.fr/degheest/infos.html" fr-original-style="" href="https://velvetyne.fr/degheest/infos.html" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sergi</a> düzenledi. <a data-href="https://velvetyne.fr/degheest/infos.html" fr-original-style="" href="https://velvetyne.fr/degheest/infos.html" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sergi</a>, büyük ölçüde unutulmuş olan, yirminci yüzyılın ikinci yarısında matbaa ve telekomünikasyon alanındaki teknik çalkantılara tanıklık eden tasarımcıya ilişkin ilk kez halka açılan kişisel arşivlerden orijinal objeleri ve belgeleri içeriyor. Ayrıca sergi kapsamında, Poem Editions tarafından sergiye ilişkin, ocak ayındaki <a data-href="https://apos.to/s/61bf2de91486a5000641a573" fr-original-style="" href="https://apos.to/s/61bf2de91486a5000641a573" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tipografi Bülteni</a>’nde <a data-href="https://www.women-in-type.com/" fr-original-style="" href="https://www.women-in-type.com/" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Women in Type (Yazıdaki Kadınlar)</a> adlı projesinden genişçe bahsettiğimiz Dr. <a data-href="https://twitter.com/alicesavoie?utm_source=aposto" fr-original-style="" href="https://twitter.com/alicesavoie?utm_source=aposto" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Alice Savoie</a>’nın “Fransa’nın yazı tarihinin kadın hayaleti” başlıklı yazısının da bulunduğu yirmi dört sayfalık bir <a data-href="https://www.poem-editions.com/products/degheest" fr-original-style="" href="https://www.poem-editions.com/products/degheest" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">broşür</a> yayımlandı. Degheest’in yazı tasarımları yeniden canlandırılarak <a data-href="http://velvetyne.fr/fonts/degheest/" fr-original-style="" href="http://velvetyne.fr/fonts/degheest/" rel="noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Velvetyne Yazıevi</a>’nin ağ sayfası üzerinden açık font lisanslı olarak kullanıma sunuldu. 🇬🇧

Nisan ayında yaşanan önemli gelişmeler arasında, ILT'nin düzenlediği Font Moda Haftası ve Fransız yazı tasarımcısı Ange Degheest anısına düzenlenen sergi var.

font ile ilgili hikayeler