Herkese merhaba, Bu hafta, “şimdiye kadar hakkında bolca bahsettiğimiz döngüsel ekonomi ve alakalı tüm konulara neden dikkat çekilmeli?” sorusunun bir anlamda ana cevabı hakkında düşüneceğiz. Gezegensel Sınırlar! İklim değişikliğinin kontrolden çıkmasını önlemek ve ekolojik çöküşü durdurmak için zaman hızla tükeniyor. Büyük ölçüde doğrusal olan ekonomik modelimiz ve sürekli artan doğal kaynak talebimiz yaklaşmakta olan bu iki senaryoyu ivmelendirerek üstlerine düşen görevi ziyadesiyle yerlerine getiriyorlar. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, özellikle Avrupa’nın gezegenin sahip olduğu sınırlar içerisinde yaşamadığı aşikar. Başka bir deyişle, gezegendeki herkes ortalama bir Avrupalı gibi yaşasaydı, küresel ekonomiyi sürdürmek için neredeyse üç Dünya’ya ihtiyacımız olurdu. Bu da demek oluyor ki sınırlara saygılı olmaz, döngüsel ekonomi konseptine uyum sağlamaz ve gerekli aksiyonları almazsak gezegenin bizi saf dışı etmesi an meselesi. Şimdi gelelim nedir bu bahsettiğimiz sınırlar? Gezegensel sınırlar kavramı, gelecek nesillerin gelişmeye devam edebilmesi için aşılmaması gereken dokuz gezegensel sınır kümesinden oluşur. 2009 yılında, eski merkez direktörü Johan Rockström, uluslararası üne sahip 28 bilim adamından oluşan bir grubun, Dünya sisteminin kararlılığını ve esnekliğini düzenleyen dokuz süreci tanımlamasına öncülük etti. Bilim adamları aşılması durumunda, büyük ölçekli ani veya geri döndürülemez çevresel değişiklikler oluşturma riskinin olduğu bu nicel gezegensel sınırları işte bu dönemde önerdiler. O zamandan beri gezegensel sınırlar çerçevesi bilim, politika ve uygulamada büyük ilgi yarattı. Hadi gelin birlikte bu sınırları biraz daha detaylı inceleyelim!<img src="https://images.aposto.com/2021/10/4/1636622895231.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.97" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">1- Stratosferik ozon incelmesi Atmosferdeki stratosferik ozon tabakası, güneşten gelen ultraviyole (UV) radyasyonu filtreler. Bu tabakanın incelmesi durumunda, daha fazla miktarda UV radyasyonu yer seviyesine ulaşacaktır. Yeryüzünün fazla miktarda UV ışınlarına maruz kalması, insanlarda cilt kanseri oluşumunu ciddi oranda tetikleyebilir ve hem karasal ve hem deniz biyolojik sistemlerinin dengesini bozarak zarar verebilir. 2- Biyosfer bütünlüğünün kaybı (biyoçeşitlilik kaybı) 2005 Binyıl Ekosistem Değerlendirmesi, insan faaliyetleri nedeniyle ekosistemlerde meydana gelen değişikliklerin son 50 yılda insanlık tarihindeki herhangi bir zamandan daha hızlı olduğu, ani ve geri döndürülemez değişiklik risklerini artırdığı sonucuna varmıştır. Değişimin ana itici güçleri, ciddi biyolojik çeşitlilik kaybına neden olan ve ekosistemde değişikliklere yol açan gıda, su ve doğal kaynaklara olan taleptir. Mevcut yüksek ekosistem hasarı ve yok olma oranları, canlı sistemlerinin (biyosfer) bütünlüğünü koruma, habitatı geliştirme, ekosistemler arasındaki bağlantıyı iyileştirme ve bir yandan da insanlığın ihtiyaç duyduğu yüksek tarımsal üretkenliği sürdürme çabalarıyla yavaşlatılabilir. 3- Kimyasal kirlilik ve yeni varlıkların salınımı Sentetik organik kirleticiler, ağır metal bileşikleri ve radyoaktif malzemeler gibi toksik maddelerin emisyonları, gezegen üzerinde insan kaynaklı önemli değişikliklerden bazılarını temsil eder. Bu bileşikler, canlı organizmalar ve fiziksel çevre üzerinde (atmosferik süreçleri ve iklimi etkileyerek) potansiyel olarak geri döndürülemez etkilere sahip olabiliyor. Ekosistem derken sadece çevre üzerine düşünmemiz yeterli olmaz bunun bir de insan vücudundaki etkileri var ki gerçekten ürkütücü. Öldürücü olmayan seviyelerde olsa dahi, canlı sistemine kimyasal kirliliğin alımı ve birikimi, doğurganlığı negatif yönde etkiliyor ve kalıcı genetik hasarlara sebep olabiliyor. 4- İklim değişikliği Son kanıtlar, şu anda atmosferde 390 ppmv CO2'yi geçen Dünya’nın gezegen sınırını çoktan aştığını ve birkaç Dünya sistemi eşiğine yaklaştığını gösteriyor. Şu anda halihazırda, kutup deniz buzunun kaybının neredeyse kesinlikle geri döndürülemez olduğu bir noktaya ulaşmış bulunmaktayız. Bu, iklim değişikliğinin oldukça hızlı olan etki geri bildirimine sahip olduğunun bir kanıtı olurken aynı zamanda Dünya sistemini yine hızlı bir şekilde dengeden çıkarabilecek iyi tanımlanmış eşik örneğidir. Örneğin, yağmur ormanlarının tahribatı doğal karbon yakalama desteğinin zayıflamasına, Dünya’nın ısınmasına hatırı sayılır bir hızda sebep olabiliyor. İşte yıllardır tartışılan asıl soru şu: Büyük, geri dönüşü olmayan değişiklikler kaçınılmaz hale gelmeden önce bu sınırın üzerinde ne kadar kalabiliriz? 5- Okyanus asitlenmesi Özellikle insansı aktivitelerin atmosfere saldığı CO2'nin yaklaşık dörtte biri okyanuslarda çözülür. Burada okyanus kimyasını değiştirerek ve yüzey suyunun pH’ını düşürerek karbonik asit meydana getirir. Bu artan asitlik, birçok deniz türü tarafından kabuk ve iskelet oluşumu için kullanılan temel bir “yapı taşı” olan mevcut karbonat iyonlarının miktarını azaltarak korkutucu sonları hızlandırır. Bu artık bir eşik olmanın ötesinde bir durum, çok hızlı etki göstererek yükselen asit seviyesi, mercanlar ve bazı kabuklu deniz ürünleri ve plankton türleri gibi organizmaların büyümesini ve hayatta kalmasını zorlaştırıyor. Bu türlerin kaybı sadece bir “tür kaybı” olarak kalmıyor, okyanus ekosistemlerinin yapısını ve dinamiklerini değiştirerek kendisiyle birlikte balık türlerini geri dönüşsüz bir kayba sürüklüyor. Öyle ki sanayi öncesi dönemlerle karşılaştırıldığında, günümüzde yüzey okyanus asitliğinde 30% artış söz konusu. 6- Tatlı su tüketimi ve küresel hidrolojik döngü Tatlı su döngüsü iklim değişikliğinden güçlü bir şekilde etkilenir ve sınırı iklim sınırıyla yakından bağlantılıdır. Ancak insan baskısı şu anda küresel tatlı su sistemlerinin işleyişini ve dağılımını etkileyen en baskın itici güç durumundadır. Su kütlelerinin insan tarafından değiştirilmesinin sonuçları, hem küresel ölçekte nehir akışı değişikliklerine hem de arazi kullanımı değişikliğinden kaynaklanan buhar akışlarındaki değişikliklere sebep olur. Hidrolojik sistemdeki bu kaymalar ani ve geri döndürülemez olabilir ve maalesef su kaynakları giderek “kıt” diye nitelendirdiğimiz bir seviyeye hızla gelebilir. Yapılan araştırmalar 2050 yılına kadar yaklaşık yarım milyar insanın su stresine maruz kalmasının muhtemel olduğunu ve bu durumun su sistemlerine müdahale etme baskısını arttıracağını belirtiyor. 7- Arazi sistemi değişikliği Maalesef günümüzde boşta duran her arazinin insan kullanımına dönüştürülmesi gibi bir yönelim mevcut. Ormanlar, çayırlar, sulak alanlar ve diğer bitki örtüsü türleri öncelikle tarım arazisine dönüştürülmüştür. Bu arazi kullanımı değişikliği, biyoçeşitlilikteki ciddi azalmaların arkasındaki itici güçlerden biridir. Bunun yanında denge değişikliğinin su akışları ile karbon, nitrojen, fosfor ve diğer önemli elementlerin biyojeokimyasal döngüsü üzerinde de ciddi etkileri vardır. Her arazi örtüsü değişikliği olayı yerel bir ölçekte meydana gelse de, etkileri benzer şekilde yerel olmuyor. Etkilerin birbiri üzerine eklenerek büyümesi küresel ölçekte Dünya sistemi süreçleri için üzücü sonuçlar doğuruyor. Arazi sistemlerinde insani değişiklikler için bir sınır, yalnızca arazinin mutlak miktarını değil, aynı zamanda işlevini, kalitesini ve mekânsal dağılımını da yansıtmalıdır. Ormanlar, arazi kullanımı ve iklimin bağlantılı dinamiklerini kontrol etmede özellikle önemli bir rol oynar ve arazi sistemi değişikliği için sınırın odak noktasıdır. 8- Biyosfere ve okyanuslara akan azot ve fosfor Azot (nitrojen) ve fosforun biyojeokimyasal döngüleri, birçok endüstriyel ve tarımsal sürecin bir sonucu olarak insanlar tarafından kökten değiştirilmiştir. Azot ve fosfor, bitki büyümesi için gerekli elementlerdir, bu nedenle gübre üretimi ve uygulaması ana endişe kaynağıdır. İnsan faaliyetleri artık, Dünya’nın tüm karasal süreçlerinin toplamından daha fazla atmosferik nitrojeni reaktif formlara dönüştürüyor. Bu yeni reaktif nitrojenin çoğu, ekinler tarafından alınmak yerine çeşitli biçimlerde atmosfere salınır. Yağmur yağdığında su yollarını ve kıyı bölgelerini kirletir veya karasal biyosferde birikir. Benzer şekilde, gıda üretim sistemlerine uygulanan fosforlu gübrelerin nispeten küçük bir kısmı bitkiler tarafından alınır; insanlar tarafından harekete geçirilen fosforun çoğu da su sistemlerine girer. Bakteriler, yüksek besin kaynağına tepki olarak büyüyen alg çiçeklerini tükettiğinden, bunlar oksijen açlığı yaşayabilir. Uygulanan nitrojen ve fosforun önemli bir kısmı denize ulaşır ve deniz ve su sistemlerini kendi ekolojik eşiklerinin ötesine itebilir. Bu etkinin bölgesel ölçekte bir örneği, Meksika Körfezi’ndeki ‘ölü bölge’deki karides avında, nehirlerde taşınan gübrenin neden olduğu azalmadır. 9- Atmosferik aerosol yüklemesi Atmosferik aerosol gezegen sınırı, öncelikle aerosollerin Dünya’nın iklim sistemi üzerindeki etkisi nedeniyle önerildi. Aerosoller, su buharı ile etkileşimleri sayesinde, bulut oluşumunu gibi atmosferik dolaşım modellerini etkileyen hidrolojik döngüde kritik bir rol oynar. Ayrıca, atmosferde ne kadar güneş ışınımının yansıdığını veya emildiğini değiştirerek iklim üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptirler. İnsanlar, sebep olduğu atmosferik kirlilik, havadaki toz ve duman salınım ve artıran arazi kullanımı değişikliği ile aerosol dengesini değiştirir. Bölgesel iklim rejimleri ve muson sistemlerindeki değişimler özellikle çok kirli ortamlarda görülmüş olup ve bir aerosol sınırı için ölçülebilir kanıt sağlamıştır. Gezegenimizin sınırlarını, kendimizin ve çevremizin sınırları kadar dikkate aldığımız ve onlara saygı duyduğumuz o güzel zamanlara!

Döngüsel Ekonomi

Döngüsel ekonomiye neden ihtiyacımız olduğunu bilimsel sebeplerle tartışıyoruz

Sınırları aştık!

Haftanın konusunda gezegenimizin sınırlarını öğrenip, bu sınırları aşmamak için bugüne kadar yazdığımız tüm yazıların ana sebebini tartışmaya çalıştık. Gezegenimizin sınırları herkesin bilmesi gereken, yaşam şekillerimizi de doğayla uyumlu hale getirmemiz için elimizdeki en önemli bilimsel kanıtlardan biri. Bu nedenle öneri bölümümüzde bu sınırları 28 bilim insanı ile birlikte çalışarak ortaya çıkartan Johan Rockström'ün 2009 yılında yaptığı TED konuşmasını sizlerle paylaşmak istedik. Direkt olarak 28 bilim insanında oluşan gruba liderlik etmiş olan Johan Rockström'ün anlatımı ile gezegenimizin sınırlarının ne olduğunu ve bu konunun sandığımızdan daha da ciddi olduğunu rahatlıkla anlayabileceğiniz bu TED konuşması için küçük bir kahve molası yeterli olacaktır. Keyifli seyirler,<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://youtu.be/RgqtrlixYR4" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/10/2021-11-11T09:39:16.237Z.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İzliyoruz: <a fr-original-style="" href="https://www.imdb.com/title/tt14539726/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Gezegenimizin Kritik Eşikleri&nbsp;</a></h3><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2021, Yönetmen: Jonathan Clay</h3>Gezegenimizin Kritik Eşikleri, dünyaca ünlü bilim insanı Johan Rockström’ün yolculuğunu konu alıyor. David Attenborough ve Johan Rockström, medeniyetin doğuşundan bugüne geçen sürede insanlığın gezegenin sınırlarını ne düzeyde zorladığını farklı düzeylerdeki değerlendirmeleri anlatarak gözler önüne seriyor. Belgesel bu kritik sistemleri korumak için harekete geçmemiz gerektiğinin altını çizerken çözüm önerilerini de özetliyor. 75 dakikalık bu yapıma Netflix’ten ulaşabilirsiniz!<img src="https://images.aposto.com/2021/9/2/1634635188690.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.98" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Sanatçı Von Wong'un Plastik Musluğunu Kapat adlı çalışması.</blockquote><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Takip Ediyoruz: <a fr-original-style="" href="https://kaletasarimsanatmerkezi.org/atolyeler/dogal-murekkep-ve-pigment-atolyesi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Doğal Mürekkep ve Pigment Atölyesi</a></h3>Aslı Smith'in “Solar: Güneşe Dair” sergisi paralelinde Kale Tasarım Sanat Merkezi'nde düzenlenecek atölye çalışması 27 Ekim Çarşamba günü 15:30-17:30 saatleri arasında gerçekleşecek.Bitkilerden, yiyecek atıklarından ve bitki ekstrelerinden doğal mürekkep yapımı, kağıt üzerine renk, desen ve doku çalışmaları konuları üzerine &nbsp;odaklanılacak atölyede ayrıca lake pigmentler, sulu boya yapımı ve doğal kumaş boyası konularına da değinilecek. Katılım için info@kaletasarimsanatmerkezi.org’a mail atabilirsiniz!

Dünyahali

Öneriler

Bu haftanın belgesel önerilerinde Netflix’de 4 Haziran günü yayına giren Gezegenimizin Kritik Eşikleri&nbsp;adlı belgeseli bulacaksınız. Bu belgesel David Attenborough’nun Gezegenimiz belgesel serisinin bir parçası.Belgeselde Stockholm Direnç Merkezi (SRC) direktörü Johan Rockström’un liderliğinde ortaya sunulan, Gezegensel Sınırlar konsepti ele alınıyor.Yapılan çalışma ile dünyadaki yaşamsal sistemin dirençliliği ve devamını sağlayacak toplam 9&nbsp;süreç belirlemiş.Bu sınırları aşmak, büyük ölçekte ani ve geri döndürülemez çevresel yıkımların, geri dönülmez eşiklerin (tipping point) ortaya çıkmasını&nbsp;arttırmak anlamına geliyor.Kısaca gelin bu 9 süreci ele alalım:<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/5/2021-06-08T12:07:31.772Z_sm.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.96" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">İklim Değişikliği: Bunu burada görmek kimseyi şaşırtmadı herhalde. hatta iklim krizi gezegensel sınırlar içinde ilk sırayı almakta.&nbsp;Özellikle havadaki karbondioksit oranından ilerleyen bu süreçte güvenli sınırımız 350 ppm olarak belirlenmişti. Şu an 418 ppm’de olmamız bu sınırda güvenli sınırı çoktan aştığımız anlamına geliyor.İklim değişikliğinin etkilerini burada bi daha tekrarlamaya gerek yok ama artık geri dönülemez noktaya çok daha fazla kalmadığını belirtelim.Biyolojik Çeşitlilik: Biyoçeşitlilik, Dünya üzerinde birçok işleve sahiptir. Ekosistemin dengede kalmasını sağlar, ne kadar çok canlı birbirini dengede tutarsa Dünya da o işlevleri kolayca devam ettirir.Burada genelde arı ve çiçek örnekleri verilir. Arıların sayılarının azalması ise meyve üretimi onlara bağlı çiçeklerin sayısı azalır, buna bağlı olarak bu çiçekten farklı şekilde faydalanan canlılar da etkilenir.Dünya’da hızla artan popülasyonun sonucunda, tarım alanlarının uygunsuz kullanımı, şehirleşme, fosil yakıtların kullanımı, karbondioksit salınımı gittikçe artmakta. Artışın sonucunda canlı çeşitliliğinin azalması tehditi ile karşı karşıya kalmaktayız.Biyoçeşitlilik konusunda yine tehlikede olan eşiği aşmış durumdayız, ama uzmanlar bu kadar çok birbirine bağlı olan sistemler için kesin bir tahmin yapamıyor.Azot ve Fosfor Dengesi:&nbsp;Biyokimyasal süreçler olarak adlandırılan bu ayakta, &nbsp;Bitkilerin büyüyüp gelişmesi için gerekli azot ve fosforu ele almakta. Maalesef bu süreçte insan eli ile havadan ve topraktan çıkarılan azot ve fosfor sistemin içerisine “gübre” olarak geri girmekte.Bu aşırı giriş sistemin dengesi bozarak havanın ve suyun kirlenmesine neden olur. Gezegenimizin Sınırları içerisinde bu sınırları da ciddi anlamda geçmiş bulunmaktayız.Aerosol Yüklemesi:&nbsp;Volkan, yangın, plankton, ve insan faaliyetlerinden kaynaklanır. Hava kirliliği olarak basitçe adlandırdığımız bu durum Güneş’ten gelen ışınların yansımasını ve atmosfer tarafından tutulmasını etkiler.&nbsp;Ama bu iyi gibi dursa da, aslında iklim krizinin gerçek etkisini görmediğimiz anlamına geliyor. Daha sağlıklı bir dünya için aeresol dengemizi diğer dengeler ile birlikte geriye çekmeliyiz. Bu süreçte güvenli sınırımız daha hesaplanmış değil.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/5/2021-06-08T12:08:13.384Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Arazi Kullanımı: Doğal alanlara etkimiz de diyebiliriz. İnsanların kullanımı için genellikle gezegenin yarısı tarım alanına dönüşmüş durumda.Toprakların tarım arazisi olarak kullanılması ve tarımda kullanılan kimyasal ilaçlar o topraklardaki habitatların bozulmasına ve yok olmasına yol açıyor.Maalesef bu süreçte de gezegensel güvenli sınırımızı aşmış durumdayız.Tatlı Su Kullanımı: &nbsp;Dünyada kısıtlı yani yaklaşık tüm su kaynaklarının %3’ü olan bir kaynak tatlı su.&nbsp;Eğer tatlı su kullanımı doğru şekilde uygulamazsak ekosistemde bulunan bütün canlılar doğrudan olumsuz etkilenir.Özellikle tarımdaki su kullanımının baştan aşağı değişmesi gerekmekte. Yoksa güvenli sınırın içinde olduğumuz bu süreci de tehlikeye atacağız.Okyanus Asitliği: Sera gazlarının dörtte birinden fazlasını “yutan” okyanuslar eğer böyle olmasaydı, küresel ısınmanın etkilerini çok ama çok daha hızlı hissederdik.Ama tabii ki okyanusların da bir sınırı var. Eğer bu dengeler bozulursa okyanusların “yutak” yapısı kaybolabilir ve deniz canlıları tehlikeye girebilir.Bu süreçte de gezegensel güvenli sınırların içindeyiz ama sınırı geçmemize çok az kaldı. Uzmanlar 2030 yılında sonra okyanuslarda oksijensiz bölgelerin ciddi anlamda çoğalacağını ve yaşam havuzu mercanların çok büyük tehlikeye gireceğini belirtiyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/5/2021-06-08T12:09:37.688Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Kimyasal Kirlilik:&nbsp;İnsanlığın faaliyetlerinin sonucunda oluşan toksik madde içeren yani doğanın ürünü olmayan şey kirliliktir. Kimyasal kirliliğin oluşmasındaki mikroplastik kirliliği, sanayi atıkları, tarım ilaçları ve böcek ilaçlarının kullanımı ciddi paya sahip.Bu durum biyoçeşitliliğin azalmasına ve su, toprak, iklim değişikliği gibi diğer gezegensel sınırların süreçlerin de etkilenmesine neden olur. Bu kadar ciddi etkisi olan bu süreçte maddelerin çoğunluğundan dolayı sınırımız daha hesaplanmış değil, ama biliyoruz ki bu ciddi bir sorun.Stratosferik Ozon Tüketimi: Güneşten gelen ultraviyole (UV) radyasyonu engelleyen ozon tabakası olmasaydı, yaşam olmazdı diyebiliriz.&nbsp;Bu tabaka incelir veya delinirse UV ışınları yer seviyesine ulaşır. Bu da insanlardaki cilt kanseri olma olasılığının artmasına neden olup, kara ve deniz biyolojik sistemlerine zarar verecektir.1986 ve 87’deki ozon krizinin krizinin tüm ülkeler tarafından kabul edilmesi ve harekete geçmesi bu yüzden önemliydi. Bu anlaşmalar sayesinde şu anda gezegensel güvenli sınırımızın içindeyiz.Rockström tüm dünyanın bir araya gelere ozon seviyesini sınırlandırmasının diğer seviyeler için de yapılabileceğini belirtiyor.Tüm canlıları etkileyen ve gezegenimizi yaşanmaz bir hale getirecek iklim krizine karşı bu sınırları bilmemiz ve ona göre hareket etmemiz gerekli.Maalesef, Çevreci Geek bültenlerinde makaleleri sürekli bitirdiğim bir cümlem var onu yine kullanacağım. Üzülerek bir daha söylüyoruz ki, elimizde imkanlar ve bilgi var, eksik olan politik irade.

Çevreci Geek

Bu hafta yayına giren Netflix belgeseli için bir giriş

Gezegenimizin Sınırları var ve biz onları zorluyoruz

<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">İzlenesi:<img src="https://images.aposto.com/2021/5/2021-06-08T12:14:52.785Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gezegenimizin Kritik Eşikleri : David Attenborough’un Netflix için hazırladığı Gezegenimiz serisinin bir parçası olan bu belgesel Stockholm Direnç Merkezi direktörü Johan Rockström’ün liderliğinde ele alınan bir teoriyi anlatıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Derin Bakışta da incelediğimiz Gezegensel Sınırlar basit bir şekilde ve şu anki durumları gösterilerek anlatılmış ve çözüm önerileri sunulmuş. Bu belgeseli kaçırmayın derim.</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">

Johan Rockström ile ilgili hikayeler