Plan-proje yapmak, günlük eylemler için iki saniye, ülkeler içinse yıllar sonrasını düşünmekle sonuçlanıyor. Günlük eylemler, duygusal durumumuzdan etkilenirken ülkenin mevcut durumunu veya yıllar sonrasınıda içeren tahminlerin böyle bir lüksü yok. Onu yapanın ne kadar vizyon sahibi olduğu da mühim değil.&nbsp;Kalkınma planları beş yıllık süreçlerde nelere teşvik yapılacağını, nazım imar planı gibi yerel fiziki planlarsa belediye sınırlarının içinde nasıl gelişme yönlerinin beklendiğini ve sonucunda oluşacak yoğunlukları gösterir. 1/5.000 ölçekli bir haritanın anlatabildikleri okurunu/meraklısını şaşırtırken zamanın hep ilerisinde olmak gerekir. Şu an içinde olduğumuz 2020 için de aynısı geçerli. Hiçbir planın önceden tahmin edemeyeceği hikâyelerle örülü olan 2020, bir ara herkes için ötedeki zamandı; plan sloganıydı. Bu hafta, 90’larda hazırlanan planların projeksiyonunda kullanılan ve o dönemde geleceği temsil eden 2020 için gazete arşivlerinde karşıma çıkan bir detay olarak Şişli 2020 projesinden bahsetmek istiyorum.Şişli 2020: 1994’ten 1997’ye dek basın-yayın organlarında bahsedilen ve Şişli Belediyesi’nin yerleşimin bir finans merkezi olması hayaliyle hazırladığı proje, bir kentsel dönüşüm projesi olarak birkaç uygulamaya ihtiyaç duyuyordu. Basın toplantısına iş insanları ile politikacılar çağrıldı ve toplantıda gözler projenin detaylarındaydı. Genel olarak toplantıdaki katılımcıların desteği alınmış, her bir&nbsp;planın bir üst ölçeğiyle uyum içinde olması kuralının bir sonucu olarak da 2010’u hedefleyerek hazırlanan nazım imar planına uymayan noktaları için kamuoyunda eleştirilmişti. &nbsp;Ayazağa Kalkındırma Projesi: Ne var ki İstanbul’un anayasası olarak altı çizilen metropoliten alanı kapsayan nazım imar planıyla çelişen projenin ilk uygulaması Ayazağa Kalkındırma Projesi oldu. Derenin ıslah edilmesi ve çevrenin gökdelenlere hazır bir kent modeline geçişi amaçlanırken plandaki kararın emsali 3 olarak gözüküyordu.&nbsp;3 emsal nedir? Söz konusu yerleşim yerindeki inşaat alanının arsa alanının üç katı kadar olabileceğidir. Halbuki, projenin Maslak ve Zincirlikuyu hattının 10-12 emsal olduğu biliniyordu.&nbsp;Gecekondu dönüşüm modeli: Proje, kimi gecekondu sahiplerine tapu verilmesiyle devam ediyordu. Böylece, gecekonduların yetkililerce tanınması ve dönüşümü modelleşecekti. Semtlerin kimi açılışlara ev sahipliği yapacağının müjdesi veriliyor ve Kuştepe Parkı’nın açılışı yapılıyordu.&nbsp; HABITAT II: Birleşmiş Milletler’in insan yerleşimleriyle ilgili düzenlediği HABITAT konferanslarının ikincisi de yine projenin yüzünü 2020’ye dönerek gerçekleştirilmesi için çalışılan 1996’da İstanbul’da gerçekleşti. Konferansın sahipliğini yapan ilçenin, “ağır yükü” çektiği gazete haberlerine yansırken Nişantaşı Parkı’ndan sinyalizasyona birçok iyileştirme çalışmaları yapıldı. Konferansta uluslararası alanda rızanın alınması amaçlanırcasına projeden bahsedileceği belirtiliyordu. 1980'lerden itibaren üretimden hizmet şehrine dönen İstanbul'un sermaye birikimiyle değişen mekânsal yapılaşmasının sonucunda ortaya çıkan ve desteklendiği kadar eleştirilen Şişli 2020, belediyeye -ve dolayısıyla yetkililere- bağlı olarak gelişmiş ve devam edememişti. Fakat “yapılan bu ortanın” sonucunda kimi uygulamalar ayrık başlar gibi sivrilerek günümüzdeki silüete bir iz bırakmış olacaktı.&nbsp;

Aposto İstanbul

Plan-proje yapmak araya biraz süre koyarak ilerlemeyi gerektirir. 2020, farklı bir zaman dilimi olarak hatırlanacak olsa da 90'ların projeksiyonunda bir projenin isminde yer almıştı. Bu hafta, o dönüşüm projesini hatırlamak istedim. 

Şişli 2020 ile ilgili hikayeler