🧰 Sendikacı başkan, pazar kriterleri

ABD Başkanı Joe Biden geçtiğimiz Cuma günü, United Auto Workers (Birleşik Otomobil İşçileri Sendikası) grevine destek olmak için Michigan'a gideceğini duyurdu. Duyuru, UAW Başkanı Shawn Fain'in, sendika "rekor sözleşmeler" için kampanya yürütürken Biden'ı grev hattına katılmaya davet etmesinden saatler sonra geldi. 

“Salı günü Michigan’a gidip grev alanına katılacağım ve yaratılmasına katkıda bulundukları değerden adil bir pay almak için mücadele eden UAW üyesi kadın ve erkeklerle dayanışma içinde olacağım.”

Neden önemli? Bir başkanın, bir işçi hareketine gözle görülür bir şekilde katılması nadir görülen bir hareket. New York Times'ın haberine göre, Biden'ın yaklaşan gezisinin tarihi niteliği göz önüne alındığında, bu tür bir etkinliğin tarihte çok az emsali var, veya hiç yok.

• Daha önce kendisini "gelmiş geçmiş en sendika yanlısı başkan" olarak tanımlayan Biden, geçtiğimiz hafta ABD'li otomobil üreticilerini, "rekor kârları" grevdeki işçilerle daha fazla paylaşmaya çağırmıştı.

Gelişmeler: UAW ayrıca Cuma günü, iş bırakma eyleminin ardından geçen bir hafta sonunda bir anlaşmaya varılamaması üzerine grevi genişletti. UAW, Detroit Üçlüsü'ndeki yaklaşık 150 bin sendikalı işçi için ücret artışı ve daha iyi sosyal haklar isterken, otomobil üreticileri de kârlarını korumalarına ve elektrikli araçları uygun fiyata satmalarına olanak tanıyan bir sözleşmede ısrarcı.

• Sendika Başkanı Fain, Ford tarafında gerçek ve kayda değer bir ilerleme kaydedildiği için grevin genişletilmeyeceğini; ancak Stellantis ve GM'nin "ciddi bir zorlamaya ihtiyaç duyacağını" söyledi.
• Anlamı: GM ve Stellantis'teki 38 parça dağıtım merkezinin tamamını kapsayan ek iş bırakma eylemleri Detroitli otomobil üreticilerinin üzerindeki baskıyı arttırıyor.
• Öte yandan: GM yaptığı açıklamada şirketin "çeşitli senaryolar için acil durum planları" olduğunu belirtirken, Stellantis Perşembe günü UAW'ye yönelik rekabetçi tekliflerine yanıt olarak "verimli bir etkileşim" beklediğini söylemişti.

Ek bilgi: Ford, Cumartesi günü yaptığı açıklamada, Kanadalı Unifor sendikasına geçici anlaşmada %25'e varan ücret artışları teklif ettiğini bildirdi.

• Unifor, anlaşmanın ilk yıl için %10'luk bir ücret artışının ardından ikinci ve üçüncü yıllarda %2 ve %3'lük artışlar ve şirketin aktif kadrosundaki tüm çalışanlara 10 bin dolarlık verimlilik ve kalite bonusu sağladığını söyledi.
• Teklifler ayrıca, tanımlanmış emeklilik planlarının tüm sınıf kodlarında aylık temel fayda ve özel ödenekte bir artış ve geleneksel içten yanmalı motorlu (ICE) araç üretiminden elektrikli araç (EV) montaj tesislerine geçişe yardımcı olacak yatırımları da içeriyor.

Perspektif: En büyük sıkıntı çekmesi beklenen partiler, GM ve Stellantis araçlarını satan ve servis hizmeti veren bayiler.

• Parça satışı ve montajı, otomobil sektörünün en karlı bölümlerinden biri olmakla birlikte, sektör tam zamanında sevkiyata dayandığı için aynı zamanda en kırılgan bölümlerinden biri olarak nitelendiriliyor. Parça teslimatını durdurma stratejisi, bazı bileşenleri tedarik etmenin zaten zor olduğunu söyleyen bazı bayiler için sorunları artırıyor.
• Ulusal Otomobil Satıcıları Birliği (NADA) Başkanı Mike Stanton, "Bayiler müşterilere hizmet verme potansiyelimizi sınırlayacak hiçbir şey görmek istemiyor, bu nedenle otomobil üreticileri ve UAW'nin hızlı ve dostane bir anlaşmaya varmasını umuyoruz" açıklamasında bulundu.

Hatırlayalım: Sendika, müzakerelerde ciddi bir ilerleme olmazsa grevi genişletme tehdidinde bulunmuştu.

• UAW, diğer taleplerinin yanı sıra %36 ücret artışı, geleneksel emeklilik maaşları, emekli sağlık hizmetleri ve 32 saatlik çalışma haftası talep ediyor. 
• Sendikanın taleplerini "savunulamaz" olarak nitelendiren otomobil üreticileri ise yaklaşık %20 ila %21 oranında ücret artışı, yaşam maliyeti ayarlamalarının (COLA) geri getirilmesi ve bazı iyileştirilmiş yan haklar teklif etti.
• Yaklaşık 13 bin UAW işçisi, küçük pikap ve SUV üreten üç fabrikayı kapsayan ilk grevin bir parçasıydı; GM'nin Missouri'deki fabrikası, Ford'un Michigan'daki fabrikası ve Stellantis'in Ohio'daki tesisi.
• Genişletilen grev ise 5 bin 600 işçiyi daha kapsıyor. Tüm grevciler bir hafta boyunca işsiz kaldıktan sonra UAW'nin grev fonundan haftalık 500 dolar alacak.

Borsa İstanbul AŞ Yönetim Kurulu'nun 14 Eylül 2023 ve Sermaye Piyasası Kurulu'nun 20 Eylül 2023 tarihli kararları ile Pay Piyasası'nda işlem gören paylarda pazarları belirleme kriterlerinde değişiklikler yapıldı. 

• Karar kapsamında Yıldız Pazar için piyasa değeri 1 milyar TL'den 3 milyar TL'ye, fiili dolaşımdaki payların piyasa değeri 150 milyon TL'den 450 milyon TL'ye, yerli fon tutarı 5 milyon TL'den 15 milyon TL'ye yükseltildi. Likidite değeri ise 1,5'ten 0,5'e düşürüldü.
• Ana Pazar için piyasa değeri 150 milyon TL'den 450 milyon TL'ye, fiili dolaşımdaki payların piyasa değeri 60 milyon TL'den 180 milyon TL'ye yükseltilirken, likidite değeri 5'ten 1,5'e düşürüldü.

Ek olarak: Karar kapsamında Yıldız Pazar için uygulanan istisnada fiili dolaşımdaki payların piyasa değeri 1,25 milyar TL'den 1,5 milyar TL'ye çıkarılırken, likidite değeri 1,5'ten 0,5'e indirildi.

• Ana Pazar için uygulanan iki istisnadan temettü ile birlikte uygulanan fiili dolaşımdaki payların piyasa değeri 60 milyon TL'den 180 milyon TL'ye yükseltildi.
• Ana Pazar için uygulan diğer istisnada ise fiili dolaşımdaki payların piyasa değeri 120 milyon TL'den 250 milyon TL'ye çıkarılırken, likidite değeri 3'ten 1'e düşürüldü.

Ek bilgi: Pazar bazında belirlenmiş özkaynak oranlarının uygulamasıyla ilgili olarak, yönerge değişikliklerinin yürürlüğe girdiği tarihten önce özkaynak olarak kabul edilmiş olan kıymetler için 1 aylık sürede ilgili payın yönerge değişikliği öncesinde bulunduğu pazarda geçerli oran kullanılarak hesaplama yapılabilecek.

• Böylece: Pazar bazında belirlenmiş Açık Takas Pozisyonu/Özkaynak Oranı'nın hesaplaması yönerge değişikliklerinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 ay süre ile ilgili payın yönerge değişikliği öncesinde bulunduğu pazarda geçerli olan oranlara tabi olarak yapılabilecek.