Ecel mi, suikast mi, senaryo mu?


Spektrum
Yerel ve uluslararası gündemi yakalamak için bir başucu kaynağı; her hafta seçim dosyaları, kamuoyu araştırmaları, analizler ve Son Düzlük podcastle yayında!
Rusya sivil havacılık yetkilileri, Kremlin'e karşı ayaklanan paralı asker grubu Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin'in içinde bulunduğu özel uçağın Moskova'dan Saint Petersburg'a uçarken düştüğünü açıkladı. Rusya yetkilileri, Prigojin'in düşen uçakta hayatını kaybettiğini değerlendirdiklerini bildirdi; geçtiğimiz gün yaptıkları açıklamada da düşen jette ölenler arasında bulunduğunun genetik testle doğrulandığını açıkladı. Perşembe günü Prigojin için bir anma töreni de düzenlendi.
ABD Başkanı Joe Biden, "Ne olduğunu tam olarak bilmiyorum ama şaşırmadım" dedi. Fransa Hükümet Sözcüsü Olivier Veran, "Bu kazanın koşullarını henüz bilmiyoruz. Bazı makul şüphelerimiz olabilir" diye konuştu.
Söz konusu, Rusya, Putin ve ölen bir düşman olunca da teoriler havada uçuştu. Kazaya ilişkin inceleme başlatılırken bir yandan ölümün kaza değil, suikast olduğunu savunanlar diğer yanda ise bunun bir senaryo olduğunu ifade edenler oldu. Neden? Tahmin etmek zor değil; Teorileri inceleyelim;
Suikast?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "düşmanları" pek sevmediği malum. Hoş, kim sever; ancak Putin, yaşamalarından da pek hoşlanmıyor. Hâl böyle olunca kendisine muhalefet eden veya iktidarını tehlikeye sokan herhangi bir figür olduğunda büyük bir tesadüfle bu kişilerin de ya canına kast ediliyor ya da bir kazaya kurban gidiyor.
Bunca tesadüfün ardından, "Prigojin'in de ölümü bir suikast olabilir mi?" sorusunu akıllara getirdi.
Prigojin'in yaşamını yitirdiği değerlendirilen uçakta üst düzey Wagner komutanı Dmitri Utkin'in de bulunduğu bildirildi. Jetteki 3'ü mürettebat 10 kişinin tamamının hayatını kaybettiği duyuruldu.
Wagner bağlantılı Telegram kanalı Gray Zone, Prigojin'in"Rusya'ya ihanet edenler tarafından öldürüldüğünü" savundu. Kanal, Prigojin'in uçağının Rus hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğünü iddia etti.
Uçağa karadan havaya bir füzenin çarpmış olabileceği bildirildi, ancak ABD Savunma Bakanlığı bunun kullanıldığına dair hiçbir belirti olmadığını söyledi. ABD'li bir yetkili, CBS'ye, uçaktaki patlamanın daha olası bir neden olduğunu ve bir bombanın patlamasının da mümkün olduğunu söyledi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in düşmanlarından bir diğeri, hapiste olan Aleksey Navalni de kazadan Putin'i sorumlu tuttu. "Öldürme emrini Putin verdi" diyen Navalni, Putin'in Prigojin'in Rusya halkının gözündeki popülaritesini kıskandığını söyledi.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov ise Rusya'ya yönelik tüm iddiaları yalanladı. Uçaktaki yolcuların ölümüne ilişkin birçok spekülasyon yapıldığını söyleyen Peskov, "iddiaların tamamen yalan" olduğunu dile getirdi.
Suikast olması hâlinde bunu düzenleyecek tek kişinin Putin olmadığı da ortada. Prigojin'in bir diğer düşmanı, eski dostunun düşmanı olan Ukrayna. Rusya'nın geçtiğimiz yıl Şubat ayında başlattığı Ukrayna işgalinde ülkesine destek veren Wagner grubunun lideri, Zelenski başta olmak üzere Ukrayna'nın tüm yöneticilerinin sık sık duydukları derin nefreti dile getirdikleri bir kişiydi.
Bu nedenle Ukrayna'nın da bu suikastı tasarlayan özne olabilme ihtimali de değerlendirilen senaryolardan biri. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise bu değerlendirmelere ilişkin açıklamasında "kazayla hiçbir ilgisi olmadığını, buna kimin karıştığını herkesin bildiğini" söyledi.
BBC kazaya ilişkin bilinenleri;
- Prigojin "muhtemelen" öldürüldü.
- Kazaya "muhtemelen" bir patlama neden oldu.
- Kazaya ilişkin suçlamalar devam ediyor.
diye sıralıyor.
Senaryo?
Küçük bir grubun inandığı bu ihtimal ise; tüm kazanın düzenlenen bir senaryodan ibaret olduğu yönünde. Prigojin'in ve lideri olduğu Wagner'in Prigojin'in ölümünü tasarladığı ve Rusya'nın radarından çıkarmak için bu kurguyu yaptığı da değerlendirilen ihtimallerden biri.
Bu iddiayı güçlendiren ise Prigojin'e ait ikinci bir uçağın kaza günü Moskova'ya ulaştığının açıklanması. Siyasi analist Yekaterina Schulmann konuya ilişkin değerlendirmesinde bu tezi "Yanmış bir uçak, eldeki birçok yedek pasaporttan biri olarak, sonsuza dek ortadan kaybolmak için uygun bir fırsat sağlar. Kemikler yok oldu, uzuvlar kül oldu" ifadelerini kullanıyor.
Politico'da konuya ilişkin kaleme alınan bir yazıda Prigojin'in "Houdini tarzı bir hile ve aldatma ustası olduğu" bunun da bu teoriyi destekleyen bir etmen olduğu yer alıyor.
Yukarıda bahsettiğimiz şekilde Prigojin'in öldüğünün genetik testle doğrulandığı açıklanmış olsa da söz konusu Rusya, isyanlar ve Yevgeni Prigojin olunca bu ihtimal hiçbir zaman silinmiyor.
Ecel?
Tüm bu ihtimaller arasında kazanın doğal yollarla meydana gelmesi ve Prigojin'in böylece hayatını kaybetmiş olması da ihtimallerden biri; ancak bu "normal" durum, en az ihtimal verilenlerden biri. Prigojin'in hikayesi, yapılan araştırmaların ardından ortaya çıkacak.
Kaydet
Okuma listesine ekle
Paylaş

Spektrum
Yerel ve uluslararası gündemi yakalamak için bir başucu kaynağı; her hafta seçim dosyaları, kamuoyu araştırmaları, analizler ve Son Düzlük podcastle yayında!
İLGİLİ BAŞLIKLAR
genetik test
suikast
Rusya
Kremlin
Yevgeni Prigojin
Moskova
Saint Petersburg
Joe Biden
Olivier Veran
Suikast
Vladimir Putin
Dmitri Utkin
Telegram
Gray Zone
NEREDE YAYIMLANDI?
Merhaba. Geçtiğimiz haftadan bu yana öne çıkan konular Donald Trump'ın teslim olması, Wagner lideri Prigojin'in ölümü ve İYİ Parti lideri Akşener'in açıklamaları oldu.
29 Ağu 2023

YAZARLAR

Spektrum
Yerel ve uluslararası gündemi yakalamak için bir başucu kaynağı; her hafta seçim dosyaları, kamuoyu araştırmaları, analizler ve Son Düzlük podcastle yayında!
İLGİLİ OKUMALAR