<h2>Tıp dünyasının en güncel mücadele alanı: Covid-19</h2><a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.linkedin.com/in/berkebozkurt/">Dr. Berke Bozkurt</a>Dünya, en güncel küresel krizle mücadelede aklın ve bilimin yolunu izliyor. Biz de bu yazıda komplo teorilerini ve sosyal medyadaki iddiaları bir kenara bırakıp, bilimin bizlere Aralık 2019’da Çin’de ortaya çıkan Covid-19 ile ilgili Nisan 2020’ye kadar öğretmiş olduklarını gözden geçiriyoruz.<ul><li>Covid-19:&nbsp;İnsanları enfekte edebilen koronavirüs ailesinin yeni ve yedinci üyesi olan SARS-CoV-2 virüsünün sebep olduğu hastalık, Covid (Coronavirus Disease)-19 olarak adlandırılıyor. Toplum içerisinde “nezle” olarak bilinen hastalığa yol açan virüsler oldukları için bu ailenin 4 üyesini yakından tanıyoruz. Kalan 2 üyeyi ise, 2002’de SARS, 2012’de de MERS salgınlarının sebebi olarak biliyoruz. Salgının başlamasının ardından bilim insanları tarafından yapılan gen sekanslaması, bu virüsün SARS virüsüne benzediğini gösteriyor ve ailenin yeni üyesi SARS-CoV-2 olarak adlandırılırken SARS olarak bilinen virüsün ismi de SARS-CoV-1 olarak revize ediliyor. &nbsp;</li><li>Bulaş ve semptomlar: Virüs havada bulunan damlacıkların solunumu veya viral partiküllerin genellikle eller gibi bir vektör aracılığıyla ağıza, buruna veya konjüktivaya (gözün ak maddesi) temas etmesi hâlinde önce üst solunum ardından alt solunum yoluna giriş sağlıyor. ACE2 reseptörlerine bağlanıyor ve hücreyi işgal ediyor. Pozitif RNA ipliği dediğimiz bir yapı ile hücrelerimizin protein üretme mekanizmasını ele geçirerek kendi proteinlerini üretiyor. Yeterli miktarda üretilen proteinden sonra hücre patlıyor ve birçok viral partikül başka hücreleri, aynı mekanizma ile enfekte ediyor. Şimdiye kadar yapılan çalışmalara göre 2 ila 14 gün içerisinde ortaya çıktığı bilinen, 2000 hastada kaydedilen ve 10 farklı makaleden elde edilen bir meta-analize göre sıklıkla şu semptomlar görülüyor: <ul><li>Ateş (%88,5)</li><li>Öksürük (%68,6)</li><li>Kas ağrıları ve hâlsizlik (%35,8)</li><li>Balgam çıkarma (%28,2)</li><li>Nefes darlığı (%21,9) &nbsp;</li></ul></li></ul>Bunun yanı sıra Vuhan'daki 72.314 kişilik bir hasta grubu çalışmasında, %80,9 oranında hastalığın hafif semptomlar ile geçirildiği kaydedilmiş. Aynı grupta ölüm oranı ise %2,3.<ul><li>Hastalığın seyri ve takibi: Her ne kadar vakadan vakaya değişse de hafif ve orta seyirli hastaların çoğu evden takip ediliyor. Bir veya birden fazla kronik hastalığa sahip olan bireyler, enfeksiyonun özellikle ikinci haftasında kötüleşmesi olasılığıyla, genellikle sıkı gözetim altında tutuluyor. Covid-19 sebepli zatürre, ARDS, sepsis, multi-organ yetmezliği, kardiomiyopati, aritmi, akut böbrek yetmezliği ve sekonder gelişen bakteriyel zatürre gibi komplikasyonlara sahip olan ya da potansiyel taşıyan ağır seyirli hastalar ise serviste ve yoğun bakımda takip ediliyor. &nbsp;</li><li>Tedavinin bulunması için yürütülen klinik çalışmalar:&nbsp;Şu an Covid-19'un onaylanmış bir tedavisi yok fakat onaylanma sürecinde olan ve denenen pek çok molekül var.&nbsp; <ul><li>Klorokin ve hidroksiklorokin: Birden fazla faz II ve III çalışmaları yürütülüyor. Enfekte olma sürecindeki ve vücudun enfeksiyona karşı verdiği tepkideki pek çok aşamayı modüle eden bir ilaç. Şu an Çin’de rutin tedavide kullanılıyor. Hafif-orta seyirli hastaların semptomatik sürecini azalttığı konusunda bilgiler mevcut. Profilaktik (enfekte olmadan korunma) etkisinin olup olmadığı da araştırılıyor fakat profilaksi için onay aldığı takdirde, ilacın hedef kitlesi sadece sağlık çalışanları.&nbsp; &nbsp;</li><li>Remdesivir:&nbsp;Birçok faz III çalışması yapılıyor. Viral proteinleri ve replikasyonu durduyor. Daha ağır seyreden ve zatürre tablosunun ortaya çıktığı hastalarda kullanımı mevcut. &nbsp;</li><li>Tocilizumab ve Sarilumab:&nbsp;Bu ilaçlar içinde faz III çalışmaları devam ediyor. Vücudun enfeksiyona verdiği tepkiyi azaltmak için kullanılan moleküller. Ağır seyirli, komplikasyon geliştiren hastalarda kullanılıyor. &nbsp;</li><li>İyileşmiş ve antikor cevabı vermiş bireylerin plazması: Aslında çok kadim ve sebebini bulamadığımız pek çok durumda ve enfeksiyonda kullanılan bir yöntem. Özellikle ağır hastalarda kullanılmak üzere ülkemizde uygulanması planlanan ve dünyada üzerinde çalışılan bir modalite.</li></ul></li></ul> Bu moleküllerin yanında ribavirin, baricitinib, favipiravir ve interferon beta ile ilgili de çalışmalar devam ediyor.

Nefes darlığı ile ilgili hikayeler