Rusya sivil havacılık yetkilileri, Kremlin'e karşı ayaklanan paralı asker grubu Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin'in içinde bulunduğu özel uçağın Moskova'dan Saint Petersburg'a uçarken düştüğünü açıkladı. Rusya yetkilileri, Prigojin'in düşen uçakta hayatını kaybettiğini değerlendirdiklerini bildirdi; geçtiğimiz gün yaptıkları açıklamada da düşen jette ölenler arasında bulunduğunun genetik testle doğrulandığını açıkladı. Perşembe günü Prigojin için bir anma töreni de düzenlendi.ABD Başkanı Joe Biden, "Ne olduğunu tam olarak bilmiyorum ama şaşırmadım"&nbsp;dedi. Fransa Hükümet Sözcüsü Olivier Veran,&nbsp;"Bu kazanın koşullarını henüz bilmiyoruz. Bazı makul şüphelerimiz olabilir"&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.aljazeera.com/news/2023/8/23/world-reaction-to-possible-death-of-wagner-chief-yevgeny-prigozhin" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">diye konuştu</a>.&nbsp;Söz konusu, Rusya, Putin&nbsp;ve ölen bir düşman&nbsp;olunca da teoriler havada uçuştu. Kazaya ilişkin inceleme başlatılırken bir yandan ölümün kaza değil, suikast olduğunu savunanlar diğer yanda ise bunun bir senaryo olduğunu ifade edenler oldu. Neden? Tahmin etmek zor değil; Teorileri inceleyelim;&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Suikast?</h2>Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "düşmanları" pek sevmediği malum. Hoş, kim sever;&nbsp;ancak Putin, yaşamalarından da pek hoşlanmıyor. Hâl böyle olunca kendisine muhalefet eden veya iktidarını tehlikeye sokan herhangi bir figür olduğunda büyük bir tesadüfle&nbsp;bu kişilerin de ya canına kast ediliyor ya da <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/prigojin-ve-digerleri-putini-karsisina-alanlarin-akibetleri" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir kazaya kurban gidiyor</a>.&nbsp;Bunca tesadüfün ardından,&nbsp;"Prigojin'in de ölümü bir suikast olabilir mi?" sorusunu akıllara getirdi.&nbsp;Prigojin'in yaşamını yitirdiği değerlendirilen uçakta üst düzey Wagner komutanı Dmitri Utkin'in de bulunduğu bildirildi. Jetteki 3'ü mürettebat 10 kişinin tamamının hayatını kaybettiği duyuruldu.&nbsp;Wagner bağlantılı Telegram kanalı Gray Zone, Prigojin'in"Rusya'ya ihanet edenler tarafından öldürüldüğünü" savundu. Kanal, Prigojin'in uçağının Rus hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğünü iddia etti.Uçağa karadan havaya bir füzenin çarpmış olabileceği bildirildi, ancak ABD Savunma Bakanlığı bunun kullanıldığına dair hiçbir belirti olmadığını söyledi. ABD'li bir yetkili, CBS'ye, uçaktaki patlamanın daha olası bir neden olduğunu ve bir bombanın patlamasının da mümkün olduğunu söyledi.Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in düşmanlarından bir diğeri, hapiste olan Aleksey Navalni&nbsp;de kazadan Putin'i sorumlu tuttu. "Öldürme emrini Putin verdi" diyen Navalni, Putin'in Prigojin'in Rusya halkının gözündeki popülaritesini kıskandığını söyledi.&nbsp;Kremlin Sözcüsü&nbsp;Dimitri Peskov ise Rusya'ya yönelik tüm iddiaları yalanladı. Uçaktaki yolcuların ölümüne ilişkin birçok spekülasyon yapıldığını söyleyen Peskov, "iddiaların tamamen yalan" olduğunu dile getirdi.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/7/2/1693304030388.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Suikast olması hâlinde bunu düzenleyecek tek kişinin Putin olmadığı da ortada. Prigojin'in bir diğer düşmanı, eski dostunun düşmanı olan Ukrayna. Rusya'nın geçtiğimiz yıl Şubat ayında başlattığı Ukrayna işgalinde ülkesine destek veren Wagner grubunun lideri, Zelenski başta olmak üzere Ukrayna'nın tüm yöneticilerinin sık sık duydukları derin nefreti dile getirdikleri bir kişiydi.&nbsp;Bu nedenle Ukrayna'nın da bu suikastı tasarlayan özne olabilme ihtimali de değerlendirilen senaryolardan biri. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise bu değerlendirmelere ilişkin açıklamasında "kazayla hiçbir ilgisi olmadığını, buna kimin karıştığını herkesin bildiğini" söyledi.BBC kazaya ilişkin bilinenleri;&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Prigojin "muhtemelen" öldürüldü.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kazaya "muhtemelen" bir patlama neden oldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kazaya ilişkin suçlamalar devam ediyor. </li></ul>diye sıralıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Senaryo?&nbsp;</h2>Küçük bir grubun inandığı bu ihtimal ise;&nbsp;tüm kazanın düzenlenen bir senaryodan ibaret olduğu yönünde.&nbsp;Prigojin'in ve lideri olduğu Wagner'in Prigojin'in ölümünü tasarladığı ve Rusya'nın radarından çıkarmak için bu kurguyu yaptığı da değerlendirilen ihtimallerden biri.&nbsp;Bu iddiayı güçlendiren ise Prigojin'e ait ikinci bir uçağın kaza günü Moskova'ya ulaştığının açıklanması. Siyasi analist Yekaterina Schulmann konuya ilişkin değerlendirmesinde bu tezi&nbsp;"Yanmış bir uçak, eldeki birçok yedek pasaporttan biri olarak, sonsuza dek ortadan kaybolmak için uygun bir fırsat sağlar. Kemikler yok oldu, uzuvlar kül oldu"&nbsp;ifadelerini kullanıyor.&nbsp;Politico'da konuya ilişkin <a fr-original-style="" href="https://www.politico.eu/article/prigozhin-lives-kremlin-battles-rumors-wagner-chief-faked-his-death/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kaleme alınan bir yazıda</a> Prigojin'in "Houdini tarzı bir hile ve aldatma ustası olduğu" bunun da bu teoriyi destekleyen bir etmen olduğu yer alıyor.&nbsp;Yukarıda bahsettiğimiz şekilde Prigojin'in öldüğünün genetik testle doğrulandığı açıklanmış olsa da söz konusu Rusya, isyanlar ve Yevgeni Prigojin olunca bu ihtimal hiçbir zaman silinmiyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ecel?&nbsp;</h2>Tüm bu ihtimaller arasında kazanın doğal yollarla meydana gelmesi ve Prigojin'in böylece hayatını kaybetmiş olması da ihtimallerden biri; ancak bu "normal" durum, en az ihtimal verilenlerden biri. Prigojin'in hikayesi, yapılan araştırmaların ardından ortaya çıkacak.&nbsp;

Spektrum

Wagner lideri Prigojin'in bulunduğu bildirilen uçak düştü. Prigojin'in hayatını kaybettiği aktarıldı. Ya komplo teorileri?

Ecel mi, suikast mi, senaryo mu?

• Kremlin, Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin’in Moskova yakınlarında düşen bir özel jetin yolcu listesinde yer aldığının açıklanmasının ardından kazanın suikast olduğuna yönelik iddiaları reddetti. Rus yetkililer, Prigojin’in düşen jette ölenler arasında bulunduğunun genetik testle doğrulandığını da açıkladı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne dedi? Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, uçak düşürme iddialarının "tamamen yalan"&nbsp;olduğunu ifade ederek&nbsp;“Uçaktaki yolcuların trajik ölümü karşısında pek çok spekülasyon yapıldı.” dedi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepkiler:&nbsp;ABD Savunma Bakanlığı ise uçağın karadan havaya füzeyle vurulduğuna dair bir belirti bulunmadığını ifade etse de uçağın kasıtlı olarak düşürüldüğünü açıkladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova için savaşan bütün paralı askerlerin Rusya'ya bağlılık yemini etmesini kararlaştırdı.</li></ul>

Aposto Gündem

• Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin'in yaşamını yitirdiği uçak kazasında 10 kişinin daha öldüğü bildirildi. Prigojin'in ölümünün Rusya'da şaşkınlıkla karşılanmadığı ifade edilirken Wagner'in devam edip etmeyeceği de merak ediliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte: Rusya'nın Tver bölgesinde düşen uçağın, düşmeden hemen önce gökyüzünde yükselip alçaldığı belirlendi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi:&nbsp;BBC Türkçe, uçak kazasına ilişkin bilinenleri <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/cp40x2z1027o" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">derledi.</a>&nbsp;</li></ul>

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li data-pm-slice="0 0 []" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, paralı asker ordusu Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin'in düzenlediği isyanı bastırmasının ardından gerçekleştirdiği törende Rusya ordusu ve güvenlik güçleri mensuplarını "iç savaşı önledikleri" için tebrik etti. Öte yandan, Prigojin'in içinde olduğu bir jetin Rusya'dan Belarus'a ulaştığı ve Wagner liderinin sürgüne gönderme amaçlı olduğuna inanıldığı belirtildi.</li></ul>

• Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Rusya'nın paralı asker grubu Wagner’in Kremlin'e yönelik başarısızlıkla sonuçlanan isyanının üzerine "Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yarattığı canavar Wagner şimdi onu ısırıyor ve yaratıcısına karşı hareket ediyor" ifadelerini kullandı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte: NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise isyanın, Moskova'nın Ukrayna'ya savaş açarak stratejik bir hata yaptığını ortaya koyduğunu söyledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;Rusya’nın resmî haber ajansı Tass, Wagner'in yeni paralı askerler toplamaya başladığını iddia etti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklama: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Wagner askerlerinin ya Rusya Savunma Bakanlığı ile sözleşme yapmalarını, ya istifa etmelerini ya da Belarus’a gitmelerini istedi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İddia:&nbsp;Wagner lideri&nbsp;Yevgeni Prigojin"Yok olmamak için adalet yürüyüşü başlattık.&nbsp;Wagner’e bağlı savaşçılardan hiç kimse Savunma Bakanlığı ile sözleşme imzalamayı kabul etmedi. Yok olmamak için adalet yürüyüşü başlattık. Wagner, 1 Temmuz itibariyle lağvedilecekti" dedi.</li></ul>

Yevgeni Prigojin ile ilgili hikayeler