Türkiye’den kızım ve iki bavulla taşınırken, kütüphanemin çok büyük bir kısmını dönüştürmek zorunda kalmış, o iki bavuldaki çok kısıtlı yerin bir kısmını da kişisel tarihimde önemli yer tutan kitaplara ayırmıştım. Yanıma aldıklarımdan biri de, Orhan Pamuk’un Çukurcuma’daki müzesi için hazırladığı Şeylerin Masumiyeti'ydi. Bu kitabı, ait hissettiğim coğrafyanın kelimeleri ve nesnelerinin anlamlarıyla örtüştüğü zamanlara denk düştüğü ve ben onları ancak bir kitaba sığmış hallediyle yanımda götürebileceğim için seçmiştim.İnsanın ait olduğu yerden uzaklaşması, aynı güneş görmemenin vücuttaki D vitamini depolarını boşaltması gibi, bünyesinde biriktirdiği aidiyet hissini aşındırıyormuş; uzak kalınca daha iyi anlar oldum. Aylar sonra İstanbul’a olmasa da Atina’ya gidebildiğimde ise bu depoları bir miktar da olsa doldurabildim. Yine sokaklar kadar müzelerde de vakit geçirdim.Bu yazı Atina’yı müzeleri üzerinden anlamak üzerine. Pamuk kadar olmasa da—o da sık sık kendisini müzelerde ne kadar mutlu hissettiğini anlatıyor—ben de müzeleri çok seviyorum. Ayrıca Atina bunun için özellikle doğru bir seçim, zira barındırdığı onca zenginlik bir yana, Atina’nın&nbsp;59 müzesi var. Bunların yarısından fazlası, ulusal kültür odaklı, köklü Yunan tarihini ve burada şekillenmiş hayatı bize “bir milletin hikayesi” olarak çerçeveleyerek anlatan müzeler. Ama bunun yanında birçok kişisel koleksiyon ve Onasis Vakfı’nın bünyesine kattığı şair Kavafis Arşivi ya da ressam Yannis Tsarouchis müzesi gibi "devleti değil insanı temsil edenler" de bulunuyor.Atina’nın mevcut kentsel planlamasına ve geçmişine dair araştırmacılara çok kıymetli bilgiler veren ve bunları internet sitesi üzerinden açık bir şekilde paylaşan bir oluşumu da var: <a fr-original-style="" href="https://www.athenssocialatlas.gr/en/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Atina Sosyal Atlası Projesi</a>. Bu proje özellikle son 20 yıla odaklanarak, Atina'nın sosyal coğrafyasıyla ilgili konuları çoklu bakış açılarıyla vurgulamayı ve eleştirel bir şekilde analiz etmeyi amaçlıyor. Özellikle 19. yüzyıldan itibaren metropol alanının tarihî gelişimi, şehrin sosyal tabakalaşması, yönetimi, uluslararası ekonomik rolü, göçmen grupları, konut uygulamaları, sakinlerinin günlük ulaşımı ile ilgili metinler ve destekleyici materyallere site üzerinden ulaşmak mümkün.<img src="https://images.aposto.com/2025/1/3/1739989464379.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.82" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Atina Sosyal Atlası Projesi'ndenBen buradan, Atina Belediyesi sınırları içindeki müzelerin çoğunu sanatla (%25,4) veya özel ilgi alanlarıyla (%25,4) ilgili müzelerin oluşturduğunu öğrendim. Bu da sanatla ilgili müzelerin&nbsp;bütün müzelerin %50,8'ini oluşturduğu anlamına geliyor. Tarih ve folklor müzeleri, toplamın %23,7'sini temsil ediyor. Ardından arkeoloji müzeleri ve koleksiyonları (%11,9), ikili karakterli müzeler (%6,8), diakronik müzeler (%3,4) ve son olarak da Bizans müzeleri ve koleksiyonları (%1,7) ile tiyatro müzeleri (%1,7) geliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca müzelerin %8,5’inin yenileme, restorasyon veya yeni bir mekana taşınma nedeniyle şu anda faaliyette olmadığından da bu vesileyle haberdar oldum.</li></ul>Bu noktada yeniden Orhan Pamuk'a döneceğim. Şeylerin Masumiyeti'nde yer alan “Müzeler için Mütevazi bir Manifesto”sunda Pamuk, müzeler hakkındaki düşüncelerini 11 maddede sıralıyor ve ilkinde şöyle diyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"İmparator ya da kral saraylarının halka açılmasıyla şekillenen ve vazgeçilmez bir turistik ziyaretgah ve milli bir simge halini alan Louvre, Hermitage gibi büyük milli müzeler, milletin hikayesini (yani tarihi) bireyin hikayesinden çok daha önemli kıldı. Oysa tek tek bireylerin hikayesi, insanlığımızı bütün derinliği ile ortaya koymak için daha uygun."</blockquote>Peki Atina’nın müzelerine bu bağlamda baktığımızda neler okuyabiliriz? Elbette en bilinen, en çok ziyaretçi çeken müzeler, en büyük olanlar. Yunanistan’ın zengin arkeolojik geçmişi düşünülünce başka türlüsünü düşünmek zor. Bunlar içinde Ulusal Arkeoloji Müzesi, Akropolis Müzesi, Benaki Müzesi, Kikladik Adaları Sanatları Müzesi ile Bizans ve Hıristiyan Sanatları Müzesi’nin başı çektiği söylenebilir.Thesseus’un yüzüğü, Agammemnon’nun maskesi, Nestor’un kupası gibi mitolojinin önemli karakterlerine ait olduğu düşünülenlerle birlikte, prehistorik dönemden antik çağa kadar uzanan bir döneme ait eserler, dünyanın en büyük eski Yunan sanatı müzelerinden biri olan Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde.<img src="https://images.aposto.com/2025/1/3/1739989654258.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Akropolis MüzesiAkropolis Müzesi ise İsviçreli mimar Bernard Tschumi tarafından tasarlanan, 2009 tarihli bir yapı. Atina Akropolisi arkeolojik alanının bulgularına odaklanan bir arkeoloji müzesi burası. Yunan Bronz Çağı'ndan Roma ve Bizans Yunanistan'ına kadar kayada ve çevredeki yamaçlarda bulunan eserleri sergilemek için inşa edilmiş. Müzesi ayrıca Roma ve Erken Bizans Atinası'nın kalıntılarının üzerinde yer alıyor.Yunanistan’ın köklü ve zengin ailelerinden olan Benakiler'in aile adlarını yaşattığı ve aynı Sabancı Müzesi’nde olduğu gibi bir zamanlar yaşadıkları evi müze hâline getirdikleri Benaki Müzesi ise yakın dönem Yunan kültürüne odaklanıyor ve Yunanistan'ın gelişimini etkileyen birçok dönemi, medeniyeti ve kültürü sergiliyor.Atina, ulusal anlatılar kadar, bireylerin tarihinin de müzeler üzerinden okunabildiği, bu bağlamda "Bana göre müzeler, bir devleti, milleti, şirketi, belirli bir tarihi ve iyi temsil edip edememeleriyle değil, tek tek bireylerin insanlığını ortaya çıkarıp çıkaramamalarıyla ölçülmeli"&nbsp;diyen Pamuk ve onun gibi düşünenleri de mutlu eden bir şehir.<img src="https://images.aposto.com/2025/1/3/1739991247480.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Maria Callas Müzesi'ndenŞehrin bu kategoriye giren birçok müzesi var, başlıcaları ise şunlar:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dünyanın en önemli opera sanatçılarından, Atinalı soprano Maria Callas’ın kariyerine dair belgeleri ve kişisel eşyalarını sergileyen müzesi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Modernist ressam Giorgos Gounaropoulos’un sanatsal yolculuğunu anlatan ve eserlerine ev sahipliği yapan müzesi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mimar Dimitris Pikionis’in hayatı, tasarım süreçleri ve mimari felsefesine odaklanan müze evi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çağdaş Yunan şiirinin en önde gelen temsilcilerinden Kavafis’in Onassis Vakfı bünyesinde yer alan kişisel kütüphanesindeki 966 kitabın yanı sıra kapsamlı belge ve sanat eseri koleksiyonunu da içeren kişisel arşivi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ünlü Yunan ressam Yannis Tsarouchis'e adanmış kendi adıyla anılan sanat müzesi.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2025/1/3/1739991339505.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.40" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Not almalı: Bu yazıyı, Türkiye’den yeni bir yayınevinin Atina&nbsp;kitabını anarak bitirmek istiyorum. Uluslararası okura hitap eden, şehirleri tematik bir biçimde ele alan Monday to Sunday Book, İstanbul’dan sonra ikinci kitabı olan Atina’yı geçen ay raflara çıkardı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kitap, Atina'nın kültür, tarih, sanat, tasarım, gastronomi ve eğlence dünyasını yedi günde tanımaya yönelik öneriler içeriyor ve hem semtlere hem de temalara göre gruplanan yedi farklı bölümden oluşuyor. Ayrıca şehrin önde gelen şefleri, sanatçıları, akademisyenleri, mimarları, tasarımcıları ve girişimcileri ile yapılan 29 farklı röportaj da kitapta yer alıyor.</li></ul>

Aposto Seyahat

Bu yazı Atina’yı, müzeleri üzerinden anlamak ve şehrin müze çeşitliliğini tanımak üzerine. Odağımızda ise Yunanistan'ı orada iz bırakmış kişilerin hikayeleri üzerinden anlatan müzeler var. Maria Callas, Dimitris Pikionis ve Kavafis'in izinde kenti keşfe çıkıyoruz.

Şeylerin Masumiyeti ile ilgili hikayeler