Formula 1, bir süredir sezon kapanışını Abu Dabi’deki Yas Marina pistinde gerçekleştiriyor. Gün ışığında başlayıp gece biten ve genelde de sıkıcı geçen bu yarışı, dört aylık kış arası öncesi mecburen izliyoruz. 68 milyon dolarlık yıllık yarış bedelini düşününce bu heyecansız sezon finali takvimden düşecek gibi de durmuyor.<ul><li>Pistin tasarımcısı Hermann Tilke’nin takvimdeki tek sürprizi burası değil. 95’te Österreichring’in kısa versiyonu olan A1 Ring ve 99’da Sepang tasarımlarıyla heyecan vadeden Tilke, bir yerden sonra kopyala-yapıştır şablonlarıyla eleştirilmeye başlandı. Hockenheim’ın yeni versiyonu, Shanghai, Yeongam, Sochi, Buddh, Valencia (2009 yarışı, yakın tarihte geçiş olmayan üç yarıştan biriydi) ve Singapur gibi son dönemde çoğunluğu mutlu etmeyen bazı işler kendisinin eseri. Benzerliklerinden dolayı “Tilkedrome” lakabı verilen bu yapbozların malzemeleri şöyle: Çok uzun bir düzlük, birkaç düzlük daha, takip eden orta &amp; düşük hızlı virajlar, inişli çıkışlı orta sektör, birkaç adet akıcı viraj, şaşaalı pit binası, geniş asfalt ve daha da geniş kaçış alanları.&nbsp; &nbsp;</li><li>Bütün Tilke tasarımlarının kendine has birkaç özelliği oluyor ve elbette İstanbul Park, Austin, Bakü -ve belki Sakhir- gibi iyi işler de mevcut. Ancak asıl tartışma, son 20 yılda tasarlanan çoğu pistin kendisinin elinden çıkmış olması. Bu distopya, 70’lerde Formula 1’de güvenlik namına birçok adım atan ve spordaki romantizmi öldürmekle eleştirilen Jackie Stewart’a bile aşağıdakileri söyletmişti: &nbsp;</li><li>“F1’deki yeni pistler birbirinin kopyası ve hataları affeden tarzdalar. En son ölüm (Senna) 17 yıl önce gerçekleşti. Tabii ki ölüm olsun istemeyiz, ama bu işi çok abarttılar. Güvenlik başka şey, yetkinin kötüye kullanımı başka şey. Her pisti Tilke tasarlamak zorunda değil!”&nbsp;</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-12-28T12:11:21.478Z.jpeg" alt="Pist"><figcaption>Kaynak: Formula 1</figcaption></figure><ul><li>Geçmişte, rekabet, motor sesi ve tehlike sunan Formula 1, son 10-15 yılda ruhunu kaybetti ve bunu sadece pistlere bağlamak haksızlık olur. DRS ve Pirelli lastiklerinin icadıyla (!) tarihin en yüksek geçiş sayılarına ulaşıldı, ancak bu yapaylık herhangi bir görsellik veya heyecan sunamıyor. Bu modern bunalım ve kimlik çatışması içinde Monza, Spa, Silverstone, Nürburgring, Suzuka, Montreal gibi klasik yarışlar izleyenlere nefes aldırıyor. 60’larda hızlanmaya başlayan F1 araçlarıyla fazlasıyla güvensiz hissettiren ve birçok isme de mezar olan bu pistler, günümüze kadar gelebilmek için fedakârlıklarda bulunmak zorunda kaldı. &nbsp;</li><li>“Hız tapınağı” olarak bilinen Monza, oval versiyonuyla gerçek anlamda bir tapınaktı. İlk Almanya vatandaşı şampiyon olmayı hedefleyen Wolfgang von Trips, 61 yılında kaza yaparak hayatını kaybetti ve oval kısım bir daha kullanılmadı. Ancak yeni versiyonda başka bir Almanya doğumlu pilot kırmızılarla tarih yazacaktı. Bu yıl ilk kez WRC takvimine giren Rally Monza’nın bazı etapları oval kısımda koşuldu ve iyi bir tat bıraktı. Formula 1’de ise Indianapolis’ten bu yana ilk kez Zandvoort’ta çok sayıda eğimli viraj olacak. &nbsp;</li><li>Nordschleife, yeryüzündeki en tehlikeli pist olarak kabul edilir. Stewart, 68’de yoğun sis altında dört dakikalık bir farkla kazanırken burayı “Yeşil Cehennem” olarak nitelemişti. 70’deki yarış, Courage’ın Zandvoort’daki ölümüyle sürücüler tarafından boykot edildi. Pist o kadar uzundu ki Lauda’nın 76’da kaza yaptığı noktaya helikopterin gelmesi bile 15 dakika sürmüştü. TV yayınlarının zorluğu ve pistin konumu gibi çekinceler sebebiyle, bir daha burada yarışılmadı. Günümüzde WTCR yarışları yapılmaya devam ediyor.</li></ul>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-12-27T20:48:06.637Z.jpeg" alt="Spa pisti"><figcaption>Kaynak: Autofreaks</figcaption></figure>&nbsp;<ul><li>Spa-Francorchamps, fedakârlık yapması gereken diğer bir lokasyondu. Yine Stewart, uzun eski versiyondaki Masta Kink’i açık ara en zor viraj olarak tanımlamıştı. Pistin bugün kullanılan kısa hâli ise bazı tarihî kısımları günümüze taşımış durumda. 90’lı yıllarda, Eau Rouge’un bir şikana çevrilmesi teklif edilse de Senna bunu veto etti. Trajik şekilde, kendisinin ölümüyle tek seferliğine şikan olarak kullanıldı, ancak günümüzde orijinale yakın hâlini koruyor.&nbsp; &nbsp;</li><li>50 ve 60’lı yıllarda yeşillikler arasında %90’ı tam gaz geçilen, uzun ve kıvrımlı düzlükleriyle oyunlarda bile sürekli yavaşlama dürtüsü hissettiren ikonik pistler, Stewart’ın 70’lerde başlattığı başkaldırıyla değişime uğradı. Yerlerine, arka bahçeleri ve yeni coğrafyalardaki daha güvenli, asfalt kaçış alanlarıyla bezeli süpermarket otoparkları motor sporlarını esir aldı. Formula 1, ileri mühendislik ve yapaylığın sonuç üretmediğini nihayet anlamaya başladı, ancak neye evrileceği belirsizliğini koruyor. 2020’de pandemi etkisiyle takvime eklenen Portimao, İstanbul, Imola, Mugello gibi farklı tasarımcı ve dönemlere ait pistlerin getirdiği heyecan ise dönüşümlü yapılan yarışlara ön ayak olabilir.</li></ul>

Österreichring ile ilgili hikayeler