Avro Bölgesi’nde öncü enflasyon verisi açıklandı. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yayımlanan verilere göre, ortak para birimi bölgesindeki tüketici fiyatları Mayıs’ta bir önceki aya göre değişmezken, yıllık enflasyon ise %7,0’den %6,1’e geriledi. Veriye ilişkin piyasa beklentisi yıllık %6,3 seviyesinde bulunuyordu.

Bununla birlikte: Enerji, gıda, alkol ve tütün ürünleri hariç olarak hesaplanan çekirdek enflasyon, beklentiyi aşan bir düşüşle %5,6’dan %5,3'e geriledi. Böylece çekirdek enflasyonda düşüş serisi ikinci ayına taşındı.

• Alt gruplarda gıda, alkol ve tütün ürünleri yıllık %12,5’lik artış ile enflasyonu yukarı yönde en çok etkileyen kalem olurken, enerji fiyatlarındaki %1,7’lik gerileme manşet değeri lehte etkilemeye devam ediyor.

Bir adım geriden: 20 üyeli blokta manşet enflasyon Ekim ayından bu yana düşüş trendinde olmasına karşın yıllık çekirdek enflasyon aynı dönemde %5,0’ten %5,7’ye kadar yükselmişti. Çekirdek enflasyonda uzun süre sonra görülen ilk düşüş Nisan ayında 10 baz puan ile gerçekleşmişti.

Dahası: Bölge içinde ise ülkeler arası ayrışmanın devam ettiği görülüyor.

• Almanya’da AB uyumlu tüketici fiyatları aylık %0,2 düşerken, yıllık enflasyon oranı %7,6’dan %6,1’e geriledi.
• Fransa’da AB uyumlu enflasyon %6,9'dan Mayıs'ta %6,0'ya gerileyerek beklenenden fazla yavaşladı ve son bir yılın en düşük seviyesini kaydetti.
• İspanya'da da enflasyon %2,9 seviyesine inerek son 2 yılın en düşük seviyesine yaklaştı.
• İtalya’da ise AB uyumlu enflasyon %8,7’den %8,1’e gerilese de bu düşüş piyasa beklentilerinin altında kaldı.
• Bölgenin en düşük yıllık enflasyonu ise %2,0 ile Lüksemburg’da ölçüldü.

Politika faizi beklentileri

Avro Bölgesi’nden gelen olumlu enflasyon verileri, uzmanların Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) faiz artışlarının sonuna yaklaştığı yorumunu güçlendirdi. ECB yetkilileri ise temkinli açıklamalarda bulundu ve enflasyona karşı “henüz zafer ilan edilemeyeceği” konusunda uyardı.

Avro Bölgesi’nde beklentilerin altında gelen öncü manşet ve çekirdek enflasyon verilerinin ardından ECB Başkanı Christine Lagarde açıklamalarda bulundu. Lagarde, çekirdek enflasyonun zirveyi gördüğüne ilişkin net bir kanıt olmadığını belirterek faiz artışlarının devam edeceğine işaret etti.

Kurumun etkili isimlerinden olan Finlandiya Merkez Bankası Başkanı Olli Rehn ise faiz artırımlarına ara verme sürecinin ancak ve ancak çekirdek enflasyonda kalıcı bir düşüş gördüklerinde başlayabileceğini söyledi.

ECB Yönetim Kurulu Üyesi Fabio Panetta, “Henüz nihai hedefe ulaşmadık, ancak ondan çok uzak da değiliz” diyerek faiz artırımlarının devam edeceği ancak oranların çok daha fazla yükselmeyeceğini ifade etti. Panetta ayrıca, faizlerdeki artışın etkilerinin reel ekonomi üzerinde tam olarak hissedilmesi ve daha sonra enflasyona yansıması için birkaç çeyrek geçmesi gerektiğini belirtti.

Söz konusu açıklamalar, Avrupa Merkez Bankası’nın politika faizini önümüzdeki en az iki toplantıda 25’er baz puan daha artıracağı senaryosunu destekler nitelikte yorumlandı.

Ohio Üniversitesi'nden fizikçi Saw Wai Hla ve meslektaşları, tarihte ilk kez bir molekülün içine gizlenmiş tek bir demir atomunu X-ışını kullanarak taramayı başardılar. Sonuçları Nature'da yayımlanan araştırmanın, atomların yapısına ilişkin daha net bir bakış açısı sunarak birçok yeni bilimsel keşfe zemin hazırlayacağı değerlendiriliyor.

Perde arkası: Günümüzde son derece güçlü mikroskoplar aracılığıyla atomların tek tek görüntüleri zaten alınabiliyordu; ancak X-ışınları ve bir nesnenin hangi dalga boylarındaki ışığı emdiği veya yaydığına bağlı olarak "kimyasal parmak izini" almanın bir yolu olan spektroskopi olmadan bilim insanları, sadece görüntülere bakarak hangi element üzerinde çalıştıklarını bilemiyor.

• Hla ve meslektaşları tarafından gerçekleştirilen son deneyler ise atomların tek tek tanımlanmasını ve birkaç temel özelliğin ölçülmesini mümkün kıldı. Araştırmacılar, bunu gerçekleştirmek amacıyla "senkrotron" ismi verilen bir parçacık hızlandırıcıdan gelen güçlü X-ışınlarını, bir atom numunesinin yüzeyini taramak için iletken bir uç kullanan tarama tünelleme mikroskobu tekniğiyle kombinledi.
• Deneye ilişkin olarak Inverse'e açıklamalarda bulunan Hla, 1895 yılında, yani neredeyse 130 yıl önce keşfedilen X-ışınlarının daha önce hiç tek bir atomu dahi tespit edemediğini belirterek amaçlarının "X-ışını spektroskopisini atomik ölçeğin en üst sınırlarında kullanmak" olduğunu ifade etti. 

Geniş açı: Elektronları neredeyse ışık hızına kadar hızlandıran, ardından da hızlanan atomları kavisli bir pist etrafında zıplatan senkrotrona bağlı ekipmanlar, elektronların pistin kıvrımlarından geçerken saçtığı parlak ışığı farklı dalga boylarına böler ve kızılötesi ışık veya X-ışını ışığını başka bir ışın hattına gönderir. Bunun sonucunda üretilen X-ışınları, normal bir X-ışını makinesinin sunabileceğinden çok daha parlak ve daha odaklıdır.

• Fizikçiler, ışığın bir malzemedeki moleküllerle nasıl etkileşime girdiğini izleyerek malzemenin yapısı ve yapısının çok küçük ayrıntıları hakkında bilgi edinebilirler. Örneğin, belirli bir malzemede demir olup olmadığını bilmek istiyorsanız, örneğinizin en az birkaç bin demir atomu içermesi gerekir, aksi takdirde senkrotron X-ışını muhtemelen onu gözden kaçırır. 
• Ancak materyal bilimciler için çok daha küçük örneklerdeki atomları tespit etmek oldukça önemlidir. Hla, bu durumu "Eğer bir atomun element ve kimyasal durumu tespit edilebilirse, o zaman birçok araştırma alanında büyük bir etki olacaktır." ifadeleriyle açıklıyor.
• Kuantum tünelleme de tam olarak bu noktada oyuna dahil oluyor. Senkrotron X-ışınları bir atom örneğine çarptıklarında atomlara enerji pompalar ve bu yeni enerji patlaması da atomun merkezine en yakın yörüngede dönen bazı elektronları harekete geçirerek elektronların serbest kalmasını sağlar. 
• Bunun için taramaları tünelleme mikroskobu cihazının metal ucunu numuneden kuantum tünelinin oluşması için yeterince yakın bir uzaklık olan yarım nanometre kadar uzakta tutan Hla ve meslektaşları, böylelikle serbest bırakılan elektronların numuneden cihaza geçmesini sağladı.
• Bunu takiben dedektör ucuna ulaşan elektronlar, geldikleri atom hakkında, atomun hangi dalga boylarındaki X-ışını ışığını emdiği gibi bilgilerin ortaya çıkmasına yardımcı olur. Her kimyasal element belirli bir dizi ışık dalga boyunu emdiği, yansıttığı ve yaydığı için, numunenin hangi dalga boylarını emdiğini bilmek, bir elektronun tam olarak hangi elementten geldiğini ortaya çıkarabilir.
• Büyük, karmaşık halka şeklindeki bir moleküldeki tek demir atomunu tarayan Hla ve meslektaşları, tarama ile demir atomunun kaç elektronunun eksik olduğunu da ortaya çıkardı. Sonuçlara göre, söz konusu atomun iki elektron eksik olduğu tespit edildi. Bu, bir atomun yeni kimyasal bağlar oluşturmak için diğer atomlarla nasıl reaksiyona girebileceğini etkilemesi açısından, bilinmesi oldukça önemli bir şey.
• Deney sonucunda elde edilen görüntülere göre, altı rubidyum ve bir demir atomundan oluşan supramoleküler yapılar böyle gözüküyor:

^ScienceAlert

Neden önemli: Bunun üzerine deneyi bu sefer de içinde terbiyum adı verilen nadir bir toprak elementinin tek bir atomu bulunan farklı, daha büyük ve karmaşık bir molekülle tekrarlayan Hla ve meslektaşları, terbiyum atomunu ve kimyasal durumunu tespit etti.

• Böylesine değerli bir elementin tek bir atomunun X-ışını taramalarıyla ayrıntılı görüntülerini birleştirebilmenin, gelecekte mühendisler ve materyal bilimciler için oldukça büyük bir yardım sağlayabileceği değerlendiriliyor. Konuya ilişkin olarak Hla, bu durumun tıbbi araştırmalarda ve kuantum bilgi bilimi üzerinde faydalı olabileceğini belirtiyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yürüttüğü seferberlik üzerine Türkiye’deki mevcut su ayak izi değerleri belirleniyor. Gerçekleştirilen çalışmaların sonucunda ülkedeki mavi, yeşil ve gri su ayak izi miktarlarının belirlenmesi ve su kaynaklarının daha verimli kullanılmasıyla su ayak izinin azaltılması amaçlanıyor.

• Bir adım geriden: Bakanlık kentsel, tarımsal, endüstriyel ve bireysel tüketimler dâhil olmak üzere suyun tüm kullanım alanlarında verimliliği artırmak, sürdürülebilirliği güvence altına almak ve bu konudaki farkındalığı yükseltmek amacıyla 31 Ocak 2023’te Su Verimliliği Seferberliği’ni hayata geçirdi.
• Güncel durum: İlk olarak Büyük Menderes Havzası’nda başlatılan havza bazında su ayak izi çalışması tamamlandı.

^{Büyük Menderes Havzası, Kaynak: WWF Türkiye}

• Nasıl?: Yeşil su ayak izi, havzanın tarım ürünleri, mera ve orman kaynakları baz alınarak; mavi su ayak izi, net su tüketimi, iletim ve dağıtımda oluşan buharlaşma değerleri dâhil edilerek ve gri su ayak izi de kuraklık koşulları ve havzadaki kirlilik düzeyleri göz önünde bulundurularak, çevresel kalite standartlarının korunmasına yönelik gereken tatlı su miktarı üzerinden belirleniyor.
• Büyük Menderes Havzası: Yürütülen çalışmalar kapsamında, alt havza ölçeğinde mavi, yeşil ve gri su ayak izleri için su ayak izi boyutlarının sürdürülebilir olmadığı lokal ve bölgesel kritik bölgeler ortaya çıkarıldı. 
• Bir adım ileri: Diğer havzalar için yürütülen çalışmaların da 2025 yılında tamamlanması planlanıyor.

Fransa’nın başkenti Paris'te düzenlenen Fransa Açık’ın dördüncü gününde oynanan 2. tur maçları devam ediyor.

Carlos Alcaraz, Japon Taro Daniel ile karşılaştı. Alcaraz, 2 saat 25 dakika süren maçı 6-1, 3-6, 6-1 ve 6-2'lik setlerle 3-1 kazanarak tur atladı.

• Carlos Alcaraz, Grand Slam kariyerinde çıktığı 9  ilk tur maçında korttan galibiyetle ayrıldı.

Carlos Alcaraz: 

Bazı insanlar vuruşlarımın Nadal'ın, Federer'in veya Djokovic'in vuruşlarına benzediğini söylüyor. Bu gayet normal çünkü 20 yıl boyunca bu adamları izledim. Ama birilerinin kopyası olmak yerine, yüzde yüz Alcaraz olmayı isterim.

Turnuvada 2016 ve 2021 şampiyonu Novak Djokovic, dünya 83 numarası Marton Fucsovics ile karşılaştı. İki saat 44 dakika süren maçta 7-6, 6-0 ve 6-3'lük setlerle 3-0 galip gelen Djokovic, 3. turda Alejandro Davidovich Fokina'nın (29 numaralı seribaşı) ile karşılaşacak.

^{Aryna Sabalenka/Roland Garros}

Andrey Rublev ise Corentin Moutet'yi 3-1 (6-4, 6-2, 3-6, 6-3) yendi ve 3. turda Lorenzo Sonego ile eşleşti.

Hubert Hurkacz, Tallon Griekspoor'u 3-2 (6-3, 5-7, 6-7, 7-6, 6-4) ve Lorenzo Musetti (17), Alexander Shevchenko'yu 3-0 (6-1, 6-1, 6-2) ile geçerek 3. tura yükseldi.

2021 finalisti Stefanos Tsitsipas (5), Roberto Carballes'i 3-0'lık (6-3, 7-6, 6-2) skorla geçerek 3. tur vizesi aldı.

Roland Garros kadınların 5 numaralı seribaşı Caroline Garcia, rakibi Anna Blinkova'ya 2-1 yenilerek 2. turda elendi.

Aryna Sabalenka ise tek kadınlar mücadelesinde  Iryna Shymanovich ile karşı karşıya geldi. Dünya sıralamasında 214. basamakta bulunan rakibini bir saat 27 dakika sonunda 7-5 ve 6-2'lik setlerle 2-0 yenen Sabalenka, 3. tura yükseldi.

Peyton Stearns ise 2017 şampiyonu Jelena Ostapenko'yu (17 numaralı seribaşı) 2-1 mağlup ederek 3. tura çıktı.

16 yaşındaki Mirra Andreeva, Diane Parry'i 6-1, 6-2 yenerek elemelerden geldiği ilk slam ana tablosunda 3. tura yükseldi. Bu sonuçla beraber Andreeva, 1993'ten bu yana Roland-Garros'ta tek kadınlarda üçüncü tura ulaşan 17 yaş altı yedinci oyuncu oldu.

Djokovic’in mesajı için disiplin cezası istendi

^{Djokovoc'in mesajı/BBC}

Kosova Olimpiyat Komitesi (KOK), Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nden,  tenisçi Novak Djokovic'e disiplin cezası vermesini istedi.

Kosova Olimpiyat Komitesi Başkanı İsmet Krasniqi, Djokovic'i siyasi gerilimleri kışkırtmakla suçlarken, "KOK Başkanı olarak endişelerimi dile getirmek ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi adına tepki vermenizi istemekle yükümlüyüm, çünkü bu mesajlar ve eylemler cezalandırılmazsa sporun geleceği için tehlikelidir" dedi.

Bir adım geriden: Novak Djokovic, Fransa Açık'taki ilk tur galibiyetinin ardından kameraya yazdığı bir mesajla yeniden ilgi odağı haline geldi. Sahadan çıkarken TV kamerasına "Kosova, Sırbistan'ın kalbidir. Şiddeti durdurun" yazdı.

Djokovic'in açıklaması:

"Ben bir siyasetçi değilim ve siyasi tartışmaya girmeye niyetim yok. Bir halk figürü olarak – hangi alanda olursa olsun – destek verme sorumluluğunu hissediyorum. Ne olacağını bilmiyorum, ceza alır mıyım… Kendimi tutmuyorum, yine yaparım. Benim duruşum nettir: Her zaman kamuoyu önünde ifade ettiğim gibi savaşlara, şiddete ve her türlü çatışmaya karşıyım."