^{Küresel piyasalarda son durum ve günlük değişimler.
Değerler piyasa kapanışının ardından Investing üzerinden sağlanmıştır.}

• BIST 100 endeksi günü 157,6 milyar TL’lik işlem hacmi ve %3,30 değer kazancıyla 8.304 puandan kapattı. Güne pozitif bir açılışla başlayan endeks, gün içinde hızlanan alımlarla birlikte kademe kademe yükselerek güçlü bir kapanış yaparak tekrardan 8300 puan seviyesine döndü. 

• Endekste haftalık artış %8,13 düzeyinde olmakla birlikte; aylık kazanç %7,62, yılbaşından bu yana kazanç ise %50,75 seviyesinde yer alıyor.

Sektörler: Günün en çok değer kazanan sektörel endeksi %7,52 artış gösteren BIST Taş Toprak Endeksi (XTAST) oldu. BIST Bankacılık Endeksi (XBANK) günü %2,55 değer kazancıyla tamamlarken, BIST Sanayi Endeksi (XUSIN) ise %4,13 artış gösterdi.

Kazananlar: BIST 100’e dahil olan şirket payları arasından günün en çok kazananları sırasıyla Çimsa Çimento (CIMSA), Smart Güneş Enerjisi (SMRTG), Kocaer Çelik (KCAER), Eczacıbaşı Yatırım (ECZYT) ve Oyak Çimento (OYAKC) payları oldu.

İşlem görenler: BIST 100’e dahil şirket payları içinden günün en çok işlem hacmine sahip olanları sırasıyla Türk Hava Yolları (THYAO), Ereğli Demir Çelik (EREGL), Tüpraş (TUPRS), Kontrolmatik Teknoloji (KONTR) ve Türkiye İş Bankası (ISCTR) payları oldu.,

• ABD piyasaları önemli haftanın başlangıcında günü pozitif tamamladı. S&P 500 endeksi günü %0,40 artışla 4.337 puandan kapatırken, Nasdaq Composite %0,45 artışla 13.271 puandan, Dow Jones Industrial Average ise %0,13 artışla 34.006 puandan kapattı.

Öte yandan: Yatırımcılar bu hafta FOMC üyelerinin açıklamalarını, Çekirdek PCE verisi ve ikinci çeyreğe ilişkin ekonomik büyüme verileri de dahil olmak üzere önemli raporları beklerken, ABD 10 yıllık tahvil getirisi %4,53 ile 2007'den bu yana en yüksek seviyesine çıktı.

• TCMB, Türk lirası dönüşümlü KKM hesaplarında asgari faiz zorunluluğunu kaldırdı. Böylece, bankaların TL dönüşümlü kur korumalı hesaplara politika faizinin altında faiz verebilmesinin önü açıldı.

• Ek olarak: TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan; yerli ve yabancı yatırımcı portföylerindeki Türk lirası varlıklarının payının arttığını, talebi daha da artırmaya kararlı olduklarını belirtti.

• Kredi kartlarında aylık azami gecikme faiz oranı 1 Ekim itibariyle %3,11'den %3,56'ya, nakit çekimlerde kullanılacak azami gecikme oranı da %3,87'den %4,32'ye yükseldi.

• Birleşik Kamu-İş'in açlık-yoksulluk sınırı araştırmasının Eylül ayı sonuçlarına göre, açlık sınırı 14 bin 542 liraya, yoksulluk sınırı ise 41 bin 651 liraya yükseldi.

• Karşılaştırma: Bir yıl öncesine göre açlık sınırı 6 bin 875 lira, yoksulluk sınırı ise 19 bin 274 liralık artış gösterdi.

• TÜİK verilerine göre; mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Eylül’de aylık bazda perakende ticaret sektöründe %3, inşaatta %1 artarken, hizmet sektöründe %2 azaldı.

• Dahası: TCMB verilerine göre reel kesim güven endeksi Eylül'de 104,4 değerini alırken, kapasite kullanım oranı ise %77,3'e yükseldi.

• Eurostat verilerine göre; refah ve gelişmişlik düzeyi yüksek AB ülkelerinde ev sahipliği oranı gerilerken, refah düzeyi daha düşük ülkelerde ev sahipliği oranı daha yüksek seviyelerde seyrediyor.

• Örnek vermek gerekirse: Ev sahipliği oranı Almanya'da %49,1, Avusturya'da %54,2, Danimarka'da %59,2 civarında seyrederken; bu oranın Hırvatistan'da %90,5, Macaristan'da %91,7, Slovakya'da %92,9 Romanya'da ise %95,3 seviyelerinde olduğu görülüyor.

• Almanya'nın iş dünyası görünümünde Eylül ayında sınırlı da olsa toparlanma görüldü. Ifo enstitüsü tarafından hazırlanan beklenti endeksi Ağustos ayındaki 82,7 seviyesinden 82,9'a yükseldi.

• Danimarkalı oyuncak üreticisi Lego, yeni malzemenin daha yüksek karbon emisyonuna neden olduğunu tespit etmesinin ardından petrol bazlı plastikleri tuğlalarından çıkarma kararından vazgeçti.

• Turkcell’e 14 Eylül 2023 tarihinde genel müdür olarak atanan Bülent Aksu’nun görevine 25 Eylül itibarıyla son verildiği duyuruldu.

• Avrupa Birliği, konaklama ve uçak bileti rezervasyonu hizmetleri sunan Booking Holding’in ETraveli’yi satın almasına, bu aksiyonun rekabeti kısıtlayacağını ve yüksek fiyatlara yol açacağını öngörmesi sebebiyle izin vermedi.

• Avrupa Birliği Ticaret Komiseri Valdis Dombrovskis Çin ziyareti esnasında, AB’nin Çin'e karşı çıkarlarını korumada ve adil rekabetin tesis edilmesinde daha iddialı olacağını belirtti.

• Eski Çin İstatistik Bürosu Başkan Yardımcısı He Keng, ülkenin 1,4 milyarlık nüfusunun tamamının dahi ülkedeki boş daireleri dolduramayacağını belirtti.

• Perde arkası: Çin'in ekonomik büyümeyi desteklemek için gayrimenkul sektörünü uzun süredir güvenli bir yatırım alanı olarak değerlendirmesi; emlakta arz fazlasına neden oldu.

Güvenle tüketiniz: Dardanel Ton

Sevdiklerimizle geçireceğimiz sağlıklı bir ömür için yeterli ve dengeli beslenmek önemli. Omega 3 yağ asitleri ve protein bakımından zengin içeriğiyle sağlıklı beslenme rutininin olmazsa olmazlarından ton balığı, 1984 yılından bu yana sofralarımıza Dardanel’le ulaşıyor.

• Farkı nedir? Tertemiz okyanuslardan sofralara ulaşan %100 doğal Dardanel Ton ürünlerinin içerisinde sadece ton balığı, çeşidine göre yağ, su ve az miktarda deniz tuzu bulunuyor. Türkiye’ye girişte analiz edilen balıkların cıva ve ağır metal içermediği belgeleniyor. Ürünler BPA içermeyen, sağlıklı ambalajlara sahip.
• Detaylar: Sağlıklı balığı doğal avcılıkla elde eden Dardanel, Atlantik ve Hint Okyanuslarının tertemiz sularında avlanan balıklardan seçtiği ürünleri tüketiciye sunuyor. Friend of the Sea ve Dolphin Safe gibi çevre dostu belgelere sahip olan Dardanel aynı zamanda Balığını Sorgula uygulamasıyla balığın hangi bölgede avlandığını, cinsini ve hangi gemilerle taşındığının takip edilebilmesini sağlıyor. Balığını Sorgula için Dardanel Ton ambalajlarında yer alan kodu www.dardanel.com.tr’de balığını sorgula alanına girmek yeterli.
• Neden önemli? Bu değerli besinin daha sık ve kolay tüketilebilmesi için çalışan Dardanel’in 140 gramlık bir kutu ton balığı, yağıyla beraber tüketildiğinde vücudun günlük protein ihtiyacının %43’ünü karşılıyor. Bir kutu Zeytinyağlı Dardanel ton balığında 101 mg Omega-3 bulunuyor.

• Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in daveti üzerine Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ne giderek Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı’nın temel atma törenine ve modernize edilen Nahçıvan Askeri Kompleksi’nin açılışına katıldı.

• Açıklamalar: Boru hattı projesinin iki ülke arasında enerji alanındaki ortaklığı derinleştireceğini belirten Erdoğan, Avrupa'nın enerji arzı güvenliğine de katkı sağlayacağını savundu. Azerbaycan'ın Karabağ'da düzenlediği askerî operasyona da değinen Erdoğan, "Operasyonun son derece kısa sürede başarıyla tamamlanması bizler için iftihar vesilesi olmuştur. Ermenistan uzatılan eli tutmalı" ifadelerini kullandı.
• Tepkiler: Fransa Cumhurbaşkanı Macron ise Azerbaycan'ın Ermenistan'a yönelik olası bir saldırısından endişelendiğini belirterek "Bakü'nün bu ülkenin ortak sınırını ve toprak bütünlüğünü tehdit ettiğini" iddia etti. ABD Başkanı Joe Biden ise Paşinyan'a gönderdiği mektupta "Siz demokrasinizi güçlendirmek ve komşularınızda istikrarı sağlamak için çalışırken ABD de Ermenistan'ın yanında olmaya devam edecektir" ifadeleri yer aldı.

• Fransa Cumhurbaşkanı Macron, ülkesinin Nijer'de bulunan 1.500 personellik askerî varlığına son vereceğini ve büyükelçisini ülkeden çekeceğini duyurdu.

• Arka plan: Karar, Nijer Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum'un Temmuz ayındaki darbeyle görevden uzaklaştırılmasının ardından geldi. Fransa geçtiğimiz yıllarda gerçekleşen darbelerin ardından Mali ve Burkina Faso'dan da çekilmişti.

• Yunanistan, Brüksel ve Ankara arasında 2016 yılında imzalanan ve göçmenlerin Avrupa'ya gelişini engellemeyi amaçlayan anlaşmanın yenilenmesini istediğini duyurdu. Yunan Göç Bakanı Dimitris Kairidis, "Bu bir Avrupa-Türkiye sorunudur" diye konuştu.

• Bir adım sonrası: Konunun 7 Aralık'ta üst düzey Yunan ve Türk yetkililer arasında Selanik'te yapılacak toplantıda ele alınacağı belirtildi.
• Öte yandan: Yunanistan'da ana muhalefet partisi SYRIZA'daki genel başkanlık seçimini, oyların yarısından fazlasını alan Stefanos Kasselakis kazandı.

• Devlet Bahçeli, MHP'nin "vefanın ve siyasi ahlakın bir gereği olarak" Süleyman Soylu'nun arkasında olduğunu açıkladı. Eski İçişleri Bakanı Soylu'yu "yasa dışı ilişki ağlarında gösterme çabalarını" eleştiren Bahçeli, Soylu hakkındaki iddiaları "mesnetsiz" olarak nitelendirdi.

• NASA'nın uzaydan getirdiği ilk asteroit örnekleri, Osiris-Rex aracı tarafından 100 bin kilometre uzaktan Dünya'ya bırakılan kapsül ile yeryüzüne indi. 

• Neden önemli? Dünya'dan 81 milyon kilometre uzakta bulunan ve karbon açısından zengin Bennu asteroidinden elde edilen 4,5 milyar yıllık numunelerin, Dünya ve yaşamın geçmişine ışık tutacağı aktarıldı.
• Brian May'den mesaj: Osiris-Ex ekibinde bir astrofizikçi olan Queen grubunun baş gitaristi Brian May, konuya ilişkin olarak yaptığı paylaşımda "Bu değerli örnek kurtarılırken kalbim sizlerle birlikte" dedi.

• Amazon, yapay zeka girişimi Anthropic'e 4 milyar dolara kadar yatırım yapacağını duyurdu. Anthropic, yatırımın bir parçası olarak temel modellerini eğitmek içinse Amazon tarafından tasarlanan özel yarı iletkenleri kullanacak.

• Neden önemli: Yapay zekanın gördüğü ilgiden en çok faydalanan çip firması Nvidia olmuş; yapay zeka modellerini eğitmek için kullanılan yarı iletken modeli sayesinde şirket hisseleri %200'den daha fazla yükselmişti. Amazon ise Anthropic ile kurduğu ortaklık ile yapay zeka modellerinde kullanılacak alternatif çipler olduğunu göstermek istiyor.

• Finans sektörü özelinde çözümler geliştiren yerli girişim Enqura, ilk yatırım turunu 2,9 milyon dolar yatırım ile tamamladı. Girişim, yatırımı yapay zeka temelli finansal yazılım çözümlerini Avrupa ve Körfez ülkelerinde açacak.

• Nedir: 50'yi aşkın finansal kuruluşa hizmet sağlayan Enqura, şirketlerin tek bir noktadan uzaktan dijital müşteri edinimi, güçlü kimlik doğrulama, mobil ve web uygulamaları, dijital kanal yönetimi, dijital cüzdan, mobil uygulama güvenliği ve güvenli anlık mesajlaşma gibi hizmetlere ulaşmasını mümkün kılıyor.

• Temmuz sonunda resmî olarak Twitter adını bırakmasından bu yana App Store sıralamalarında düşüş yaşayan X, App Store'da uygulama isminin yanında yer alan "Blaze your glory!" sloganını "Formerly Twitter" (Eski adıyla Twitter) olarak değiştirdi.

• Neden: Aradan geçen sürede X'in "En Çok İndirilenler" kategorisinde TikTok ve WhatsApp gibi rakip sosyal medya uygulamalarının altına düşerek 30'dan fazla sıra gerilediği belirtildi.

• Elon Musk'ın sahibi olduğu elektrikli araç üreticisi Tesla tarafından geliştirilen insansı robot "Optimus"un yeni bir videosu yayınlandı. Videoya göre, henüz gelişim aşamasında olan robot artık nesneleri kavrayarak insan benzeri bir hızda sıralayabiliyor, düşen nesneleri düzeltebiliyor, tek ayak üzerinde durabiliyor ve hatta kimi meditasyon ve yoga hareketlerini yapabiliyor.

• Gelir İdaresi Başkanlığı verilerine göre Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi'nin ilk taksit ödemelerinde 13,2 milyar lira olarak hedeflenen tahsilatın %87'si gerçekleşti. Anayasa Mahkemesi, Ek MTV düzenlemesinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle yapılan başvuruyu, 28 Eylül Perşembe günü esastan görüşerek karara bağlayacak.

• Türkiye, 183 bin hekimle kişi başına düşen doktor sayısında Avrupa'da sonuncu oldu. Birinci sırada 377 bin hekim ile Almanya yer alıyor. AB İstatistik Ofisi Eurostat’ın açıkladığı güncel veriler 2021 yılına ait olduğundan, Türkiye'den Almanya'ya son iki yılda göç eden sağlık personeline ilişkin rakamlar ise hesaba katılmıyor.

• Sicilyalı mafya babası Matteo Messina Denaro, kolon kanseri tedavisi gördüğü hastanede 61 yaşında öldü. İlk cinayetini 18 yaşında işleyen ve "öldürdüklerimle bir mezarlık doldurabilirim" diyen Denaro, 30 yıl kaçak yaşamıştı. Denaro'nun kendisi gibi suç örgütü lideri olan babası da 87 yaşında hapishanede ölmüştü.

• Çöken barajlar nedeniyle meydana gelen sellerde binlerce kişinin yaşamını yitirdiği Libya'da, Derna Belediye Başkanı da dahil olmak üzere sorumluluğu bulunduğu iddia edilen 8 kişinin tutuklandığı duyuruldu. Geçtiğimiz hafta, evi göstericiler tarafından ateşe verilen belediye başkanıyla birlikte belediye meclisinin tamamı da görevden alınmıştı.

🧐 Bugün neler okuduk?

• Pareto | GM ve Stellantis'i zor günler bekliyor
• Halk TV | Boğaziçi Sapığı: Kör noktalardan okula giriyor, öğrencileri taciz ediyor
• Ferda Besli | Politika faizi hayatımızı nasıl etkiliyor?
• Mahfi Eğilmez | Faiz gerçek bir beladır
• Ege Cansen | Din ve iktisat

🗣 Sosyal medyada neler konuşuldu?

 _ÖNERİYORUZ 

📌 The Rua Suadiye: Enfes lezzetlerle dolu, damağın sürpriz güzelliklerle buluşacağı bir yolculuk için rota Suadiye’den, The Rua”’dan geçiyor. Her köşesinde göz alıcı renkler ve zarif detayların sizi sarmaladığı bir atmosfer, zevk ve estetiğin bir arada olduğu bir dünya desek de olur tabii. En iyisi siz lezzetli yemekleri, atıştırmalıkları, kokteylleri ve bir o kadar keyifli ambiyansını deneyimlemek için kendinizi bu heyecan verici yolculuğa çıkarın. The Rua Suadiye’ye davetlisiniz.