Güneş ve rüzgâr öncülüğünde rekor kapasite artışı

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Yenilenebilir Enerji Piyasa Güncellemesi raporuna göre yenilenebilir enerji kapasitesindeki büyümenin bu yıl –yüksek fosil yakıtları ve enerji güvenliği endişelerine bağlı olarak– geçen yıla göre %30’un üzerinde artması bekleniyor. 

Rapor, yenilenebilir enerji piyasasında büyümenin önümüzdeki yıl da devam edeceğini ve dünyanın toplam yenilenebilir elektrik kapasitesinin Çin ve ABD'nin toplam güç üretimine eşit olan 4.500 gigavata (GW) yükseleceğini söylüyor.

• Ana senaryo: Rapordaki ana senaryoya göre, yenilenebilir enerjide bu yıl beklenen 440 gigavatlık artış, bugüne kadar yıllık bazda kaydedilen en büyük büyüme olacak. Temiz enerjide devreye alınacağı öngörülen yeni kapasite, Almanya ve İspanya’nın toplam elektrik kurulu gücünün üzerinde.

Öte yandan, söz konusu genişleme, dünyanın başlıca pazarlarında yaşanıyor. Enerji krizi karşısındaki konumuna bağlı olarak; yenilenebilir enerji kaynakları, Avrupa'daki büyümesini hızlandırıyor. Yeni politika önlemleri, önümüzdeki iki yıl içinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Hindistan'da önemli artışları destekliyor. Çin, lider konumunu sağlamlaştırıyor. Hem 2023 hem de 2024'te küresel yenilenebilir enerji kapasitesindeki genişlemenin %55'ini Çin'in oluşturması bekleniyor.

Dönüşüme güneş ve rüzgâr öncülük ediyor

IEA İcra Direktörü Fatih Birol, küresel enerji krizinin, yenilenebilir enerji kaynaklarının güvenli ve uygun fiyatlı olduğunu da daha belirgin hâle getirdiğini vurguluyor. Mevcut değişim karşısında, politikaların da değişen pazar koşullarına uyum sağlaması gerektiğinin, elektrik şebekelerinin güneş ve rüzgârın potansiyelinden faydalanılarak genişletilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

• Güneş: Güneş enerjisindeki yeni kapasitenin, bu yıl sonunda yenilenebilir enerjideki toplam kapasite artışının %65’ini oluşturması bekleniyor. Yüksek elektrik fiyatları nedeniyle özellikle çatı tipi güneş enerjisi santrallerinin kurulumunun, bu büyümenin itici gücü olacağı belirtiliyor. Veriler, dünyanın 2030 yılına kadar, IEA'nın 2050 Net Sıfır Emisyon Senaryosu'nda öngörülen, güneş enerjisi üretim kapasitesine ulaşacağını gösteriyor.
• Rüzgâr: Rüzgâr enerjisinde son birkaç yıldır yaşanan aksamanın bu yıl aşılacağı ve karasal rüzgâr enerjisinde %70 artışla 107 gigavat ilave kapasitenin devreye alınacağı belirtiliyor. Bu rakam, rüzgâr enerjisinde tüm zamanların en yüksek kapasite artışının yaşanacağı anlamına geliyor. Bu genişlemenin geleceği, hükümetlerin sağlayacağı politika desteği ile ilişkilendiriliyor. Güneşin aksine, rüzgâr türbini tedarik zincirindeki genişlemenin, emtia fiyatlarındaki artışa bağlı olarak, orta vadede artan talebi karşılayacak kadar hızlı olmayacağının da altı çiziliyor.

Diğer önemli gelişmeler

Avrupa'daki yenilenebilir kapasite ilavelerine ilişkin tahmin, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden öncesine kıyasla %40 yukarı yönlü revize edildi. İşgal, birçok ülkenin Rus doğal gazına olan bağımlılıklarını azaltmak için güneş ve rüzgâr kullanımını artırmasına yol açmıştı. Yüksek elektrik fiyatlarının küçük ölçekli çatı tipi güneş enerjisi sistemlerini mali açıdan daha cazip hale getirmesi ve özellikle Almanya, İtalya ve Hollanda olmak üzere önemli Avrupa pazarlarında artan politika desteği de bu süreci destekledi.

Yeni kurulan güneş enerjisi ve rüzgâr kapasitesinin, daha pahalı olan fosil yakıt üretiminin yerini alarak 2021-2023 döneminde Avrupa Birliği elektrik tüketicilerine 100 milyar euro tasarruf sağladığı tahmin ediliyor. Öte yandan, Avrupa'daki toptan elektrik fiyatlarının, ek yenilenebilir kapasite olmasaydı 2022 yılında %8 daha yüksek olacağı ifade ediliyor. 

Rüzgâr ve güneş enerjisinin rekabet gücü geçen yıldan bu yana iyileşirken, hükümet politikalarının değişen piyasa koşullarına, özellikle de 2022'de %16'lık rekor bir taleple düşük talep gören yenilenebilir enerji ihalelerine uyum sağlaması gerekiyor.