EuroVelo, 1995 yılında Avrupa Bisiklet Federasyonu (ECF) ile Danimarka ve Birleşik Krallık’taki ulusal organizasyonların biraraya gelmesi ile temelleri atılmış bir oluşum. 2024 verilerine göre her yıl ortalama yüzde 20'lik artışla yıllık 5,3 milyondan fazla ziyaretçiye ulaşan, Avrupa'daki bisikletli kısa ya da uzun seyahatlerin başlıca platformu.&nbsp;Bir adım geriden: Sistemli ve geniş bir bisiklet yolu ağı kurma fikrinin ilk tohumları, 1994 yılında Danimarkalı bir sivil toplum kuruluşundan çıkıyor. 1995 yılında Hollanda’da biraraya gelen, çoğu Kuzey Avrupalı sivil toplum örgütleri ve bisiklet federasyonları konuyu sonraki yıllarda diğer ülkelerden de destek alarak genişletiyor ve süreci birlikte yürütmeye dair çabalar olumlu sonuç veriyor.&nbsp;1997 yılında oluşum Avrupa Birliği tarafından tanınıp desteklenmeye başlıyor. 2007 yılından itibaren ise organizasyonun tüm sorumluluğu Avrupa Bisikletçiler Federasyonu'na (ECF) veriliyor. ECF, bisikletin hem ulaşım hem de eğlence amaçlı kullanımını teşvik eden yerel, bölgesel ve ulusal sivil toplum örgütlerinden oluşan, kâr amacı gütmeyen, üye tabanlı bir çatı federasyonu. 1995’ten bu yana yaklaşık 20 senedir kesintisiz ve sürekli katkılarla büyüyerek ilerleyen süreç 2023 itibarıyla EuroVelo’yu, AB’nin Bisiklet Stratejisi hakkında Avrupa Parlamentosu Kararı'nda yer aldığı bir konuma ulaştırıyor.<img src="https://images.aposto.com/2024/8/0/1727598914616.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.46" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Başlangıçta Avrupa’da 12 rotayı tanımlamak ve kullanıma açmak üzere yola çıkan EuroVelo Bisiklet Rotaları Ağı şu anda 19 rotaya ulaşmış durumda. Rotalarla ilgili açıklamaları, haritaları, görsel ve işitsel kaynakları <a fr-original-style="" href="https://en.eurovelo.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">web sitesi</a> üzerinden paylaşan EuroVelo, aynı zamanda bu rotalarla ilgili birçok istatistikî veriyi de ilgilenen herkese açıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Veri bölümünde belirli bir tarih aralığında hangi rotaların daha çok kullanıldığına dair grafiklere ya da her sene düzenli olarak yayımlanan gözlem raporlarına <a fr-original-style="" href="https://pro.eurovelo.com/projects/eurovelo-data-hub" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ulaşabiliyorsunuz</a>.&nbsp;</li></ul>Bu rotaların tanımlanması ve seyahat için gerekli altyapısal düzenlemeler yanında bilgi paylaşımın da bu derece etkin bir biçimde yapılması ile yaklaşık 20 yıldır Avrupa içinde 45.000 km boyunca bisikletle güvenle hareket edebilmek mümkün oluyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Rota seçiminin aşamaları&nbsp;</h2>EuroVelo bu rotaları oluşturabilmek için öncelikle, bir yolun bisikletle seyahate uygun olabileceği standartları belirliyor. Bu standartlar şu anda şöyle tanımlanmış durumda:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yolun eğiminin %6’nın üzerinde olmaması</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yolun iki bisikletin yanyana geçebileceği kadar geniş olması</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yoldan bir gün içinde ortalama 1.000 motorlu taşıttan daha fazlasının geçmemesi</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yolun 365 gün boyunca açık olması</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her 30 km’de bir servis, 50 km’de bir konaklama ve 150 km’de bir toplu taşıma imkanı olması.</li></ul>EuroVelo rotaları:&nbsp;Şu anda tanımlı 19 rota var: Atlantik Sahili Rotası, Başkentler Rotası, Seyyahlar Rotası, Orta Avrupa Rotası, Roma Rotası, Nehirler Rotası, Güneş Rotası, Akdeniz Rotası, Kehribar Rotası, Baltık Denizi Rotası, Doğu Avrupa Rotası, Kuzey Denizi Rotası, Demir Perde Rotası, Ren Bisiklet Rotası, Meuse Bisiklet Rotası.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tüm bu rotalara ait detaylı ölçekteki haritalar, rehberler, rotalarla ilgili güncel haberler de web sitesi üzerinden ilgililerle paylaşılıyor.</li></ul>Mevcut 19 rotadaki yolların tamamı elbette ki baştan beri bu standartlara uygun değildi. EuroVelo aynı zamanda bisikletle gitmeye uygun olabilecek yolların düzenlenmesi konusunda da yerel yönetimlerle etkin olarak çalışan bir organizasyon.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Örneğin Avrupa’da EuroVelo çalışmasından önce birçok tali yol ya da tren yolu, ulaşım ya da hobi amaçlı kullanılmıyordu. Özellikle eski tren yollarındaki rayların sökülerek bu yolların bisiklet yolu hâline getirilmesi, patika ve tali yollardaki işaretlemelerin çok daha etkin bir şekilde yapılması, kırsaldaki konaklama ve ihtiyaç noktası olanaklarının artırılması sayesinde, birçok yol bisiklet kullanımına açılabildi.&nbsp;</li></ul>Bisiklet yolları ağı, Avrupa’daki her ülkenin birbirine bağlanması, kültürlerarası geçişi ve kıtadaki ortak yaşam kültürüne ait değerleri güçlendirmesi açısından da önem taşıyor ve Avrupa Birliği tarafından bu anlamda da farklı biçimlerde destekleniyor. Bu sayede sadece bisiklet sporuyla ciddi biçimde ilgilenenleri değil, toplumun her kesiminden insanın bu rotaları kullanabilmesi amaçlanıyor.&nbsp;Bu da yaş, cinsiyet, etnik kimlik anlamında çok geniş bir skalada dağılan farklı insanların, yaşadıkları yere en yakın EuroVelo rotasından başlayıp isterlerse tüm bir kıtayı boydan boya katedebilmesine olanak sağlıyor. Bu vesileyle geniş bir coğrafyayı ülkesel sınırların ötesinde bir gözle deneyimleyebilmek, ortaklıklar, farklılıklar, kırsal alanlar ve kaynaklar üzerine düşünebilmenin önü açılıyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’nin dahil olduğu EuroVelo8, yani 'Akdeniz Rotası' nedir?&nbsp;</h2>Peki Türkiye'nin de dahil olduğu EuroVelo8, yani "Akdeniz Rotası" hangi bölgeleri kapsıyor ve bu rotayı takip ederek Türkiye’ye gelen bisikletli gezginleri ne bekliyor?<img src="https://images.aposto.com/2024/8/0/1727598879711.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.28" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Akdeniz RotasıAkdeniz Rotası, İspanya'nın Cadiz kentinden başlayarak 10 ülkeyi içine alan ve Atina üzerinden İzmir ile Türkiye’ye uzanan 7.560 km uzunluğundaki, EuroVelo’nun 8 numaralı uzun mesafe bisiklet rotası. Türkiye, bu rotaya yalnızca İzmir ve çevresi ile dahil edilmiş durumda. Rotanın Türkiye ayağı Midilli ve Sakız Adaları'nı Dikili ve Çeşme limanlarına bağlayan, Pergamon'dan Efes'e uzanan tarihî alanları ve antik yerleşim yerlerini geçen 17 ilçeyi kapsıyor ve 500 kilometrelik bir alanı bisikletli gezginlere açıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">EuroVelo’nun 2023 verilerine baktığımızda “Akdeniz Rotası”nın 19 seçenek içinde en çok tercih edilen rota olduğunu görüyoruz. 2023 yılında 150.702 kişi bu rota boyunca bisikletle hareket etmiş ve bu rotaya dahil ülkeler içinde de en çok İspanya’da zaman geçirmiş.</li></ul>Bisikletle özellikle uzun mesafeler boyunca hareket etmenin insanı sadece hava koşullarına değil içinde bulunduğu ülkenin koşullarına da doğrudan açık hâle getiren bir eylem olmasını göz önünde bulundurduğumuzda bu rakamlar daha da anlam kazanıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yakın zamanda Türkiye’nin güneybatısına muhtemelen bu rotayı kullanarak Yunanistan üzerinden giriş yapmış ve beyaz, sarışın, genç iki kadın bisikletlinin, kamp yaptıkları alanda jandarma ile korunduğu haberini ve kadınların şaşkınlığını hatırlıyorum.&nbsp;</li></ul>Bu noktada EuroVelo standartlarına bir kere daha dikkatle bakmak ve Türkiye özelinde yolların fiziksel ve lojistik kapasitelerinin yanında yolda olmanın toplumsal cinsiyet bağlamındaki karşılığı üzerinde düşünmenin de önemli olduğunu vurgulamak gerekiyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/8/0/1727598757646.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.47" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Avrupa Cinsiyet Eşitliği Enstitüsü'nün "Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi" Avrupa Cinsiyet Eşitliği Enstitüsü’nün yayımladığı grafikte Avrupa’nın toplumsal cinsiyet anlamında ortak bir düzlemde olduğunu, Türkiye’nin ise bu bağlamda ortalamanın oldukça gerisinde olduğunu görüyoruz. Ve hatta tablonun, kadına ve çocuğa şiddet vakalarının henüz istatistikleri girmemiş verileri de göz önünde bulundurulduğunda mevcut tablonun da gerisinde olduğunu, Türkiye’de yaşayanlar ya da çeşitli yakınlıklar dolayısıyla uzaktan da olsa takip edenler olarak biliyoruz.&nbsp;EuroVelo’nun tanımladığı biçimiyle “yaz turizmi, tarım yolları, yöresel mutfağı ve misafirperver topluluklarıyla farklı bir deneyim sunan 17 antik kenti ile Akdeniz Rotası’nın Türkiye ayağı” ülkenin toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda geldiği vahim nokta anlamında ne yazık ki ne Türkiye’ye ne de rotanın bu bölümünü deneyimlemek isteyenlere beklenileni vermekten uzak.&nbsp;

Her sabah 06.30'da 5 dakikalık gündem özeti e-posta kutunda. Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, politika, teknoloji ve hafta sonu ekleri; kısa, yalın, öz bir şekilde.

5 dakikada gündeme hakim ol.

Aposto Gündem

Bu yıl başında EuroVelo Avrupa Bisiklet Yolları Ağı’ndaki 19 rotadan biri olan Akdeniz Rotası’na İzmir ve çevresi de dahil edidi. Peki bisiklet kullanımının yaygın olmadığı, az sayıdaki bisikletlinin giderek daha çok trafik şiddetine maruz kaldığı, üstelik toplumsal cinsiyet anlamında da Avrupa’nın gerisinde olan Türkiye, bu rotayı kullanarak gelen bisikletlilere hazır mı?

İzmir, EuroVelo ağında: Türkiye bisikletlilere hazır mı?

Bu ay başında görülmeye başlanan ve mağdurun tercihi ve isteğiyle özellikle halka açık şekilde yapılan bir dava, sadece olayların yaşandığı Fransa’nın değil bütün dünyanın gündemine düştü. İlk duruşmanın başladığı 2 Eylül’den beri Fransa’da yer yerinden oynuyor ve birçok şehirde yüzlerce insanın katıldığı gösteriler düzenleniyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bunun sebebi davaya konu olan suçun, şu an açığa çıkmış hâliyle dahi toplumda yarattığı büyük şok ve şaşkınlık. Öyle ki yaygın medya kanalları bile olayın tam ve bütüncül portresini çizmekte zorlanıyor.</li></ul>Ne oldu?&nbsp;Her şey, 12 Eylül 2020’de Fransa’nın güneyindeki Avignon kenti yakınlarındaki Mazan kasabasındaki bir süpermarkette alışveriş yapmakta olan 3 kadın müşterinin, bir erkeğin kendilerinin etek altı videolarını çektiğini farketmesi ve durumu güvenlik görevlisine bildirmesiyle başladı. Kasaba sakinlerinden Dominique Pelicot olduğu anlaşılan 71 yaşındaki erkeği sorgulayan ilk polis memuru, olayı münferit bir vaka olarak görmedi ve Pelicot’nun telefon ve bilgisayarında ayrıntılı inceleme için izin çıkarılmasını sağladı.Emekli bir emlakçı olan ve yıllardır yaşadığı kasabada saygın ve iyi bir kişi olarak bilinen, ailesi tarafından sevgi dolu bir baba ve eş olarak tanımlanan, daha önce hiçbir adli suç kaydı bulunmayan, 3 çocuk ve 7 torun sahibi Dominique Pelicot’nun bilgisayarını inceleyen müfettişler, bilgisayarda “Abuse” olarak isimlendirilmiş bir dosyanın altında, tecavüz ve şiddet kayıtlarını içeren yüzlerce videoluk bir arşiv buldu. Görüntüler yaşlı bir kadının baygın ve bilinci kapalı hâlde, çeşitli zamanlarda farklı erkekler tarafından defalarca cinsel saldırıya uğradığını ve bunun Dominique Pelicot tarafından kayda alındığını gösteriyordu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Polisin o sıralar henüz evli olan Giselle Pelicot'yu ifadeye çağırması üzerine Pelicot, 50 yıldır evli olduğu ve 3 çocuğunun babası olan kocasının, kendisini son 10 yıllık süre zarfı içinde farklı zamanlarda, çeşitli ilaçlar ve yöntemlerle koma benzeri bir uykuya sokarak, kendi yatak odasında toplamda 200 defa farklı erkekler tarafından cinsel şiddete ve saldırıya maruz kalmasını sağladığını öğrendi.</li></ul>Pelicot bunu öğrendikten hemen sonra boşandığı kocasının aslında kim olduğunu değil aynı zamanda daha önce birçok kez doktorlara başvurmasını gerektiren sağlık sorunlarının sebebini de anlamış oldu. Giselle Pelicot ciddi hafıza kayıpları ve jinekolojik rahatsızlıklar ile birçok kez farklı doktorlara başvurduğunu, hiçbirinin mevcut durumuna bir açıklama getirmediklerini ve konuyu kendisinin "nevrotik" ve "demanslı" olmasına bağladıklarını, bu sebeple Alzheimer hastalığına yakalandığına veya beyin tümörü olduğuna dair endişeler yaşadığını ifade etti.Davanın araştırma sürecinde ise Dominique Pelicot’nun uyku ve depresyon haplarını sağlık sistemi üzerinden edinebildiği ve bir senede 450 kutu uyku hapını dikkat çekmeden alabildiği belirlendi. Eylül 2024 itibarıyla tecavüz sanığı olarak Dominique Pelicot ile birlikte yargılanmaya başlayan erkeklerin ise hepsinin civarda yaşayan sıradan kişiler olduğu açığa çıktı. Yaşları 26-74 arasında değişen bu kişilerin içinde hemşire, gazeteci, itfaiyeci ve çeşitli kamu görevlileri de bulunuyor. Polisin görüntüler üzerinde 2 yıl boyunca yaptığı inceleme sayesinde, 200 tecavüz kaydında görünen 90 farklı erkekten 51’inin kimliği tespit edilerek yakalanabildi. Dava böylelikle Eylül 2024 ayı itibarıyla başladı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Duruşmada görevli bir tıp uzmanı, Gisele Pelicot'un bu erkeklerin prezervatif takma zorunluluğu olmadığı için cinsel yolla bulaşan dört ayrı enfeksiyona yakalandığını söyledi.</li></ul>Dominique Pelicot ise bu erkekleri internetten bulup evine davet ettiğini, bu erkeklerin sonradan iz bırakmamayı sağlayan bazı protokollere uymayı ve yapacakları eylem hakkında konuşmamayı kabul ederek geldiklerini ve kendisinin bunu kayda aldığını, geçen hafta görülen davanın ilk kez ifade verdiği ikinci duruşmasında kabul etti.Şüphelilerin çoğu, hüküm giymeleri hâlinde ağırlaştırılmış tecavüz suçundan 20 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya. 51 sanıktan 18'i, Dominique Pelicot da dahil olmak üzere tutuklu. Diğer 32 sanık duruşmaya tutuksuz olarak katılıyor. Sonuncusu ise gıyaben yargılanıyor.17 Eylül’de Dominique Pelicot duruşma sırasında ilk kez ifade verdi ve “Bunu hak etmedi, bunu kabul ediyorum,” dedi. “Yaptıklarımdan pişmanım ve affedilemez olsa bile af diliyorum.”<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sembole dönüşen bir dava</h2>Feminist örgüt Osez le Feminisme'den Celine Piques, sanıkların her meslekten sıradan geçmişlere sahip olmasının bu davanın kalıcı bir etki yaratmasını sağlayacağını umuyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Bu dava, tecavüzcünün ‘psikopat’ olduğu mitini yıkıyor… Dokunulmazlıklarından emin oldukları için tecavüz ettiler.”</blockquote>Pelicot davasını takip eden Fransa genelindeki çok sayıda kadının gözünden kaçmayan bir diğer endişe ise diğer birçok erkeğin bunu bilmesi ve hiçbir şey yapmaması.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dominique Pelicot'nun kullandığı ve şimdi kapatılan web sitesi geçen yıl ayda 500 bin ziyaretçiye ulaşmıştı.</li></ul>Celine Piques, “Bu insanların hiçbiri bu tacizi durdurmak için çaba sarfetmedi,”&nbsp;diyor. “Hiçbir erkek polise bu suçu bildirmeyi düşünmedi.”Avignon davası ayrıca tecavüzü çevreleyen dil konusunda soruları da gündeme getiriyor. Sanıkların çoğunun savunması, Gisele'e cinsel saldırıda bulunduklarını "bilmedikleri" varsayımına dayanıyor. Başka bir deyişle, onunla rızaya dayalı ilişki yaşadıklarını düşünüyorlardı. Bazıları, Dominique Pelicot'u onları "manipüle etmekle" suçladı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Utanç taraf değiştirmeli</h2>71 yaşındaki Giselle Pelicot ise geçen hafta 2. duruşması görülen davaya geldi ve eski kocası ile diğer 50 sanığın karşısına çıktı. Cinsel taciz ve şiddetin diğer mağdurlarına yardımcı olmak için davanın kamuoyuna açıklanmasını istediğini ve tanıklığının başkalarının da benzer bir kaderi yaşamasını engelleyeceğini umduğunu söyleyerek “Utanç, taraf değiştirmeli” dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Erkek şiddeti ve erkeklerin işlediği cinsel suçlar konuları üzerinde bildiklerimize bambaşka bir boyut getiren davanın duruşması 20 Aralık'a kadar sürecek.</li></ul>(Bu yazı BBC, Le Monde,&nbsp;The Guardian ve The New York Times’ta konuyla ilgili çıkan haberlerden derlenmiştir.)

Gisele Pelicot, 50 yıldır evli olduğu ve 3 çocuğunun babası olan kocasının, son 10 yıldır kendisini ilaç yardımıyla uyutarak farklı erkekler tarafından cinsel saldırıya uğramasını sağladığını öğrendi. Davanın kamuya açılmasını isteyen Pelicot, “Utanç, taraf değiştirmeli” diyor.

İrem Çağıl