<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Türkiye'de son aylarda düşüş ivmesi devam eden enflasyon, 2023 yaz aylarından bu yana ilk kez&nbsp;yıllık bazda %50'nin altına indi. TÜİK verilerine göre, Eylül'de tüketici fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre %49,38 artarken aylık enflasyon %2,97 oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası:&nbsp;Aylık bazda en yüksek artış görülen harcama grubu %14,21 ile eğitim olurken alkollü içecekler ve tütün %4,16, konut harcamaları ise %3,86 artış kaydetti. Haberleşme harcamaları %0,88 geriledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;Üretici fiyat endeksi artışı da geçen aya göre yavaşlama gösterdi. Eylül'de üretici fiyatlarında yıllık artış %33,09'a geriledi. Aylık üretici enflasyonu ise aynı dönemde %1,37 olarak açıklandı.</li></ul>

Pareto

Yazı: İdil Su Kesken, Arda Üçüncü<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu hafta küresel piyasaların odağında ABD’den gelen Üretici fiyat endeksi (ÜFE) ve Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) rakamları vardı.&nbsp;TÜFE verisi yıllık bazda %8,1 beklenirken %8,3 olarak açıklandı. Veri, aylık bazda ise %0,1 şeklinde gerçekleşti. Gıda ve enerji hariç enflasyon ise %6,3 oldu. Haziran’da %9,1 ile 41 yılın en yüksek seviyesine çıkan enflasyon Temmuz’da %8,5’e gerilemesinin ardından ikinci ayda da düşüş yaşadı. Hem manşet hem de çekirdek enflasyon beklenenden daha az gerileme gösterdi. Ağustos ayında benzindeki düşüş, enflasyonun gerilemesindeki ana sebep oldu. Fakat beklenen oranda düşüş yaşanmamasında artan gıda fiyatları ve son ayda yükselen sigorta ve sağlık giderlerindeki artış etkili oldu.Öte yandan, ABD'de ÜFE&nbsp;verisi Ağustos'ta yakıt maliyetlerindeki gerilemeyle düşüşünü 2. ayda da sürdürdü. Veri, Ağustos'ta yıllık %8,7 ile tahminlerin altında arttı. ÜFE aylık bazda da beklentiye paralel %0,1 düştü. Çekirdek ÜFE aylık bazda %0,4 ile tahminlerin üzerinde gerçekleşti. Yıllık artış %7,3 oldu, önceki ay artış %7,6 olmuştu. Gıda fiyatları aylık bazda değişmedi. ABD'de beklentiyi aşan enflasyon verisi hafta genelinde risk iştahını baskılarken, Fed'e ilişkin beklentileri de şekillendirdi. Fed swapları veri sonrası Eylül'de 75 baz puan faiz artışı fiyatlamasına işaret etti. Haftanın devamında ise ekonomistler ve yatırım bankası stratejistleri Fed’in Eylül'de 100 baz puan faiz artırması gerektiğini vurgulamaya başladı.Avrupa’da enerji krizi bölgenin ana gündem maddesi olmayı sürdürüyor. Avrupa Birliği bu hafta, son yılların en büyük enerji kriziyle başa çıkmak için yeni radikal planlarını duyurdu. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen üye ülkelerin enerji kriziyle başa çıkması için düşük maliyetle elektrik üreten şirketlerden 140 milyar Euro toplayacaklarını belirtti. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrası AB yaptırımlarıyla Rusya'nın bölgeye gaz sevkiyatını sınırlaması, enerji krizine neden olmuş, bu gelişme AB ekonomisini vurmuş ve enflasyonu tetiklemişti. Enerji kriziyle mücadele için atılan radikal adımların, farklı öncelikleri ve kırılganlıkları olan AB üyesi ülkeler arasında sert tartışmalara neden olabileceği konuşuluyor.Petrol piyasası, küresel taleple ilgili endişeler ve ABD'den stratejik rezervlerin yeniden doldurulmasıyla ilgili haberler akışın da etkisiyle dalgalı bir seyir izledi. Hafta bazlı kapanışa baktığımızda petrol üçüncü haftada da prim kaybetti. Uluslararası Enerji Ajansı çarşamba günü ülkenin petrol talebinde otuz yılı aşkın bir süredir en büyük yıllık düşüş yolunda olduğu konusunda uyardı. ABD Enerji Bakanlığı, ülkenin acil durum petrol arzını yeniden stoklama planının fiyatları tetiklemediği ve bu tür alımların 2023 mali yılına kadar gerçekleşme olasılığının düşük olduğunu söyledi.Son olarak altın piyasası bu hafta ABD enflasyonunun beklentilerin üstünde gelmesi ve üretici fiyat endeksi verilerinin de piyasada endişelere yol açması nedeniyle 1,700 doların altında kaldı. Ons altında geçen hafta içinde 1,700 dolar altı test edilse de bu taban korunmuştu. Fed cephesinden gelecek olan açıklamalar ve izlenecek yol haritası, altın fiyatlarının seyri açısından dikkatle takip edilecek.

Beklentinin üzerinde gelen ABD enflasyon rakamları sonrası, tırmanan enerji krizinin etkisiyle merkez bankalarından sert hamleler bekleniyor.

Fed'in 100 Baz Puan Faiz Artıracağı Konuşuluyor!

• Almanya'da üretici fiyatları mart ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %30,6 artarak rekor serisini sürdürdü. Üretici fiyat endeksi şubat ayında ise yıllık %25,9 artış kaydetmişti.

Aposto Gündem

• Türkiye İstatistik Kurumu&nbsp;(TÜİK), şubat ayı enflasyonun yıllık &nbsp;%54,44'e yükseldiğini, aylık %4,81'e çıktığını <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-60599535" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı.</a> Üretici fiyat endeksiyse şubatta aylık %7,22 artarken, yıllık %105,01'e çıktı. Enflasyon, Reuters'ın ve Bloomberg HT'nin anketlerindeki beklentileri aştı.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">En çok artış: En çok artış %75,75'le ulaşım, %64,83'le ev eşyası, %64,47'yle gıda ve alkolsüz içecekler gruplarında oldu.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ENAG verileri:&nbsp;Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) şubat ayındaki yıllık enflasyonu %123,80 olarak açıkladı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Değerlendirme:&nbsp;Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, enflasyonla mücadeleyi sürdürmekte kararlı olduklarını dile getirerek "Döviz kurunu kapsamlı ve yenilikçi metotlarla düşürdüğümüz gibi enflasyonu da önümüzdeki dönemde düşüreceğiz. 2023 Haziran seçimlerine de tek haneli bir enflasyon rakamıyla gireceğiz."&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/haber/bakan-nebati-doviz-kurunu-dusurdugumuz-gibi-enflasyonu-da-dusurecegiz,1018669" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dedi.</a>&nbsp;</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1646328751043.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.82" width="550" alt="Markette reyonları inceleyen bir kişi " fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Deniz Sabuncu

Spektrum

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), şubat ayına ilişkin tüketici fiyat endeksi (TÜFE) verilerini <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-60599535" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı</a>. TÜFE, yıllık bazda %54,44'e yükselirken aylık bazda %4,81'e çıktı. Üretici fiyat endeksi (ÜFE) şubatta aylık %7,22 artış gösterirken yıllık %105,01'i gördü. Enflasyon, Reuters'ın ve Bloomberg HT'nin anketlerindeki beklentileri aştı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">En çok artış: En çok artış %75,75'le ulaşım, %64,83'le ev eşyası, %64,47'yle gıda ve alkolsüz içecekler gruplarında kaydedildi.</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">ENAG verileri:&nbsp;Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) tüketici fiyat endeksinin (E-TÜFE) şubat ayında %5,44 yükseldiğini yıllık artışın ise %123,80 olarak gerçekleştiğini açıkladı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avro Bölgesi:&nbsp;Geçtiğimiz günlerde açıklanan Avro Bölgesi enflasyonu da rekor tazeleyerek yıllık %5,8'e yükseldi. Enflasyon aylık %0,9 oldu.&nbsp;</li></ul>Değerlendirme:&nbsp;Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, enflasyonla mücadeleyi sürdüreceklerinin altını çizerek "Döviz kurunu kapsamlı ve yenilikçi metotlarla düşürdüğümüz gibi enflasyonu da önümüzdeki dönemde düşüreceğiz. 2023 Haziran seçimlerine de tek haneli bir enflasyon rakamıyla gireceğiz."&nbsp;dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tepkiler&nbsp;</h2>CHP Sözcüsü Faik Öztrak,&nbsp;"Böyle bir makası daha önce hiç yaşamadık. Üreticiden, tüketiciye doğru korkunç bir enflasyon tsunamasi geliyor." ifadelerini kullandı. Öztrak, "Ne yazık ki ilerleyen günler için de enflasyon cephesinde umut yok." şeklinde konuştu.Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota,&nbsp;"Bugün açıklanan TÜİK verisiyle gıda enflasyonunda %64,5'le Venezuela, Lübnan ve Zimbabve'den sonra dünya dördüncüsü olduk. Hayaller milletin tasarrufunu satarak kuru, emireri Merkez Bankası Başkanı'yla da faizi kontrol etmek, gerçeklerse %64,5 gıda enflasyonu."&nbsp;değerlendirmesini yaptı.&nbsp;İktisatçı Hakan Kara,&nbsp;enflasyon rakamlarını "%50 asgari ücret artışı önümüzdeki ay itibarıyla enflasyon tarafından tamamen eritilmiş olacak." sözleriyle yorumladı.İktisatçı Mahfi Eğilmez, "TÜFE % 54,4, ÜFE % 105,1. Yanlış para politikasının bizi getirdiği yer."&nbsp;dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Krizin Türkiye'ye etkisi&nbsp;</h2>Dünya Gazetesi yazarı Şeref Oğuz, ekonomik açıdan henüz en kötünün görülmediğini, ham petrolün varil fiyatının 150 dolara kadar çıkacağını <a fr-original-style="" href="https://www.dunya.com/kose-yazisi/ekonomide-en-kotuyu-henuz-gormedik/650632" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">öngörüyor</a>. Oğuz, mart ayında Türkiye'nin enflasyondaki küresel tırmanışı izleyeceğini belirterek "Zor zamanlar için alternatif tüm kaynakların hareket ağırlığının artacağı bir dönemde olacağız. Bu dönem yönetildiği takdirde hasarımız sınırlı kalır. Yönetilmediği oranda ise ek fatura koyulacak önümüze. Buğday, petrol gibi temalara yönelik enstrümanların çoğaldığını görebiliriz. Özellikle emtia bazlı fonlar talep görebilir." değerlendirmesini yapıyor.TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Uğur Toprak, işgalin Türkiye'ye gıda enflasyonu ve zam olarak yansıyacağını söylüyor. Türkiye'nin ithal ettiği ayçiçeğinin %54'ünü Rusya'dan, %14'ünü Ukrayna'dan aldığını vurgulayan Toprak, "Buğdayın %64-65'i Rusya'dan, %13-14'ü de Ukrayna'dan geliyor. Bu iki ülkeye yaş sebze ve meyve ihraç ediyoruz. İthalatta ve ihracatta bu ülkelere bağımlı olmamız sıkıntı yaratacak." ifadelerini kullanıyor.Gazete Duvar editörü Sinan Saygılı,&nbsp;"Kasırga kapıya dayandı, ekonomiyi nasıl bir tablo bekliyor?" haberinde Rusya'nın işgalinin Türkiye ekonomisini yakından ilgilendirdiğini vurguluyor. Türkiye'nin dış ticaret hacminin %8'lik kısmının Rusya ve Ukrayna bağlantılı olduğunu belirten Saygılı, inşaat ve hazır giyim sektörü için de iki ülke arasındaki durumun önemli olduğunu anlatıyor.&nbsp;TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç; Rusya ve Ukrayna arasındaki gerginliğin Türkiye'yi petrol, tarım ve ithalat, turizm gibi alanlarda etkileyeceğine dikkat çekiyor.Saygılı, Türkiye'nin turizm gelirinde düşüş yaşayacağına işaret ediyor. TÜİK verilerine göre geçtiğimiz yıl Türkiye'ye gelen 29 milyon 357 bin kişinin %19'unu Rusya vatandaşlarının, %8,3'ünü de Ukrayna vatandaşlarının oluşturduğu biliniyor. Turizm gelirinde etkisi yüksek olan iki ülkenin arasındaki durum nedeniyle rezervasyon sayısının %70 azaldığı bildiriliyor.

Türkiye'de enflasyon: son durum, krizin etkileri

<a fr-original-style="" href="https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-Nisan-2021-37382&dil=1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TÜİK verilerine</a> göre nisanda tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre %1,68, yıllık %17,14'lük artışla 23 ayın zirvesine yükseldi. Üretici fiyat endeksi ise aylık bazda %4,34, yıllık bazda %35,17 artış gösterdi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ENAGrup, Nisan 2021 dönemi günlük fiyat değişimlerinden elde edilen ENAGrup Fiyat Endeksi'nde aylık bazda %2,62 artış açıkladı.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Enflasyon üzerinde etkili olan faktörler:</h2>• Ham petrol ve diğer emtia fiyatlarındaki&nbsp;tırmanış,&nbsp; • Gıda fiyatlarının belirsizliği ve oynaklığı, • Faiz artışlarına rağmen bireysel kredi büyümesindeki yükselişin talep yönlü baskısı, • Kur sepetinin şubat sonundan itibaren artmasıyla yükselişte olan ithalat fiyatları • Toplumun, piyasanın ve reel sektörün yüksek seviyelerdeki “enflasyon beklentisi” ve bununla beraber piyasa yapıcıların sürekli fiyatları artırma eğilimleri<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yorumlar ve beklentiler</h2><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Geçen ay 15,01 puan olan TÜFE ve ÜFE arasındaki makas farkının bu ay 18,03’e çıkması önümüzdeki dönemde kısa vadede enflasyonun düşmeyeceğini göstermekte."&nbsp;– Analist Onur Altın</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"TL değer kaybının daha fazla yükselmediği durumda bile enflasyonun uzun bir süre yüksek seyretmesi ve yılı en iyi ihtimalle %14-15 aralığında bitirmesi beklenebilir." – Ekonomist Haluk Bürümcekçi</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Kur veya emtia fiyatları düşmezse temmuzdan itibaren TÜFE enflasyonu ÜFE'ye doğru yaklaşabilir." –&nbsp;Ekonomist Hakan Kara</blockquote>

Üretici fiyat endeksi ile ilgili hikayeler