2020, hiçbirimizin beklemediği ve planlayamayacağı bir yıl. Dünyanın her yerinde mahalleleri, semtleri, şehirleri etkileyen pandeminin kapladığı; yaşadığımız bütün yıllardan uzun ve kafa karıştırıcı bir yıl. En azından benim için.&nbsp;Evet, pandemi bu yıl severek gittiğimiz, irili ufaklı pek çok mekânı altüst etti; konserleri ve sergileri unutturdu. Evimize, sahillere, parklara bakış açımızı değiştirdi. Önceliklerimizi de tabii. Lügatımıza pek çok yeni kavram kattı: Filyasyon, asemptomatik, bulaş riski, entübe… Sosyal mesafeler arttı; sarılıp kucaklaşmalar dirsek ve yumrukla selamlaşmalara evrildi. Çoğu meslek kolunun rolünü yeniden tanımladı; bazılarımızı mesai saatleri içinde evlere hapsetti, bazılarımızı şehrin salgın hastalık konusunda pek de ideal olmayan koşulları altında işe gönderdi. Sahi, sokaklarda daha önce bu kadar fazla motor kurye ve kargo çalışanı var mıydı?&nbsp;İstanbul sokaklarında yürüyen yüzü maskeli onlarca insan görmek hepimizde post-apokaliptik bir his uyandırmıştır diye düşünüyorum. En azından ilk zamanlar. Bu şaşkınlık, sonrasında yerini kendini yenileyen sorulara bıraktı. Bence 2020 bir sorular yılı oldu, bu soruların bir kısmı da hâlâ cevapsız. Ben yine de bu sorulardan bir liste yapmak istedim. Kişisel sorularım ve gözlemlerimden bir derleme olsa da sizce 2020’de İstanbul’a dair en çok neleri merak ettik? Bu sorulara nasıl cevaplar bulduk? Aklıma gelen onlarca sorudan, üçünü cevaplamaya çalıştım.<ul><li>İşe daha az gitsek mesai çıkışında trafik azalır mı?</li><li>Toplu taşımaya binmek güvenli mi?</li><li>Doğa gerçekten iyileşmeye, İstanbul’da kirlilik azalmaya başladı mı?</li><li>Bisiklet ve elektrikli scooter’ların şehirde yeri var mı?</li><li>Pandemi şehrin hâlihazırda var olan problemlerinin çözümünü hızlandıracak mı?</li><li>Yunuslar yeniden Haliç'e döner mi?</li><li>Mahallemdeki kafeler ve restoranlar paket servisle ayakta kalır mı?</li><li>Ayasofya cami mi, kilise mi olmalı; yoksa müze olarak mı kalmalı?</li><li>Maske çöpleriyle birlikte İstanbul’da plastik kirliliği ne durumda?</li><li>Sahil çok kalabalık mıdır?</li><li>Beklenen depreme karşı İstanbul’da binalar ne kadar güvenli?</li><li>Tiyatrolar ve sinemalar, pandemi koşullarına dayanabilecek mi?</li><li>Saat kaçta sokağa çıkma yasağı başlıyor?</li><li>İstanbul’da vaka sayıları ne durumda? &nbsp;</li></ul>Pandemi koşulları İstanbul trafiğini rahatlattı mı? Trafik, İstanbul denilince akla ilk gelenlerden. Ama geride bıraktığımız 2020, şehir sakinlerinin sadece yazları ya da bayram günleri nadiren karşılaştığı bir manzarayı aylara yaymayı başardı: Arabasız, egzozsuz, kornasız bir İstanbul. Yine de aylara yaydı dediğime bakmayın, sokağa çıkma yasaklarının genel seyri düşünüldüğünde bu sadece 2020’nin bahar aylarına denk geliyor. Yeditepe Üniversitesi’nden Doç. Dr. Murat Yücelen, Dr. Öğr. Üyesi Serkan Gürsoy ve Prof. Dr. Okan Tuna’nın İstanbul’da 112 rotayı analiz ederek yaptığı İstanbul Trafik Otoritmi araştırması da bu önermemi doğruluyor. Şehirdeki trafik, 2020’nin ilk çeyreğinde İstanbullular için %75’e varan bir zaman kaybına denk geliyordu. 2020’nin bahar aylarında bir sürücünün ortalama sürüş hızı 24 kilometre/saatten 44 kilometre/saate kadar yükseldi; dolayısıyla zaman kaybı neredeyse yarı yarıya azaldı. Ta ki 1 Haziran 2020’ye kadar. Verilere göre, normalleşme süreciyle birlikte İstanbul trafiği eskisinden de kaotik bir durumda. Özellikle mesai başlangıcı ve çıkışında İstanbul’daki bir sürücü her gün 70 dakikasını trafikte kaybediyor. Bu sayı ayda altı gün. Basit bir hesapla diyebiliriz ki yılın yarısında ortalama toplam 72 günümüz trafikte <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWIwNzQ2OGYxM2NlMDAwNjY5ZDA5MSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYjQ5ZTdmY2E4ZGUwMDA5NjcwNDVmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnllZGl0ZXBlLmVkdS50ciUyNTJGdHIlMjUyRnRyYWZpay1pc3RhbmJ1bGx1bGFyaW4tYXlkYS02LWd1bnVudS1jYWxpeW9y""">geçmiş</a>.Doğa gerçekten iyileşmeye, İstanbul’da kirlilik azalmaya başladı mı? Pandemi sürecinin başladığı mart ayından 1 Haziran’a kadar geçen süreçte aklımıza en çok takılan sorulardan biri de bence kirlilik. Çünkü o dönemde o kadar güzel haberler aldık ki… Yunuslar Boğaz’a, hatta Haliç’e geri döndü; İstanbul’dan çıplak gözle Uludağ göründü, uzmanlar geçen yıla göre hava kirliliğinin iyileşme gösterdiğini duyurdu. Yaz ayları geldiğindeyse insan hareketliliğinin yeniden “eski normale” dönmesi, hâlihazırda ciddi boyutlarda olan bir meselenin zihinlerde yeniden belirmesine yol açtı: Plastik kirliliği. Şehir yaşamında plastik tüketmek için kimimize göre onlarca sebep var; uzayan mesafeler, zamansızlık, belediyelerin kısıtlı imkânları, alternatif bulamama diye uzayıp giden bu “kolaylık” listesi zaten salgın öncesi dönemde İstanbul’da birer çöp yığını olarak vücut buluyordu. Mart 2020’den sonraysa hijyen algımız kökten bir değişim yaşadı. Artık maske takmak zorunluydu; “Kumaş maskeler yeterince koruyor mu?” soruları arasında elimiz tek kullanımlık maskelere gitti. Maskelerin, çevrim içi marketlerden gelen onlarca plastik poşetin, restoran ve ofislerde zorunluluk hâline gelen tek kullanımlıkların gelecekte İstanbul’a nasıl etkileri olacağıysa bu yılın cevapsız sorularından biri olarak kaldı.Tiyatrolar, sinemalar ve konser mekânları pandemi koşullarına ne kadar dayanabilecek? Salgın pek çok sektörde ekonomik açıdan derin yaralar açtı. Kültür-sanat mekânlarının yılın büyük çoğunluğunda süresiz şekilde kapalı olduğu düşünülünce akıllarda sektörün geleceğine ilişkin pek çok soru doğdu. Mekânların kapatılması ve sokağa çıkma yasakları tam da sektörün hareketlenmeye başladığı bahar aylarına denk geldiğinden konserler, filmler ve sergiler imkânlar el verdiğince dijitalde karşımıza çıktı. Yani İstanbulluları kamusal düzlemde birleştiren tüm bu etkinlikler ya iptal oldu ya da aynı tadı vermedi. İKSV, nisan ayında "Pandemi Sırasında Kültür-Sanatın Birleştirici Gücü ve Alanın İhtiyaçları" başlıklı bir metin yayımlayarak sektörün ihtiyacı olan tedbir ve kamu desteğine dair öneriler sundu. Farklı sivil toplum kuruluşlarından ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden gelen fon, sahne imkânları ve dijital desteklere rağmen İstanbul’un kültür-sanatının sürece ne kadar dayanabileceği meçhul.Yeni yılda daha pozitif yazılar yazabilmek, fiziksel mekânları yeniden paylaşabilmek, tüm sorularımıza cevap bulabilmek dileğiyle…

Aposto İstanbul

Doğa gerçekten iyileşmeye, İstanbul’da kirlilik azalmaya başladı mı? İşe daha az gitsek mesai çıkışında trafik azalır mı? Tiyatrolar ve sinemalar, pandemi koşullarına dayanabilecek mi? 

Filyasyon ile ilgili hikayeler