<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Türkiye, Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma Programı'nın (UNDP) 2023-2024 İnsani Gelişme Endeksi'nde (İGE) 193 ülke arasında 45. sırada yer aldı. Ancak İGE eşitsizliklere uyarlandığında, Türkiye’nin sırası düşüyor. Ülkede genel olarak erkekler, kadınlara göre daha yüksek insani gelişme seviyelerine sahip. Dolayısıyla toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri hesaba katıldığında Türkiye’nin sırası 166 ülke arasında 66’ya <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c72kq44ddqgo" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geriliyor</a>.<div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklama:&nbsp;UNDP Türkiye Temsilcisi Louisa Vinton, “Dünyadaki zengin ülkelerin çoğu gibi, Türkiye de kendisini pandeminin etkilerinden güçlü bir şekilde kurtarmayı başardı. Ancak bu cesaret verici ilerleme, dünya çapında milyonlarca insanı geride kalma riskiyle tehdit eden, yeniden derinleşen eşitsizliklerin gölgesinde kalıyor" dedi.</li></ul></div><div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"> </div>

Spektrum

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın&nbsp;1990 yılından bu yana yayımladığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZGEwZDI1OGVkYzdhMDAwNzU3MjdmOCZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWZkYTU4OTA4ZWRjN2EwMDA3NTc2ZmQwJnVybD1odHRwJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGaGRyLnVuZHAub3JnJTI1MkZlbiUyNTJGMjAyMC1yZXBvcnQ="">İnsani Gelişme Raporu’nun</a> 2020 yılı küresel lansmanı 15 Aralık Salı akşamı İsveç’te&nbsp;gerçekleşti. Kalkınma olgusunu ekonomik gelişmenin yanı sıra bireylerin özgürlükleri ve insana yakışır bir hayat sürmeleri ölçütleriyle değerlendiren raporda yer alan İnsani Gelişme Endeksi; kişi başına düşen gelir, yurttaşların yaşam süresi ve eğitim süresine dair veriler toplanarak hesaplanıyor.<ul><li>Perspektifler: Raporda; Eşitsizliğe Uyarlanmış İnsani Gelişme Endeksi, Toplumsal Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi ve Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi gibi kalkınma konusuna farklı açılardan bakmamızı sağlayan çeşitli endeksler sunuluyor. &nbsp;</li><li>Türkiye’nin endeksteki yeri: Türkiye, İnsani Gelişme Endeksi’nde 189 ülke arasında 54'üncü sırada yer alarak üst üste ikinci kez "çok yüksek insani gelişme" kategorisine&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZGEwZDI1OGVkYzdhMDAwNzU3MjdmOCZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWZkYTU4OTA4ZWRjN2EwMDA3NTc2ZmQwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50ci51bmRwLm9yZyUyNTJGY29udGVudCUyNTJGdHVya2V5JTI1MkZ0ciUyNTJGaG9tZSUyNTJGcHJlc3NjZW50ZXIlMjUyRmFydGljbGVzJTI1MkYyMDIwJTI1MkYxMiUyNTJGaGRyLTIwMjAuaHRtbA=="">girdi</a>. Ülke, 1990’dan bu yana insani gelişme endeks değerinde %40,7'lik artış kaydetti. &nbsp;</li></ul>“Önümüzdeki Sınır: İnsani Gelişme ve Antroposen” başlığıyla yayımlanan&nbsp;2020 İnsani Gelişme Raporu’nda ülkelerin doğaya uyguladığı baskıyı da ortaya koyan Gezegensel Baskı Endeksi’ne ilk kez yer verildi.<ul><li>Gezegenimizin geleceği: İnsani Gelişme Endeksi’nin üst sıralarında yer alan ülkeler, Gezegensel Baskı Endeksi’nde kötü performanslar gösteriyor. Diğer bir deyişle, insani gelişme konusunda başarılı olan ülkeler bu başarıyı sağlarken gezegenimizin geleceği konusuna yeterince önem vermiyor. &nbsp;</li><li>İnsan çağı: Antroposen, yani “insan çağı” temasına odaklanan rapor, insanlığın günümüzde doğal çevresinde yarattığı değişimlerle gezegenin geleceğini şekillendiren baskın güç konumuna gelmesini vurguluyor. Rapor, bu özelliğiyle ülke liderleri başta olmak üzere küresel kamuoyundaki her bireye doğa üzerindeki ağır baskıları azaltmaları yönünde yapılan bir çağrı niteliği de taşıyor. &nbsp;</li><li>Sorunlar: Rapor; insanlığın yarattığı üretim mekanizmaları, tüketim alışkanlıkları ve davranışların bir trend olarak ekonomik rasyonalite çerçevesinde kısıtlı kaldığını belirtiyor. Bu çerçevede gezegensel baskılar konusuna yeterince önem verilmediğini; bunun da geleceğin kaynaklarının ölçüsüzce kullanılmasına, israf edilmesine ve çevresel felaketlerin artmasına yol açtığını anlatıyor. Bu yılki rapor, Covid-19 pandemisi ve yakın zamanda yaşadığımız çevre felaketlerinin insanın gezegene uyguladığı ağır baskılar sonucunda ortaya çıkan semptomlar olduğunu ve bu baskıların azaltılmaması hâlinde bunların yaşadığımız son felaketler olmayacağını söylüyor. &nbsp;</li><li>Kısır döngü: Yaşanan felaketlerin diğer etkenlerden izole sorunlar olmadığını öne süren rapor, çevre felaketleriyle sosyal dengesizliklerin birbirini beslediğini ve bunun bir tür kısır döngüye dönüştüğünü ortaya koyuyor. Toplumsal sınıflar arasındaki geçirgenliğin azalması ve demokrasi idealinin düşüşe geçmesiyle aynı zamanda vuku bulan iklim değişikliği sorunları, günümüz itibarıyla iç içe geçmiş durumda. Rapor, bu nedenle söz konusu sorunların çözümünün de izole hâlde olamayacağını ifade ediyor ve dünya kamuoyunu bu sorunları iş birliği içinde çözmeye çağırıyor. &nbsp;</li><li>Ne yapmalı?&nbsp;Rapor, yaşantımızı çevreleyen karmaşık sorunları teşhis etmekle kalmıyor ve bu sorunların nasıl çözülebileceği konusunda öneriler sunuyor. Buna göre; üretim ve tüketim alışkanlıkları değişmeli, doğayla uyumlu bir hale gelmeli. Ekonomik kalkınmayı gezegenle uyumlu ve sürdürülebilir hâle getirmek için raporda önerilen teşvik ve düzenlemeler hayata geçirilmeli. Küresel ısınmanın sınırlanması amacıyla sera gazı salım miktarının küresel ölçekte %37 oranında azaltılabilmesi için raporun önerdiği 20 doğa temelli çözüm önerisi hayata geçirilmeli. &nbsp;</li></ul>İnsani gelişmeyle ilgili daha fazla bilgiye <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZGEwZDI1OGVkYzdhMDAwNzU3MjdmOCZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWZkYTU4OTA4ZWRjN2EwMDA3NTc2ZmQwJnVybD1odHRwJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGdHIudW5kcC5vcmclMjUyRg=="">tr.undp.org</a> adresinden ulaşabilirsiniz.

İnsani Gelişme ile ilgili hikayeler