22 Eylül Cuma sabahından herkese günaydın.
Haftanın öne çıkan gelişmeleri, yurt içi/yurt dışı şirket haberleri, "yeşil ekonomi" üzerine güncel başlıklar bültenimizde.
• Bu hafta takip ettiğimiz önemli veriler:
- Fed, politika faizini beklendiği üzere %5,25–5,5 aralığında sabit tutarken; yetkililer bu yıl için bir faiz artışı daha geleceği yönünde sinyal verdi.
- TCMB, politika faizini 500 baz puan artışla %30 seviyesine çıkardı.
- Konut Fiyat Endeksi, 2023 yılı Temmuz ayında aylık bazda %7,3 oranında artarak 988,5 seviyesinde gerçekleşti.
- Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE), Temmuz'da aylık bazda %6,54 artarken, yıllık bazda %34,32 yükseldi.
- Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi, Eylül’de aylık bazda %18,16 artarak 69,53 değerini aldı.
- OECD, Haziran ayında 2023 yılı için %2,7 olarak açıkladığı küresel büyüme tahminini %3’e revize etti. 2024 yılında küresel büyümenin 2023'e göre daha düşük olacağını öngören kurum, tahminini %2,9’dan %2,7’ye indirdi.
- Avro Bölgesi'nde yıllık enflasyon %5,2 olarak ölçülürken aylık enflasyon %0,5 seviyesinde gerçekleşti.
Keyifli okumalar,
İdil
Pareto
İş dünyasından içgörü, sektör analizleri ve gelecek öngörüleri her pazartesi ve cuma e-posta kutunuzda.
Her ülkeye bir fabrika
Tesla CEO'su Elon Musk bu yılın başlarında yeni bir fabrika açacağını duyurmuştu. Fabrikanın konumu üzerine görüşmeler sürüyor.
Yeni girişimler ve köklü otomobil üreticileri şirketin elektrikli araç hakimiyetini sarsan hamlelerde bulunsa da, küresel liderler hâlâ kendi ülkelerinde Tesla fabrikası görmek istiyor. Tesla, şu anda ABD, Çin ve Almanya'da üretim yapıyor.
Arka plan: Tesla CEO'su Elon Musk Mayıs ayında yaptığı açıklamada, otomobil üreticisinin muhtemelen bu yılın sonuna kadar yeni bir fabrika için yer seçeceğini söylemişti.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz Pazar günü BM Genel Kurulu toplantıları için gittiği ABD’nin New York kentinde Elon Musk ile görüştü. TOGG’la birlikte Tesla’nın da Türkiye pazarına girdiğini hatırlatan Erdoğan; Musk'a elektrikli araç şirketinin yedinci fabrikasını Türkiye’de kurması çağrısında bulundu.
- Wall Street Journal'ın haberine göre, Suudi Arabistan'ın elektrikli araçlar için gerekli metalleri güvence altına almak ve ekonomisini petrolden uzaklaştırmak adına bir üretim tesisi üzerine Tesla ile görüşme hâlinde olduğu iddia edildi. Henüz başlangıç aşamasında olduğu belirtilen görüşmeyi, Elon Musk yalanladı.
- Haziran ayında Musk, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin otomobil üreticisini ülkede "önemli bir yatırım" yapmaya zorladığını ve yakında böyle bir duyuru yapılmasının beklendiğini belirtmişti. Hindistan'ın sürdürülebilir bir enerji geleceği için güçlü bir potansiyele sahip olduğunu belirten Musk, SpaceX'in Starlink uydu internet hizmetini de Hindistan'a getirmeyi umduğunu sözlerine eklemişti.
- Fransa, İtalya ve İspanya'daki liderler de AB'de elektrikli araç satışlarına yönelik artan taleple birlikte Tesla'yı çekmeye çalışıyor. Yine Haziran ayında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Musk ile konu üzerine görüşmeler gerçekleştirmişti. Politico'da yer alan habere göre, ekibin sıradaki fabrika için gözünü İspanya'ya diktiği bildirildi ve Musk aynı hafta içerisinde İtalya Başbakan Yardımcısı Antonio Tajani ve Başbakan Giorgia Meloni ile de bir araya geldi.
Bir adım geriden: Mart ayında Tesla CEO'su, şirketin küresel ayak izini genişletme çabasının bir parçası olarak şirketinin Meksika'nın Nuevo Leon eyaletinde bir gigafactory açacağını belirtmişti. O dönemde Musk, Tesla'nın yatırımını detaylandırmamıştı ancak Meksikalı yetkililer fabrikanın 5 milyar dolarlık bir yatırım içereceğini söylemişti.
- Gelişmeler: Bu haftanın başında Nuevo Leon Valisi Samuel Garcia, tesisin 15 milyar dolarlık bir yatırımı kapsayacağı bilgisini verdi.
Neden önemli? Tesla, geçtiğimiz yıl itibariyle yaklaşık 1,3 milyon adet olan otomobil satışını 2030 yılına kadar yılda 20 milyona çıkarmayı hedefliyor. Ağustos ayında şirket CEO'su Elon Musk, bu hedefe ulaşmak için Tesla'nın yaklaşık bir düzine fabrikaya ihtiyaç duyacağını belirtmişti.
Şirketler artık çevresel iddialarını kanıtlamak zorunda
AB'de iklim dostu olarak pazarlanan ürünlerin %53'ü muğlak, yanıltıcı veya asılsız olarak niteliklendirmişti.
Avrupa Parlamentosu, üye ülkeler ile yeşil göz boyama (green-washing) olarak nitelendirilen ve bir şirketin çevresel sorumluluğa sahip olduğu imajını vurgulamak amacıyla yaydığı yanlış bilgiler ve yanıltıcı iddiaları kapsayan ifadelere karşı yaptırımlar uygulayacak.
Detaylar: Şirketler iddialarının doğruluğunu kanıtlayamazsa, 2026 yılına kadar "iklim dostu" ya da "ekolojik" gibi kapsamlı çevresel iddiaların kullanımının yasaklanması planlanıyor.
Perspektif: AB'nin yeşil göz boyama konusunda yaptığı bir çalışmada, üye ülkelerde incelen ürünlerde ileri sürülen çevresel iddiaların %53'ünün muğlak, yanıltıcı veya asılsız, %40'ının da doğrulanmamış olduğu ortaya çıkmıştı.
Buna göre: AB'nin yasaklı ticari uygulamalara ilişkin listesi güncellenecek, çevresel iddialar konusunda yanıltıcı reklamlar yasaklanacak.
- Çevre dostu, doğal, toprakta çözünebilen, iklime veya çevreye zarar vermeyen gibi çeşitli genel çevresel iddialar, bu konuda doğru kanıtlar olmadan kullanılamayacak.
- Onaylanmış sertifikasyon programları almayan veya kamu yetkilileri tarafından oluşturulmayan sürdürülebilirlik etiketleri yasak olacak.
- Sadece işlevsel özellikleri geliştiren yazılım güncellemeleri zorunluymuş gibi sunulamayacak.
- Ürünler onarılabilir olmadığı halde tamir edilebilirmiş gibi satılamayacak.
• Hat-San Gemi'nin halka arzında yatırımcılardan 6 kat talep geldi. Şirket paylarının mevcut halka arzında 1 TL nominal değerli payların halka arz fiyatı 22,60 TL olarak açıklanırken halka arz fiyatı ile halka arz büyüklüğü 1 milyar TL olarak gerçekleşti.
- Detaylar: Halka arzda yurt içi bireysel yatırımcılar tahsisat tutarının yaklaşık 3,7 katı, yurt içi kurumsal yatırımcılar tahsisat tutarının yaklaşık 14,3 katı, yurt dışı kurumsal yatırımcılar tahsisat tutarının 2,3 katı olmak üzere toplamda 5,7 kat filtrelenmemiş talep geldi.
• Reeder Teknoloji Sanayi ve Ticaret AŞ’nin paylarının halka arzına ilişkin talep toplama işlemleri, 13-14-15 Eylül 2023 tarihleri arasında gerçekleşti. Halka arza 4,26 milyon yatırımcıdan talep gelirken, büyüklük 2 milyar TL oldu.
- Detaylar: Halka arzda, toplam 4 milyon 262 bin 914 yatırımcıdan, halka arz edilen 215 milyon TL nominal değerli payların 3,95 katına denk gelen 848,2 milyon TL nominal değerli pay talebi geldi.
• Reklam Kurulu, aldatıcı reklam veya haksız ticari uygulama olduğu tespit edilen 1.346 dosya hakkında, durdurma cezasıyla birlikte, toplam 64 milyon 141 bin 381 TL idari para cezası kesti.
• Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye'nin kredi notu görünümünü ‘durağan’a yükseltmesinin ardından bazı şirketler için de aynı revizyona gitme kararı aldı.
- Buna göre: Arçelik, Aydem, Emlak Konut, Pegasus, OYAK, THY, Şişe Cam, Türk Telekom, Turkcell, Ülker ve Rönesans GYO'nun not görünümü de durağan olarak güncellendi.
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz, Türkiye’de toplamda 8 bin 861 elektrikli araç şarj noktasına ulaşıldığını açıkladı.
- Detaylar: Bunların 6 bin 633 adedinin AC (yavaş şarj), 2 bin 228 adedinin DC (hızlı şarj) noktası olduğunu belirten Yılmaz, “Ülkemizde yaklaşık her 14 araca bir DC şarj noktası düşüyor ve araç başına düşen DC şarj noktası açısından Türkiye Avrupa genelinde 1. sırada” diye konuştu.
• Çin merkezli e-ticaret devi Alibaba, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a gelecek dönemde Türkiye'ye 2 milyar dolarlık yatırım yapmayı planladığını söyledi.
- Bununla birlikte: Alibaba Grup Başkanı Michael Evans söz konusu yatırımın ne zaman gerçekleşeceğini belirtmezken, bugüne dek Türkiye’ye Trendyol aracılığıyla 1,4 milyar dolar yatırım yapıldığını belirtti.
• Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA) Ağustos ayı verilerine göre, AB ülkelerinde yeni otomobil satışları, aylık bazda %21 artarak 787 bin 626 oldu.
- Önemli detay: Söz konusu satışların %21'i tam elektrikli, %12,5’i dizel olarak olarak kaydedildi; böylece AB ülkelerinde elektrikli otomobillerin toplam satışlar içindeki payı ilk defa %20'yi aşmış ve dizel otomobilleri geçmiş oldu.
• Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Eylül ara dönem raporunda, Haziran ayında 2023 yılı için %2,7 olarak açıkladığı küresel büyüme tahminini %3’e revize etti. 2024 yılında küresel büyümenin 2023'e göre daha düşük olacağını öngören kurum, tahminini %2,9’dan %2,7’ye indirdi.
- Türkiye: Kurum, Türk ekonomisine yönelik büyüme beklentisini ise %3,6’dan %4,3'e yükseltti. 2024 yılına ilişkin büyüme tahmini %3,7’den %2,6’ya çekilirken 2023 yılı enflasyon beklentisi %44,8’den %52,1’e yükseltildi. 2024’te ise enflasyonun %39,2’ye ineceği öngörüldü.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, sektörün kredi hacmi 15 Eylül itibarıyla 40 milyar 161 milyon TL artarak 10 trilyon 503 milyar 294 milyon liraya yükseldi. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat da %1,3 artışla 13 trilyon 196 milyar 609 milyon TL oldu.
Odea ile yatırımın merkezinde sen, yanında ise Rob’O var
Herkesin farklı öneri sunduğu, yatırım alternatiflerinin çok fazla olduğu bir ortamda sürekli bir şeyleri kaçırıyormuş gibi hissediyor musun? Öyleyse seni önce Odea, sonra da yapay zekâ destekli akıllı danışman Rob’O ile tanıştırmaktan mutluluk duyarız.
- Odea: Yatırım odaklı bankacılık uygulaması Odea’nın yatırım konusundaki uzmanlığı ve oldukça zengin ve geniş ürün portföyü sayesinde farklı yatırım seçenekleriyle tanışabilir, birikimini ve geleceğini emin adımlarla yönetebilirsin. Yatırımın merkezine seni koyan Odea’da bir de sana eşlik etmek üzere, yapay zekâyla tasarlanan akıllı yatırım danışmanı Rob’O var.
- Rob’O: Beklentilerine uygun yatırım portföyünü belirlemek için işe önce seni ve yatırım hedeflerini yakından tanımakla başlar ve sorduğu sorularla yatırımcı profilini belirlemeni sağlar. Sonrasında risk seviyene, değerlendirmek istediğin portföy büyüklüğüne ve yatırım yapmak istediğin süreye uygun olarak TEFAS fonlarında işlem gören fonlardan bir teklif oluşturur. Sana da bu teklifi onaylayıp takibini yine Rob’O’ya bırakmak kalır. Çünkü günlük piyasa gelişmelerini ve fon dağılımını takip etmek de yine Rob’O’nun işi.
- Dikkat dikkat: Sana her adımda destek olmaya hazır olan Rob’O, gerçek bir yatırım yapmaya karar vermeden önce, sanal bir portföyle denemeni de mümkün kılıyor.
Yatırım odaklı bankacılık uygulaması Odea’yı hemen indirerek, görüntülü görüşme adımlarıyla kolayca hesap açabilir, Rob’O ile anında tanışabilirsin.
• Monster Notebook, 2011 yılından beri şirket bünyesinde bulunan Ersin Güntaş’ın Notebook ve PC İş Birimi Direktörlüğü görevine getirildiğini duyurdu.
• paynkolay’ın Satış ve Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Erkut Zöngür oldu.
• Osman Bahadır, Unilever Food Solutions Türkiye Pazarlama Lider Şefi olarak göreve başladı.
• ÜNLÜ & Co iştiraki ÜNLÜ Portföy Genel Müdürlüğüne Semih Kara atandı.
• Avansas’ın yeni Brand Marketing & SOHO Growth Direktörü Nevra Duygu Duru oldu.
• Mehmet Onur Güngör, Publicis Groupe Türkiye Yönetim Kurulu Üyesi olarak atandı.
• Sinan Öktem, Uludağ Enerji Grubu'nun yeni CEO'su olarak atandı.
🎧 Pareto Spot'un üçüncü sezonuna Spotify üzerinden ulaşabilirsiniz.
Okuma önerileri:
🔖 ABD'de son yılların en büyük işçi grevi
📱 Son olarak: Pareto'nun LinkedIn hesabını takip etmeyi unutmayın!
Mutlu hafta sonları.
