Nürnberg, Almanya’da Bavyera Eyaleti’nin Münih’ten sonraki en önemli şehri. Birçok insan bu şehre, 2. Dünya Savaşı sonrası yapılan, tarihe Nürnberg Duruşmaları olarak geçen, Nazilerin bu şehirde yargılanmasından aşina. Ki bu yargılamaların burada yapılması tesadüfi değil.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/2/2/1742270542545.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.53" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">1938 Reich Parti Kongresi gösterileri, Nürnberg, Almanya. Nürnberg 1930’larda Almanya’da iktidarı ele geçiren Hitler’in en gözde şehirlerinden biri. Nazilerin hani binlerce insanın katıldığı o görkemli mitingleri vardır ya, işte o mitingler burada düzenlendi. Yahudilerin düşman ilan edildiği yasalar burada kararlaştırıldı. Hatta Hitler burada bir meclis binası yaptırmaya bile kalktı. Müttefikler de bir anlamda intikam almak için Nazileri, gövde gösterisi yaptığı bu şehirde yargılamayı tercih etti. Zaten savaşın sonlarına doğru 2 Ocak 1944’te buraya öyle bir saldırı düzenlendi ki şehrin yüzde 90’ı yıkıldı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">‘Faillerin kenti’nden ‘insan hakları kenti’ne&nbsp;</h2>Savaş sonrası Nürnberglilerin önünde iki seçenek vardı. Ya şehri başka bir yerde inşa edeceklerdi ya da yıkıntılar üzerine yeni bir şehir kuracaklardı. İkinciyi seçtiler. Fakat şunu da kendilerine soramadan edemediler: Ne oldu da bu felaket başımıza geldi?Alman toplumunun içindeki çoksesliliği kaybetmesiyle faşizme giden yolun açıldığını anlayınca, şehri küllerinden yeniden kurarken aynı durum bir daha yaşanmasın diye önlem aldılar. Çokseslilik, demokrasi kültürü, farklılıkların birarada yaşaması, kültürlerarası diyalog, bu şehrin hep önemsediği, kuşaktan kuşağa aktarılan değerler oldu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Böylece bir dönem "faillerin kenti" olarak adlandırılan Nürnberg sonraki yıllarda uluslararası arenada "insan hakları kenti" olarak anılmaya başladı.&nbsp;</li></ul>Bu yıl 29’ncusu düzenlenen Türkiye-Almanya Film Festivali, nam-ı diğer Nürnberg Film Festivali, 90’lı yıllarda bu iklim üzerinde filizlendi. Duvarın yıkılması, iki Almanya’nın birleşmesi sonrasında Almanya’da 90’larda artan yabancı düşmanlığı, ırkçılık hamlelerine karşı festival, kültürel bir panzehir olarak ortaya çıktı. Festival yöneticileri Adil Kaya ve Ayten Akyıldız, festival sayesinde Alman toplumu içerisindeki farklı gruplar ve kültürler arasında diyaloğun kurulmasını hedefledi. Yıllar içerisinde de bu hedefe ulaşıldı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">‘Türk-Alman diyaloğunun kabesi olduk’</h2>Festivalin yöneticisi Adil Kaya yolculuklarını şöyle anlatıyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; color: rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">“Festivali 29 yıldır ayakta tutuyoruz. Destek vermeyen ünlü Alman sinemacı kalmadı. Türkiye’den zaten her zaman destek gördük. Biz bu festivali Almanlarla diyalog kurmak istemeyen Türkleri ve Türklerle diyaloğa girmek istemeyen Almanlar’ı ikna etmek için düzenledik. Sonuç çok ilginç: Zaten diyalog içinde olan kişiler bu festivali çok seviyor. Sanki onlar için iyi bir güç ve enerji tazeleme mekanı olduk. Deyim yerindeyse Türk-Alman diyaloğunun kabesi olduk ve çok sevildik. Bu da toplumun liberal enerjisini ayakta tutabilmek için çok önemli bir şeymiş.”</blockquote>Sinemanın gücü işte... 29 yıl boyunca özenle seçilen filmlerde Almanlar Türklerin hikayelerini, Türkler de Almanların hikayelerini izlediler; empati kurdular. Filmlerin oyuncularıyla, yönetmenleriyle tanıştılar ve farklılığın nasıl bir zenginlik ortaya çıkardığını gördüler ve bu zenginliği sahiplendiler. Böylece festival, bir kent festivali olmaktan çıktı. Bugün Münih’ten bile festivali takip etmeye gelenler var artık.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/2/2/1742270631129.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.54" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Türkiye-Almanya Film Festivali'nin yöneticisi Adil Kaya | Fotoğraf: Kaan A. DenizBu yılki festivalin açılışında Almanların bu festivale nasıl sahip çıktığı da ziyadesiyle anlaşılıyordu. Açılış törenine bizzat gelen Nürnberg Belediye Başkanı Marcus König ve Almanya Kültür ve Medya Bakanı Claudia Roth’un konuşmalarında insanlar ve toplumlar arasında duvarların örüldüğü bir dünyada sinemanın, sanatın, festivallerin bu duvarları nasıl yıktığını anlatmaları bunun içindi.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Geçmişin hayaleti dolaşıyor&nbsp;</h2>29 yılda çok büyük yol alındı. Fakat dünya da Almanya da şimdilerde başka bir gerçeklikle karşı karşıya. Almanya’da aşırı sağın yükselişi&nbsp;büyük bir tedirginlik yaratıyor. Sağcı politikacılar yabancı düşmanlığını körüklüyor. Almanya’daki seçim sonuçları bunun göstergesi. Alman toplumundaki farklı gruplar arasında duvar örmek isteyenler ile diyalog kurmak gerektiğini düşünenler arasında bir seçime zorlanıyor insanlar. Bu gerçekliğin gölgesi şimdilerde festivalin üzerine düşmüş durumda.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Adil Kaya “AFD’nin Nazilerle dolu olduğunu saklamaması ve hatta Hitler’i solcu olarak gördüğünü ilan etmesi Almanya’daki liberal düşünen insanları genel olarak çok tedirgin etti” diyor.&nbsp;</li></ul>Hitler, Almanya’da tüyleri diken diken eden bir isim. Hele hele Nürnberg’de... Sık sık buraya yaptığı ziyaretlerin izi kolektif hafızadan silinmiş. Buraya yaptırmak istediği ve yarım kalan meclis binası soykırım müzesi olarak hizmet ediyor uzun zamandır. Ama buna rağmen AfD sayesinde yeniden gündem olabiliyor Hitler.Gerçi Nürnberg 2. Dünya Savaşı sonrası burada açılan fabrikalar sayesinde işçi şehri hâline getirildiği için sosyal demokratların kalesi olarak görülüyor. Aşırı sağın yükselişi karşısında da bir kale olacağı düşünülüyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">‘Şimdi mücadele zamanı’</h2>Adil Kaya, Almanya'daki siyasi atmosferde festivalin rolünün artmasını bekliyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Almanya’da artık liberal düşünen insanlar için var olan edinimlerine daha fazla sahip çıkma gereği veya ihtiyacı doğdu. Dolayısıyla her türlü milliyetçiliğe açıkça karşı çıkan bizim festival gibi kurumsallaşmış etkinliklere liberal düşünen insanların daha fazla sahip çıkmasını bekleyebiliriz. Ama öte yandan Almanya’yı yönetecek olan sağcı-muhafazakar parti CDU’nun da fikir özgürlüğünü devlet kontrolüne almaktan yana olduğunu açıkça beyan etmesi kaygılandırıcı bir gelişme. Yani Almanya’da da liberal düşünenleri mücadele dolu yıllar bekliyor.”</blockquote>Festivalin ortaya çıkış şartları, hedefleri, kazanımları, yıllarca yürüttüğü politika düşünüldüğünde bu mücadeledeki yerini alacağına&nbsp;kuşku yok. Kaya da “Sokaklar yürüyerek aşınmazmış. Geçenlerde Münih’te sağa karşı düzenlenen yürüyüşe 50 bin kişinin katılması bekleniyordu. Ama 250 bin kişi geldi”&nbsp;diyerek bu mücadelenin sert geçeceğini söylüyor.&nbsp;Bu mücadele, Alman toplumu içindeki farklı gruptan insanlar kadar Almanlar için de hayati. Mesela bu yıl festival programında gösterilen Dirk Schäfer’in yönettiği Traugott belgeselini izlemek bile yeterli bu sonuca ulaşmak için. Çünkü dilbilimci, şair ve ressam Traugott Fuchs’un yaşadıkları faşizmin bir Alman’ın bile hayatını nasıl kökünden değiştirdiğini anlamak açısından önemli.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1930’lu yıllarda Nazilerin mimlediği Almanlardan biri Traugott Fuchs. O yıllarda Türkiye’ye gelmek zorunda kalan bilim insanlarından. Geliş o geliş, bir daha gitmiyor. Belgesel de onun hikayesinin izini sürüyor.&nbsp;</li></ul>Sözün özü, Türkiye-Almanya Film Festivali, yıllar içinde sanatsal bir etkinlik olmanın ötesine taşmış, kurumsallaşmış, çoktandır unutulan, sinemanın toplumu değiştirip dönüştürme gücünü de ortaya koyan bir festival.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Festivalde bu yıl neler oldu?</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">7 Mart’ta başlayan festivalde bu yıl Nur Sürer ve Osman Okkan’a Onur Ödülü verildi. Nur Sürer’in başrolde oynadığı Oscar’lı Umuda Yolculuk&nbsp;filminin yenilenmiş kopyası gösterildi. Gösterime filmin yönetmeni Xavier Koller de katıldı. Sürer ve Koller, 35 yıldır görüşmüyorlarmış. Böylece 35 yıl sonra biraraya geldiler. Hatta Onur Ödülü’nü Sürer’e Koller verdi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Osman Okkan, hem Almanya’da yaşayan Türkler hem de Almanlar için önemli bir gazeteci ve TV yapımcısı. Alman gazeteci Günter Wallraff ile yıllara dayanan bir dostluğu var. Wallraff’ın meşhur En Alttakiler kitabına büyük katkılar sunan bir isim. Okkan, Onur Ödülü’nü Wallraff’ın elinden aldı.&nbsp;</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2025/2/2/1742270744991.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.52" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ercan Kesal | Fotoğraf: Kaan A. Deniz<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px; text-align: center;" style="padding-inline-start: 20px; text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Geçmişte Türkan Şoray’dan Kadir İnanır’a, Tuncel Kurtiz’den Hale Soygazi’ye pek çok ismi ağırlayan festivalin bu yılki konukları arasında Ercan Kesal da vardı. Kesal, hekimlikten sinemacılığa ve yazarlığa uzanan yolculuğunu anlattığı bir söyleşiye katıldı.</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Festivalde Türk ve Alman filmlerin yarıştığı Uzun Metraj Film Yarışması’nın bu yılki kazananı Ali Samadi Ahadi’nin yönettiği&nbsp;Yedi Gün / Sieben Tage&nbsp;oldu. Evcilik filmindeki performanslarıyla Nejat İşler En İyi Erkek Oyuncu, Deniz Işın En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazandı. Kısa Film Yarışması’ndaysa En İyi Film ödülünü Yakup Tekintangaç’ın Morî&nbsp;filmi&nbsp;kazandı. </li></ul>

Duende

Nürnberg, Hitler’in gözde şehirlerinden biriydi. Müttefikler savaş sonrası Naziler’i biraz da bunun için burada yargılandı. Savaş sonrası Nürnbergliler bir daha faşizmle anılmamak için bir karar aldı. Çokseslilik, demokrasi kültürü, farklılıkların birarada yaşaması, kültürlerarası diyalog, hep bu şehrin önemsediği değerler oldu. Türkiye-Almanya Film Festivali 1990’larda bu iklimde filizlendi ve 29 yılın sonunda Türk-Alman diyaloğunun en önemli merkezlerinden biri oldu.

Bazen bir festival sadece festival değildir: Nürnberg’de sinema duvarları nasıl yıktı? 

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Türkiye-Almanya Film Festivali: Bu yıl Nürnberg'de 29'uncusu düzenlenen Türkiye-Almanya Film Festivali, Mukadderat filminin gösterimiyle başladı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım sonrası: 34 filmin gösterileceği festival, 16 Mart'ta ödül töreniyle sona erecek.</li></ul>

Türkiye-Almanya Film Festivali ile ilgili hikayeler