<img src="https://images.aposto.com/2025/9/6/1760780389549.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Rengi solan dünya: Kelebekler, mercanlar, okyanuslar neden renklerini kaybediyor?</h1>Brezilya’da yapılan yeni bir araştırma, habitat kaybının kelebeklerin renklerini ve çeşitliliklerini kaybetmesine yol açtığını ortaya koydu. Ormanların kesilip palmiye yağı, okaliptüs, kahve ya da muz gibi tek tip ürünlerin yetiştirildiği alanlarda, bitkiler gibi kelebekler de “tektipleşiyor.” Üstelik parlak renklerini kaybedenler yalnızca kelebekler değil. İnsan faaliyetlerinin etkisiyle okyanuslar, mercanlar, hatta dünyanın uzaydan çekilen görüntüleri bile soluklaşıyor.Yazı: Deniz Aytekin<a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/environment/2025/oct/06/butterflies-losing-colour-cutting-down-tropical-forests-aoe?utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Guardian</a>’da geçen hafta yayımlanan ve Brezilya ormanlarında araştırma yapan bir grup doğa bilimcinin çalışmalarına odaklanan makale, giderek artan ormansızlaşmanın kelebeklerin renk çeşitliliğinde azalmaya neden olduğunu ortaya koydu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Asırlar boyunca zengin ekosistemlerde kamufle olmak ve hayatta kalabilmek için parlak renklere bürünen kelebekler, orman vasfını kaybeden doğal alanlara ya da tek tip ürün yetiştirilen tarım alanlarına uyum sağlamak için daha soluk hâle geliyor ve tektipleşiyor.</li></ul>Canlıların değişen şartlara uyum sağlamak için görüntülerini değiştirmesi tarih boyunca araştırmacıların takip ettiği bir fenomen oldu. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri&nbsp;İngiltere’de Sanayi Devrimi’ni takiben normalde beyaz üzerine siyah benekli olan ve adını üzerine biber serpilmiş gibi görünmesinden alan biberli güvelerin (peppered moth) yerini siyah güvelere bırakması. Sanayi öncesinde biberli güvelerin çoğu likenlerle kaplı ağaçlar üzerinde kolayca kamufle olabildiklerinden beyaz üzerine siyah benekliydi ve tamamen siyah olan güveler kamufle olamayıp kolayca avlandıklarından sayıca çok azdı.<img src="https://images.aposto.com/2025/9/4/1760637747078.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sanayileşme ve evlerdeki kömür sobaları nedeniyle oluşan isli hava kirliliği, likenleri öldürüp şehirlerdeki ağaç gövdelerinin ve duvarların kararmasına sebep olunca, açık renkli güveler yırtıcılar için daha görünür hâle gelirken, siyah güveler daha iyi kamufle oluyordu. Bu nedenle, siyah güveler daha fazla hayatta kalıp üreme şansı buldu ve birkaç nesil içinde şehirlerde açık renkli güvelerin yerini aldı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">20. yüzyıl ortalarında yapılan hava temizliği çalışmalarının ardından havadaki is azalıp ağaç gövdelerini yeniden likenler kaplayınca bu değişim tersine döndü ve beyaz güvelerin sayısı yeniden artarken siyahlar azınlıkta kaldı.</li></ul>Yeni gözlem ve araştırmalar kelebeklerin de benzer bir değişimden geçtiğine işaret ediyor. Brezilya’daki Rio Grande do Sul Federal Üniversitesi’nden Ricardo Spaniol, bu değişimi ilk kez 2019 yılında fark etmişti. Birkaç hafta boyunca yağmur ormanında yaptığı çalışmada, kelebek türlerinin çevreye bağlı olarak önemli ölçüde değiştiğini ve renklerinin de buna paralel olarak farklılaştığını gözlemlemişti. <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#c0e5a0" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#c0e5a0 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/rengi-solan-dunya-kelebekler-mercanlar-okyanuslar-neden?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(192, 229, 160) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YAZININ DEVAMI</a>

liken ile ilgili hikayeler