<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/cans%C4%B1n-sa%C3%A7kesen-4a401812/?originalSubdomain=tr" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Cansın Saçkesen</a>İklim krizi, küresel sıcaklık ortalamalarındaki artış, aşırı hava olayları ve bunun sonucu oluşan afetler ile kuraklığın daha sık yaşanması şeklinde kendini gösteriyor. Tüm bu faktörler dış ortamda ve iç ortamda farklı etkiler ile &nbsp;alerjik hastalıkların sıklığı veya şiddetini artırıyor. Astım, alerjik rinit (alerjik nezle), besin alerjisi ve arı alerjisi üzerine etkileri hakkında elimizde kanıta dayalı bilgiler bulunuyor. Burada bu kanıtlar hakkında kısaca bilgi vereceğim.Dış ortam (açık hava) etkileri&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33228876/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İklim ve polen</a>: Kuzey yarımkürede 17 şehirde 10-28 yıl boyunca günlük polen sayımları ve hava sıcaklığı kayıtları incelendiğinde polenli gün sayısının 0.9 gün/yıl arttığı görülüyor. Polenli gün sayısının artmasının erken ilkbahar başlangıcı ve sonbaharın geç sonlanması ile ilişkili olduğu düşünülüyor. Günlük en yüksek ve en düşük sıcaklık ölçümleri arasındaki fark arttıkça polenli gün sayısı da artıyor. Şehirde yaşayanlar kırsal kesimde yaşayanlara göre daha fazla trafik ilişkili egzoz partikülleri, yüksek CO2 ve yüksek ozon birlikteliğinde sıcaklık artışına maruz kalıyor. Bu nedenle kentlerde yaşayanlar daha alerjenik ve daha uzun polen mevsimi geçiriyorlar. &nbsp;Hava ısısı, güneşlenme süresi, düşen yağmur miktarı, CO2 ve rüzgar durumu polenizasyon süresini, havadaki polen sayısını ve polenlerin alerjenitesini <a fr-original-style="" href="https://shorturl.at/adlmF" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">değiştirebiliyor</a>. Isının artışı polenizasyon süresini artırırken, <a fr-original-style="" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29748910/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yüksek CO2 düzeyleri</a> bitkilerin daha çok polen üretmesine neden oluyor. Bu dış etkilere hava kirliliği ve nem de eklendiğinde astım ve alerjik rinit yakınmalarının şiddeti ve buna bağlı ilaç kullanımı artmakta, hayat kalitesi ve işgücü düşüyor.İç ortam (ev içi) etkileri&nbsp;&nbsp;Katrina kasırgası sırasında New Orleans’da seller nedeniyle ev içinde ev içi akarlarının, alerjenik küf sporlarının arttığı gözlenmişti. 2017’de Puerto Rico Maria kasırgası sonrasında dizel ve gaz ile jeneratör çalıştırılmasına bağlı hava kirleticilerin, küf mantarı sporlarının, ev içi ve ev çevresindeki kemirici hayvanların ve hamam böceklerinin arttığı görüldü. Tüm bu değişimlerin kasırga sonrası artan solunum yolu alerjilerinin, astım ile alerjik rinit alevlenmeleri ile ilişkili olduğu düşünülüyor.Artan ısı ve nem nedeniyle böcek ve sinek sayısındaki artış daha sık ve yüksek miktarda böceksavar kimyasallar kullanılmasına neden oluyor. Böceksavar kimyasallar ile ortam havasına 2.5 mikrometreden küçük parçacıklar, cıva ve kadmiyum gibi ağır metaller, polisiklik aromatik hidrokarbon, formaldehit, benzen, karbonmonoksit salımı oluyor. İklim krizi solunum dışı alerjik hastalıkların yayılımında artış yaratıyor.İklim krizi ve arılarİklim krizi bazı alerjik hastalıkların görülmediği coğrafi bölgelerde alerjik hastalıkların görülür hale gelmesine <a fr-original-style="" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33228875/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">neden oluyor</a>. Örneğin Alaska’da arı alerjisine bağlı ölüm ilk kez 2006 yılında rapor edildi. 1901-2016 yılları arasında küresel sıcaklık ortalamasında 1 derece artış kaydedilirken, Alaska ve Antarktika’da küresel sıcaklık artışı ortalamasının 2 katı kadar bir ısı artışı gözlendi.&nbsp;Kutuplarda gözlenen bu sıcaklık artışı sinek ve böcek sokma sayısında ve dolayısı ile arı alerjili olgu sayısında da artışa neden oluyor Son yıllarda Vespula yaban arılarının Avrupa’dan kuzey kutbuna doğru yayıldığı ve Polistes sarıca arının ise güney Avrupa’dan kuzey Avrupa’ya doğru yayıldığı rapor ediliyor. 1995 yılı sonrasında kitlesel arı ölümleri görülmesinin nedeni tam bilinmemekle beraber iki farklı olası neden üzerinde duruluyor. Birincisi pestisitlerin daha yaygın kullanımı ile arıların ölümü. &nbsp;İkincisi ise ısı artışı ile Varroa destructor isimli parazitin arıları enfeste etmesi ve kitlesel ölümlerine neden olması olarak karşımıza çıkıyor.İklim krizi ve kene ilişkili kırmızı et alerjisiKenelerin ısırması ile insana galaktoz-alfa-1,3-galaktoz molekülü geçer ve insan immün sistemi bu moleküle karşı antikor üretir. “Galaktoz-alfa-1,3-galaktoz” isimli molekülün primatlar dışında çoğu memelide (sığır, inek, dana, domuz, koyun, keçi, geyik, tavşan, at, sincap, kanguru, balina) hücre membran yapısında bulunur. Kene ile dana eti arasındaki bu molekülün ortak olması nedeniyle kene ısırığı sonrasında IgE antikoru sentezleyen kişiler kırmızı et yediklerinde alerjik reaksiyon yaşamaya başlayabilirler. Bu duruma kene ilişkili alfa-gal (kırmızı et) alerjisi ismi verilir. Isının ve nemin &nbsp;artışı ile kenelerin coğrafi yayılımı genişlemekte ve daha çok insanı ısırıyor. &nbsp;Sıcaklık ve nem artışı kene ilişkili alfa-gal (kırmızı et) alerjisi için önemli bir <a fr-original-style="" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32057766/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">risk faktörü</a> olarak tanımlanıyor. &nbsp;

alerjik rinit ile ilgili hikayeler