Anayasa Mahkemesi (AYM), Türk Medeni Kanunu’nun kadınlara evlendikleri erkeğin soyadını alma zorunluluğu getiren 187. Maddesi’ni "eşitlik ilkesiyle bağdaşmadığı" sebebiyle <a fr-original-style="" href="https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/2023/38" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iptal etti</a>. Bu kararla birlikte, evlenen kadınlar evlenmeden önceki soyadlarını mahkemeye başvurmak zorunda kalmadan kullanabilecekler.Nasıldı? Bir kadın evlenmeden önceki soyadını kullanmak istediğinde, kocasının soyadına ekleyerek alabiliyordu. Tek başına kullanmak isterse ise dava açması gerekiyordu.&nbsp;187. Madde neydi? "Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.”<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Oy çokluğuyla alınan kararda, 2 Kasım 2001 tarihli olan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 187. maddesinin birinci cümlesinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verildi.&nbsp;</li></ul>İtiraz Gerekçesi: AYM'nin yayımladığı <a fr-original-style="" href="https://www.anayasa.gov.tr/tr/haberler/norm-denetimi-basin-duyurulari/kadinin-kocasinin-soyadini-almasini-ongoren-kuralin-iptali/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">basın duyurusunda</a>; soyadının kadının kimliği ile kişiliğinin bir parçasını oluşturduğu, itiraz konusu kuralla kadının evlenmeden önceki soyadını kullanma hakkına getirilen sınırlamanın meşru bir amacının bulunmadığı yer alıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Eşitlik ilkesi ile bağdaşmıyor": Bununla birlike, erkeğin doğumla kazandığı soyadını ömrü boyunca kullanması mümkün iken aynı hakkın kadına tanınmamasının eşitlik ilkesiyle bağdaşmadığı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) söz konusu farklı muamele nedeniyle ihlal kararları verdiği, ayrıca bireysel başvuru alanında Anayasa Mahkemesince verilen ihlal kararlarının da bulunduğu ancak değiştirilmeyen kuralın idare tarafından uygulanmaya devam edildiği, bu durumun ise Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığı ilkesini ihlal ettiği belirtilerek kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülüyor.</li></ul>10. maddeye aykırı: AYM, kadının kocasının soyadını almasını öngören kuralın, Anayasa'nın 10. maddesi olan&nbsp;"Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür" hükmüne aykırı olduğuna karar verdi.&nbsp;Bu durumda çocuklar?&nbsp;Annenin ve babanın ayrı soyadları kullanması durumunda çocuklarının hangi soyadını kullanacağına ilişkin bir bilgi AYM kararında yer almadı.&nbsp;AYM kararında başka ne dendi? &nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Erkekler evlendikten sonra yalnızca evlilik öncesi soyadlarını kullanabildiği halde kadınların evlilik öncesi soyadlarını tek başına kullanamaması&nbsp;cinsiyet temelli farklı muameledir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kadınlar evlendikten sonra soyadlarını değiştirmek zorunda tutulamaz.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nüfus kayıtlarındaki karışıklığın önlenmesi ve soy bağının sağlıklı bir şekilde tespit edilmesinde kamu yararı bulunmaktadır. Bu söz konusu kamu yararının sağlanmasının yegâne yolunun kadının evlendikten sonra kendi soyadını ancak eşinin soyadının önünde kullanması olduğu söylenemez.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kadının evlendikten sonra kocasının soyadını almasının ailenin ortak bir soyadına sahip olmasını mümkün kılan tek seçenek olmadığı açıktır. Bu bağlamda eşlere içlerinden birinin soyadını veya bunun dışında bir adı ortak soyadı olarak belirleme imkanının tanınması ya da ortak soyadının eşlerin evlenmeden önceki soyadlarının birleşimden oluşacağının öngörülmesi de mümkündür.</li></ul>

4721 ile ilgili hikayeler