<h4>Kapak görseli: Tyler Comrie &nbsp;</h4>İran’da iç ve dış politikada değişikliğe sebep olabileceği düşünülen cumhurbaşkanlığı seçimi için reformist ve muhafazakâr siyasi grupların hazırlıkları, ülkede ve dünya kamuoyunda büyük ilgi görüyor.&nbsp;<ul><li>İki dönemdir görevdeki reformist Hasan Ruhani hükümetini sonlandıracak seçimin tarihi, 18 Haziran 2021 olarak&nbsp;duyuruldu. Ülkede Anayasa Koruma Konseyi’nin (AKK) aday adaylarını onayladığı veya reddettiği bir sistem mevcut. Onay alan adayların arasından halkın seçimiyle 4 yıllığına göreve gelen cumhurbaşkanı, İran’da dinî liderden sonra gelen ikinci resmî statü. &nbsp;</li><li>Seçimin önemi:&nbsp;Son yıllarda dinî lider Ali Hamaney ve beraberindeki muhafazakârlar otoritelerini yoğunlaştırmış durumda fakat, seçmen katılımı büyük bir soru işareti. Ekonomik koşulların kötüleşmesinin halkın rejime karşı güvenini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMzU3MjUwNmE5MzgwMDAwN2RlMjQ4YyZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWZlMzRhZWU2ZjVkNDYwMDA5OGY2MWU3JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmFnc2l3Lm9yZyUyNTJGdXBjb21pbmctZWxlY3Rpb24tb2ZmZXJzLWxpdHRsZS1ob3BlLXRvLWEtZGlzcGlyaXRlZC1pcmFuaWFuLWVsZWN0b3JhdGUlMjUyRg=="">sarsmış olduğu biliniyor.</a> Haziran ayında yapılacak seçim, özellikle Hamaney’in itibarı için oldukça önemli. Yerel kaynaklara göre nüfusun yaklaşık %60’ı oy&nbsp;kullanmayacak, zira seçim halka umut vermiyor. Ülke çapında hissedilen bölünmüşlük ve güvensizlik, Hamaney açısından büyük bir tehdit. Hamaney’in uluslararası alanda İran’ı olabildiğince “demokratik” göstermek amacıyla halkı seçime çekebilmek için bazı hamleler yapabileceği söyleniyor. &nbsp;</li><li>Muhtemel adaylar:&nbsp;İran’da doğan, İslam’a inanan, anayasaya sadık ve 21 yaşın üzerinde her İran vatandaşı cumhurbaşkanı adayı olabiliyor. Resmî aday listesi nisanda açıklanacak olsa da eski savunma bakanı Hüseyin Dehkan, eski İslami Danışma Meclisi üyesi Hasan Sobhani ve eski muhafazakâr cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad adaylık için başvurularını ilan&nbsp;etti bile. &nbsp;</li><li>Ruhani’nin düşüşü: Ruhani yönetimindeki İran’da, nüfusun yarısı yoksulluk içinde yaşıyor. Ruhani ile Hamaney arasındaki ilişkinin Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) anlaşmazlıkları dolayısıyla iyice kötüleştiği belirtiliyor. Siyaset bilimci Sadık Zirbakelam da seçmen katılımının azalmasından Ruhani’yi sorumlu tutarak “2017’de Ruhani’ye oy veren 24 milyon seçmen sandığa gitmeyecek, Ruhani onlara sırtını döndü.” ifadelerini kullanıyor. Dolayısıyla İran seçmenleri arasında destek alabilecek adayın belirlenmesi süreci, rejimi oldukça zorlayacak. Yerel kaynaklara göre Hüseyin Dehkan, Hamaney’in cumhurbaşkanı kriterlerini karşılıyor çünkü, Dehkan’ın Hamaney’e olan sadakati ve onun sistemini korumak için çalışacağı&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMzU3MjUwNmE5MzgwMDAwN2RlMjQ4YyZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWZlMzRhZWU2ZjVkNDYwMDA5OGY2MWU3JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ydXNpLm9yZyUyNTJGY29tbWVudGFyeSUyNTJGbWlsaXRhcmlzYXRpb24taXJhbi1wcmVzaWRlbmN5LWlyZ2MtYW5kLTIwMjEtZWxlY3Rpb25z"">öngörülüyor.</a> Ayrıca, Hamaney’in Ahmedinejad’ın adaylığını engellediği iddia ediliyor. &nbsp;</li><li>Ahmedinejad: 2005-2013 yıllarındaki ekonomik politikaları, insan haklarına bakışı ve ABD düşmanlığıyla çokça eleştirilen İran’ın altıncı cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, görevinin ikinci döneminde Hamaney ile birçok anlaşmazlık yaşamıştı. 2017’de üçüncü kez adaylığı Hamaney kontrolünde olan AKK tarafından engellenmişti. Az eğitimli ve yoksul kesimin gözünde oldukça popüler olan Ahmedinejad, Ruhani hükümetine sert suçlamalarda bulunuyor, bazı siyasetçiler ve Hamaney’i yolsuzlukla suçlayan gizli belgeleri olduğunu iddia ediyor. Buna karşılık Hamaney, Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanlığı döneminde izlediği yanlış politikaları gündeme&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMzU3MjUwNmE5MzgwMDAwN2RlMjQ4YyZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWZlMzRhZWU2ZjVkNDYwMDA5OGY2MWU3JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5tZXBhbmV3cy5jb20lMjUyRnNlcnZpY2UlMjUyRmFtcCUyNTJGZHVudW4tbXVrdGVkaXJpLWJ1Z3VudW4tbXVoYWxpZmktMTM3NzRoLmh0bQ=="">getiriyor</a>. Böylelikle Hamaney’in, Ahmedinejad’ın kendi zaferine bir tehdit oluşturmasını engellemeye çalıştığı&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMzU3MjUwNmE5MzgwMDAwN2RlMjQ4YyZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWZlMzRhZWU2ZjVkNDYwMDA5OGY2MWU3JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5lY29ub21pc3QuY29tJTI1MkZtaWRkbGUtZWFzdC1hbmQtYWZyaWNhJTI1MkYyMDIxJTI1MkYwMiUyNTJGMjAlMjUyRmRvZXMtbWFobW91ZC1haG1hZGluZWphZC13YW50LXRvLWJlLXByZXNpZGVudC1vZi1pcmFuLWFnYWlu"">söyleniyor.</a> &nbsp;</li><li>İran - ABD ilişkileri:&nbsp;Ruhani yönetimi, eski başkan Donald Trump döneminde ABD’nin KOEP’ten çekilmesi ve yaptırımların yeniden uygulanmasıyla büyük baskı altında kaldı. Muhafazakârlar, KOEP’in yeniden canlandırılmasıyla reformistlerin yeniden seçilme şansı elde etmesini istemiyor. Ayetullah Muhammed Kazım Şeriatmedari "Biden’ın siyasi geçmişine bakıldığında, her zaman İran karşıtı politikalar güttüğü görülmüştür" cümlesini kullanıyor. Muhafazakârlar tarafından 4 Ocak'ta önerilen yasa tasarısına göre Kasım Süleymani suikastine misilleme olarak 2040'a kadar “İsrail'in yok edilmesi, ABD birliklerinin Orta Doğu'dan sınır dışı edilmesi ve KOEP’ten çekildiği için resmî olarak özür dilemedikçe Vaşington ile görüşmelerin sonlandırılması ve buna uymayan hükümet yetkililerinin görevden alınması” <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMzU3MjUwNmE5MzgwMDAwN2RlMjQ4YyZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWZlMzRhZWU2ZjVkNDYwMDA5OGY2MWU3JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hdGxhbnRpY2NvdW5jaWwub3JnJTI1MkZibG9ncyUyNTJGaXJhbnNvdXJjZSUyNTJGaXJhbnMtaGFyZGxpbmVycy10aGluay1iaWRlbi1taWdodC1odXJ0LXRoZWlyLWp1bmUtcHJlc2lkZW50aWFsLWVsZWN0aW9uLXN0cmF0ZWd5JTI1MkY="">öngörülüyor.</a> &nbsp;</li><li>Ne olacak?&nbsp;Uzmanlara göre halkın sosyoekonomik sebeplerle siyasete ilgisiz ve güvensiz olduğu ülkede seçimin başarısı AKK’nin belirleyeceği adaylara ve seçime katılıma bağlı. Halka göre yeni cumhurbaşkanının sorunları çözebilmesi düşük bir ihtimal. Rejimin seçimden sonra olabilecek iç ayaklanma ve dış müdahale ihtimaline karşı savunmasını genişletmeye devam edeceği öngörülüyor. Hamaney, İslamcı vizyonunun devamı için elinden geleni yapacağını açıkça belirtiyor. Şimdilik iç mekanizmaların, rejim karşıtı isyanların ve askerîleşmenin hâkim olacağı bir İran görülüyor.</li></ul>

cumhurbaşkanlığı seç ile ilgili hikayeler