Hollywood'da sinema yazarlarının 2 Mayıs’ta başlattığı ve oyuncuların da 13 Temmuz’da katıldığı grev, aylar sonra ilk kez çözüme doğru büyük bir adım attı. Sinema yazarlarını temsil eden işçi sendikası Amerika Yazarlar Birliği (WGA), geçtiğimiz pazar günü film stüdyoları ve streaming hizmetlerini temsil eden Sinema ve Televizyon Yapımcıları Birliği (AMPTP) ile yeni bir sözleşme konusunda geçici bir anlaşmaya vardı.&nbsp;Bu geçici anlaşma sayesinde televizyon ve film prodüksiyonlarının durmasına neden olan 146 günlük WGA grevi sona ermiş oldu. Çarşamba günü oybirliğiyle grevi sona erdirmeye karar veren WGA yönetiminin açıklamasına göre, sendika üyeleri önerilen sözleşme üzerine 9 Ekim'e kadar oy kullanabilecek. Fakat, sinema yazarlarının grevi bitmiş olsa da onlara sonradan katılan ve oyuncuları temsil eden işçi sendikası (SAG-AFTRA)&nbsp;greve devam ediyor.&nbsp;Yazarların grevlerini sona erdirip tekrar çalışmaya başlamasıyla belirli televizyon programları devam edebilecek olsa da Hollywood'un yeniden tekerleklerini döndürebilmesi için oyuncuların da setlere geri dönmesi gerekiyor.&nbsp;Şimdi ne olacak?:&nbsp;WGA'nın temsil ettiği 11 binden fazla yazar, önerilen anlaşmayı kabul edip etmeme konusunda oy kullanacaklar. Anlaşmanın tamamı henüz kamuoyuna duyurulmamış olsa da, WGA müzakereler komitesinin yaptığı açıklamada, sendikanın istediği çoğu değişikliği yeni anlaşmanın içerdiği belirtiliyor.&nbsp;WGA, üyelere gönderdikleri bir e-postada şu ifadeleri kullandı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bu anlaşmanın olağanüstü olduğunu söyleyebiliriz—sektördeki üye yazarlar için anlamlı kazançlar ve korumalar içeriyor.&nbsp;</blockquote>WGA ne istiyor?:&nbsp;WGA sendikasının talepleri içinde, streaming hizmetleri için yazarlara telif ücreti artışı, televizyon dizilerinde minimum personel istihdamı konusunda stüdyoların taviz vermesi ve yapay zeka teknolojisinin yazarların haklarına, maaşına ve tazminatına müdahale etmemesi yer alıyor.&nbsp;Peki ya aktörler?:&nbsp;Aktörler de yazarlar gibi ücretlerinin yükseltilmesini; çalışma, sağlık ve emeklilik koşullarının iyileştirilmesini istiyor. Oyuncuların yapay zeka düzenlemelerinden beklentisi ise, gelecekteki televizyon yapımları ve filmlerde yapay zekanın kullanımına karşı bazı korumalar sağlanması.&nbsp;Hollywood’un kapısına aylarca kilit vurmak, ülke ekonomisini ve endüstri kazançlarını da olumsuz etkiledi.:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD ekonomisi: Milken Enstitüsü'nün hesaplamalarına göre grev ABD ekonomisine yaklaşık 5 milyar dolara mal oldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Eyalet ekonomisi:&nbsp;Kaliforniya valisi Gavin Newsom, eyalet ekonomisinin Hollywood yazarları ve oyuncularının greve girmesinden dolayı 5 milyar doların üzerinde kayıp yaşadığını söyledi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Stüdyo gelirleri: Warner Bros. Discovery, yıl sonu düzeltilmiş kazançlarının çift grev dolayısıyla 300 milyon ila 500 milyon dolar arası bir azalma yaşayacağını söyledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gişe satışları:&nbsp;Disney, Warner Bros. Discovery ve Paramount Global’in hisse fiyatları da olumsuz etkilendi. <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2023/09/25/business/media/hollywood-writers-strike-deal.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">New York Times’ın haberi</a>ne göre, analistler, bu sezon yayınlanması planlanan ancak grevler nedeniyle gelecek yıla ertelenen filmler için stüdyoların küresel gişe satışlarını 1,6 milyar dolardan fazla kaybedeceği değerlendirmesinde bulundu.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hollywood işçileri:&nbsp;Oyuncuların yanı sıra Los Angeles ve New York'ta yönetmenler, kamera operatörleri ve set tasarımcıları gibi sahne arkasında çalışan 100 binden fazla kişi, boşta beklemek zorunda kaldı ve bu da birçok mâli zorluğu beraberinde getirdi. Hollywood çalışanları, 1 Eylül'den bu yana Sinema Endüstrisi Emekli Planı'ndan (MPIPP) 45 milyon doların üzerinde “geçim zorluğu” parası çekti. WGA'nın yıldız üyelerinden American Horror Story yazarı Ryan Murphy, dizilerinde çalışamayan işçiler için finansal yardım fonu kurup 500 bin dolar bağışladı. Times'ın haberine göre Murphy'nin fonuna birkaç gün içinde 10 milyon dolarlık talep geldi.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Anlaşma&nbsp;</h2>Disney, NBC Universal, Warner Bros Discovery ve Netflix CEO'ları, yazarlarla anlaşmaya varılmasında önemli roller oynadılar. Anlaşmanın nihai dili henüz net olmasa da WGA'nın önde gelen taleplerinin çoğunda, özellikle streaming hizmetlerinden gelen telif ücreti artışıyla ilgili ortak karara varıldı. ABD medya raporlarına göre, stüdyolar diziler için minimum personel sayılarında tavizler verdi. Müzakerelerin en büyük engellerinden biri, yapay zeka kullanımı konusundaydı. Medya raporları, oyuncu haklarının yapay zekadan korunması üzerine de anlaşmaya vardıklarını işaret ediyor.&nbsp;Ancak bu sadece savaşın yarısı. Televizyon ve film oyuncuları hâlâ grevde ve henüz herhangi bir müzakere başlamış değil. Belki yakın zamanda senaryolar yazılacak—peki rolleri kim oynayacak?

Aposto Gündem

Hollywood'da sinema yazarlarının başlattığı ve oyuncuların devam ettirdiği grev, ilk kez çözüme doğru büyük bir adım attı. 

Hollywood grevleri: Senaristlerin anlaşması ve oyuncuların beklentileri

Lena Dunham’ın hem yapımcılığını hem de başrolünü üstlendiği HBO yapımı Girls dizisinin ikinci sezonunun dokuzuncu bölümünde Hannah, Adam ile karşılaştığında Fiona Apple’ın oldukça etkileyici şarkısı <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/2zhOjOH2DvARkRcCvCo7DC?si=2aac0befcd7c48fb" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Valentine</a> çalmaya başlar. Dizide Adam, Hannah ile ayrılığını yeni bir ilişki ile Brooklyn’deki bir barda atlatmaya çalışır ve bu şarkı da bölüm sonrası listelerde bir anda yükselişe geçer.&nbsp;Xavier Dolan’ın filmlerinde <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/artist/5hE6NCoobhyEu6TRSbjOJY?si=XUVGcMIPRcmUjXD36ZugAA" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fever Ray</a>’in müziğini mutlaka duymuşsundur. Bir şarkı, herhangi bir sahnede o filmin hissini bambaşka bir hâle çevirebilir. Mazzy Star’ın <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/1LzNfuep1bnAUR9skqdHCK?si=683fbd3aa7474dd4" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fade Into You</a>’sunun çaldığı hiçbir film vasat değildir. Call Me By Your Name’de Sufjan Stevens’ın <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/5GbVzc6Ex5LYlLJqzRQhuy?si=c4ec5553968449b6" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mystery of Love</a>’ı, Fransız filmlerinde keşfettiğimiz şarkılar, <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/playlist/6FK9D18MOT8ysWSW0z9byW?si=745347ea85b04878" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Garden State</a> soundtrack’i... Bu liste birçok dizi ve filmle sonsuz bir şekilde uzar gider. Film ya da dizilerde kullanılan müzik sadece o yapımın arka planında yer almaz, aynı zamanda başrollerinden biridir. Hafızalarımızda bir filmi ya da diziyi tarif ederken içinde yer alan müzik de ilhamımız olur. Bu gizli başroller son günlerde zorlu bir süreçten geçiyor. Bu yazı da bu sürece odaklanıyor.Hollywood grevinin müzisyenler üzerindeki etkisi Hollywood oyuncuları ve yazarları resmi olarak temmuz ayından beri grevde. <a fr-original-style="" href="https://pitchfork.com/features/article/what-hollywoods-actors-and-writers-strikes-mean-for-music/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pitchfork</a>’un yakın zamanda yayımladığı makalede grevin müzik dünyasında da yıkıcı etkileri olduğu dile getirildi.&nbsp;11 bin 500 senaristi temsil eden Amerika Yazarlar Birliği ve 16 bin üyeli SAG-AFTRA, 14 Temmuz’da iş bıraktı. İki işçi grubu da talepler üzerine sözleşme müzakerelerini yeniden başlatmak için geçtiğimiz günlerde büyük Hollywood stüdyolarının temsilcileriyle bir araya geldi. Stüdyolarla görüşmelerden hâlâ net bir çözüm çıkmadı. Makalede film ve televizyon için müzik yapan isimlerin önemli gelir kaynağının tıkandığının altı çizildi.&nbsp;Geçen yıl Amerika Kayıt Endüstrisi Birliği, kendisine bağlı müzisyenlerin yıllık gelirlerinin yüzde 2.4’ünü film ve televizyonlardan elde edilen telif haklarından elde ettiğini açıkladı. 2021’de bu piyasanın değeri 382.5 milyon dolardı. Sanatçıların genellikle yeni albümlerinin tanıtımını yapmak için canlı performans sergiledikleri televizyon programları, yazarların greve başladığında ilk gözden çıkarılanlardan oldu.&nbsp;Amerika’daki Müzik Denetleyicileri Birliği, grevlerinde büyük ölçüde serbest çalışan ve sağlık sigortası gibi temel haklarda müzisyenlerin sorun yaşadığını söyledi. Pandemi ile dibi gören, ardından besteledikleri müzikler sayesinde çeşitli yapımların parçası olan müzisyenlerin grevle birlikte çok zor durumda olduğunu açıklandı.<img src="https://images.aposto.com/2023/7/1/1693219734343.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Rob Lowry | Fotoğraf: Stephen Paul StockerTüneli sonunda ışık yokBüyük bütçeli yapımların müziklerinin arkasındaki isim Rob Lowry, 10 ila 14 proje üzerinde çalıştığını, grev sonrasında ise bu sayının 4-5’e düştüğünü söyledi. Lowry, “En az bir yıldır üzerinde çalıştığımız ama grev sonrası ertelenen projelerimiz var. Fakat tünelin sonunda bir ışık yok” diyerek durumun ne kadar yıkıcı olduğunu aktardı. Bu grevin, film yapımcılarının yapay zekâ ile müzik yapmasının da önünü açtığını dile getirdiler. Lowry, müzik endüstrisinin artık yol ayrımına girdiğini söyledi.Kadrosunda Bon Iver ve Phoebe Bridgers’ın yer aldığı indie plak şirketi Secretly Group’un yayıncılık ve lisanslamadan sorumlu başkan yardımcısı Kathleen Cook, iş kesintileri devam ettikçe müzisyenlerin gelirlerinin daha da kötüleşeceğini açıkladı. Cook, “Birkaç ay içinde yeni bir reklam filmi çekecek oyuncu bulamayacaklar. Önümüzdeki birkaç ay albümü çıkacak olan yeni sanatçılar için gerçekten zor bir süreç başlıyor. Pandemi döneminde de aynı şey oldu. Bundan etkilenen pek çok grup vardı. Bir albümün çıkış tarihi yaklaşırken bunu ekranda duyuracak bir mecra artık yok” dedi.&nbsp;Bu grevin eşit bütçe dağılımı dışında önemli bir fikri daha var: sendikaların, film ve televizyondaki çalışmalarda yapay zekâ kullanımına karşı bariyerler koymak istemesi. Greve katılan müzisyenlerden Beverly Keel, durumun vahimliğini şöyle dile getirdi: “Filmler sayesinde 5 milyon kez çalınan bir şarkım vardı. Buna rağmen sadece 20 dolarlık çek aldım. Masraflarını karşılamanın gerçekten bir yolunu bulmalıyız ki müzisyenler şarkı yazarak geçimlerini sağlamaya devam edebilsinler. Ne yazık ki kirayı müziğinize duyulan saygıyla ödeyemiyorsunuz.”<img src="https://images.aposto.com/2023/7/1/1693219808004.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ozan Tekin | Fotoğraf: Lucie EllaYapay zekânın olumsuz etkileriBu yıl "En İyi Film Müziği" kategorisinde Oscar kazanan All Quiet on the Western Front (Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok) filminin müzik ekibinde Ozan Tekin de yer aldı. Volker Bertelmann ile film ve dizi müzikleri yapıp Almanya’da yaşayan Tekin, grevin Avrupa’daki etkisini ise şöyle anlattı: “Hollywood, dünyadaki en büyük film endüstrisi ve hâliyle müziğe ayrılan bütçelerin de Avrupa’ya göre çok daha büyük olduğu bir market. Müzik endüstrisi zaten pandemi dönemi ile globalde büyük bir yara aldı ve bu durumdan yeni yeni çıkmaya çalışıyor. Yapay zekâ üzerinden Hollywood’da yaşananlar, film sektörü de dâhil birçok kreatif alanda çalışanları olumsuz etkileyecek gibi duruyor. Ben henüz Avrupa’da bu kadar büyük bir etkisi olduğunu düşünmesem de önlem alınmadığı takdirde burada da durum çok farklı olmayacaktır.”Türkiye’deki durumu, ana akım dizi ve filmlere müzik yapan Alp Yenier’e sordum. Yenier, şu cevabı verdi: “Yanlış hatırlamıyorsam pandeminin en başında setlere ufak bir ara verildi ve sonrasında özel izinlerle çekimler devam etti. Televizyon sektörü ciddi bir yara almadı. Herkes evde olduğu için izlenme oranları da artmıştı hatta. Ama sorunun ana fikrine gelirsek elbette ki grevler sadece muhatapları değil, ilgili olan tüm sektörü etkiler. Umarım kısa sürede hakkaniyetli bir şekilde sona erer Hollywood’daki grev de.”&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/7/1/1693219893265.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Maya Deren | Kaynak: Saint Lucy Booksİkinci başrol olarak müzik1940’lı yılların en ünlü Amerikalı yönetmeni Maya Deren, avantgart filmlerinde müziği ikinci bir başrol olarak kullandı. Filmlerde çalan müziklerin keşfedilmesinin yanı sıra izleyicinin yeni bir janr keşfetmesini sağladı. Sadece onun yapımlarında değil ama o günden bugüne filmler, bir bakıma yeni müzikler için keşif sahnesi hâline de geldi. Grevle beraber ilk kez müziğini duyuracak müzisyenlerin yaşadığı zorluklar ön plana çıktı. Ozan Tekin, film müziklerinin neden bu kadar önemli olduğunu şöyle dile getirdi: “Müzik bir filmdeki dramaturjik yapıyı kurmak ve onun yarattığı gerçekliği tamamlamakta senaryo, oyunculuk, görüntü ya da kurgu kadar etkili bir element. Diğer elementlerin kalitesi düştükçe müzik kullanımı artabiliyor, bir nevi yama gibi. Müziğin psikolojik etkisi yıllar içinde daha çok çözüldü ve filmlerde fonksiyonel müziğin kullanımı yıllar içerisinde buna göre bir artış gösterdi.”Alp Yenier de Türkiye merkezli yapımlarda müziğin önemini “Ülkemizde uzun sürelere sahip dizilerde müzik kullanımı çok önemli. Popüler bir dizide yer alan şarkı, o haftanın listelerinde en tepede yer alabiliyor. Müzik her zaman önemliydi dizi ve film sektöründe. Ancak son dönemde fiziksel albüm satışlarının bitmesi ve dijitale dönüş sonrası müzisyenler, televizyondaki ve çevrimiçi platformlardaki yapımlara müzik yaparak daha çok insana ulaşmaya başladı. Seyirci bir dizi ve filmde duyduğu müziğin peşinden gidebilir. Bu anlamda televizyon ve sinema önemli bir vitrin. İzleyici yeni bir şarkıyı keşfedebilir, heyecanlanıp filme ilgisi artabilir. Aslında çapraz pazarlama gibi de oluyor: Yani filmin de müziğe katkısı var, müziğin de filme”&nbsp;sözleriyle aktardı ve devam etti: “Türkiye dizilerinde müzik neredeyse ikinci başrol konumuna geldi. Gerek ülkemizin mizacı, gerekse dizilerin uzunluğu; seyirciyi müzikle ekranda tutma ve dikkatini çekme gayreti, bence müziğin kullanım yoğunluğunu ve önemini artırıyor. Yurt dışında da diziler izlendikçe benim için müziğimi duyurabileceğim daha çok platform, ülke ve dinleyici oluşuyor.”<img src="https://images.aposto.com/2023/7/1/1693220052069.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kate Bush | Kaynak: United ArchivesMüziğin gücü, hissettirdikleri görsel bir sanatla birleşince doyumsuz bir hâl alıyor. Buna en iyi örnek, Kate Bush’un 1985 yılında yayınlanan mükemmel şarkısı <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/1PtQJZVZIdWIYdARpZRDFO?si=04bdb28b1b834a5e" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Running Up That Hill</a>. Şarkı, Netflix yapımı <a fr-original-style="" href="https://www.netflix.com/title/80057281" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Stranger Things</a>&nbsp;dizisinde kullanılmasının ardından dijital platformlarda 1 milyarı aşan dinlenmeye ulaştı. Hollywood’daki grev ne zaman bitecek ya da yapay zekâ kullanımı sınırlandırılacak mı bilinmez. Ancak film ve dizilerdeki müzik kullanımı, müzisyenler için önemli bir gelir kapısı. Bunun ellerinden alınması dinleyicilerin de keşif alanlarının tıkanması demek. Dinleyici hayatının soundtrack’i olarak bir besteyi yaşamına katarken izlediği yapımlardan da ilham alıyor. Fakat bir tüketici olarak tüm bu sektörel sıkıntılardan ve beraberinde yaşananlardan habersiz şekilde yoluna devam ediyor.

Amerika Yazarlar Birliği ile ilgili hikayeler