2010 yılında çıkan yangından bu yana aslına uygun bir varoluş mücadelesi veren&nbsp;tarihî Haydarpaşa Garı'na dair son gelişme 23 Temmuz'da yaşandı. Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararına rağmen özel proje alanı ilan edilen garda lojmanların 1 Nisan 2026’ya kadar boşaltılması kararı çıkarıldı. Tahliye süreci başlamışken, garın 20 yıllık mücadelesine yakından bakıyoruz.<h2 fr-original-style="" itemprop="text" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Garın gar olarak kalma mücadelesi</h2>Haydarpaşa Garı'na dair ilk tartışmalar 2005 yılına uzanıyor. Dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın "İstanbul'u görücüye çıkardıklarını" ilan ettiği 20 Vizyon Projesi arasında Yedikule ve Haydarpaşa Gar ve Liman Alanı Dönüşüm Projesi de yer alıyordu. Nisan 2005'te Resmî Gazete'de yayımlanan 5335 sayılı torba yasanın 32. maddesiyle Haydarpaşa Gar ve Liman alanındaki taşınmazların satış, devir, plan ve projelendirme yetkisi Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğü'ne devredildi. 13 Mayıs'ta ilk kez Haydarpaşa Dünya Ticaret Merkezi ve Kruvaziyer Liman projesi kamuoyuyla paylaşıldı. Bugün hâlâ gar için mücadelesini sürdüren Toplum, Kent ve Çevre için Haydarpaşa Dayanışması da bu gelişmenin ardından kuruldu.&nbsp;Proje için hazırlıklara başlanan dönemin ardından Nisan 2006'da İstanbul 5 No'lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Haydarpaşa Garı çevresini "Tarihi ve Kentsel Sit Alanı"&nbsp;ilan etti. Karara rağmen gar binasında söz konusu proje kapsamında inşaat çalışmaları başlatıldı.1 Ağustos 2007'de ICOMOS, BTS, Mimarlar Odası, ortak dilekçeyle Haydarpaşa-Gebze ve Sirkeci-Halkalı arası demiryolu hattının Demiryolu Mirası&nbsp;olarak ilan edilmesini talep etti. Ulaştırma Bakanlığı, Marmaray nedeniyle Haydarpaşa Garı'nın 2009 yılında kapatılacağı ve bu alana dünya ticaret ve turizm merkezi yapılacağını açıkladı.Tarihî gara yönelik koruma mücadelesi ve toplumsal tepkiler&nbsp;sürerken Kasım 2010'da garın çatı kısmında yangın çıktı. Yangına ilişkin davanın 7. duruşmasında ise izolasyon çalışmasını yapan 2 işçi ve şirket sahibi 10 ay hapis cezasına mahkum edildi. Yangın sonrası restorasyon ihalesini Ocak 2014'te Delta İnşaat aldı ancak restorasyon 2016 yılına kadar başlatılamadı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" itemprop="text" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gecikmeli restorasyon</h2>2012 yılında Kadıköy Belediyesi'ne ruhsat vermesi için sunulan restorasyon projesinde, Kadıköy Meydanı ve Çevresi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı'nda gar binasının olduğu alan "Gar, Kültürel Tesis, Turizm, Konaklama Alanı" olarak gösterilince Kadıköy Belediyesi "konaklama" ifadesine itiraz etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" itemprop="text" style="box-sizing: border-box;">Bu arada:&nbsp;19 Haziran 2013'te de kent içi banliyö seferleri "iki yıllığına" denilerek devre dışı bırakıldı.&nbsp;</li></ul>2014 yılında Kadıköy Belediyesi'ne sunulan yeni restorasyon planı da binanın statiğini etkileme riski taşıdığı, orijinal yapısını bozduğu ve çatının yükseltildiği gerekçeleriyle belediye tarafından reddedildi. Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu "Orijinal hâline sadık bir restorasyon projesi önümüze gelirse elbette onaylarız" açıklamasını yaptı.2015 sonunda, Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün garın orijinal hâline sadık kalarak hazırladığı restorasyon projesine Kadıköy Belediyesi ve Anıtlar Kurulu onay verdi ve restorasyon çalışmaları 2016'da başladı.<h2 fr-original-style="" itemprop="text" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2016'dan bu yana neler oldu?</h2>TCDD, Ekim 2019'da Haydarpaşa ve Sirkeci garlarına ait yaklaşık 29 bin metrekarelik depo alanlarını "ticari faaliyette kullanılmamak üzere" kiralamak amacıyla ihaleye açtı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, ihalenin iptali için Bölge İdare Mahkemesi'nde dava açtı, Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı'na ihaleyi düzenleyen sorumlular hakkında suç duyurusunda bulundu. İBB başkanı Ekrem İmamoğlu o dönemde şu açıklamayı yaptı:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Bu ihaleyi yapıp büyük bir motivasyonla belirli kişilere vermeyi, bu aymazlığı kendisine vazife edenler inanın 31 Mart’ta seçimi iptal ederek Türkiye’nin demokrasisine ihanet edenlerle aynı bir avuç kişi."&nbsp;</blockquote>21 Ekim'de düzenlenen ihaleyle depo alanları aylık 350 bin lira kira bedeliyle Hazerfen Danışmanlık Limited Şirketi’ne verildi.Yine 2019 yılında CHP'li Atila Sertel, garda 1970 yılında hizmete başlayan Gar Lokantası'nın elde ettiği yüksek hasılata mukabil kirasının oldukça düşük olduğuna ve 1970'te 15 yıllığına kiracı olan lokantanın sözleşmesinin 50 yıldır ihalesiz şekilde devam ettirilerek garın zarar ettiğini açıkladı.2020'lerde işler giderek karıştı. Garın restorasyon sürecine ve restorasyonun biteceğine, garın yeniden açılacağına dair birçok haber çıktı. Ha açıldı ha açılacak derken 2022'de&nbsp;Haydarpaşa Garı'nın&nbsp;yeniden gar olarak kullanılacağına ve yüksek hızlı trenlerin duraklarından biri olacağına dair bir gelişme yaşandı. Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) eski Genel Başkanı Hasan Bektaş ve eski MYK üyesi Ayşen Dönmez, <a fr-original-style="" href="https://bianet.org/haber/haydarpasa-10-yil-sonra-trenlerine-mi-kavusuyor-270965" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bianet</a>'e yaptığı açıklamada şöyle diyordu:&nbsp;<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Hızlı trenlerin Haydarpaşa Garı’na geleceği, geri sahasının trenlerin bakım ve onarım ihtiyaçlarına göre kullanılacağı, arkeolojik buluntuların sergileneceği bir alanın bulunacağı, yani özünde Haydarpaşa Garı’nın kamusal bir ulaşım mekanı olarak yeniden halka açılacağını öğrenmiş, bu amaçla devam eden inşaat çalışmalarını gözlemlemiş bulunuyoruz.”</blockquote>Ancak bu beklenti de karşılık bulmadı. Garın 2013'ten bu yana tamamen kapalı olması ve restorasyon çalışmalarının bir türlü sona ermemesi, garın bir unutturma politikasıyla gözden uzak tutulduğuna dair tartışmaları beraberinde getirdi. Nitekim sonraki gelişmeler de Haydarpaşa ve Sirkeci gar sahaları, 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle özel proje alanı ilan edildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" itemprop="text" style="box-sizing: border-box;">CHP kararı Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı. Mahkeme, 26 Ekim 2023’te kararı iptal etti, iptal kararı ise 27 Şubat 2024’te Resmî Gazete’de yayımlandı. Ancak buna rağmen Ağustos 2024'te, Haydarpaşa ve Sirkeci gar binaları ve sahaları, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile imzalanan protokolle 29 yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığı'na devredildi.</li></ul>31 Ekim 2024'te düzenlenen 2024 Yılı 3. Çeyrek Turizm Verileri Değerlendirme Toplantısı’nda Bakan Ersoy, "Haydarpaşa ve Sirkeci’de tren olacak, kültür-sanat merkezi olacak, Millet Bahçesi olacak. Asla AVM ve otel olmayacak" şeklinde açıklama yaparak Haydarpaşa ve Sirkeci ‘Boğazın Birleştirici Gücü’ Gar Kültür-Sanat Projesi'ni tanıttı ve iki garın Ekim 2026’da tren seferlerinin sürdürülecek olmasının yanı sıra yeni işlevleriyle açılacağını belirtti. Projenin danışma kurulunda ise mimar, küratör Prof. Dr. Luca Molinari, Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Feridun Çili, Yüksek Mimar Han Tümertekin ve küratör, sanat eleştirmeni Beral Madra yer alıyordu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" itemprop="text" style="box-sizing: border-box;">Mehmet Nuri Ersoy’un açıklamasının ardından Haydarpaşa Dayanışması, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi'nde bir basın toplantısı düzenleyerek garların “sadece gar olarak” kullanılması, işlevleri korunarak tam kapasiteli ulaşım merkezi olarak kalmaları gerektiğine yönelik bir açıklama yaptı ve ardından 9 Kasım’da bir yürüyüş düzenledi.</li></ul>Bu protokol gerekçe gösterilerek 23 Temmuz 2025’te lojmanların 1 Nisan 2026’ya kadar boşaltılması kararı çıkarıldı.&nbsp;2005'te kurulan <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/haydarpasadayanismasi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Haydarpaşa Dayanışması</a>'nın mücadelesi, sivil toplum kuruşuları, meslek odaları ve yerelden aldığı destekle devam ediyor. 2012'den bu yana her pazar garın önünde toplanan dayanışmanın 20 yıldır başını çektiği hareket sayesinde birçok proje bertaraf edilse de Haydarpaşa Garı'nın mücadelesi, yeniden trenle buluşana kadar sona ermiş değil.&nbsp;Bugün itibarıyla gar, 4.434 gündür kapalı.

Aposto İstanbul

2010 yılında çıkan yangından bu yana aslına uygun bir varoluş mücadelesi veren tarihî Haydarpaşa Garı'na dair son gelişme 23 Temmuz'da yaşandı. Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararına rağmen özel proje alanı ilan edilen garda lojmanların 1 Nisan 2026’ya kadar boşaltılması kararı çıkarıldı. Tahliye süreci başlamışken, garın 20 yıllık mücadelesine yakından bakıyoruz.

Kruvaziyer Liman ile ilgili hikayeler