<img src="https://images.aposto.com/2024/9/3/1728513583982.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.52" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Side'deki Apollon Tapınağı'nın bitişiğindeki Athena Tapınağı'nın&nbsp;kazılarda ortaya çıkarılan tarihî sütunlarından 20'sinden kalan parçalar, 2023'te başlatılan restorasyonla yüzyıllar sonra ayağa kaldırıldı. Tapınağın yakın zamanda ziyarete açılması bekleniyor.

Aposto Seyahat

(Görsel: ICOMOS Türkiye)Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde yer alan ve kuruluşu milattan önce iki binlere dek uzanan Assos Antik Limanı’nda, bölgedeki kaya düşmeleri gerekçe gösterilerek AFAD&nbsp;tarafından bir yıla yakın süreyle inceleme yapıldı ve hazırlanan rapor doğrultusunda afet bölgesi ilan edildi. Gelişme üzerine Ayvacık Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği, 26 Mart 2021 tarihinde Ayvacık İlçesi Assos Kaya Islahı Yapım İşi'ni ihaleye çıkardı. Söz konusu ihale doğrultusunda ıslah çalışmaları başladı ve Athena Tapınağı ile amfi tiyatronun yanı sıra tarihi cami, köprü, kale, taş evler, oteller ve restoranlarıyla her yıl yüz binlerce ziyaretçiyi ağırlayan bu alan, turizm faaliyetlerine ve girişlere beş yüz gün&nbsp;süre ile kapatıldı. Şimdilerde ise, sosyal medyada antik kentin liman yerleşiminde "kaya ıslahı çalışmaları" adı altında yapılan uygulamanın fotoğrafları paylaşılıyor. Söz konusu alanın genişliği, liman yapılarının hemen sırtında yer alan kayalık tepenin tıraşlanmış vaziyette olması ve iş makinalarının geçeceği yeni yolların açılmış olmasının, bölgedeki doğal topografik dokuyu bozduğu gerekçesiyle tepkilere yol açmış durumda.Geçtiğimiz Eylül ayında, alanda yapılan çalışmaları görüntüleyen Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği ile Assos Dostları, çalışmaların ciddi tahribat ve yıkımlara neden olduğuna dikkat çekerek Ayvacık Cumhuriyet Savcılığı’na yapılan işlemin acilen durdurulması ve sorumlular hakkında işlem yapılması adına suç duyurusunda&nbsp;bulunduklarını açıklamışlardı. "Kırıcılar ve kepçeler çalışırken neler yok oluyor? Çalışma alanın hemen yakınlarında antik yollar, binalar, yapılar var. Bu durumu aklımız ve vicdanımız almıyor." ifadelerinin kullanıldığı <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/assos-antik-limaninda-katliam-devam-ediyor-1872429" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklamada</a> ayrıca şu sözler sarf edilmişti:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(22, 76, 91); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(22, 76, 91); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><div fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">"Assos Antik Limanı’nda Assos Kaya Islahı İnşaatı&nbsp;adı altında yapılan doğa ve tarih katliamına karşı 24 Eylül Cuma günü Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği ve Assos Dostları olarak inşaatın acilen durdurulması ve sorumlular hakkında işlem yapılması için Ayvacık Kaymakamlığı’na başvurmuş ve Ayvacık Cumhuriyet Baş Savcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştuk. İnşaatın durdurulup durdurulmadığını görmek için alana geldik ve ancak ne yazık ki yıkımın son hızla devam ettiğine tanık olduk. Yüreğimiz bir kez daha sızladı.</div><div fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Şu anda Assos antik limanında müthiş bir doğa ve tarih katliamı var. İş makinaları son sürat çalışıyor. İğne ile kuyu kazar gibi çalışılması gereken, ülkemiz ve dünya için çok kıymetli olan bir antik kentte kepçelerle, kırıcılarla hafriyat ve teraslama yapılıyor ve geniş alanlar açılıyor. Acaba bu kırıcılar ve kepçeler çalışırken neler yok oluyor? Çalışma alanın hemen yakınlarında antik yollar, binalar, yapılar var. Bu durumu aklımız ve vicdanımız almıyor. Tel örgünün dışında ve alandan çıkarken yapılan bir ihbar üzerine kolluk tarafından durdurulduk. Kimliklerimiz istenildi ve ifademiz alındı. Afet bölgesine bir kez daha izinsiz girmememiz konusunda bir uyarı içeren bir tutanak imzalattırıldı. Tutanağın bir kopyasını istememize rağmen alamadık, fotoğrafını çekmemize de izin verilmedi. Çanakkale Valiliği’ni, Çanakkale Kültür Varlıkları ve Tabiat Varlıkları Kurulları yetkililerini, Cumhuriyet Savcılığını, Ayvacık Kaymakamlığı’nı, müze müdürlüğünü, kazı başkanlığını, yöremizin vekillerini ve kamuoyunu bu katliamı bir an önce durdurmaya çağırıyoruz. Suç duyurusu başvurumuzun çok acilen işleme konulmasını istiyoruz."</div></blockquote>TMMOB&nbsp;İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nde yapılan basın toplantısında gündeme alınan ve doğal ve kültürel mirasın korunmasıyla ilgili farklı meslek ve uzmanlık alanlarından 23 ismin imzaladığı Assos İçin Çağrı&nbsp;bildirisinde de, doğa ve tarih katliamının derhal durdurulması, yamacın doğal peyzajının uzmanların gözetiminde yeniden oluşturulması ve Assos’un tescilli kültür ve doğa mirası alanlarında bilimsel, saydam, bağımsız ve hukuki süreçlerin geliştirilmesi çağrısı yapıldı. Kamuoyunun imzasına açılan bildiride, Assos antik limanının arkeolojik kalıntılarıyla önemli bir kültürel peyzaj alanı olduğu ve kaya ıslahı adı altında yapılan çalışmaların bölgeye zarar verdiği vurgulandı.Assos Antik Kenti ve liman yerleşimi, UNESCO&nbsp;Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan 1. derece arkeolojik ve doğal sit alanıdır. Dolayısıyla hem arkeolojik hem de doğal özellikleri itibarıyla koruma altında olan bir yer. Pekiyi, kayalıkların insan hayatı ve limandaki tarihî yapılar için risk oluşturduğu gerçeğini dikkate alırsak, buradaki doğal peyzaja nasıl yaklaşılmalıydı? Asu Aksoy&nbsp;ve Burçin Altınsay’ın <a fr-original-style="" href="https://acikradyo.com.tr/podcast/230826" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kültürel Miras ve Koruma: Kim için? Ne İçin?</a> başlıklı programda ele aldıkları üzere kaya ıslahı şeklinde adlandırılan ve sonuçları apaçık ortada olan düzleştirici müdahale yaklaşımının yerine; tabiat varlığını yerinde korumaya odaklı, hassas ve mikro ölçekli bir risk önleme yöntemi izlenmesi söz konusu olamaz mıydı? Görünen o ki, yetkili makamlar Assos’ta insan faaliyetlerini doğal risklere göre düzenlemek yerine; doğayı ıslah etmeyi tercih ediyor. Assos’taki bu ve benzeri gelişmeler iklim krizinin yarattığı doğal riskler ile de karşı karşıya olan kültür mirası varlıklarına yönelik koruma yaklaşımlarını da tartışmaya açacaktır.<a fr-original-style="" href="https://tr.linkedin.com/in/tugce-kaplan-aa7912121" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tuğçe Kaplan</a>

Görünen o ki, yetkili makamlar Assos’ta insan faaliyetlerini doğal risklere göre düzenlemek yerine; doğayı ıslah etmeyi tercih etmişler.

Assos’ta neler oluyor?

New York’ta İtalya merkezli sanatçı Luciano Garbati’nin yedi metrelik bronz heykeli Medusa with the Head of Perseus gündem oldu. Bu heykeli yaparken ilhamını ünlü bronz heykel Perseus with the Head of Medusa’dan alan, eserinin ön çalışmalarını yayımlayarak dikkatleri çok önceden çeken ve “Asıl mağduru katletmek nasıl zafer olarak sunulabilir?” mesajıyla orijinal heykele bir antitez yaratmaya çalıştığını belirten Garbati’nin 2018 yılında sosyal medyada heykelle ilgili paylaştığı gönderi kısa sürede <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTFhODYwOTcyNWZlMDAwODcwYmU3MyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVlM2NiN2ZiODg1MjcyNTJmMTJlMjU0JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ueXRpbWVzLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMTAlMjUyRjEzJTI1MkZhcnRzJTI1MkZkZXNpZ24lMjUyRm1lZHVzYS1zdGF0dWUtbWFuaGF0dGFuLmh0bWw="">viral olmuştu.</a> Sanatçı, ilhamdan hareketle miti MeToo hareketine ithaf edeceği bir farkındalık büstüne çeviriyor. Yeri özenle seçilen ve MeToo hareketiyle anılan taciz/saldırı davalarının görüldüğü New York Ceza Mahkemesi’nin karşısında sergilenen bu heykele dair bazı eleştirilere yakından bakalım.<ul><li>Ana heykel: İlham alınan heykel, 16. yüzyıl Floransa’sında ana meydanda sergilenen bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTFhODYwOTcyNWZlMDAwODcwYmU3MyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVlM2NiN2ZiODg1MjcyNTJmMTJlMjU0JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmVuLndpa2lwZWRpYS5vcmclMjUyRndpa2klMjUyRlBlcnNldXNfd2l0aF90aGVfSGVhZF9vZl9NZWR1c2E="">Benvenuto Cellini eseri.</a> Medusa'nın kafasını kesen Perseus sağ elinde kılıcını aşağı doğru tutuyor, sol eliyle ise Medusa’yı yılan saçlarından göğe kaldırarak adeta bir zafer ilan ediyor. Ovid’in Metamorfoz’una göre Medusa, Athena Tapınağı'nda Poseidon tarafından cinsel saldırıya uğruyor. Zeus’un kızı ve kardeşi Poseidon’un eşi Athena olayın kıskançlığı ve öfkesiyle Medusa’nın saçlarını yılan başına çevirip ona bakanın taşa döneceği şekilde lanetliyor. Medusa, bir mağdur olarak kurbanı olduğu suç için cezalandırılıyor. Bununla da yetinmeyen Athena, üvey kardeşi Perseus ile anlaşarak ölümlü Medusa’nın hayatına son verilmesi için yardım istiyor.&nbsp; &nbsp;</li><li>MeToo hareketi ve New York Ceza Mahkemesi: 2006’da ABD merkezli aktivist Tarana Burke tarafından azınlık grupların uğradığı cinsel saldırı, istismar, taciz gibi zorbalıklara karşı farkındalık yaratmak, bunlara maruz kalan kadınların dayanışmasını ve rehabilite olmasını sağlamak için başlatılan hareket; Weinstein vakasının açığa çıkmasıyla 2017 yılı ve sonrasında daha çok duyulup kitleselleşti. 80’den fazla kadına cinsel suçta bulunduğu iddiasıyla yargılanan ve 23 yıl hapis cezası alan ünlü yapımcı ve yönetmen <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTFhODYwOTcyNWZlMDAwODcwYmU3MyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVlM2NiN2ZiODg1MjcyNTJmMTJlMjU0JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ueXRpbWVzLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMDIlMjUyRjI0JTI1MkZueXJlZ2lvbiUyNTJGaGFydmV5LXdlaW5zdGVpbi10cmlhbC1yYXBlLXZlcmRpY3QuaHRtbA=="">Harvey Weinstein davaları</a> da dâhil olmak üzere birçok yüksek profilli taciz davasına ev sahipliği yapan New York Ceza Mahkemesi ise “kadın davaları”nda akla gelen mahkeme olarak sembolik değeriyle biliniyor.&nbsp; &nbsp;</li><li>Tartışmalar: Heykel, kamuoyunda bazı eleştirilere de maruz kalıyor. Eleştirilerden biri heykeldeki intikamcı bakış açısına karşı gelişiyor ve mağdurların toplum dışı görünümünün harekete zarar verdiği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTFhODYwOTcyNWZlMDAwODcwYmU3MyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVlM2NiN2ZiODg1MjcyNTJmMTJlMjU0JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hZHdlZWsuY29tJTI1MkZjcmVhdGl2aXR5JTI1MkZ3aGF0LXRoZS1wZW9wbGUtYmVoaW5kLW55Y3MtcG9sYXJpemluZy1uZXctbWVkdXNhLXN0YXR1ZS13YW50LXlvdS10by1rbm93LWFib3V0LWl0JTI1MkY="">düşünülüyor.</a> Öte yandan siyah bir kadın aktivist tarafından başlatılan MeToo hareketinin Avrupai bir mitle bütünleştirilmesi de eleştiriler <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTFhODYwOTcyNWZlMDAwODcwYmU3MyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVlM2NiN2ZiODg1MjcyNTJmMTJlMjU0JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hZHdlZWsuY29tJTI1MkZjcmVhdGl2aXR5JTI1MkZ3aGF0LXRoZS1wZW9wbGUtYmVoaW5kLW55Y3MtcG9sYXJpemluZy1uZXctbWVkdXNhLXN0YXR1ZS13YW50LXlvdS10by1rbm93LWFib3V0LWl0JTI1MkY="">arasında</a> yer alıyor. Kimi yorumlar, Medusa’nın bedeninin ortaya konma şeklini ve genital bölgede tüy bulunmamasını “erkek fantezisi” olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTFhODYwOTcyNWZlMDAwODcwYmU3MyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVlM2NiN2ZiODg1MjcyNTJmMTJlMjU0JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hZHdlZWsuY29tJTI1MkZjcmVhdGl2aXR5JTI1MkZ3aGF0LXRoZS1wZW9wbGUtYmVoaW5kLW55Y3MtcG9sYXJpemluZy1uZXctbWVkdXNhLXN0YXR1ZS13YW50LXlvdS10by1rbm93LWFib3V0LWl0JTI1MkY="">adlandırıyor.</a> Perseus yerine cinsel saldırıda bulunan Poseidon’un kafasını kesen bir heykelin daha doğru olacağı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTFhODYwOTcyNWZlMDAwODcwYmU3MyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVlM2NiN2ZiODg1MjcyNTJmMTJlMjU0JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hZHdlZWsuY29tJTI1MkZjcmVhdGl2aXR5JTI1MkZ3aGF0LXRoZS1wZW9wbGUtYmVoaW5kLW55Y3MtcG9sYXJpemluZy1uZXctbWVkdXNhLXN0YXR1ZS13YW50LXlvdS10by1rbm93LWFib3V0LWl0JTI1MkY="">konuşulurken</a> sanatçının bu heykeli ortaya çıkardığı süreçte MeToo hareketinin duyurulmadığı, bu sebeple heykelin sonradan feminist bir eser gibi lanse edildiği söyleniyor. Bir erkeğin kadını intikamcı olarak resmetmesinin kötü niyetli olduğu yorumuna da bu eleştiriyle beraber yer veriliyor. &nbsp;</li><li>Yazarın yorumu: Eril bir mit üzerinden oluşturulup Floransa meydanında bölgenin en zengin ailesi tarafından sergilenen bir heykele karşı antitez üreterek yeni bir sanat eseri üzerinden yanıt verilmesi beni oldukça etkilemişti. Fakat biraz eleştirel yaklaşınca işler değişti. Elbette, yukarıdaki bütün eleştiriler makul düzlemde, benim kişisel yorumlarım ise şöyle: <ul><li>Medusa’nın ölümsüz tanrıların olduğu bir tapınakta ölümlü gorgon’lardan (Türkçesi: şirret, kötü) biri olarak yaşaması, Athena’nın hegemonik üstünlüğüne maruz kalması bir azınlık kaderi paylaştığı yönünde yorumlanabilir. Heykelin Medusa’yı dingin, rahatlamış ve güçlü resmettiğini düşünüyorum. Bunu da sanatçının mağduru intikamcı olarak yansıttığı değil de “Mit böyle olsa ne düşünürdünüz?” sorusunu akıllara getirdiği şekliyle yorumluyorum. Kadın bedeninin şu anın estetik kaygılarıyla şekillendirilmesi ise beni de rahatsız eden durumlardan. Fakat en çok takıldığım nokta, Medusa’nın yalnızca Perseus’u öldürmesi üzerinden bir antitez üretilmesi. Poseidon tarafından cinsel saldırıya uğraması karşılığında, mağdurun güzelliği yüzünden Athena tarafından lanetlenmesi; mini etek giyen bir kadına saldıran failin yargılanırken bunun bir tahrik unsuru olarak görüldüğü ve failin cezalandırılmazken kadının yıllarca bu adaletsizlikle yaşaması arasındaki tek fark, mit ve gerçek hayat karşılaştırması. Bu durumda adil davranmayan bir hakimin de cezalandırılması gerekmez miydi? Cinsel saldırıya uğratandan sonra bir kadın öldürüldüğünde yalnızca öldüren kişi mi bedel ödemeli? Bir suç diğerini egale eder mi? Bana kalırsa Medusa ancak Poseidon, Athena ve Perseus’un kafasını eline aldığında sanatçının vermek istediği rahatlamış yüz ifadesine erişecektir.&nbsp;</li></ul></li></ul>

Athena Tapınağı ile ilgili hikayeler