Yakın dönem Türkiye tarihine dair hikayeler anlatmayı, oyunlar kurmayı bilhassa sevdiğini düşündüğüm bir yazar Sema Elçim. Gabriel’in Düşü'nde Midilli Adası’nda geçen, 6-7 Eylül olaylarına uzanan bir hikaye anlatmış; güncel mülteci meselesiyle yakın geçmişin göç mefhumunu harmanlamıştı. Feramuz Pis’te, Mardinli Süryani bir aileyi merkeze alırken bir yandan da "özel bir çocuğun" varoluş hikayesini anlatıyordu. Sadece yakın tarihe değil, o tarihin içinden geçen bizlerin, toplumun hassas noktalarına dokunmayı da seviyor kalemi…&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu sezonun yenilerinden ve tek kişilik işlerinden olan Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri’nde ise izleyicisini 90’lar Türkiyesi'ne çağırıyor yazar.</li></ul>Bursa’dan, tutucu diyebileceğimiz bir ailenin evinden çıkıp üniversite okumak üzere İstanbul’a giden Ebru’yu takip ediyoruz&nbsp;bu kez. Ebru, çocukluk senelerinden itibaren, kafasında kahramanlaştırdığı, Avrupa’ya siyasi mülteci olarak gitmiş dayısının izinde… Üniversite sürecinde de onun izini sürüyor hâliyle. Dayısından kalan kitapları okuyarak, onunla mektuplaşarak geçirdiği ilkgençlik yıllarının üstüne "devrim kokan" İstanbul Üniversitesi’ne adım atıyor; dönemin Beyazıt Meydanı’na, öğrenci evlerine, eylemlerine, karanlık karakol odalarına uzanan bir 90’lar deneyiminin içine "düşüyor" Ebru…<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tek kişilik, çok boyutlu bir oyun</h2>Sema Elçim’in yazıp, Nagihan Gürkan’ın yönettiği oyunu, Naz Çağla Irmak’ın tek kişilik performansıyla&nbsp;izliyoruz. Tek kişilik ama çok boyutlu bir anlatı bu. Müzik, görüntü (video) ve dekor tasarımıyla hayalle gerçek arasında kendini var eden bir enstalasyon kurulu sahnede.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Başak Bugay’ın sahne tasarımı, Utku Kara’nın ışıklarıyla birlikte Ebru’nun Bursa’daki odasından başlayarak İstanbul’da yaşayacağı akraba evindeki odasına, otobüslere, vapurlara, hatta eylem alanlarına dönüşecek bölmeler/köşeler/açık mekanlar hayata geçirilmiş.</li></ul>Ebru rolünde canlı, dinamik, kıpır kıpır ve seyirciyle sık temas hâlinde bir performans sunan Naz Çağla Irmak, dekorun farklı alanlarını kullanarak anlatıyor öyküsünü. Dekorun yüzeyleri aynı zamanda Vehbi Can Uyaroğlu imzalı ses ve müzikler eşliğinde önümüzde akan Kaan Temizkan’ın video tasarımına da alan olarak hizmet ediyor. Ki oyunun en güçlü öğelerinin, metnin ve oyunculuğun da önüne geçecek şekilde ses, efekt ve görüntü tasarımı olduğu kanısındayım. Dekor kullanımında yer yer göze gereksiz görünen, fazla göstermeci detaylar (Adalar sahnesi için hazırlanan parça gibi) olsa da dekor, ses, video birbirini bütünlükle tamamlıyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">90’ların politik atmosferine ‘düşen’ bir genç kız</h2>Yukarıda konuyu özetlerken Ebru için "düşüyor" dedim zira—beni oyun boyunca bir parça rahatsız etmekle birlikte bilinçli bir tercihle yapıldığını düşündüm—90’larda solculuğa öykünen bir üniversite öğrencisi olarak pek çok deneyimi ve anı, safça bir şaşkınlıkla karşılıyor Ebru. Anların, olayların, kişilerin, fraksiyonların, tartışmaların, isyanların içine bir şekilde "düşüyor" sanki.Bu şaşkın hâlleri, bazen üniversite kapısında başörtüsünün üstüne peruk takan bir hemcinsinin gerçekliğinde ve söyleminde bazen bir heves girdiği üniversite kulübünde yaşadığı politik karşılaşmalarda çıkıyor karşımıza. Ebru’nun el yordamıyla "örgütlü" olmaya çalışırken girdiği ortamlarda her şeyi o anda, çocukça bir merakla keşfetme hâli, yer yer biraz karikatürize geliyor izlerken.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Susurluk Kazası’ndan Manisalı gençlere, Alevi-Sünni gerginliğinden başörtülü öğrencilerin gasp edilen eğitim haklarına, YÖK eylemlerinden örgütlü sol hareketin polis şiddetiyle bastırılışına, öğrencilerin siviller tarafından fişlenmesine ve avlanmasına 90’lara dair aklınıza gelecek çok sayıda tarihsel gerçekliği sıralıyor metin Ebru’nun deneyimi üzerinden.&nbsp;</li></ul>Ya da bunların hiçbiri aklına gelmeyecek zira aklında zaten hiç yeri olmamış olan yeni kuşağa, 90’lardan bahsetmeye çalışıyor. Ama bunu yaparken galiba niyet dışı da olsa didaktik bir "90’ları keşfediyoruz/hatırlıyoruz" hissiyatı yaratıyor. Lise yılları boyunca uzaktaki mülteci/kaçak dayısına öykünüp Marx’ları Brecht’leri hatmetmiş bir genç olduğu hâlde Ebru’nun üniversiteye geçtiğinde "solcu ortamların" saf, şaşkın kızı olarak çizilmesi ve oyunun, dönemin politik konjonktürünü aktarırken ana başlıkları madde madde sayma dinamiği, bende bu hissi yaratan iki ana sebep oluyor.Üniversiteye adım atmadan önce sosyalist külliyata Ebru kadar bile değmemiş ama Ebru’yla aynı senelerde İstanbul Üniversitesi’nin "devrim kokan" amfi ve koridorlarında "büyümeye çalışmış" biri olarak, karakterin olan bitenden, ülke gündeminden bu kadar bihaber olma ve her şeyi karşılaştıkça keşfetme hâlini de çok ikna edici bulamadım maalesef.&nbsp;Ebru’nun o çocuksu heyecanı ve merakı eşliğinde yaşadıkları, evet, oyunun mizah boyutunu oluşturuyor. Ama yine de bu saydıklarım sebebiyle oyunun kurmak istediği hatta rahatça dolaşamıyorum. Ebru’nun anlatımı yer yer konudan konuya atlama hissi de veriyor. Bu da hem öğrenci hareketleri enerjisiyle hem de polis-devletin şiddetiyle örülü 90’lar atmosferinin doğal bir şekilde sunulmasına mani oluyor. Dönemin başat olaylarını sıralayan bir "ders aktarma" kıvamına çekiliyor oyun.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Oyun son 10 dakikada kalbinize yerleşiyor</h2>Metnin dayıyla bağlantılı kısmı ise oyun boyu alttan yürüyen bir aks çiziyor. Finalde ise bizi hem Ebru’nun deneyiminin hem de başta beri bahsedilen dayının öyküsünün kesiştiği etkileyici bir patlama noktası bekliyor.&nbsp;Oyunun anlatım dili, başlardaki çocukluk anılarında (din dersi faslı, misal) yer yer uzar, sarkar, ana gövdeyi oluşturan üniversite sürecindeyse tariflemeye çalıştığım didaktiklik tuzağına takılırken son 10 dakikada beklenmedik şekilde etkileyici, akılda kalıcı ve çarpıcı bir forma giriyor. Sadece olayların birbirine bağlanışı ve hikayenin akışı değil, Naz Çağla Irmak’ın oyun boyu gereğinden fazla kuklavari bulduğum oyunculuk tercihi de “Şimdi oldu işte!” dedirtiyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aşırı reji okuması yapıyor da olabilirim ama oyuncu için oyun boyu seçilen beden formunun final sahnesinde göreceklerimizden kaynaklandığını düşündüm. Hareket tasarımını yapan Salih Usta’nın bilinçli tercihi olsa gerek.&nbsp;</li></ul>Öte yandan Naz Çağla Irmak, yazarın çizdiği Ebru karakterini, tüm o çıplak merakıyla, saf ve inanmaya hazır haliyle, küçük isyanları ve şaşırmalarıyla başarıyla taşıyor sahneye.Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri finalde öyküyü bağlayış şekliyle, Vehbi Can Uyaroğlu’nun "Bekle Bizi İstanbul"a yaptığı müthiş düzenleme ve Nazlı Serra Yıldırım’ın bu versiyonu yorumlayan, kulağımdan haftalardır gitmeyen vokaliyle, dekora yansıyan video tasarımıyla kucağımıza bir bomba bırakıyor adeta. 90’ların tekinsiz, karanlık atmosferini kucaklatıyor. “Beni bul anne”&nbsp;dedirtiyor. Burada metnin sürprizleri kadar yönetmen Nagihan Gürkan’ın reji tercihleri de kalpten yakalıyor seyirciyi.Oyun boyu sorguladığım tiyatral pürüzler o son 10 dakikada buhar olup uçuyor sanki. Sadece 90’larda değil, gençliğinde veya bugün de umudun peşinde koşanların yüreğine incecik bir sızı yerleştiriyor; insanı içindeki mücadeleyle, öfkeyle, üzüntüyle baş başa bırakıyor Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri…<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Not almalı:&nbsp;11 Nisan Cuma, 20.30’da Metrohan’da.</li></ul>

Aposto İstanbul

Sema Elçim’in yazıp Nagihan Gürkan’ın yönettiği "Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri", Naz Çağla Irmak’ın sahnelediği tek kişilik ama tasarımları sayesinde çok boyutlu bir oyun. Sadece 90’larda değil, gençliğinde veya bugün de umudun peşinde koşanların yüreğine incecik bir sızı yerleştiriyor; insanı içindeki mücadeleyle, öfkeyle, üzüntüyle baş başa bırakıyor.


Gabriel'in Düşü ile ilgili hikayeler