^{Küresel piyasalarda son durum ve haftalık değişimler.
Değerler piyasa kapanışının ardından Investing üzerinden sağlanmıştır.}

• BIST 100 endeksi Cuma gününü 133,1 milyar TL hacim ve %0,48 kazançla 8.039 puandan kapattı. Perşembe günkü performansıyla bir kez daha 8000 puan seviyesine geri dönen endeks, Cuma günü 7.989 puana kadar gerilese de kapanışta gelen güçlü alımlar sonucunda 8.000 üstü seviyesini korumayı başardı. 

• Endekste haftalık kazanç %0,96 seviyesinde olmakla birlikte; aylık artış %5,75, yılbaşından bu yana artış ise %45,92 seviyesinde yer alıyor.

Sektörler: Cuma gününün en çok değer kazanan sektörel endeksi %4,69 artış gösteren BIST Bilişim Endeksi (XBLSM) oldu. BIST Sanayi Endeksi'nin (XUSIN) %1,66 değer kazandığı günde, BIST Bankacılık Endeksi (XBANK) ise %1,00 artış gösterdi.

• BIST Sanayi Endeksi’nin (XUSIN) haftalık kazancı %1,72 olurken, BIST Bankacılık Endeksi’nin (XBANK) kazancı ise %7,55 oldu.

Kazananlar: BIST 100’e dahil olan şirket payları arasından Cuma gününün en çok kazananları sırasıyla Çimsa Çimento (CIMSA), Kontrolmatik Teknoloji (KONTR), Kocaer Çelik (KCAER), Bera Holding (BERA) ve Türkiye İş Bankası (ISCTR) payları oldu.

• Haftanın en çok kazandıranları ise %26,92 ile Pasifik GYO (PSGYO), %21,58 ile Bera Holding (BERA) ve %17,04 ile Çimsa Çimento (CIMSA) oldu.

• ABD piyasaları bu hafta uzun süreli şahin Fed etkisi nedeniyle topyekün bir düşüş halindeydi. S&P 500 endeksi haftayı totalde %2,81 kayıpla 4.320 puandan kapatırken, Nasdaq Composite %3,35 kayıpla 13.211 puandan, Dow Jones Industrial Average ise %1,87 kayıpla 33.963 puandan kapattı.

• Bu hafta ABD'de Conference Board tüketici güven endeksi, çekirdek ve manşet dayanıklı mal siparişleri, ikinci çeyrek GSYH tahmini, haftalık işsizlik maaşı başvuruları ve çekirdek PCE verileri takip edilecek.

• Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yenilenebilir enerji ve su verimliliğine ilişkin finansman ihtiyaçları kapsamında Dünya Bankası ile 895,7 milyon avroluk bir kredi anlaşması imzalandığını duyurdu. Böylece, bankadan gelen finansman tutarı toplamda 3,2 milyar dolara ulaştı.

• Mastercard verilerine göre, 2023'ün ilk 9 ayında yabancı turistlerin kartla yaptığı harcamalarda yıllık bazda %20, turist sayısındaki artışa bağlı olarak işlem yapan kart sayısında ise %25 artış görüldü.

• ABD imalat sanayi PMI (satınalma yöneticileri endeksi), Eylül'de aylık bazda 1 puan artarak 48,9 değerine yükseldi. 2 ayın en yüksek seviyesine çıkan endeksin 48 değerini alacağı öngörülüyordu. 

• Öte yandan: Almanya’da bileşik PMI Eylül'de 46,2’ye yükselerek beklentilerin altında kaldı. Tahminler, endeksin 47,2’ye yükseleceği yönündeydi.

• Japonya’da Ağustos ayı enflasyonu %3,2 ile art arda on yedinci ayda Merkez Bankası'nın (BoJ) %2’lik hedefinin üzerinde gerçekleşti. BoJ faiz oranlarında ise değişiklik yapmadı ve ekonomide "ılımlı bir toparlanma" yaşandığını belirtti.

• HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, hükümetin açıkladığı Orta Vadeli Programda (OVP) kıdem tazminatıyla ilgili herhangi bir düzenlemenin olmadığının altını çizerek, "Kıdem tazminatı konusunda var olan haklarımızı güvence altına alalım ama var olan sorunları da çözelim. Bunun için ne gerekiyorsa fonsa fon, bunun üzerinde tartışalım ve her emekçi, işçi şartlar ne olursa olsun kıdem tazminatını alsın" ifadelerini kullandı.

• Türkiye Sigorta Birliği'ne üye şirketlerden derlenen verilere göre, 2023 yılı Ağustos sonu itibarıyla sigorta şirketlerinin toplam prim üretimi yıllık bazda %128,6 artışla 288,4 milyar lira olarak gerçekleşti.

• Lastik üreticisi Goodyear, Asya Pasifik segmenti için bir rasyonalizasyon planı kapsamında 700 kişiyi işten çıkarmayı, yaklaşık 100 perakende mağaza ve filo alanını da satmayı planladığını duyurdu.

• Citigroup, İngiltere’de yüzlerce işi etkileyebilecek bir yeniden yapılanmaya giderken; ülkedeki 16 bin çalışanını ise işten çıkarma olasılığı konusunda uyardı.

Zamanda yolculuk: Vestel Retro serisi

_{Retro etkisiyle tarzınızı yansıtın}

Geçmişten bugüne uzanan zamansız çizgileri ve göz kamaştıran renkleri tasarımında barındıran Vestel Retro serisi, nostaljik ve bir o kadar havalı modelleriyle mutfakları zamanda bir gezintiye çıkarmaya davet ediyor.

Neler var? Geçmişin kapılarını geleceğe açan Vestel Retro serisinin beyaz eşya segmentinde no-frost buzdolabı, beş programlı bulaşık makinesi, A enerji sınıfı solo fırın, mini buzdolabı; küçük ev aletlerindeyse filtre kahve makinesi, su ısıtıcı, ekmek kızartma makinesi, doğrayıcı, multi ve el blender setleri yer alıyor. 

Her eve, yaşama ve tarza uyum sağlamak üzere tasarlanan bu özel seride sizi elbette renklerin en retro tonları karşılıyor: Retro siyah, bordo, düş mavisi, kırmızı ve bej. 

Öne çıkanlar 

• Beş programlı bulaşık makinesinin üç kademeli sepet ayarlama, süper 50 dk programı, bardak ve cam koruma teknolojisi,
• No-frost buzdolabının çok yönlü soğutma sistemi, otomatik sıcaklık kontrolü, hareket kontrolü sağlayan tekerler, Smart Sensör ve taze hava teknolojisi, 
• Solo fırının low-e kaplamalı kolay çıkarılabilir iç camının yanı sıra ekmek, yoğurt ve güveç yapma fonksiyonu, Retro Serisi’ni bir adım daha öne çıkarıyor.

Tarzını yansıtmak isterken nostaljiden de vazgeçemeyenleri heyecanlandırıcak Vestel Retro serisi ürünlerin tamamına buradan ulaşabilirsiniz. 

• YSK Başkanı Ahmet Yener, yerel seçim takviminin 1 Ocak’tan itibaren başlayacağını açıkladı. Yener, deprem bölgesiyle ilgili olarak “Depremzedeler için rahatça adres taşıma işlemlerinin gerçekleştirilmesi konusunda kurul kararlarıyla bir yol haritası çizeceğiz” dedi.

• Yeşil Sol Parti'nin 15 Ekim’de gerçekleştireceği olağanüstü kongrede adını Demokratik Halklar Partisi olarak değiştirmesi bekleniyor. BBC Türkçe, partide eş başkanlık için Tuncer Bakırhan ile Tülay Hatimoğulları Oruç’un isimlerinin öne çıktığını bildirdi.

• Dahası: Yeni dönemde, Kürt sorununun çözümü için kampanya başlatması beklenen partinin, yeni anayasa çağrısı yapan AK Parti ile masaya oturmak için talepleri arasında Abdullah Öcalan’a görüş yasağı ile kayyım uygulamalarına son verilmesi de bulunuyor.

• Avrupa Konseyi, iş insanı Osman Kavala ve eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'la ilgili AİHM hükümlerini uygulamaya çağırdı. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Ankara'nın tutuklu bulunan Kavala'nın "derhal serbest bırakılmasını sağlamak için gerekli tüm tedbirleri alması gerektiğini" söyledi.

• Ayrıca: Komite, Türkiye'yi Kıbrıs'ın kuzeyindeki mülklerine erişemeyen kişilere 2007'den bu yana ödenmemiş olan ve tahakkuk eden faiziyle birlikte 60 milyon avroyu bulan tazminatı daha fazla gecikmeden ödemeye davet etti.

• Azerbaycan'ın düzenlediği operasyon sonrası ateşkesi kabul eden Dağlık Karabağ'daki ayrılıkçı Ermeni güçlerin; Rus Barış Gücü’nün gözetiminde yürütülen süreçte şu ana kadar 6 zırhlı araç ve 800'den fazla hafif silah, el bombası, havan topu ve çeşitli silahı teslim ettiği duyuruldu.

• Öte yandan: Azerbaycan'ın Ermeni halkın haklarının garanti altında olduğunu duyurmasına karşın; ayrılıkçı grubun liderleri 120 bin Ermeni'nin Azerbaycan'ın bir parçası olarak yaşamak istemediğini ve "etnik temizlikten korktukları için" Ermenistan'a gideceklerini söyledi. Ermenistan Başbakanı Paşinyan da onları kabul etmeye hazır olduklarını belirtti.

• Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, BM'nin Karadeniz tahıl anlaşmasını canlandırma çabalarını reddetmediklerini fakat gerçekçi de bulmadıklarını belirterek, "BM Genel Sekreteri Guterres'e önerilerinin neden işe yaramayacağını açıkladık. Uygulanmaları mümkün değil" ifadelerini kullandı.

• Dahası: ABD ve AB'yi dünyanın geri kalanına "tepeden bakmakla" suçlayan Lavrov, iki tarafın da gelişmekte olan ülkeleri kazanma mücadelesi verdiğini savundu.

• Rusya Savunma Bakanlığı, son bir haftada uzun menzilli füzelerle Ukrayna'da Batı'dan gelen silah, seyir füzesi ve zayıflatılmış uranyumlu mühimmat depolarını vurduklarını bildirdi. Açıklamada, Rus hava savunma sistemlerinin elektronik harp vasıtasıyla bir hafta içinde 257 Ukrayna İHA'sını düşürdüğü aktarıldı.

• Hollanda’da iktidarın büyük ortağı VVD'nin lideri ve Adalet Bakanı Dilan Yeşilgöz, 22 Kasım’da gerçekleşecek erken seçimler için önceliğini “göç ve sığınma” olarak belirledi. “Hollanda gibi küçük bir ülkenin herkesi barındıramayacağını” vurgulayan Yeşilgöz, Hollanda'nın ilk kadın başbakanı olarak ülkeye sığınmacı gelişini azaltmayı ve savaş mültecilerini geri göndermeyi hedefliyor.

• İtalya'da hükümet, ‘güvenli’ olarak kategorize ettiği ülkelerden gelerek sığınma talep eden göçmenlerin başvuruları değerlendirilirken sınır merkezlerinde gözaltında tutulmamaları için yaklaşık 5 bin avroluk ‘mali garanti’ ödemesi yapmalarını şart koştu. Ödemeyi yapanların başvuruları maksimum 28 günlük hızlı süreçle değerlendirilecek.

• Japonya'da araştırmacılar, tavukların duygusal durumunu anlayabilen bir yapay zeka sistemi geliştirdi. Henüz hakem denetiminden geçmeyen araştırmada, ses kalıplarına uyum sağlayabilen bir tekniğe dayanan sistemin “tavuklarda açlık, korku, öfke, memnuniyet, heyecan ve sıkıntı dahil olmak üzere çeşitli duygusal durumları" tercüme edebildiği belirtildi.

• Bir adım geriden: 2022 yılında Kopenhag Üniversitesi, ETH Zürih ve Fransa Ulusal Tarım, Gıda ve Çevre Araştırma Enstitüsü liderliğindeki araştırmacıların, domuzların duygularını anlamaya yardımcı olan bir algoritma geliştirdikleri bildirilmişti.

• Birleşik Krallık'ın antitröst düzenleyicisi Rekabet ve Piyasalar Kurumu (CMA), Microsoft'un Activision Blizzard'ı satın almak için revize ettiği planın, kurumun itiraz ve endişelerini büyük ölçüde karşıladığını bildirdi.

• Neden önemli: Geçtiğimiz aylarda satın almayı Birleşik Krallık'ta engelleyen CMA, Ekim ayına ertelenen 69 milyar dolarlık anlaşmanın tamamlanmasının önündeki en büyük engeldi. ABD Federal Ticaret Komisyonu'nun satın almanın durdurulması için açtığı dava ise satın almayı engelleyemiyor.

• ABD'li çip devi Intel, AB'deki rakiplerini yasa dışı uygulamalarla engellediği iddiasıyla açılan 20 yıllık bir antitröst davasında 400 milyon dolar para cezasına çarptırıldı. Intel'in konuya ilişkin açıklamasında seçeneklerin değerlendirildiği bildirildi.

• Arka plan: Intel'in 2002 ile 2006 yılları arasında, Acer ve Lenovo'ya ürünlerinde AMD çipleri yerine kendi çiplerini kullanmaları için ödeme yaptığı tespit edilmişti. 2009 yılında açılan davada şirkete 1 milyar dolar ceza kesilmiş; ancak bu ceza geçen yıl iptal edilmişti.

• YouTube'un, doğrudan telefonunuzda video düzenlemenizi mümkün kılan YouTube Create isimli yeni bir uygulama geliştirdiği bildirildi. Hassas düzenleme, otomatik altyazı ve seslendirme gibi araçlar sunan uygulama, ilk etapta seçili pazarlardaki Android kullanıcıları için kullanıma sunulacak.

• Ayrıca: Geçtiğimiz hafta düzenlenen Made on YouTube etkinliğinde ise içerik oluşturucuların video ve fotoğraf arka planları oluşturmalarına, video konusu üretmelerine, müzik aramalarına ve başka dillerde seslendirme yapmalarına yardımcı olacak yeni yapay zeka araçları tanıtılmıştı.

• A Millî Kadın Voleybol Takımımız, Paris 2024 Olimpiyat Elemeleri'nde 7'de 7 yaparak grubu namağlup ve zirvede tamamladı. Üst üste 22. galibiyetine imza atan dünya 1 numarası Filenin Sultanları, aynı zamanda Dünya Kupası adıyla oynanan olimpiyat elemelerini de böylece kupayla noktalamış oldu.

• Uygur akademisyen Rahile Davut'un Doğu Türkistan'da 2017'de kaybolmasının ardından 2018 yılında "bölücülüğü" teşvik ettiği gerekçesiyle Çin tarafından "devlet güvenliğini tehlikeye atmaktan" ömür boyu hapis cezasına çarptırıldığı öğrenildi. 57 yaşındaki profesörün temyiz başvurusunu da kaybettiği bildirildi.

• Dünyanın en büyük Müslüman nüfusa sahip ülkesi Endonezya'da, besmele çektikten sonra domuz eti yediği bir videoyu TikTok'ta paylaşan bir kadın, iki yıl hapis ve 16 bin 245 dolar para cezasına çarptırıldı.

🧐 Bugün neler okuduk? 

• apéro | Çölün ortasında bir sofra: Turkish Breakfast Club
• n okuyoruz | Medyanın en büyük ‘elit düşmanı’ eliti Rupert Murdoch’ın Mirası
• Euronews | Yapay tatlandırıcı içeren gıdalar depresyona sebep oluyor
• Fatih Altaylı | Zengin Arap ülkelerinde kaç Suriyeli mülteci var?
• Murat Yetkin | Şampiyonlarımızın direniş şarkısı: Buz da olsan erime

🗣 Sosyal medyada neler konuşuldu?