Birkaç ay önce, birden fazla hastalıkla mücadele eden 82 yaşındaki dedemin organları iflas etmeye başladı. 2. Dünya Savaşı yıllarında Anadolu’da doğmuş, ömrü boyunca durmadan çalışmıştı. Annemle telefonda konuşurken, biraz da yorgunlukla, “Neyi zorluyorlar ki?” dediğimi hatırlıyorum, “100 yaşına kadar yaşayacak değil ya.” Annem üzgündü, bense gençliğin verdiği cüretkarlıkla haddinden fazla gerçekçi. Bir süre sonra dedemi kaybettik.&nbsp;Dünyada olup bitenler karşısında kendimizi epey güçsüz hissettiğimiz bu dönemde, birileri bireysel kontrolün en uç hâline, yani sonsuz gençliğe, hatta ölümsüzlüğe takıntılı bir biçimde odaklanıyor. Sonsuz yaşam arzusu yeni bir şey değil. Çin’in ilk imparatoru Qin Shi Huang’ın, efsanevi ölümsüzlük iksirini aramaları için halkını görevlendirdiği biliniyor. Öte yandan bugün bu içgüdü tek bir terim etrafında birleşiyor: Longevity, yani uzun ve sağlıklı yaşam.Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2015-2050 yılları arasında dünyadaki 60 yaş üstü birey sayısı neredeyse ikiye katlanarak 900 milyondan 2 milyara çıkacak ve toplam nüfusun %22’sini oluşturacak. Ancak longevity artık sadece “uzun yaşam” anlamına gelmiyor. Bugün sigarayı bırakmak, daha çok hareket etmek, yalnızlıktan kaçınmak gibi klasik yöntemler, bu kavramın etrafında gelişen, ticari ve çoğu zaman rekabetçi olan yeni anti-aging yaklaşımların gölgesinde kalıyor.&nbsp;Uzun yaşam artık yeni bir spor dalı gibi&nbsp;pazarlanıyor: Geçmişte işkolik olmakla övünülürken bugün 8 saat uyuduğunuzu Oura yüzüğüyle belgelemek bir prestij kaynağı. Özellikle teknoloji milyarderleri, yeterli para ve bilimsel yatırımla ömrü 120, hatta 150 yıla uzatabileceklerine inanıyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/5/5/1751005199708.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.66" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><article data-scroll-anchor="true" data-testid="conversation-turn-4" dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;" tabindex="-1"><div data-message-author-role="assistant" data-message-id="76c5c592-f4c4-4ee5-8889-125d4f25c6d1" data-message-model-slug="gpt-4o" dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Teknoloji milyarderi Bryan Johnson ve kan plazmasını vücuduna enjekte ettirdiği oğlu Talmage.</div></div></article>BBC’nin podcast serisi The Immortals’ın sunucusu Alex Krotoski, insan ve teknolojiyi biraraya getirerek “post-insan” yaratma fikrinin olası görünmeye başladığını söylüyor. Podcast’i dinlerken dakikalar ilerledikçe işlerin çığırından çıktığını fark ediyorsunuz.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kripto para girişimcilerinin Karadağ’da “longevity kenti” kurması, yapay zeka yardımıyla“post-insan”ı yaratma çabaları, Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un hücre yenileme programı üzerine çalışan Altos Labs’a yatırım yaptığı, PayPal kurucusu Peter Thiel’in ise 2030’a kadar “90’lı yaşları yeni 50’ler yapmak” isteyen Methuselah Foundation’a milyonlar aktardığı anlatılıyor.</li></ul>Berkeley’de profesör olan Michael ve Irina Conboy, 2005’te yaptıkları bir deneyde, yaşlı ve genç farelerin damar sistemlerini birleştirdiklerini, sonuçta ortak kan dolaşımının daha genç bir profil ortaya çıktığını anlatıyor; bunu arabadaki yağ değişimi gibi düşünebileceğimizi söylüyorlar: "Kanı temizlerseniz yaşlı vücut kendini onarabilir."Conboy çifti, bu yöntemin yaşlanmayı tersine çeviren bir mucize olmadığını net bir biçimde ortaya koyuyor. Ancak önümüzdeki beş yıl içinde, kan değiştirmek yerine takviye haplar almak gibi çığır açıcı gelişmelerin de hayatımıza gireceğine inanıyorlar. Onlara göre, insanlar daha uzun süre 30’larının sonunda hissedebilir: Kaliteli, üretken ve sağlıklı bir yaşam artık hayal değil.<img src="https://images.aposto.com/2025/5/5/1751005576552.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Michael ve Irina Conboy, Berkeley'deki laboratuvarlarında. Öte yandan: Tüm bu arayışın çoğumuzun hayatında bir karşılığı yok. Aksine, dünyada sağlık krizleri derinleşiyor. İngiltere ve ABD gibi zengin ülkelerde bile yaşam süresi kısalıyor. Covid öncesi başlayan bu düşüş, İngiltere’de 6 ay, ABD’de ise 2,3 yıl olarak ölçülüyor. Aynı dönemde obezite oranları hem zengin ülkelerde hem de Gana gibi daha dezavantajlı olanlarda tırmanıyor. (Gana’da 1980’den bu yana obezite oranı %650 artış göstermiş.) Temiz hava artık bir lüks, depresyon gibi ruh sağlığı sorunları ekonomik güvencesizliklerle birlikte artıyor.Edinburgh Üniversitesi’nden Prof. Devi Sridhar’a göre,&nbsp;yaşam süremiz çoğunlukla bizim elimizde değil: Yaşadığımız toplum, ülke, şehir ve altyapı oldukça etkili faktörler. Sağlık, bireysel değil kolektif bir mesele. Kişisel sorumluluk anlatısı, bizi kamu politikaları ve kamusal altyapı gibi asıl önemli meselelerden uzaklaştırıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Japonya, Güney Kore, Zürih, Madrid, Sardinya gibi bölgelerde yaşayan uzun ömürlü toplumlara bakıldığında, kronik hastalıkların az, beslenmenin dengeli, hareketliliğin yüksek olduğu görülüyor. Japonya’da meme ve prostat kanseri oranı Kuzey Amerika’ya kıyasla %80 daha az, kalça kırığı riski yarı yarıya düşük.</li></ul>TÜİK’in 2021-2023 yaşam tablolarına göre ise, Türkiye’de erkeklerin doğuşta beklenen yaşam süresi 75,8 kadınların ise 81,1 yıl. Ancak iller arasında dahi farklar var. Örneğin Tunceli’de kadınların yaşam süresi 84 yılı bulurken, Ağrı’da erkekler 72 yıl bile yaşamıyor. Özetle, “yaşlanma uçurumu” şehirden şehire bile farklılık gösteriyor. Prof. Sridhar bu durumu şöyle açıklıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Eğer paranız varsa kendinize özel hava filtreleri, şefler, butik spor salonları sağlayabilirsiniz ancak bu imkanlar elitlerin elinde. Havanın kalitesi, gıdaya erişim, şehir planlaması, temiz suya ulaşım... Çoğumuzun sağlığı, yaşadığı çevreye bağlı.”</blockquote>Efsanevi “gençlik pınarı” arayışına belki de artık başka bir gözle bakmalı: Daha uzun yaşamın sırrı; istikrarlı yönetim, kamusal hizmetler, bilim ve topluluk yapısında gizli. Bense 30’larımın ikinci yarısında, Irina Conboy’un sözlerine takılmaktan kendimi alamıyorum ve 90 yaşıma geldiğimde, şu anda 7 aylık olan yeğenimin beni hastaneye götürmesini umarken tüm bu olanlardan en az Teoman kadar sıkılacağıma emin gibiyim.

Her cumartesi iklimden sağlığa, modadan psikolojiye yeni dünyanın anksiyete yaratan konularına serinkanlı bir mesafeyle çözümler sunuyoruz.

Her cumartesi 12.00’de, çevre ve iklim gelişmelerini türler arası eşitlik ilkesini benimseyerek aktarıyoruz. 

Angst

Dünyada olup bitenler karşısında kendimizi epey güçsüz hissettiğimiz bu dönemde, birileri bireysel kontrolün en uç hâlini, yani sonsuz gençliği, hatta ölümsüzlüğü takıntı hâline getiriyor. Sonsuz yaşam arzusu yeni bir şey değil. Öte yandan bugün bu arzu, tek bir terim etrafında birleşiyor: Longevity.

Longevity çağında 'yaşamak': Yaşlanmayı durdurmak mümkün mü (ve kimin için)?

Alain de Botton’ın Aşk Üzerine adlı romanı, Paris-Londra arası tarifeli bir uçuşta başlayan bir aşkın üzerine yazılmıştır. Yaşları, eğitim seviyeleri, statüleri benzer iki genç uçakta tesadüf eseri tanışır, birbirlerinden hoşlanır ve görüşmeye başlarlar. Zamanla ilişkileri derinleşir, hayat artık iki kişiliktir...&nbsp;Bugünlerde, bir uçakta benzer bir ilişkinin başlama ihtimali gözüme adeta olanaksız görünüyor zira internet bağlantım olmayan anlarda dahi başımı telefondan kaldırmıyorum ve kulağımda daima Spotify var. Artık bir dakikalık sükûnet&nbsp;bile büyük başarı sayılıyor…Yalnız olmadığımı biliyorum ve doğrusu bu beni rahatlatıyor. Yine de geçmişte dış dünyanın türlü hâllerine karşı korunaklı olduğumuz, çoğu zaman meditatif uçuş anlarına da yakın gelecekte tamamen veda edecek olmamız korkutucu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Wi-Fi’sız bir uçuş: Modern insanın son sığınağı</h2>Simon Osbourne, 2018’de Financial Times’da yayımlanan yazısında 18 saatlik Auckland-Doha uçuşuyla ilgili şunları kaleme almış:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Uçağım yedi yaşındaydı ve Wi-Fi yoktu. Bu, son on yılda internetsiz geçirdiğim en uzun süre oldu. Seyahat artık eskisi kadar gösterişli olmasa da, internetten uzak olmak bu uçuşun saf keyiflerinden biriydi.”&nbsp;</blockquote>Bugün bu cümleyi kurmak güç, zira artık uçaklarda Business Class’tan Ekonomi kabinine, ücretsiz veya ücreti mukabilinde internet erişimi sağlanıyor. Türk Hava Yolları’ndan Qantas’a, Lufthansa’dan Emirates’e dünyanın tüm büyük hava yolları, sundukları uçak içi Wi-Fi hizmetiyle&nbsp;haklı olarak övünüyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Farklı internet paketleri sunuyorlar: 3-5 avro veya biraz mil karşılığı sınırsız mesajlaşma, birkaç GB veri kullanımı, ücretsiz sosyal medya ve e-posta erişimi gibi alternatifler var.&nbsp;</li></ul>Lufthansa Grubu, 2025 yazında tüm uzun menzilli uçuşlarında ücretsiz mesajlaşma hizmeti sunacağını; Türk Hava Yolları, tüm yolculara yönelik ücretsiz, sınırsız ve yüksek hızlı internet erişimiyle uçak içi bağlantı hizmetlerinde devrim yaratacak planlarını duyuruyor. <a fr-original-style="" href="https://globetrender.com/2024/08/14/turkish-airlines-free-unlimited-wi-fi-fleet/?utm_source=chatgpt.com" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">GlobeTrender</a>’a göre bayrak taşıyıcı, 2025 sonundan başlayarak iki yıl içinde bu hedefi hayata geçirmeyi planlıyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">35.000 fitte Slack bildirimi</h2>Bu gelişmelerin devrim niteliğinde olduğu ve olası faydaları su götürmez. Öte yandan gökyüzünde Slack bildirimlerinin durmadığı, patrondan ya da partnerden gelen WhatsApp mesajlarına ara vermediğimiz “kesintisiz” bir evren göz korkutuyor. Trump’ın ani çıkışları, tutuklama haberleri veya “must have” tişört linkleri 35.000 fitte de yakamızı bırakmıyor.&nbsp;Dünya artık her zamankinden küçük; her an 10.000’e yakın uçak havada, 1.2 milyon insanı ülkeler ve kıtalar arasında saatte 800 km hızla taşıyor. Pasaport sıraları, daralan diz mesafeleri ve ücretli sandviçlerin gölgesinde uçak yolculuğunun büyüsü zaten kaybolmuş olsa da, Türkçeye “beyin fesadı” olarak çevirmeyi sevdiğim “brain rot” hâli, bulutların üstünde de bizimle olacak gibi görünüyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hiçbir şeye tutunmadan var olabilmek: ‘Raw-Dogging’</h2>5.5 milyarlık internet kabilemizden uzaklaşıp sessizce uykuya ya da kendi düşüncelerimize dalmak şu sıra, keşişlere özgü bir disiplin gerektiriyor. Yine de umutsuzluğa kapılmaya gerek yok. Financial Times yazarı Robert Shrimsley’nin alaycı bir dille anlattığı “raw-dogging”&nbsp;akımıyla bitirelim: Uçuş boyunca film izlememek, müzik dinlememek, oyun oynamamak, hatta kitap bile okumadan yalnızca boşluğa bakarak seyahat etmek...&nbsp;Telefonu kapatıp sadece bulutlara dalmak, birkaç saatliğine hiçbir bildirim almamak; bir zamanlar doğal olan bu anlar bugün neredeyse kahramanca eylemler sayılıyor. Daha da ileri giden meraklılar, uçakta yemek yemeyi bile reddediyor.&nbsp;Her ne kadar “raw dog” ifadesi kulağa bir menü seçeneği gibi gelse de burada anlatılan tam anlamıyla&nbsp;hiçbir şeye tutunmadan var olabilmek. Belki de bu yüzden, uçakta internet bağlantısının kopabildiği o birkaç dakika, zihnimizin son özgür alanı olarak korunmayı hak ediyor.

Geçmişte dış dünyanın türlü hâllerine karşı korunaklı olduğumuz, çoğu zaman meditatif uçuş anlarına da yakın gelecekte tamamen veda edecek olmamız korkutucu. Zira artık uçaklarda da Business Class’tan Ekonomi kabinine, ücretsiz veya ücreti mukabilinde internet erişimi sağlanıyor. Öte yandan, bu son internetsiz alana sahip çıkmak isteyenler uçuş boyunca yalnızca boşluğa bakarak seyahat etmek için "raw-dogging" gibi akımlar başlatıyor.

İnternetsiz bir uçuş: Modern insanın son sığınağı

Bir metropol hastalığı hep yakamızda: Sürekli daha iyisini yakalama telaşı, eksik kalma korkusu. FOMO dedikleri hâl yani: devamlı bir şeyleri kaçırıyormuş hissi, o mekânı görmezsek, bu daveti kaçırırsak hayat bizi bir kenara atıp akmaya devam edecek diye ödümüzün kopması.&nbsp;Huylu huyundan kolay vazgeçmiyor. Eve kapanınca yeni bir tür FOMO geliştirdik; canlı yayınları, Zoom buluşmalarını aldık ajandamıza. Hep birlikte panik olduk, yoga ve meditasyon yaptık, ekranlarda toplandık. Üzerine düşünmeye değer zamanlardı. Bu süreçte “ne manasızmış o eski koşturma hâli” aydınlanması yaşamayan pek az kişi olmalı. Kendimizi yeterince iyi bir hayattan mahrum bıraktığımızın farkındayız artık, başka türlü yaşamak istiyoruz. Şehirden kaçmak isteyen plan aşamasında. Bir de kalanlar var, en zor zamanlarda bile şehre sadık kalanlar.&nbsp;Fazla uzatmadan, bu yazının ana fikri; şehirden kaçmadan, kendimizi de eskisi gibi hırpalamadan İstanbul’u yaşamak. Meraklısına birkaç tüyo aşağıda:&nbsp;• Yakın çevrenizi keşfedin: Mahallenizi tutun; az kişiyle, samimi ortamlarda buluşun. Yorulunca soluklandığınız, bir kahveye uğradığınız, ait hissettiğiniz mekânlarınız olsun. Son yıllarda İstanbul’un Kurtuluş, Cihangir, Kadıköy gibi ceplerinde bu kültür kendini iyiden iyiye gösteriyordu. Neden farklı semtlerde olmasın, mahalle toplulukları kurulmasın?&nbsp;• Orijinalin peşinde: “Ben buradayım” diye bağırmayan, orijinal sokak arası mekânları, dükkânları keşfedin. Yeniliğe açık, cesur şef restoranlarına şans verin. Balat’ta Sinan ve Samet şeflerin Smelt &amp; Co.’suna ya da Galata’da bir binanın gizemli terasında pop-up yemek deneyimi sunan Tanrı Misafiri İstanbul’a bir şans verebilirsiniz mesela.&nbsp;• Günün Z raporunu çıkarın: Yapılacaklar listenizden daha önemli ve faydalı bir listeden söz etmek gerek; “bugün neler yaptım” listesi. Kendinize Z raporunu çıkarın; neler gördüğünüzü, kimlerle sohbet ettiğinizi, doğayla ne kadar temas ettiğinizi yazın bir kenara.&nbsp;• Komşularınızla tanışın: Mahalle kültürünün rezidans kültüründen temel farkı isteklere göre değil ihtiyaçlara göre yaşanması, harcamaya değil mütevazılığa paye vermesi. İnsanın en çok insana ihtiyacı var. Alain de Botton, insanın modern hayatın içinde nevrotik ve dengesiz olmamasının bir mucize olduğunu söyler. Yakınınızdakiyle mümkün mertebe doyumlu bir bağ kurmayı ihmal etmeyin; bu hafiflemenin iyi bir yoludur.&nbsp;• Topluluklar: Yaratıcılığınızı ortaya koyabileceğiniz topluluklara dâhil olun, bulamıyorsanız yaratın. Daha rahat alanlarda size benzeyen-benzemeyen bir grup insanla birlikte üretin, geliştirin, ait hissedin.• Biraz kaybolun, aylaklık yapın: İnsanın henüz satın alınamayan, bakir bir yanı var: Dinlenme, kendine vakit ayırma, aylak gezme zamanı... Bir başka deyişle, aylaklık bizim kurtarılmış bölgemiz. Ormanda yürür gibi, kendinizi keşiflere açarak şehirde yürümeyi deneyin. Yüzleri ve yerleri gözetleyerek kişisel meraklarınızın peşine düşün. Her aylak amatör bir sosyologtur, güçlü bir anekdot toplayıcıdır, unutmayın.Okuma tavsiyesi:Yürümeye Övgü David Le Breton

İstanbul'dan ve dünyadan seçilmiş etkinlikler, kültür-sanat ajandası, şehir gündemi, tematik rehberler ve şehrin sınırlarından taşmaya değecek davetler her hafta e-posta kutunda.

İstanbul'un ve dünyanın sunduğu tüm hediyeleri keşfetmek, evden çıkmaya değecek deneyimlerin peşine düşmek için.

Aposto İstanbul

Mahalleni ve etrafındakilerine farklı gözlerle bakmak için bir rehber.

İstanbul’u yeniden keşfetmek üzerine

Aylarca fikir yürüttüğümüz "yeni normal"in tam ortasındayız şimdi. Bazı şeyler eskiyi andırıyor ama hiçbir şey tam olarak eskisi gibi değil. Evden çalışmanın -hele ki bir zorunluluk hâlini aldığında- kolay olduğunu iddia edemeyiz. HBR’ın 20 bin kişi üzerinde yaptığı çalışma da tam olarak bunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWI2M2Y1ZDFlYjdiMDAwN2JhNzg0MiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY1MjFiNmI3NzhjN2UwMDA4NDc2MmMxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmhici5vcmclMjUyRjIwMjAlMjUyRjA0JTI1MkZob3ctdG8ta2VlcC15b3VyLXRlYW0tbW90aXZhdGVkLXJlbW90ZWx5"">söylüyor</a>: Evden çalışmak motivasyonu biraz düşürebiliyor.Yine de gerçekler su götürmez. Mercer Türkiye, pandemi sonrasında şirketlerin yüzde 60’ının uzaktan çalışma sistemini sürdüreceğini öngörüyor. Neticede adaptasyonun, motivasyonu ve üretkenliği korumanın bazı basit yollarını bulmakta fayda var.Haftada 55 saati aşma: “Çalışmak insanı can sıkıntısı, kötü alışkanlıklar ve yoksulluk gibi üç önemli beladan kurtarır.” diyen Voltaire’in haklı gerekçeleri olduğuna şüphe yok; ama Stanford Üniversitesi’nden John Pencavel’in yaptığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWI2M2Y1ZDFlYjdiMDAwN2JhNzg0MiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY1MjFiNmI3NzhjN2UwMDA4NDc2MmMxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jbmJjLmNvbSUyNTJGMjAxOSUyNTJGMDMlMjUyRjIwJTI1MkZzdGFuZm9yZC1zdHVkeS1sb25nZXItaG91cnMtZG9lc250LW1ha2UteW91LW1vcmUtcHJvZHVjdGl2ZS1oZXJlcy1ob3ctdG8tZ2V0LW1vcmUtZG9uZS1ieS1kb2luZy1sZXNzLmh0bWw="">çalışmaya göre</a> insan beyni, haftada en fazla 55 saat verimli çalışabiliyor. Günde ortalama 11 saat ve üzerinde çalışanlar, yedi-sekiz saat çalışanlara kıyasla depresyona iki buçuk kat daha fazla meyilli. Evden çalıştığımız için her an ulaşılabilir olmanın önüne geçmek, önümüzdeki ekranı ve iş telefonumuzu vakitlice kapatabilmek zihinsel sağlığımız için de elzem.&nbsp;Rutini koru: Geçen mart ayında eve kapandığımızdan bu yana işi bilenlerin dilinden düşürmediği bir öneri var: Bir rutin yaratın ve onu koruyun. Sadece kendimize ayırdığımız bir zaman diliminin, yarattığımız bazı ritüellerin bize iyi geldiği vurgulanıyor. Sabah işe başlamadan biraz erken kalkıp bir kahve demlemek, okumak, yazmak ya da sadece durmaktan söz ediyorlar.&nbsp;Tükenmişlik: Monster'ın bir araştırmasına göre evden çalışanların yarısına yakını tükenmişlik hissi yaşadığını söylüyor. Kış kapıda; bir ihtimal, bir süre daha biraz mesafeli olacağız. Tükenmişliğin önüne geçmek için birlikte çalıştığımız ekiple daha fazla iletişimde kalmak, yalnız hissetmenin önüne geçiyor. Aynı evin içinde de olsa bir çalışma alanı belirleyip sadece orada çalışmak, evin diğer alanlarını "ev" olarak görmeye devam edebilmemize yardımcı oluyor. Bir de aylaklık etmeyi ihmal etmemek gerek, bu apayrı bir konu başlığı; ama mümkünse kısa yürüyüşlere çıkmak, hiç değilse bir yürüme bandında vakit geçirmek bile yaratıcılığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWI2M2Y1ZDFlYjdiMDAwN2JhNzg0MiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY1MjFiNmI3NzhjN2UwMDA4NDc2MmMxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRm5ld3Muc3RhbmZvcmQuZWR1JTI1MkYyMDE0JTI1MkYwNCUyNTJGMjQlMjUyRndhbGtpbmctdnMtc2l0dGluZy0wNDI0MTQlMjUyRg=="">artırıyor</a>.&nbsp;Okuma önerisi: Obama’ya da danışmanlık yapmış, hem işini yapıp hem de sakince hayatını sürdüren Morra Aarons-Mele’nin geçen aylarda piyasaya çıkan Münzevi Girişimci kitabında, evin içinde dengeli bir hayat kurmak için faydalı öneriler var.İzleme önerisi: Dişli ve çarklar arasında insanın nasıl kaybolduğuna dair epik, komik ve dramatik bir sinema şaheseri. İnsana dayatılan bir makinalaşma sürecinin acıklı komedisi: Modern Zamanlar, Charlie Chaplin, 1936.

Her sabah 06.30'da 5 dakikalık gündem özeti e-posta kutunda. Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, politika, teknoloji ve hafta sonu ekleri; kısa, yalın, öz bir şekilde.

5 dakikada gündeme hakim ol.

Aposto Gündem

Ofis evde: Ne kadar mutlu ve ne kadar verimli olabiliriz?

Uzaktan çalışanın hayatta kalma rehberi

Bertrand Russell, meşhur Aylaklığa Övgü’sünü Napoli’de dolaşan gezginin öyküsüyle açar: “Yattıkları yerde güneşlenen 12 dilenci gören gezgin, bunlardan en tembel olduğunu kanıtlayana 1 lira vereceğini söyler. Dilencilerden 11’i yerlerinden fırlayıp paranın kendi hakları olduğunu iddia eder. Bunun üzerine gezgin, parayı yerinden kıpırdamayan dilenciye verir."Modern dünyada çalışmanın en büyük erdem sayıldığına şüphe yok. Bir İngiliz atasözü, şeytanın aylaklara yaptıracak bir kötülüğü mutlaka ve daima bulacağını söyler örneğin. Protestanlıkta çalışmak bir tür ibadet sayılır. Max Weber’e göre kapitalizm Protestanlığa çok şey borçludur: Durmadan çalışmak, hazdan ve harcamadan uzak durmak, Batı'nın böylesi zenginleşmesine zemin hazırlamıştır. Çalışmanın bazı bakımlardan övülmeyi hak etmediğini söyleyemeyiz. Yine de kendimizi unutacak ölçüde çalışmak, faydadan çok kayıp demek. Ekonomi profesörü John Pencavel’a göre haftada 50 saatten fazla çalışmak verimlilikte dramatik bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmODZmMzNlMTM4NWY3MDAwNzI4YTczMCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY1MjFiNmI3NzhjN2UwMDA4NDc2MmMxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jbmJjLmNvbSUyNTJGMjAxOSUyNTJGMDMlMjUyRjIwJTI1MkZzdGFuZm9yZC1zdHVkeS1sb25nZXItaG91cnMtZG9lc250LW1ha2UteW91LW1vcmUtcHJvZHVjdGl2ZS1oZXJlcy1ob3ctdG8tZ2V0LW1vcmUtZG9uZS1ieS1kb2luZy1sZXNzLmh0bWwlMjUyMyUyNTNBJTdFJTI1M0F0ZXh0JTI1M0RJbiUyNTI1MjBoaXMlMjUyNTIwcmVzZWFyY2glMjUyNTJDJTI1MjUyMGVjb25vbWljcyUyNTI1MjBwcm9mZXNzb3IlMjUyQ21vcmUlMjUyNTIwaG91cnMlMjUyNTIwd291bGQlMjUyNTIwYmUlMjUyNTIwcG9pbnRsZXNzLg=="">düşüşe</a> sebep oluyor.Protestan âdetleri peşimizi bırakmıyor: 19. yüzyıl Britanya’sında uzun çalışma saatlerine itiraz edenlere Protestanlar, “çalışmanın erkekleri içkiden ve zinadan; çocukları ise yaramazlıktan” alıkoyduğu cevabını verirmiş. Yazar Karl Ove Gnausgaard dahi bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmODZmMzNlMTM4NWY3MDAwNzI4YTczMCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY1MjFiNmI3NzhjN2UwMDA4NDc2MmMxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmVnb2lzdG9rdXIuY29tJTI1MkZrYXJsLW92ZS1rbmF1c2dhYXJkLWljLXNlc2ltLW9rdW1hbmluLXRlbWJlbGxlcmUtZ29yZS1iaXItc2V5LW9sZHVndW51LXNveWx1eW9yJTI1MkY="">röportajında</a> “Okumanın tembellere göre olduğunu söyleyen Protestan bir iç sesim var.” demiş. Günün sonunda verimliliğe takıntılı toplumlar, aylaklıkla geçen zamanın potansiyelini fark edemedi. Bazen en iyi iç görülerin hareket etmekten vazgeçtiğimiz anda bizi bulduğu unutuldu.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-16T11:47:15.696Z.jpeg" alt="Idustry And Idleness The Industrious Prentice Alderman Of London The Idle One Impeached Before Him By His Accomplice From The Works Of Hogarth Published London 1833"><figcaption>Industry And Idleness, London 1833</figcaption></figure>Tembellik aslında nedir? Keşiflere açık bir biçimde yürümek, pencereden dışarıyı seyretmek; aylaklık bir tür kurtarılmış bölge. Burada Plato’nun zihin için önerdiği metaforu hatırlayalım: Fikirlerimiz, beyin kafeslerimizde kanat çırpan kuşlar gibidir. Kuşların sakinleşmesi için amaçsızca geçirilen sakin zamanlara ihtiyaç duyduğu söylenir. Amaçsız geçirdiğimiz zamanlar bize işte bu fırsatı sunar: Hayatın devam ettiğini görür, hafifleriz.&nbsp;Aylaklık neye yarar? Boş zaman, T.S. Eliot’a göre “kültürün temelini” oluşturur. Aylaklık ve tembellik beraberinde keşiflere açık olmayı getirir. Bir başka deyişle yeni lüks; bir yere, bir şeye yetişmenizin gerekmemesi olabilir. Yine bir doz Bertrand Russell “Kendi hesabıma eylemin en üstününü, eylemin ve insan kaderinin derinliğini algılanmasından doğan eylem olarak görürüm.”Picasso vs. Duchamp: 50 bin eseri olan Picasso’nun işlerinin bolluğuna karşın Duchamp’ın “büyük tembelliği”nin sanat dünyası üzerindeki etkisini daha radikal ve kalıcı bulanlar, “aylaklığa övgü”nün savunucularından diyebiliriz.&nbsp;Ne kadar çalışmalı, tembelliğin sınırı var mı? Herkesin çalışma ve aylaklık süresi kendine, işine özgü. Kimi uzun saatler hayal kurmanın kimi kısa molaların peşinde. Yine bir doz veri, biraz gerçek hikâye zihinleri açabilir: Haftada 50 saatten fazla çalışmak dengeyi, kontrolü kaybetmeye sebep <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmODZmMzNlMTM4NWY3MDAwNzI4YTczMCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY1MjFiNmI3NzhjN2UwMDA4NDc2MmMxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aGVhdGxhbnRpYy5jb20lMjUyRmhlYWx0aCUyNTJGYXJjaGl2ZSUyNTJGMjAxOSUyNTJGMDUlMjUyRndvcmstbGlmZS1iYWxhbmNlJTI1MkY1OTA2NjIlMjUyRg=="">oluyor</a>, unutmamalı.&nbsp;Okuma önerileri: Paul Lefergue - Temellik Hakkı, Bertnard Russell - Aylaklığa Övgü

Bertrand Russell, John Pencavel, Karl Ove Gnausgaard ve daha nicesinin aylaklığa övgüsü

Aylaklık: Yeni lüks

<h3>Bu yazı, bir dolunay sabahı klavyeye dökülüyor. Ne dolunaydı! Avukat bir arkadaşımla bütün gece ay yüzünden tuzla buz olan ilişkisini konuştuk. Avukat dediğime bakmayın; esaslı bir kolej, hukuk ve MBA serüveninin ardından havlu attı, o artık bir astrolog adayı ve kesinlikle yalnız değil. Son birkaç yıldır 30’lu yaşlarını süren pek çok iyi eğitimli, hatırı sayılır kariyer yollarında direksiyon sallamış Y kuşağı mensupları işi gücü bırakmış, göklerden gelen kararların peşinde.&nbsp;</h3>Astroloji binlerce yıllık geçmişi olan, kadim bir bilgi birikimi. 60’larda ve 70’lerde New Age akımıyla yükselişe geçen, sonrasında gazetelerin bir köşesinde kendi yağında kavrulan bu gizemli alan, son 10 yıldır altın çağını yaşıyor. Kültürel eğilimleri yakından inceleyen global reklam şirketi J. Walter Thompson’dan Lucie Green, Y kuşağı ve Z kuşağının belli bir kısmı sayesinde New Age dünyasının kayda değer bir biçimde yeniden şekillendiğini açıklamış 2018’de. Bu bir tesadüf değil.&nbsp;Neden Y kuşağı? Y kuşağı teknolojiyle haşır neşir olan ilk kuşak; ancak bir önceki dönemi de yaşadılar, yaşadık. Hem günlük hayatın hem de iş hayatının zorlu dönüşümünden, rekabetten, belirsizlik ve gelecek kaygısından en çok bu kuşak payını aldı. Psikolog Graham Tyson’ın 1982 yılında imza attığı küçük çaplı bir araştırmaya göre -son derece anlaşılır bir biçimde- insanlar astrolojiyle daha çok stresli zamanlarında içli dışlı oluyor. Şartlar daha makulken burçla, gezegenle hiçbir ilgisi olmayanlar bile koşullar ağırlaştığında yıldızları bir umut ve çıkış kapısı olarak görme eğiliminde. Y kuşağının yaşayan en stresli kuşak olduğu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNTIxNjNjNzc4YzdlMDAwODQ3NWQ4OSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY1MjFiNmI3NzhjN2UwMDA4NDc2MmMxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hcGEub3JnJTI1MkZuZXdzJTI1MkZwcmVzcyUyNTJGcmVsZWFzZXMlMjUyRnN0cmVzcyUyNTJGMjAxNyUyNTJGc3RhdGUtbmF0aW9uLnBkZg=="">bilgisiyle</a>&nbsp;harmanlandığında bu netice pek de şaşırtıcı değil.&nbsp;&nbsp;"Çünkü Merkür retro": Bunca stres ve yükün ötesinde hayatın başka ihtimaller barındırdığı, zorlukların hiç tesadüf olmadığı; zamanın, duygu ve olayların geçiciliği fikri epey rahatlatıcı, kabul etmeli. Aksilikler oluyor, hayatın bir parçası çünkü Merkür retro, düzelecek! Seçimlerimizin tümüyle bize ait olduğu fikrinin ağırlığı ve yapılacak onca şey arasında tükendiğimiz bir zamanda, topu gökyüzüne atmak sırtımızdaki yükü epey hafifletiyor. Hayat bu kadar karmaşık ve belirsizken Jüpiter’in bir ışık yakmasına, Satürn’ün disiplinine, Neptün’ün biraz gevşetmesine ihtiyaç duymakta şaşılacak bir şey yok. Teknolojinin tüm ihtişamına, Neuralink’lere, SpaceX’lere rağmen acı çeken, salgından kırılan, anlam peşinde koşan kusurlu bir türüz neticede. Yine de çok kaptırmamakta, hayatımızı tümüyle yıldızın, gezegenin insafına bırakmamakta fayda var.Milyon dolarlık mistik market: Yatırımcılar astrolojiye şüpheyle yaklaşsalar dahi 2019’da 2.1 milyar dolarla ölçülen bu mistik pazarın potansiyelinden şüphe duymuyorlar. Hâliyle kişisel yıldız haritası çıkaran, günlük tüyolar veren, dönemsel yaşam döngülerinden söz eden pek çok uygulama çıktı piyasaya. Sanctuary’de günlük horoskopunuza erişebildiğiniz gibi yıldız haritanızı çıkartabiliyor, isterseniz haritanızı profesyonel astrologlara yorumlatabiliyorsunuz. Dünyanın en ünlüsü Suzan Miller da, Astrology Zone uygulamasında, parmakların ucunda.&nbsp;Pazarın bir diğer büyüğü, belki en çok bilineni <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNTIxNjNjNzc4YzdlMDAwODQ3NWQ4OSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY1MjFiNmI3NzhjN2UwMDA4NDc2MmMxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5uZXd5b3JrZXIuY29tJTI1MkZtYWdhemluZSUyNTJGMjAxOSUyNTJGMTAlMjUyRjI4JTI1MkZhc3Ryb2xvZ3ktaW4tdGhlLWFnZS1vZi11bmNlcnRhaW50eQ=="">Co-Star</a>, NASA’dan edindiği verileri kullanmakla övünüyor. Temmuz 2020’de 400 bin kez indirilen Co-Star’ın en yakın rakibi The Pattern, aynı dönemde 90 bin akıllı cihazda kendine yer bulmuş. Pattern günlük horoskoplardan ziyade dönemsel öngörülerde bulunmasıyla farklı bir yol izliyor. Dikkate değer.&nbsp;

Gizem Sevinç Selvi