<p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA) tarafından hazırlanan <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">“Çevresel Ürünlerin Ticareti Raporu: Dünyada ve Türkiye’de Çevresel Ürünler”</strong>, başlıklı <a fr-original-style="" href="https://sefia.org/arastirmalar/cevresel-urunlerin-ticareti-raporu-dunyada-ve-turkiyede-cevresel-urunler/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">rapor</a>; iklim politikalarının küresel değer zincirleri vasıtasıyla çok daha geniş ve karmaşık bir düzlemde ele alındığı bu dönemde, çevre politikalarının küresel ticareti nasıl etkilediğine dair bir ön analiz sunuyor. Dünyada ve Türkiye’deki çevresel ürünler ticaretini analiz edip Türkiye özelinde belirli bulgular ortaya koyuyor.</p><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Çevresel ürün:</strong> Çevresel ürünler endüstrisi su, hava ve toprağa verilen çevresel zararı önlemek, atık, gürültü ve ekosistem problemlerini sınırlamak ve en aza indirmek amaçlı üretim faaliyetlerini <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/p/CfMIUP0qXzp/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">içermektedir</a>. Fakat ticarete konu olan bir ürünün “çevresel” olarak nitelenip nitelenemeyeceğine dair genel bir fikir birliğine henüz varılamamıştır.<br fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><br fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yine de çevresel ürün sınıflandırması üzerine, birçok muhtelif çaba da bulunmaktadır. OECD- Birleşik Çevresel Ürünler Listesi (Combined List of Environmental Goods) kendinden önceki sınıflandırma çabalarını pragmatik biçimde bir araya getirerek Harmonize Sistem’de altı basamak detayında 248 çevresel ürün belirlemektedir.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çevresel ürün ticaretinde küresel bulgular</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çevresel ürünlerin küresel ticaret hacmi, 2020 itibarıyla 1,5 trilyon dolar seviyesindedir. Bu rakam, toplam küresel ticaretin yaklaşık %9’una denk gelmektedir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel ölçekte çevresel ürünler içerisinde en yüksek pay sahibi ilk üç ürün grubu&nbsp;“yenilenebilir enerji tesisi”,&nbsp;“atık su yönetimi ve içme suyu arıtma”&nbsp;ve&nbsp;“temiz veya kaynak verimli teknolojiler”&nbsp;olarak sıralanmaktadır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çin, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) 2010-2020 döneminde çevresel ürün ihracatının yaklaşık %40’ını, ithalatının ise yaklaşık %30’unu gerçekleştirmiştir.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’nin çevresel ürün ticareti</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’nin çevresel ürün ihracatı 7,4 milyar dolardan 16,3 milyar dolara; ithalatı ise 12 milyar dolardan 16,3 milyar dolara yükselmiştir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çevresel ürünler ihracatının toplam ihracattan aldığı pay 2010’da %6,1 iken 2020’de %9,1 seviyesine yükselmiştir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çevresel ürün ithalatında ise 2016’da tepe noktasına erişilmesinin ardından düşüş eğilimi söz konusudur. Çevresel ürün ithalatı, 2016’da Türkiye’nin toplam ithalatından %12 pay alırken 2020’de %9,1 pay almıştır.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye, yakaladığı artış trendine karşılık çevresel ürün ihracatındaki payını kaybetme tehdidiyle karşı karşıyadır.</h2><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) merkezli bir değer zincirine dâhil olan çevresel ürün ticareti, özellikle otomotiv sektörü odağında şekillenmektedir. Bu noktada öne çıkan ihracat ürünlerinden bazıları “insan taşıyan diğer motorlu taşıtlar”, “dizel motorlar için aksam; parçalar” ve “benzinli motorlar için aksam parçalar”dır.&nbsp;</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Fakat AB ülkelerinin, 2035’te petrol ve dizelle çalışan yeni araçların satışını sonlandırmayı hedeflemesi ve elektrifikasyonun tüm sektörlerde artacağı yönündeki beklenti, Türkiye’nin önümüzdeki dönemde en önemli ihracat pazarında güç kaybedeceğini göstermektedir. Yatırım yelpazesinde güneş enerjisi ürünleri başta olmak üzere yenilenebilir enerji ekipmanları ve elektrifikasyonu destekleyen bileşenler üretimine yönelmesi, Türkiye için bir fırsat alanı olarak gözükmektedir.</p><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye, enerji dönüşümünde dışa bağımlı konumdadır.</h2><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Türkiye’nin çevresel ürün ithalatı dalgalı bir seyir izlerken özellikle 2016 ve sonrasındaki enerji dönüşümü politikalarının bunda belirleyici olduğu görülmektedir. 2016-2020 döneminde Türkiye’nin yeni güneş enerjisi kapasitesi kurulumlarıyla birlikte değerlendirildiğinde, ithalat ve kapasite kurulunu arasındaki paralel seyir, bir bağımlılık ilişkisine işaret etmektedir.</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Öte yandan çevresel ürün ticaretinde Türkiye’nin ithalat ve ihracat performansları karşılaştırıldığında, ithalat sepetinin ihracat sepetine göre çok daha çeşitlidir. Yapılan analizler, Türkiye’nin enerji dönüşümünde daha fazla çeşitte ürüne ihtiyaç duyduğuna, dolayısıyla dışa bağımlılığına işaret etmektedir.</p>

SEFiA İklim Gündemi

SEFiA'nın “Çevresel Ürünlerin Ticareti Raporu", dünyada ve Türkiye’deki çevresel ürünler ticaretini analiz ediyor. Çevre politikalarının küresel ticareti nasıl etkilediğine dair bir ön analiz sunuyor.

Çevresel Ürünler Listesi ile ilgili hikayeler