Regülasyonlar konusunda dünyanın diğer pek çok bölgesinden çok daha hızlı aksiyon alan Avrupa Birliği (AB), Mart ayında onayladığı Yapay Zeka Yasası’nın üye ülkeler tarafından da resmen kabul edildiğini açıkladı. Yasa, dünyada yapay zekaya yönelik bu kadar geniş ölçekte ve bu denli kapsamlı kurallar getirecek olan ilk regülasyon olacak.&nbsp;Karşılaştırma:&nbsp;Karmaşık teknolojileri içinde barındıran ve oldukça hızlı gelişen yapay zeka alanı; yalnızca AB’nin değil, ABD ve Çin gibi ülkelerin de gündeminde. Zira söz konusu teknoloji, hükümetlerin nezdinde ulusal güvenlik ve sivil haklara ilişkin önemli riskler barındırıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yapay zeka regüle edilmeli mi?&nbsp;</h2>Yapay zeka,&nbsp;halihazırda sağlık hizmetlerinden medyaya kadar pek çok farklı endüstride kullanılıyor. Fakat birçok sektörde, insan yargısının makine öğrenimi&nbsp;teknolojileriyle yer değiştirmesi önemli bir risk teşkil ediyor. Esasında yapay zekayla ilgili temel endişe, hızla öğrenen yapay zeka sistemlerinin bir noktada hileye başvurduğu ve insanlığı yok etmeye çalıştığı bir senaryo etrafında gelişiyor.&nbsp;Öte yandan:&nbsp;Bu temel endişe, henüz yalnızca kurgusal evrenlerde hayata geçmiş durumda. Uzmanlara göre ise yapay zekanın yanlış bilgi yaydığı, önyargıyı artırdığı, kutuplaşmayı tetiklediği ve mahremiyeti ihlal ettiği senaryolar, beklenenden çok daha kısa bir vadede önemli sorunlar haline gelebilir.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnsanlık, şimdiden bu senaryoların gerçeklik kazandığı birkaç durumla karşı karşıya kaldı. Yapay zeka tabanlı&nbsp;yüz tanıma teknolojisi, daha önce bazı kişilerin haksız yere çeşitli suçlarla itham edilmesine yol açtı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Benzer şekilde, yapay zeka tarafından oluşturulan ve Pentagon yakınlarında bir patlama olduğunu gösteren sahte bir fotoğraf,&nbsp;sosyal medyada hızla yayılarak piyasalarda ani oynamalara neden oldu.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AB’nin Yapay Zeka Yasası’nda neler var?&nbsp;</h2>AB tarafından kabul edilen yapay zeka regülasyonu, temel olarak AB ülkelerinde yapay zekaya ilişkin yasaları uyumlu hale getirerek yapay zeka sistemlerinin güvenli ve temel haklara saygılı bir şekilde kullanımını mümkün kılmayı hedefliyor. Yasa, yapay zeka sistemlerinin kullanım durumlarını riske dayalı olarak sınıflandırıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yasa kapsamında AB yönetimi, yapay zekanın bazı kullanım durumlarını “Risk kabul edilemez” olarak sınıflandırabilecek. Bu sınıflandırma içine dâhil edilen durumlarda yapay zeka kullanımı yasak hale gelecek.&nbsp;</li></ul>Biyometrik veri: İnternet, sosyal medya platformları ve CCTV kameralarındaki yüz tanıma sistemlerinden yüz görüntülerinin alınması, bu verilerin işyerlerinde ve eğitim kurumlarında duyguları tespit etmek, sosyal puanlama yapmak veya cinsel yönelim ya da dini inanç gibi niteliklere ilişkin çıkarım yapmak için kullanılması yasak olacak. &nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yasa, insan davranışını manipüle eden veya insan zafiyetinden faydalanan yapay zekaların kullanımını da yasaklayacak.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">AB, yeni yasayla yapay zekanın iş başvurularını sıralama gibi spesifik durumlarda kullanılmasına ilişkin de sınırlamalar getirecek.&nbsp;</li></ul>Ek olarak: Video, metin, görüntü oluşturma, başka dilde konuşma, hesaplama yapma veya bilgisayar kodu yazma gibi farklı görevleri yerine getirmek için geliştirilen genel amaçlı yapay zeka sistemlerinin ise piyasaya sürülmeden önce çeşitli şeffaflık kriterlerine uyması gerekecek.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yeni yasayla birlikte bölgede faaliyet gösteren ve yapay zeka sistemleri geliştiren tüm şirketler, ürün ve hizmetlerini yasaya uyumlu hale getirmek zorunda olacak.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuralları ihlal eden şirketler, 37,7 milyon dolara kadar veya küresel gelirlerinin %7’sine kadar para cezasıyla karşı karşıya kalabilecek.&nbsp;</li></ul>Üretken yapay zekalar: AB’nin Yapay Zeka Yasası, ChatGPT gibi üretken yapay zeka araçlarına kısıtlama getirecek ilk regülasyon olacak. Yüksek kapasiteli yapay zeka modelleri, enerji tüketimlerini raporlamak ve siber saldırılara karşı önlem almak gibi bir dizi ek yükümlülüğe tabi olacak.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">AB'nin Yapay Zeka Yasası, bölgenin Resmi Gazetesi'nde yayımlandıktan 2 yıl sonra yürürlüğe girecek.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD ve Çin’de durum ne?&nbsp;</h2>ABD de yapay zeka alanını yasal olarak düzenlemeye yönelik adım atan ülkelerden biri. Başkan Joe Biden tarafından verilen başkanlık emri, temel olarak güvenlik ve gizliliğin korunmasına ilişkin standartları belirliyor. Emir ayrıca, bir düzineden fazla şirket tarafından gönüllü olarak benimsenen taahhütleri de içeriyor.&nbsp;Öte yandan:&nbsp;ABD Kongresi üyeleri yapay zekaya ilişkin bir yasa onama fikrine büyük bir ilgi göstermiş olsa da ABD'de henüz yapay zeka özelinde ülke genelinde geçerli bir yasa resmi olarak onanmadı. Yalnızca yasa yapıcılar, ne tür bir düzenleme tahayyül ettiklerine ilişkin önerilerde bulundu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İki senatör, daha önce karmaşık yapay zeka sistemlerinin bir lisanslama sürecine tabi olduğu, yapay zeka alanını denetleyecek bağımsız bir federal ofisin kurulmasını gerektiren ve şirketlerin mahremiyet haklarını gözetmekle yükümlü olduğu bir mevzuatı memnuniyetle karşılayacaklarına işaret etti.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir yasa tasarısı, ABD hükümetinin insan müdahalesi olmadan nükleer silah fırlatmak için yapay zeka gibi otonom sistemleri kullanmasını yasaklamayı önerdi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Başka bir yasa tasarısı ise siyasi reklamlarda yapay zeka tarafından oluşturulan görsellerin etiketlenmesi gerektiğine işaret etti.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önerilen mevzuatlardan bir diğeri, istihdam ve sigortaya ilişkin kararlarda, sağlık hizmetlerinde, oy sayımında ve kamusal ortamlarda yapay zeka tabanlı yüz tanıma sistemlerinin kullanımını sınırlandırmayı hedefliyordu.&nbsp;</li></ul>Rakamlar: 2023’te 25’in üzerinde ABD eyaleti, yapay zekayla ilgili bir mevzuatı değerlendirdi. 15 eyalet ise konuyla ilgili bir yasa çıkardı veya karar onayladı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD merkezli şirketlerin geliştirdiği yazılımlar ve mikroçipler, yapay zeka sistemlerinin gelişmesinde önemli bir rol oynadığı için uzmanlar, ABD genelinde kabul edilecek bir mevzuatın&nbsp;sektör için dönüştürücü bir rol oynayacağına inanıyor. Büyük teknoloji şirketlerinin yöneticilerinin mevzuatı önemli oranda etkileme olasılığı ise hala yaygın endişelerden biri...&nbsp;</li></ul>Çin: Çin’de ise ChatGPT gibi üretken yapay zeka araçlarının kullanım durumlarını düzenlemeyi hedefleyen 24 maddelik bir yönerge, geçen yılın Ağustos ayında yürürlüğe girdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yönergedeki maddeler, yapay zeka sistemleri tarafından oluşturulan içeriklerin etiketlenmesini ve veri gizliliği ve fikrî mülkiyet&nbsp;haklarını gözetmesini gerektiriyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çin’de 2022 yılında yapay zeka destekli algoritmaları düzenlemeye yönelik ayrı bir yönerge de yürürlüğe girmişti.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yapay zeka düzenlemeleri, mahremiyeti garanti edebilir mi?&nbsp;</h2>Yapay zekaya yönelik hazırlanan tüm regülasyonların ortak endişesi, tabi ki veri gizliliği ve mahremiyet haklarının ihlali. Uzmanlara göre, veri güvenliğiyle ilgili endişeler çok yersiz… Zira halihazırda, yıllardır kullandığımız sosyal medya platformları ve uygulamalarla binlerce kişisel verimizi paylaşmış durumdayız. Dolayısıyla veri güvenliğiyle ilgili ilk tehditler, zaten yıllar önce oluşturuldu.&nbsp;Öte yandan:&nbsp;Yapay zeka teknolojileri ise bu kişisel verilerin makineleri eğitmek için kullanılması ve aleyhimize olabilecek durumlara yönlendirilmesi yönündeki ilk gerçek tehdit. Bu yüzden alandaki regülasyonların, teknolojik ilerlemenin sorumlu bir şekilde yapılmasını ve yapay zeka teknolojilerinin kötü niyetli kişiler tarafından kullanılmasını önlemeyi garanti etmesi gerekiyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fakat kanunlar, yapay zeka alanındaki gelişmeler ve ilerlemeler kadar hızlı yürürlüğe girmiyor. AB tarafından hazırlanan yasa, alana yönelik çıkarılan ilk regülasyonlardan biri olacak. Fakat problemlere hızlı bir yanıt sunmayı hedefleyen bu yasa bile muhtemelen yürürlüğe girdiğinde, yapay zeka çok daha fazla yol kat ettiği için pek çok açığı içerisinde barındırıyor olacak ve birçok açıdan yetersiz kalacak. &nbsp;</li></ul>

Quando İçgörü

Avrupa Birliği, Mart ayında onayladığı Yapay Zeka Yasası’nın üye ülkeler tarafından da resmen kabul edildiğini açıkladı. Yasada, özellikle veri güvenliği ve mahremiyetin ihlalini önlemeye yönelik pek çok kural mevcut. Peki yapay zeka regülasyonları, bu çok temel etik ilkeleri korumaya yetecek mi? 

Yapay Zeka Regülasy ile ilgili hikayeler