Sosyal medya, haberi alma alışkanlıklarımızı değiştirerek televizyonun yerini almış bulunuyor. Olan biteni sıcağı sıcağına takip etmek, farklı perspektifleri keşfetmek ve sesini duyuramayanlara kulak vermek gibi işlevler sunsa da, sosyal medya dezenformasyonun yayılmasını da hızlandırıyor.7 Ekim'de Hamas'ın saldırısıyla başlayan ve İsrail'in Gazze'ye gerçekleştirdiği sert misillemeyle iyice alevlenen Hamas-İsrail savaşı, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısından bu yana yanlış ve yalan bilginin en rahat şekilde yayıldığı ikinci ortamı yarattı. En basit örnekle, geçtiğimiz gece Gazze'de bir hastaneye düzenlenen saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısı ilk etapta sosyal medyada 1.000 olarak açıklanırken bu sayı ilk olarak 800'e, sonrasındaysa 500'e kadar düştü.Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi ise X üzerinden yaptığı açıklamada saldırınının Hamas tarafından gerçekleştirildiği iddiasını "Gazze'nin el-Zeytun mahallesindeki el-Ahli Baptist Hastanesi'ne yönelik 'saldırıyı İsrail'in değil, (Filistinli grup) Hamas'ın gerçekleştirdiği' iddiası yanlıştır" diyerek <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkish-center-for-combating-disinformation-rebuffs-israeli-claims-on-deadly-hospital-bombing/3024044" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yalanladı.</a>Bir başka örnek ise ABD merkezli siyasi örgüt Republicans Overseas Israel'in temsilcisi Marc Zell tarafından bir Hamas militanının Gazze'ye kaçırdığı bir kız çocuğunu gösterdiği iddia edilen bir video olarak karşımıza çıkıyor. X'te 1,1 milyon kez görüntülenen ve yaklaşık 2 bin paylaşım alan videonun aslında Eylül'de TikTok'ta yayımlanan bir video olduğu <a fr-original-style="" href="https://time.com/6323421/misinformation-about-the-israel-hamas-war-is-rife-on-social-media-especially-x/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlaşıldı.</a><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yalan haberler</h2>Sosyal medyada yayılan haberler arasında Ukrayna'nın Hamas'a silah sağladığını sözde doğrulayan bir BBC haberi, İsrail ordusunda üst düzey bir general olan Nimrod Aloni'nin Hamas militanları tarafından esir alındığı, ABD Başkan'ı Joe Biden'ın İsrail'e 8 milyar dolar askeri yardım göndereceği ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ABD'yi son Gazze savaşından "uzak durması" konusunda uyardığı iki video da vardı. Ancak bu saydığımız haberlerin hepsinin, sayamadığımız diğer birçok haberle birlikte "yalan" olduğu <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/israel-hamas-gaza-misinformation-fact-check-e58f9ab8696309305c3ea2bfb269258e" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklandı.</a>Yanlış bilgileri takip eden bir kuruluş olan NewsGuard'ın TIME ile özel olarak paylaştığı bulgulara göre, savaşla ilgili en az 14 yanlış iddia Hamas saldırısından sonraki üç gün içinde X, TikTok ve Instagram'da 22 milyon kez görüntülendi.Benzer boyutta bir dezenformasyona Rusya-Ukrayna savaşında da şahit olmuştuk. Ortaya atılan binlerce asılsız iddia ve yalan haberden belki de en çok öne çıkanı, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin "deepfake" teknolojisi ile oluşturulan sahte <a fr-original-style="" href="https://www.euronews.com/my-europe/2022/08/24/ukraine-war-five-of-the-most-viral-misinformation-posts-and-false-claims-since-the-conflic" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">videosuydu.</a> Söz konusu videoda Zelenski, Ukraynalılara teslim olma çağrısında bulunuyordu. Başka bir sahte bir videoda ise Putin'in, askerlere "hayattayken evinize gidin" dediği görülüyordu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sosyal ağların attığı adımlar</h2>AB, TikTok, Meta ve Alphabet'e bu konuda adım atmaları konusunda 24 saat süre tanıdığı bir açık mektup yayımlayarak sert bir şekilde uyarıda bulundu.X, Hamas'a bağlı yüzlerce hesabın kapatıldığını belirtirken dezenformasyonu önlemede yetersiz kaldığı gerekçesiyle hakkında soruşturma başlatıldı.TikTok zararlı içeriklerini kaldırmak için otomatik algılama sistemleri geliştirdiğini ve ekibindeki Arapça-İbranice konuşan moderatör sayısını artırdığını bildirirken; Meta da Hamas'a yönelik desteği engellemek üzere adımlar attığını ve 795 binden fazla içeriğin kaldırıldığını bildirdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dezenformasyonu engellemek ne kadar mümkün?</h2>Öte yandan, uzmanlar, alınan tüm önlemlere rağmen dezenformasyonun engellenmesinin imkansız olduğu kanaatinde. Sosyal medya içeriklerini inceleyen araştırmacılar, bilgileri doğrulamanın ve yanıltıcı materyallerin yayılmasını izlemenin giderek zorlaştığını ve bunun da savaşın dijital sisine katkıda bulunduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor.</a>Bunun başlıca iki nedeni var: Söz konusu sosyal ağların büyüklüğü ve özellikle X'in Elon Musk tarafından satın alındıktan sonra moderasyon ekibinde ve politikasında gidilen değişiklikler.Eskiden X'in güven ve güvenlik ekibinde çalışan Theodora Skeadas, Musk'ın moderasyon ekibinin neredeyse tamamını işten çıkarması neticesinde "Twitter'ın kendi tercihiyle bu sorunları ele alma kapasitesini önemli ölçüde azalttığını" <a fr-original-style="" href="https://www.cbc.ca/news/business/european-union-misinformation-social-media-1.6993881" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifade ediyor</a>.&nbsp;Uzmanlar, aylık 8 dolara X Premium alan herkesin mavi tik sahibi olabilmesini gazetecilerin, kamuya mal olmuş kişilerin ve kurumların hesaplarını potansiyel sahtekarların hesaplarından ayırt etmeyi zorlaştırdığını söylüyor. Teknoloji Şeffaflık Projesi Direktörü Katie Paul ise mavi tikli hesaplar tarafından paylaşılan sahte videoların daha fazla görünür hâle geldiğinin altını <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çiziyor.</a>Virginia Üniversitesi Medya ve Vatandaşlık Merkezi Direktörü ve sosyal ağ araştırmacısı Siva Vaidhyanathan ise sadece Facebook'un milyarlarca hesaba ev sahipliği yaptığını belirterek, büyüklükleri nedeniyle platformların tüm yanıltıcı içeriği ortadan kaldırmasını beklemenin çok büyük bir görev olabileceğini aktarıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Facebook ne kadar hizmetini temizlemeye kararlı olduğunu söylese de, bunun asla yeterli olmadığını ve muhtemelen hiçbir zaman yeterli olmayacağını defalarca gördük."</blockquote>

Aposto Gündem

Çağımızın en tehlikeli silahlarından biri olarak bilgi, savaşta nasıl bir rol oynuyor?

Savaşın dezenformasyon cephesi

<img src="https://images.aposto.com/2021/9/2/1634670072855.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">21 Ekim: Abbas Kiarostami’nin yazdığı, Jafar Panahi’nin yönettiği Beyaz Balon / Badkonake Sefid, balık almak için annesinden para alan küçük bir kızı dolandırmaya çalışan bir grup insanı konu ediyor. Cannes’da <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/the-white-balloon" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Altın Kamera kazanmıştı.</a> 22 Ekim: Berlin ve Sundance’ten ödüllü Cryptozoo, düş yiyen hibrit bir yaratığı yakalamaya çalışan görevlilerin, Baku adlı bu canlıyı sergilemekle kendilerine saklamak arasındaki ikilemlerini konu ediyor. 60’lı yılların San Francisco’sunda geçen yaratıcı bir <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/cryptozoo" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">animasyon.</a> 23 Ekim: 2013 Filmekimi’nde izlediğimiz Sefer Tası / Dabba, Hindistan’da, her gün dağıtılıp toplanan sefer taslarıyla iletişim kuran iki yalnız kalbin hikâyesi. Romantikler bu 28 ödüllü filmi <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/the-lunchbox" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kaçırmasın.</a> 24 Ekim: Arkadaş Z. Özger’in hayatını konu alan Merhaba Canım, adını şairin, dönemin Türkiye'sinin devrimci ve entelektüel çevrelerinde tartışma yaratan şiirinden alıyor. <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/hello-my-dear" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Belgeseli izledikten sonra</a> Arkadaş'la tanışmak isterseniz, kitabını <a fr-original-style="" href="https://www.amazon.com.tr/Sakals%C4%B1z-O%C4%9Flan%C4%B1n-Tragedyas%C4%B1-Arkada%C5%9F-Zekai/dp/6056630862/ref=sr_1_2?adgrpid=120012399117&dchild=1&gclid=Cj0KCQjw5JSLBhCxARIsAHgO2Seo_Dycagtc6oq6AWLw113EsXgVrRaqZqu6BSrDPwOmqFDde5cJR1kaAsxHEALw_wcB&hvadid=545802370265&hvdev=c&hvlocphy=1012782&hvnetw=g&hvqmt=b&hvrand=17168833838590851320&hvtargid=kwd-375562347107&hydadcr=20334_2182356&keywords=arkada%C5%9F+zekai+%C3%B6zger&qid=1634052032&sr=8-2" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada bulabilirsiniz.</a> 25 Ekim: Niçin İskenderiye? / Iskanderija… lih?, 2. Dünya Savaşı sırasından İskenderiye’de yaşayan hayalperest Yahya’nın orta sınıf yaşamıyla Hollywood düşleri arasında <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/alexandria-why" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kalışının öyküsü.</a> 26 Ekim: İleri yaştaki seks işçisi So-Yeung cinsel yolla bulaşan bir hastalığa yakalanır ve jinekoloğundan, bir an önce işe dönebilmesi için onu hızlıca iyileştirmesini ister. Bu sırada da yaşamını sürdürmek için parklarda Baküs adlı bir enerji içeceği satar. Baküs Leydi / Jug-yeo-ju-neun Yeo-ja, Güney Kore usulü, <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/the-bacchus-lady" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dokunaklı bir dram.</a> 27 Ekim: Zeki Demirkubuz retrospektifinin bu haftaki gösterimi Masumiyet. Haluk Bilginer, Derya Alabora ve Güven Kıraç’ın döktürdüğü filmi bir kez daha izlemeye <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/innocence-1997" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kimsenin hayır diyeceğini sanmıyoruz.</a>

Bu Hafta Ne İzlesem?

• Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Fransa, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi; Mısır'ın İskenderiye kıyısı açıklarında MEDUSA 2020 adı verilen bir tatbikata <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzRmZmY3MmE0ZDM5MDAwNzA1N2Y4YSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0ci5ldXJvbmV3cy5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjExJTI1MkYzMCUyNTJGbS1zLXItYmFlLWZyYW5zYS15dW5hbmlzdGFuLXZlLWstYnItcy1ha2Rlbml6LWRlLW9ydGFrLWFza2VyaS10YXRiaWthdGEtYmFzbGFk"""""""">başladı.</a> Tatbikat, 6 Aralık'a kadar devam edecek.

İskenderiye ile ilgili hikayeler