En yakın kelime anlamı oynaklık olan volatilite&nbsp;terimi, hemen her yatırımcının finansal kayba uğramamak adına yürüttüğü mücadelenin karşı cephesindeki unsurlarının başında geliyor. Teknik olarak, bir finansal varlığın değerinde belirli bir zaman aralığında gözlenen değer değişiminin standart sapması anlamına gelen bu kavramı bugünlerde yeniden sıklıkla duyuyoruz.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Volatiliteden kaçış var mı?</h2>Finansal piyasalarda yaşanan dalgalanmalar kaçınılmazdır. Bu dalgalanma hareketinin tetikleyicisi beklentilerden sapan makroekonomik bir veri olabileceği gibi, jeopolitik ya da siyasi sebepler de olabilir. Burada akılda tutulması gereken ana unsur, oynaklığın aşırı artmasının bir anda, tek bir veri ya da gelişmeyle yaşanmayacağıdır. Bir ekonomide çeşitli alanlarda biriken stres unsurları, görünür ya da görünmez kırılganlıkları beslerken, dalgalanmaya sebep olan haber akışı ya da akışlarını “bardağı taşıran son damla” olarak nitelemek yanlış olmayacaktır.Volatilite, makroekonomik ya da siyasi bir gelişme sonucu ortaya çıkabileceği gibi, sektöründe güçlü ya da ilişki ağı geniş şirketlerin finansal sonuçları tarafından da tetiklenebilir. Bazı zamanlarda ise piyasa söylentileri devreye girer ve birikmiş stresin boşalmasıyla dalgalanmalar gözlemlenir.Kısaca, volatilite küresel çapta tüm finansal piyasalarda vardır ve var olacaktır. Volatiliteden kaçış imkanı yoktur. Gerek bireysel gerek kurumsal gerekse de kamusal finansal dengenin yeniden tesis edilmesi için volatilite içinde yol almayı öğrenmek en sağlıklı yoldur.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kaçış yoksa nasıl yönetmeli?</h2>Haber akışının çelişkili ve yoğun olduğu, fiyatların kısa vadede büyük dalgalanmalar gösterdiği ve geniş yatırımcı kitlelerini doğrudan etkileyen bir iklimin kimsenin tercihi olmadığı açıktır. Öte yandan, bu iklimin, yatırımcıları bir tercih sonucu içine almadığı da aşikardır. Amiyane tabirle yatırımcılar için “kabus gibi geçen” ve zaman zaman yaşanan bu dönemler kaçınılmaz olduğundan dalgalı sularda seyretmenin bazı kolaylaştırıcı ipuçlarını anımsamakta fayda var.Öncelikle, stratejisi dahilinde belirli bir pozisyon taşıyan yatırımcıların planlarının (en azından kısa vadede) bozulduğunu kabul etmek gerekir. Bu bozulma genellikle (ve yatırım sepetinin içeriğine bağlı olarak) topyekün bir çöküş getirmez ancak önemli miktarda finansal kayba yol açma potansiyeli taşır. Akılda tutulması gereken ilk husus, mevcut pozisyon gereği oluşan tehdidin, başka alanlarda fırsatlar barındırabileceği gerçeğidir.Bu, stratejiyi tamamen bozarak kısa vadeli ve fırsatçı bir yatırım stratejisine geçiş anlamı taşımamalıdır. İçinden geçilen dönemde belirli varlık gruplarında yaşanabilecek finansal kayıpların farklı gruplarda fırsat yaratabilme potansiyeli bulunur. Bu noktada, yatırımcının finansal bilgi seviyesi büyük önem taşır. Potansiyel zarardan kaçınmak adına alınan ters pozisyonlar, hele ki türev ürünlerle desteklenen araçların, potansiyel zararın çok daha üstünde fiili zarara yol açma ihtimali taşıdığını unutmamak gerekir.Volatiliteden kaçınmanın ya da az hasarla çıkmanın anahtarlarından biri de senaryo analizleridir. Bu analizler binlerce satırdan oluşan excel simülasyonları ile yapılabileceği gibi, ana bir yol haritası olarak kurgulanmış temel bir çerçeve olarak da tasarlanabilir. Burada unutulmaması gereken konu, var olmayan bir çıkış planının yerine (derinliği tartışmaya açık olsa dahi) temel olarak tutarlı bir plana sahip olmanın sağlayacağı avantajdır.Yatırımcıların portföylerinde esnek araçlara yani, hızla pozisyon değiştirebilecekleri varlıklara yer vermeleri de bu dönemlerde fayda sağlayacaktır. Bu dönemlerde, ağırlıkları (elbette ki doğru ve akılcı adımlarla) hızlıca yeniden ayarlanabilen portföylerde oluşacak potansiyel hasarın daha düşük olması beklenir.Bu listenin belki en önemli maddesi ise haber akışını doğru okuyabilmektir. Volatilitenin arttığı dönemlerde, spekülatif haberlerin de arttığı aşikardır. Bu dönemlerde söz konusu haberlerin yayılma hızı da katlanır. Spekülatif kazanç elde etme amacıyla servis edilen ya da daha masum görünse de bir noktada aynı amaca hizmet eden “çekici manşetler”den uzak durmak, veriyi kaynağında okumak ve ilişkilendirmek bu sürecin yönetiminde kritik öneme sahiptir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yapılmayacaklar listesi</h2>Volatil dönemlerin kalbinde aniden değişen algılar ve beklentiler yatar. Açılan ya da tutulan pozisyonlar sebebiyle maruz kalınan beklenmedik kayıplar, yatırımcıların ani ve tutarsız adımlar atmasına sebep olabilir. Volatilitenin aniden yükseldiği dönemlerde yatırımcıların kesinlikle almaması gereken bazı aksiyonlar ve takınmaması gereken tutumlar vardır.Bu listenin ilk sırasında panik yer alır. Oluşan kayıpların daha büyük kayıpların habercisi olabileceği hissiyatının doğurduğu endişe bireysel yatırımcılar kadar kurumsal yatırımcılarca da hissedilir. Tabanı giderek genişleyen bu endişe ikliminin ise panik halinde alınan kararlara yol açması çok olasıdır. “Borsa çok düştü, satalım” ya da “kur patlayacakmış dövize geçelim” gibi soru cümlelerinin çokça yükseldiği bu dönemlerde alınan kararlar alternatif getiri yaratmak ya da zararı asgari seviyeye çekmek için değil, mevcut durumdan kaçmak için hayata geçirilir. Bu ise özünde belirli bir zarar ihtimalini terk ederek belirsiz bir mecraya adım atmaktır.Listeye duygusallık kalemini de eklemekte fayda görüyorum zira zaman zaman pozisyonlara duyulan büyük sadakat bazı kayıpların göz göre göre gelmesine yol açacaktır. Bu tutum, sadece volatil dönemlerde değil, stabil dönemlerde de gelir kaybına ya da zarara yol açma potansiyeli taşır. “Ben döviz yatırımcısıyım” cümlesini aşırı benimseyen bir yatırımcının, yerel para biriminin reel olarak değerlendiği dönemlerde bir noktada bilinçli olarak katlandığı fırsat maliyeti buna iyi bir örnektir. Bu tutum, oynaklığın arttığı dönemlerde “zamanında vedalaşamamak” sebebiyle büyük zararlara yol açabilir.Yapılmayacaklar listesine, her manşete göre aksiyon almak, sosyal medya başta olmak üzere teyitsiz bilgilere göre pozisyon değiştirmek, değişen risk algısına uyumlanmakta gecikmek ya da aşırı tepki vermek, “bir şeyler yapmam gerek” baskısı altında ezilmek gibi kalemler de kolaylıkla eklenebilir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç </h2>Sonuç olarak, volatilitenin tıpkı deprem gerçeği gibi hayatımızda olan ve olmaya devam edecek bir unsur olduğunu kabullenmemiz gerekiyor. Bunun yanında, volatil ortamlarda, asimetrik bilgiden faydalanarak ya da bu tip bilgiler üreterek finansal gelir elde etmek isteyen tarafların olduğu da başka bir gerçek.Yatırımcı olarak bize düşen, bu dönemlere hazırlıklı olmaktan ibarettir. Portföyün, stratejinin temelinde yatan değişkenlerin yerinden oynamasına vereceği tepki en az stratejinin tutarlılığı kadar önemlidir. Oluşan dalgalanmada asgari hasarla yol almak için sükunet ve haber akışının doğru takibi de vazgeçilmez birer araçtır. Bu tip dönemlerde pozisyon değiştirmemenin bile en iyi strateji olabileceği gerçeğini bilmek dahi eşsiz bir kıymettir.Dip toplamda, Mike Tyson’ın “herkesin ağzına yumruk yiyene kadar bir planı vardır” sözü, bu bağlamda volatil piyasalar için şahane bir özet niteliğindedir. Buradan hareketle, neyi neden yaptığını bilen, zarar kes stratejisinin kendisini kötü bir yatırımcı yapmadığının farkında olan ve duygusallıktan uzak karar verebilen yatırımcıların volatil dönemlerde taydaşlarından net bir şekilde ayrışacağı da aşikardır.

EXANTE

En yakın kelime anlamı oynaklık olan volatilite terimi, hemen her yatırımcının finansal kayba uğramamak adına yürüttüğü mücadelenin karşı cephesindeki unsurlarının başında geliyor. Teknik olarak, bir finansal varlığın değerinde belirli bir zaman aralığında gözlenen değer değişiminin standart sapması anlamına gelen bu kavramı bugünlerde yeniden sıklıkla duyuyoruz.

Volatilite ile ilgili hikayeler