• CHP, "2022 Adaletsizlik Envanteri Raporu"nu yayımladı. Raporu paylaşan CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, "14 Mayıs akşamı yalnızca iktidar değişmeyecek. Büyük bir zihniyet reformuna ihtiyacımız var. Demokratik hukuk devletini hep birlikte tesis edeceğiz. Adaleti biz getireceğiz. Halil İbrahim soframızı büyüteceğiz. Her şeyi adaletle bölüşeceğiz." ifadelerini kullandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne içeriyor?&nbsp;Raporda, Türkiye'nin gazeteciler için en tehlikeli ülke sıralamasında üçüncü, 2022 yılında en çok gazeteciyi hapse atan ülke sıralamasında dördüncü sırada olduğu, Basın İlan Kurumu'nun Anayasa Mahkemesi kararlarını uygulamadığı gibi birçok olay ve durum yer alıyor. Ayrıca "Cumhurbaşkanına hakaret" soruşturmalarının 200 bine ulaşması; yine 2022 yılında 579 kadın cinayeti yaşanması ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvuruların 2022'de 2021'e göre %6 artması gibi veriler de yer alıyor.</li></ul>

Aposto Gündem

• Basın İlan Kurumu, "Basın Ahlak Esasları'nda" değişiklik yaptı. 27 Mayıs 2022 tarihli genel kurul kararı dünkü Resmî Gazete’de yayımlandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neler içeriyor? "Terörü özendirecek yayın yapılamaz" ilkesi, "Terör örgütleri, bunların üyeleri ve olaylar hakkında bilgi ve görsellere, bu örgütleri meşru gösterecek şekilde yer verilemez"&nbsp;ifadeleriyle genişletildi. "Gazeteci, kaynaklarının gizliliğini korur, kendisine verilen sırları ve kaynağını açıklayamaz" ilkesi, "Gazeteci, kaynaklarının gizliliğini korur, kendisine verilen sırları ve kaynağını açıklamaya zorlanamaz" diye değiştirildi. Diğer değişikliklere <a fr-original-style="" href="https://www.resmigazete.gov.tr/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> ulaşabilirsiniz.&nbsp;</li></ul>

"Dezenformasyon Yasası" olarak adlandırılan "Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi", TBMM Başkanlığı'na sunuldu. "Sosyal medya düzenlemesi" olarak da bilenen kanun teklifi 40 maddeden oluşuyor ve sosyal medya ile internet medyasına yeni düzenlemeler getiriyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kanun teklifi neler içeriyor?&nbsp;</h2>AK Parti ve MHP tarafından hazırlanan kanun teklifiyle Türk Ceza Yasası'na "halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma" suçu eklenerek, "endişe, korku veya panik yaratma, ülkenin iç ve dış güvenliğini kamu düzenini ve kamu barışını bozmaya" yönelik yayın yapanların 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılması öngörülüyor. Diğer öne çıkan değişikliklerden bazıları da şöyle sıralanıyor:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Suçun, failin gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilen cezalar yarı oranına kadar artırılabilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yasa teklifi ile internet haber siteleri de Basın Yasası kapsamında "süreli yayın" olarak tanımlanıyor ve çalışanlarının basın kartı almalarının yolu açılıyor. Ayrıca basın kartı alma koşullarına ilişkin de yeni yükümlülükler getiriliyor. Haber sitelerinin de diğer yayın organları gibi Basın İlan Kurumu'ndan resmî ilan alabilmesi öngörülüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Haber siteleri için faaliyet gösterdiği iş yerinin adresini, ticari unvanını, elektronik posta adresini, iletişim bilgileri ve yer sağlayıcısının adını kendi sitelerinden ilan etmek zorunlu hâle getiriliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Haber sitelerine faaliyet alanlarına ilişkin beyanname vermek zorunluluğu ve bu beyannamede elektronik tebligat adreslerinin yer alması yükümlülüğü getiriliyor. Haber sitelerinin de süreli yayın kapsamına alınması nedeniyle, "yargının iş yükünün artacağı" gerekçesiyle, beyannamenin Cumhuriyet savcılıkları yerine Basın İlan Kurumu'na verilmesi öngörülüyor. Beyanname yükümlülüğünü yerine getiremeyen veya görülen eksiklikleri 2 hafta içinde düzeltmeyen haber siteleri, "süreli yayın" olma hakkı elde edemeyecek.</li></ul><ul dir="ltr" fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnternet haber siteleri yayımladıkları içerikleri doğruluğu, bütünlüğü ve erişilebilirliği sağlanmış şekilde 2 yıl süreyle korumak zorunda ve gerektiğinde talep eden yetkili mercilere teslim etmek zorunda olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Haber siteleri düzeltme ve cevap istemini, en geç bir gün içinde aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorunda olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Basın kartı başvuruları Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'na yapılacak.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Belirli suçları işlemiş olan ve hüküm giyenlere basın kartı verilmeyecek. Ayrıca terör suçlarıyla medya dışında ticari faaliyette bulunanlara da basın kartı verilmeyecek.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nasıl değerlendiriliyor?&nbsp;</h2>Kanun teklifinde yer alan birçok madde özellikle gazeteciler ve ifade özgürlüğü dernekleri tarafından eleştiriliyor. Başlıca ifade özgürlüğü hakkı ve gizliliği ihlal edeceği değerlendirilen teklifte en çok eleştirilen maddelerden biri de Türk Ceza Yasası'na eklenen "halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma" suçu.İfade Özgürlüğü Derneği kurucularından Bilişim Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Yaman Akdeniz, kanun teklifini "tornacının açık kalp ameliyatı yapması"na benzetiyor. Akdeniz&nbsp;"Bundan sonra siyasi nitelikli haberler sadece engellenmeyecek veya kaldırılmayacak, aynı zamanda hiçbir düzeltme ve ekleme yapılmaksızın "düzeltme ve cevap" yazıları yayınlanacak." diyor.Akdeniz, eklenen "halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma" suçu maddesindeki suçun tanımı ve kapsamı ile ilgili ayrıntıların tanımda verilmemesinin uygulamada ne şekilde kullanılacağı konusunda soru işareti yarattığını belirterek "Çok sayıda soruşturma açılması mümkün. Vatandaşlar da suç duyurusunda bulunabilir. Basın kuruluşları ve sosyal medyayı kullanan muhalif kişiler bundan etkilenebilir" <a fr-original-style="" href="https://yetkinreport.com/2022/05/28/secim-oncesi-ifade-ozgurlugune-darbe-dezenformasyon-yasasi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">diyor</a>. Yaman Akdeniz değerlendirmesinin sonucunda şunları söylüyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Sonuç: Hükümet 2023 Seçimlerine hazırlanıyor. Tüm bu teklifleri başka türlü yorumlamak mümkün değil. İfade ve basın özgürlüğü alanı daha da daralacak."</blockquote>Cumhuriyet yazarı Orhan Bursalı ise aynı maddenin belirsiz olduğunu belirterek "Şu şu haberlerin yayılmasını istemiyorum dedi mi iktidar, yandı medya. İstemediği bir haberi verirsen, 'Endişe, korku ve panik yaratmak istedin' yargısıyla Saray mahkemeleri ipini çekmeye hazırda bekliyor olacaklar."&nbsp;değerlendirmesinde bulunuyor. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir örnek&nbsp;</h2>Sözcü yazarı Murat Muratoğlu, kanun teklifini "yayınlara yeni bir sansür, baskı, ceza düzenlemesi" olarak tanımlayarak şu örnekle eleştiriyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Twitter'da "Türkiye şeker ithal edecek" konulu bir yazı okudum. Ağırlıklı olarak şeker fabrikalarının peşkeş çekilmesinden bahsediyordu. Peki, bu suç mu? Yeni Dezenformasyon Yasası'na göre suçun âlâsı. Sahi bunun suç olduğuna kim karar verecek? Birkaç gün sonra, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi, başta şeker olmak üzere gıda arzı konusunda hiçbir sıkıntı olmadığını, zam fırsatçılarının 'algı operasyonu' yürüttüklerini öne sürerek şekerde Türkiye'nin kendine yeterli stokların bulunduğunu söyledi. Bir ay geçti, geçmedi, Ticaret Bakanlığı 400 bin ton şeker ithalatı için karar çıkardı! Nasıl yani? Hani şeker yeterliydi? Bu durumda Tarım ve Orman Bakanı kasıtlı olarak yanlış bilgi mi yaydı? Yasa geçseydi 3 yıl ile mi yargılanacaktı? Yoksa haberi yapan arkadaş bizzat Tarım Bakanı tarafından yalanlandığı için mahkeme mahkeme dolaşacak mıydı? Bak ama dediğim çıktı, şeker ithal ettiler diye mahkemede kendini, savunsa işe yarayacak mıydı?"</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ya sosyal medya?&nbsp;</h2>Sosyal medya platformlarına 2020'de yapılan yasa değişikliği ile Türkiye'de zorunlu temsilci bulundurma şartı getirilmişti. Yasa teklifiyle birlikte temsilcilerin gerçek kişi olması hâlinde Türkiye'de yerleşik ve Türkiye vatandaşı olması&nbsp;zorunluluğu getirilmesi öngörülüyor. İfade Özgürlüğü Derneği kurucularından Bilişim Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Yaman Akdeniz,&nbsp;ayrıca kanun teklifiyle birlikte temsilci bulundurma şartı ve bunun gibi yükümlülükleri yerine getirmeyen sosyal medya şirketlerinin ciddi cezalarla karşılaşabileceklerini belirtiyor.Ayrıca sosyal ağ sağlayıcılara "algoritmaların raporlanması zorunluluğu, içerik kaldırma, içerikler ve içerik oluşturana ilişkin bilginin yetkili kolluk birimleriyle paylaşılması, ek idari yaptırımlar" gibi düzenlemeler de getiriliyor. Bunun da anonim hesaplara yönelik kullanıcı bilgilerinin paylaşılmasının önünü açacağı değerlendiriliyor. Yaman Akdeniz&nbsp;"Bu yasa hükümetin vatandaşın hakkını korumak için değil, kendini korumak için hazırladığı bir tasarı."&nbsp;diyor.

Eleştirilerin yeni odağı: Dezenformasyon yasası teklifi

• CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi liderleri, uzlaştıkları 23 maddelik&nbsp;Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem metnini imzaladı. Mutabakat metni kamuoyuna açıklandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne içeriyor?&nbsp;Muhalefetin vadettiği sistemde "tarafsız" Cumhurbaşkanı'nın sadece yedi yıl süreyle bir dönemlik seçilmesi, sonrasında siyasete dönememesi, veto hakkının da olmaması öngörülüyor. Milletvekili seçimininse beş yılda bir yapılması planlanıyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Baraj:&nbsp;Siyasi Etik Yasası ve yeni bir seçim yasası hazırlanması, şu an %10 olan seçim barajının&nbsp;%3'e indirilmesi hedefleniyor. Siyasi partilerin hazine yardımından faydalanması için gereken oy oranı %1 olarak belirleniyor.</li></ul><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box; padding-inline-start: 20px;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuvvetler ayrılığı:&nbsp;"Kuvvetler ayrılığına dayanan demokratik hukuk devleti" vurgusu yapılan metne göre, yargı kurumlarında yapısal değişiklikler yapılarak yargı bağımsızlığının tesis edilmesi amaçlanıyor. Çoklu baro uygulamasına son verilirken hâkimleri idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı'na bağlayan Anayasa hükmü kaldırılıyor. Anayasa Mahkemesi de yeniden yapılandırılıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">TBMM yetkileri:&nbsp;Metinde TBMM'nin yetkileri artırılıyor. TBMM'deki gensoru sistemiyle etkin denetim mekanizması kurulması hedefleniyor. TBMM, yürütme görevini üstlenecek Bakanlar Kurulu'nun önderi Başbakanı belirliyor. Cumhurbaşkanı, TBMM'de çoğunluğun belirlediği kişiyi Başbakan olarak atamak zorunda oluyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yasa düzenlemeleri &amp; haklar: Düşünce ve ifade, din ve vicdan, toplantı ve gösteri yürüyüşü ve örgütlenme özgürlükleri, basın hürriyeti, cinsiyet eşitliği ile çocuk ve kadın haklarının yasalarla düzenlenmesi planlanıyor. YÖK'ün lağvedilmesiyle ve rektörlerin öğretim üyeleri tarafından seçilmesiyle üniversitelerin özerkleştirilmesi amaçlanıyor. Çevre problemlerini görüşmek üzere çevre mahkemelerinin kurulmasından söz ediliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yönetim değişiklikleri: Yerel yönetimlerin güçlendirilmesinden söz edilen metinde belediyelere kayyum atanması uygulamasına son verilmesi vadediliyor. Merkez Bankası Başkanı'nın değiştirilmesi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun, Sermaye Piyasası Kurulu'nun ve Rekabet Kurulu'nun yapılarının ve üyelerinin değiştirilmesinin yanı sıra kurumun bağımsızlaştırılması öngörülüyor. Benzer şekilde Radyo Televizyon Üst Kurulu, Basın İlan Kurumu, TRT ve Anadolu Ajansı'nın da yapı ve yönetimlerinde değişiklikler planlanıyor.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1646325649475.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.01" width="550" alt="Altı muhalefet partisinin lideri mutabakat metnini imzalıyor" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">

Spektrum

•&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/cumhurbaskani-rtuk-baskani-sahini-bik-temsilciligine-atadi-haber-1553614" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Resmî Gazete</a>'de yayımlanan karara göre, Basın İlan Kurumu Genel Kurulu temsilciliklerine 12 kişi atandı. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanı Ebubekir Şahin de ataması yapılan isimler arasında yer aldı.

Basın İlan Kurumu ile ilgili hikayeler