Rusya sivil havacılık yetkilileri, Kremlin'e karşı ayaklanan paralı asker grubu Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin'in içinde bulunduğu özel uçağın Moskova'dan Saint Petersburg'a uçarken düştüğünü açıkladı. Rusya yetkilileri, Prigojin'in düşen uçakta hayatını kaybettiğini değerlendirdiklerini bildirdi; geçtiğimiz gün yaptıkları açıklamada da düşen jette ölenler arasında bulunduğunun genetik testle doğrulandığını açıkladı. Perşembe günü Prigojin için bir anma töreni de düzenlendi.ABD Başkanı Joe Biden, "Ne olduğunu tam olarak bilmiyorum ama şaşırmadım"&nbsp;dedi. Fransa Hükümet Sözcüsü Olivier Veran,&nbsp;"Bu kazanın koşullarını henüz bilmiyoruz. Bazı makul şüphelerimiz olabilir"&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.aljazeera.com/news/2023/8/23/world-reaction-to-possible-death-of-wagner-chief-yevgeny-prigozhin" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">diye konuştu</a>.&nbsp;Söz konusu, Rusya, Putin&nbsp;ve ölen bir düşman&nbsp;olunca da teoriler havada uçuştu. Kazaya ilişkin inceleme başlatılırken bir yandan ölümün kaza değil, suikast olduğunu savunanlar diğer yanda ise bunun bir senaryo olduğunu ifade edenler oldu. Neden? Tahmin etmek zor değil; Teorileri inceleyelim;&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Suikast?</h2>Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "düşmanları" pek sevmediği malum. Hoş, kim sever;&nbsp;ancak Putin, yaşamalarından da pek hoşlanmıyor. Hâl böyle olunca kendisine muhalefet eden veya iktidarını tehlikeye sokan herhangi bir figür olduğunda büyük bir tesadüfle&nbsp;bu kişilerin de ya canına kast ediliyor ya da <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/prigojin-ve-digerleri-putini-karsisina-alanlarin-akibetleri" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir kazaya kurban gidiyor</a>.&nbsp;Bunca tesadüfün ardından,&nbsp;"Prigojin'in de ölümü bir suikast olabilir mi?" sorusunu akıllara getirdi.&nbsp;Prigojin'in yaşamını yitirdiği değerlendirilen uçakta üst düzey Wagner komutanı Dmitri Utkin'in de bulunduğu bildirildi. Jetteki 3'ü mürettebat 10 kişinin tamamının hayatını kaybettiği duyuruldu.&nbsp;Wagner bağlantılı Telegram kanalı Gray Zone, Prigojin'in"Rusya'ya ihanet edenler tarafından öldürüldüğünü" savundu. Kanal, Prigojin'in uçağının Rus hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğünü iddia etti.Uçağa karadan havaya bir füzenin çarpmış olabileceği bildirildi, ancak ABD Savunma Bakanlığı bunun kullanıldığına dair hiçbir belirti olmadığını söyledi. ABD'li bir yetkili, CBS'ye, uçaktaki patlamanın daha olası bir neden olduğunu ve bir bombanın patlamasının da mümkün olduğunu söyledi.Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in düşmanlarından bir diğeri, hapiste olan Aleksey Navalni&nbsp;de kazadan Putin'i sorumlu tuttu. "Öldürme emrini Putin verdi" diyen Navalni, Putin'in Prigojin'in Rusya halkının gözündeki popülaritesini kıskandığını söyledi.&nbsp;Kremlin Sözcüsü&nbsp;Dimitri Peskov ise Rusya'ya yönelik tüm iddiaları yalanladı. Uçaktaki yolcuların ölümüne ilişkin birçok spekülasyon yapıldığını söyleyen Peskov, "iddiaların tamamen yalan" olduğunu dile getirdi.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/7/2/1693304030388.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Suikast olması hâlinde bunu düzenleyecek tek kişinin Putin olmadığı da ortada. Prigojin'in bir diğer düşmanı, eski dostunun düşmanı olan Ukrayna. Rusya'nın geçtiğimiz yıl Şubat ayında başlattığı Ukrayna işgalinde ülkesine destek veren Wagner grubunun lideri, Zelenski başta olmak üzere Ukrayna'nın tüm yöneticilerinin sık sık duydukları derin nefreti dile getirdikleri bir kişiydi.&nbsp;Bu nedenle Ukrayna'nın da bu suikastı tasarlayan özne olabilme ihtimali de değerlendirilen senaryolardan biri. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise bu değerlendirmelere ilişkin açıklamasında "kazayla hiçbir ilgisi olmadığını, buna kimin karıştığını herkesin bildiğini" söyledi.BBC kazaya ilişkin bilinenleri;&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Prigojin "muhtemelen" öldürüldü.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kazaya "muhtemelen" bir patlama neden oldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kazaya ilişkin suçlamalar devam ediyor. </li></ul>diye sıralıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Senaryo?&nbsp;</h2>Küçük bir grubun inandığı bu ihtimal ise;&nbsp;tüm kazanın düzenlenen bir senaryodan ibaret olduğu yönünde.&nbsp;Prigojin'in ve lideri olduğu Wagner'in Prigojin'in ölümünü tasarladığı ve Rusya'nın radarından çıkarmak için bu kurguyu yaptığı da değerlendirilen ihtimallerden biri.&nbsp;Bu iddiayı güçlendiren ise Prigojin'e ait ikinci bir uçağın kaza günü Moskova'ya ulaştığının açıklanması. Siyasi analist Yekaterina Schulmann konuya ilişkin değerlendirmesinde bu tezi&nbsp;"Yanmış bir uçak, eldeki birçok yedek pasaporttan biri olarak, sonsuza dek ortadan kaybolmak için uygun bir fırsat sağlar. Kemikler yok oldu, uzuvlar kül oldu"&nbsp;ifadelerini kullanıyor.&nbsp;Politico'da konuya ilişkin <a fr-original-style="" href="https://www.politico.eu/article/prigozhin-lives-kremlin-battles-rumors-wagner-chief-faked-his-death/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kaleme alınan bir yazıda</a> Prigojin'in "Houdini tarzı bir hile ve aldatma ustası olduğu" bunun da bu teoriyi destekleyen bir etmen olduğu yer alıyor.&nbsp;Yukarıda bahsettiğimiz şekilde Prigojin'in öldüğünün genetik testle doğrulandığı açıklanmış olsa da söz konusu Rusya, isyanlar ve Yevgeni Prigojin olunca bu ihtimal hiçbir zaman silinmiyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ecel?&nbsp;</h2>Tüm bu ihtimaller arasında kazanın doğal yollarla meydana gelmesi ve Prigojin'in böylece hayatını kaybetmiş olması da ihtimallerden biri; ancak bu "normal" durum, en az ihtimal verilenlerden biri. Prigojin'in hikayesi, yapılan araştırmaların ardından ortaya çıkacak.&nbsp;

Spektrum

Wagner lideri Prigojin'in bulunduğu bildirilen uçak düştü. Prigojin'in hayatını kaybettiği aktarıldı. Ya komplo teorileri?

Ecel mi, suikast mi, senaryo mu?

Wagner lideri Yevgeni Prigojin, Moskova yakınlarında düşen özel bir jetin yolcu listesindeydi. Prigojin’in kazada öldüğüne inanılıyor. Kaza bölgesinde yedisi yolcu ve üçü mürettebat olmak üzere 10 kişinin cansız bedenlerine ulaşıldı. Hayatını kaybedenlerden birinin de Wagner'in kurucularından Dmitri Utkin olduğu düşünülüyor.&nbsp;Olayla ilgili spekülasyonlar ise devam ediyor. Rus devlet medyası uçağın yere çarptıktan sonra alev aldığını söylerken; Wagner bağlantılı Telegram kanalı ‘Grey Zone’da, uçağın Rus ordusu tarafından düşürüldüğü iddia edildi. Ukrayna da kazayla ilgili sorumluluk kabul etmedi.Kazanın nedenine ilişkin soruşturma başlatılsa da ne Kremlin’den ne de Rusya Savunma Bakanlığı’ndan Prigojin’in ölümü hakkında bir yorum gelmedi.Prigojin geçtiğimiz aylarda başarısız bir silahlı isyana öncülük etmiş, komutasındaki birlikler Rusya içinde ilerleyerek Moskova'ya yönelmişti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bu hamleyi “vatana ihanet” olarak nitelendirmiş; Prigojin, Belarus Devlet Başkanı Lukaşenko'nun araya girmesinin ardından birliklerini geri çekmişti.&nbsp;Uzmanlar, Prigojin’in ölümünün “onun yürüdüğü yoldan gitmeyi düşünenler için bir mesaj niteliğinde olduğu” ve “ayaklanmasının bedelini ödediği” yorumlarını yapıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir adım geriden</h2>Ukrayna işgalindeki başarısızlıklardan sorumlu tuttuğu Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'yu devirmek amacıyla Haziran ayında silahlı isyan başlatarak Rus ordusunu kendilerine karşı direniş göstermemeye çağıran Yevgeni Prigojin hakkında cezai soruşturma açılmıştı.&nbsp;Rusya ordusunun Ukrayna'daki Wagner üslerine roket saldırısı düzenlediğini iddia eden Prigojin, kendisini “Bu askeri bir darbe değil, bir adalet yürüyüşüdür” sözleriyle savunmuştu. Savunma Bakanlığı ise Wagner üslerine yönelik saldırı iddialarını reddettmişti.Prigojin’in ayaklanması Belarus Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko'nun arabulucuğunda Kremlin'le yapılan anlaşma neticesinde sona erdi ve kendisine karşı tüm suçlamaların düşürüldüğü açıklandı.Ancak bu durum Prigojin’in Putin'le ilişkisinin bozulmasını engelleyemedi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Haber Rusya’da nasıl karşılandı?</h2>Rusya Federal Havacılık Ajansı Rosaviatsiya, Yevgeni Prigojin'in adının yolcu listesinde yer aldığını rekor sürede, yaklaşık bir saat içerisinde doğruladı. Rus devlet televizyonu ise sadece hükümet yetkililerinin açıklamasının alıntılandığı habere 30 saniye gibi çok kısa bir süre ayırdı.Wagner grubuna bağlantılı Telegram kanallarında ise Prigojin'in “Rusya’ya ihanet edenler tarafından öldürüldüğü” iddiaları dila getirildi.<img src="https://images.aposto.com/2023/7/4/1692885019451.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">St. Petersburg kentindeki Wagner Genel Merkezi'nin önünde Prigojin ve Utkin için bir anma köşesi de hazırlandı. Rus medyasındaki görüntülerde insanların buraya çiçek ve mumlardan fazlasını bıraktığı görüldü.Yüzleri maskeli Wagner savaşçıları ise paylaştıkları videoda Vladimir Putin ve Savunma Bakanı Şoygu’ya yönelik intikam mesajları gönderdi. Yapılan paylaşımda “Başlıyoruz, hazır olun, bizi bekleyin” ifadeleri dikkat çekti.Rusya Devlet Başkanı Putin ise olayın bir gün ardından Prigojin'in ailesine başsağlığı mesajı gönderdi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Putin’i karşısına alanların akıbeti</h2><a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c0x5n7v9542o.amp" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Putin’i karşısına alanların</a> suikast teşebbüsüne maruz kalması ilk defa karşılaştığımız bir durum değil.&nbsp;Putin’in yılmaz muhaliflerinden Aleksey Navalni, Batılı uzmanların sinir gazı Noviçok olduğu sonucuna vardığı bir maddeyle 2020 yılında zehirlenmiş, tedavi gördüğü Almanya’dan 2021'de Rusya'ya gönüllü olarak dönmüş ve siyasi amaçlı olduğunu savunduğu çeşitli suçlamalar nedeniyle tutuklanarak cezaevine girmişti. Navalni’nin hapis cezası geçtiğimiz günlerde 19 yıl daha uzatıldı.Ukrayna'nın önceki cumhurbaşkanlarından Viktor Yuşçenko ise henüz muhalefet lideri olduğu dönemde Moskova yanlısı Başbakan Viktor Yanukoviç'e karşı Batı yanlısı bir listeyle yarıştığı 2004 başkanlık seçimleri kampanyası sırasında zehirlenmiş; vücudunda normalin 1000 katı dioksin tespit edilen siyasetçinin yüzünde ve vücudunda şekil bozuklukları oluştu ve defalarca ameliyat geçirmek zorunda kaldı.<img src="https://images.aposto.com/2023/7/5/1692972899637.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Eski bir Rus çifte ajan olan 66 yaşındaki Sergey Skripal ve 33 yaşındaki kızı Yulia Skripal, İngilitere Salisbury'deki bir bankta bilinçsiz halde yatarken bulunmuş, ikilinin Noviçok sinir gazıyla zehirlendiği belirlenmişti. Skripal'e suikast teşebbüsünde bulundukları iddiasıyla Salisbury'deki güvenlik kameralarına yansıyan görüntüleri ortaya çıkan iki kişiden biri olan Ruslan Boşirov'un Rus istihbarat örgütü GRU'dan Albay Anatoliy Çepiga olduğu anlaşılmıştı.Eski bir KGB ajanı ve Putin'in muhalifi Aleksender Litvinenko, 2006 yılında Londra'daki Millennium Hotel'de İngiliz yetkililerin açıklamasına göre nadir ve güçlü bir radyoaktif izotop olan polonyum-210 karıştırılmış yeşil çay içtikten sonra 43 yaşında ölmüştü. İngiliz istihbaratı suikaste Putin'in onay verdiği sonucuna varmıştı.Kremlin, olaylarla ilgisi olduğu iddialarını her seferinde reddetti.

Aposto Gündem

Wagner'in kurucusu ve lideri Yevgeni Prigojin, Moskova yakınlarında düşen özel bir jetin yolcu listesindeydi. Öldüğüne inanılan Prigojin gibi Putin'in veya çıkarlarının karşısında duran başkalarının akıbeti ne oldu?

Dmitri Utkin ile ilgili hikayeler