<a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/world/europe/protesters-shout-down-macron-visit-netherlands-2023-04-11/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron</a>, Hollanda’ya gerçekleştirdiği resmî ziyaret sırasında Fransa’da çokça tartışılan emeklilik yaşını 62’den 64’e çıkaran reform nedeniyle protesto edildi. Protestocular, Macron’un konuşması sırasında "Fransa demokrasisi nerede?" sloganları atarak Macron’un konuşmasını bastırmaya çalıştı.Detaylar: Protestocular tarafından, Nexus Enstitüsünde gerçekleşen organizasyonda atılan sloganlarla Macron’un konuşması bölünerek "Şiddetin ve ikiyüzlülüğün Başkanı" pankartı açıldı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Emeklilik yaşını artırma reformu ve küresel ısınma ile ilgili politikaların hedef gösterildiği protesto sırasında, Macron kendisini açıklamak için protestoculardan izin istedi.&nbsp;</li></ul>Macron’un cevabı: Macron, "İnsanlara oy vererek seçiyorsunuz…bunun bir tarafı da seçilmiş insanların olduğu kurumlara saygı göstermektir" dedi ve "‘Kanunlarla ters düştüğümde istediğimi yaparım’ dediğiniz gün demokrasiyi riske atarsınız" ifadelerini kullandı.Bununla birlikte: Macron konuşmasının devamında emeklilik reformunu savunarak Hollanda’da bu yaşın Fransa’da yükseltilmesi plananan 64 yaşından daha yüksek olduğunu ve Fransa’nın Avrupa geneline göre daha genç yaşta emekliliğe sahip olduğunu açıkladı.Bir adım geriden: Fransa Senatosu, Cumhurbaşkanı Macron’un önerdiği emeklilik reformu çerçevesinde ülkede asgari emeklilik yaşını 62’den 64’e çıkarılmasını öngören maddeyi 201'e karşı 115 oyla kabul etmişti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kararın ardından yapılan açıklamayla işçi sendikaları temsilcileri, protesto gösterileri ve grevler düzenleyerek hükümet üzerinde baskı kurmaya devam edeceklerini bildirmişti.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Muhalefet gensoru önergesi vermiş ancak önerge salt çoğunluğun elde edilememesi nedeniyle reddedilmişti.</li></ul>

Aposto Gündem

Emmanuel Macron, Hollanda'da da protesto edildi.

Emeklilik reformu protestoları ülke sınırlarını aştı

<a fr-original-style="" href="https://www.karar.com/guncel-haberler/birileri-goturdu-cezasi-millete-1737746" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Uluslararası Tahkim Mahkemesi</a>, 2014-2018 döneminde Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin (IKBY) Türkiye üzerinden Bağdat’tan izinsiz petrol satması hakkında davayı sonuçlandırarak Türkiye’ye 1,4 milyar dolar ceza kesti. <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/enerji-bakanligi-petrol-davasinda-irakin-turkiyeye-tazminat-odemesine-hukmettigini-bildirdi/2857722" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı</a>, 28 Mart'ta yaptığı açıklamasında mahkemenin Irak'ın beş talebinden dördünün reddedildiğini, Türkiye'nin taleplerinin büyük çoğunluğunun kabul edilerek Irak'ın Türkiye'ye tazminat ödemesine hükmettiğini bildirdi. 2018’den sonraki dönemi kapsayan ikinci bir tahkim davası görülmeye devam ediyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne olmuştu?</h2>Irak yönetimi 2014 yılında kendilerinden izin alınmadan Türkiye’nin IKBY’den petrol ithal ettiğini öne sürerek Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nde dava açmıştı. 25 Mart’ta Irak lehine sonuçlanan davada Türkiye’nin Irak’a 1,4 milyar dolar tazminat ödemesi yönünde karar açıklandı. Bunun yanında IKBY’nin Türkiye’ye petrol akışı durduruldu. IKBY Başbakanı Mesrur Barzani&nbsp;Erbil’den bir heyetin sorunu çözmek adına Bağdat ile görüşeceğini açıkladı.Petrolu taşıyan şirket PowerTrans’ın sahipleri arasında Kuzey Irak’tan petrol taşınırken Türkiye Enerji Bakanı olan Berat Albayrak da bulunuyor. Petrol ithalatının durdurulması, Türkiye’yi İran ya da Rusya’dan daha çok ham petrol ithal etmek durumunda bırakıyor. Bunun yanında Enerji Bakanlığı’nın bu cezayı ödeyecek olması ve petrol taşıyan şirketle alakalı bir yaptırım bulunmaması muhalefetin tepkisini çekti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tepkiler</h2>CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu&nbsp;2015 yılında enerji yolsuzluğuyla ilgili yaptıkları araştırmada PowerTrans şirketine "imtiyazlı bir şekilde ihalesiz olarak Kürt petrollerinin taşınması işinin verildiğini" iddia ederek Kürt Irak Merkez hükümetinin onayını almadan bu petrolün İsrail’e satıldığını öne sürmüştü.İYİ Parti İzmir Milletvekili Aytun Çıray,&nbsp;“2013 Martında CHP adına gensoru vermiş ve demiştim ki; Sonuçta bazı şirketlere özel imtiyazla çıkar sağlamak için milli güvenliğimizi tehdit edecek gizli anlaşmalara imza atıldı” ifadelerini kullandı.Enerji politikaları uzmanı Necdet Pamir,&nbsp;sosyal medya hesabından “Senelerdir yazıp çizip söylüyoruz. Yaptığınız iş, Irak Anayasası’na ve Irak Türkiye Hampetrol Boru Hattı Anlaşması’na aykırı diye… Buyrun! Ödenecek bu para, babanızın parası mı?” açıklamasında bulundu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi: Mehmet Y. Yılmaz | <a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/yazarlar/mehmet-y-yilmaz/berat-bey-in-arkadaslari-kazandi-biz-kaybettik,39335" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Berat Bey'in arkadaşları kazandı, biz kaybettik</a></li></ul>

1,4 milyar dolarlık cezayı Enerji Bakanlığı ödeyecek

Türkiye’ye “Kuzey Irak petrolü” cezası

• Fransa'da Macron hükümeti hakkında emeklilik yaşının 62'den 64'e çıkarılması üzerine verilen gensoru önergesi, salt çoğunluğun elde edilememesi nedeniyle reddedildi. Böylece tartışmalı emeklilik reformuna ilişkin tasarı yasalaştı.

• <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/fransada-hukumet-tartismali-emeklilik-reformunun-oylanmadan-gecirilmesi-icin-anayasal-yetkisini-kullandi/2847659" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fransa’da hükümet</a>, emeklilik yaşını 62'den 64'e çıkarmayı hedefleyen reforma ilişkin yasa tasarısının salt çoğunluğa sahip olmadığı Ulusal Meclis’ten oylanmadan geçirilmesi için anayasal yetkisini kullandı. Başbakan Elisabeth Borne, mecliste toplanan emeklilik reformuna ilişkin genel kurulda iki kez verilen aranın ardından Anayasa'nın 49. maddesinin 3. fıkrasını uygulamaya koyduğunu açıkladı.<img src="https://images.aposto.com/2023/2/4/1678996788917.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fransa Başbakanı Elisabeth Borne<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar: Bu madde, yasa tasarısının oylanmadan Ulusal Meclis'ten geçirilmesi için hükümete yetki veriyor ve buna karşı muhalefetin gensoru önergesi sunmasına olanak sağlıyor. Gensoru önergesi, meclisteki milletvekillerinin çoğunluğunun desteğini alırsa hükümet düşüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepkiler: Başbakanın konuşması sırasında muhalefet sıralarından yuhalama sesleri yükselirken bazı muhalefet milletvekilleri Fransız Ulusal Marşı'nı okudu. Aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) Partisi lideri Marine Le Pen ise hükümetin bu adımına karşı meclise gensoru önergesi vereceklerini duyurdu.</li></ul>

CHP, İYİ Parti, DEVA Partisi, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’den oluşan Altılı Masa, Anayasa’nın 84 maddesinde yapılmasını önerdiği değişiklikleri dün “Şimdi Demokrasi Zamanı” sloganıyla kamuoyuyla paylaştı. Altı parti, aylar süren çalışmanın sonucunda yapılan değişikliklerin gerekçelerinin her bir cümlesinde tam uzlaşı sağladı. Öne çıkan maddeler şu <a fr-original-style="" href="https://halktv.com.tr/siyaset/iste-altili-masa-anayasa-paketindeki-tum-maddeler-704977h" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şekilde oldu</a>:&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Siyasal sisteme ilişkin değişiklikler</h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Seçim barajı %3’e düşürülecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">%1 oy alan tüm partiler devletin mali yardımından faydalanabilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Affa uğramış olsalar bile cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı ve kadına yönelik kasten yaralama suçlarından hüküm giymiş kişiler milletvekili seçilemeyecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması zorlaştırılacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Milletlerarası sözleşmelerden çekilme kararı TBMM’ye ait olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kanun hükmünde kararnameler sınırlandırılacak, temel hakları düzenleyemeyecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanının kanunları veto etme yetkisine son verilecek. Cumhurbaşkanı partisiz olacak, halk oyuyla 7 yıllığına bir dönemlik seçilecek. Yürütme Başbakan liderliğinde TBMM’ye karşı sorumlu olan Bakanlar Kurulu’na ait olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hükümet, başbakan ve bakanlar hakkında gensoru verilebilecek. Hükümet basit çoğunlukla kurulacak, salt çoğunlukla düşürülebilecek. Ancak istikrarsızlığı önlemek için yeni hükümet belirlenmeden mevcut hükümet düşürülemeyecek. Başbakan ve bakanlar hakkında görevine ilişkin suç işlediği iddiasıyla soruşturma önergesi verilebilmesi kolaylaştırılacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yerel yönetimlerin yetki ve sorumlulukları artırılacak. Belediyelere kayyum ataması ancak Danıştay tarafından altı aylığına yapılabilecek, karar ayda bir gözden geçirilecek. &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Parti kapatma davalarının açılması TBMM’nin iznine bağlanacak.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şeffaflığa ilişkin değişiklikler</h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yasama yılının en az 20 gününün gündemi muhalefet tarafından belirlenecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bütçe denetimi için TBMM bünyesinde ana muhalefet partisi lideri başkanlığında Kesin Hesap Komisyonu kurulacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanının ya da Bakanlar Kurulu’nun tek başına OHAL ilan etme yetkisi olmayacak. OHAL ilan etme yetkisi, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanacak Bakanlar Kurulu’na ait olacak. OHAL süresi kısalacak.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Haklara ilişkin değişiklikler</h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anayasa'ya “insan onurunun dokunulmazlığı ve devletin buna saygı gösterme ve koruma yükümlülüğü ile temel hak ve hürriyetlerin bütünlüğü ve yasama yürütme ve yargıyı bağlayıcı olduğu” ifadesi eklenecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Herkesin sağlık hakkına sahip olduğu ve hiç kimsenin temel sağlık hizmetlerinden yoksun bırakılamayacağı hükme bağlanacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yurt dışında yaşayan vatandaşların menfaatlerini korumanın devletin görevi olduğu belirtilecek. Diaspora TBMM’de temsil edilecek. Devlete tarihi ve kültürel bağlara sahip olunan ülkelerle ilişkileri geliştirme yükümlülüğü verilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çevre hakkı ile doğal hayatı ve hayvanları korumanın, çevre kalitesini yükseltmenin, gıdaların doğallığını sağlamanın devletin görevi olduğu belirtilecek.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kurumlara ilişkin değişiklikler</h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yargı mensuplarının bireysel bağımsızlıkları yeni kurulacak kurumlarla güçlendirilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anayasa Mahkemesi’nin yapısı değişecek, üye sayısı 15’ten 20’ye çıkarılacak. AYM’ye bireysel başvuruların alanı genişletilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yüksek Seçim Kurulu yapısı değişecek, kararları itiraz denetimine tabi kılınacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sayıştay yeniden düzenlenerek şeffaflık sağlanacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yükseköğretim Kurulu kaldırılacak. Üniversiteler, bilimsel, idari ve mali olarak özerk olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Radyo ve Televizyon Üst Kurulu özerklik ve tarafsızlık ilkelerine bağlı olarak çalışacak.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yöntemdeki eksiklik</h2>Anayasa, devlet ile vatandaşlar arasındaki ilişkiyi, tarafların karşılıklı yükümlülüklerini belirleyen temel toplumsal sözleşme olarak tanımlanabilir. Hatta toplumların “kolektif bilinci” olduğu <a fr-original-style="" href="https://www.haberturk.com/yazarlar/serdar-turgut-2025/3542512-bu-ortamda-anlamli-bir-yeni-anayasa-zor-gozukuyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylenebilir</a>. Dolayısıyla Anayasa, mümkün olan en yüksek oranda toplumsal rıza üretebilmeli ve Anayasanın toplumsal mutabakatı sağlayabilmesi amaçlanmalıdır. Bu yüzden de mümkün olan en katılımcı modelle hazırlanmalıdır.2017’de Türkiye’nin yönetim sistemini değiştiren Anayasa değişikliğinde toplumsal mutabakat aranmamış, maddeler üzerinde tartışılmamış, hatta referandum sonucu Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından “Atı alan Üsküdar’ı geçti.” cümlesiyle duyurulmuştu.Altılı Masa’nın hazırladığı Anayasa değişiklik paketi, birbirinden ayrı görüşlerdeki altı parti tarafından hazırlanmış olması yönüyle bir toplumsal mutabakat sağlıyor gibi gözüküyor. Öte yandan, başta akademinin ve sivil toplumun da katkı vermesi, vatandaşların bu sürecin bir parçası olması sağlanabilirdi. Altılı Masa, daha fazla sayıda bileşenin tartışarak ortak bir metin ortaya çıkarmasının öncüsü olabilirdi.Altı parti arasında tam mutabakatın sağlanmasının aylar sürdüğü düşünülürse, muhtemelen çalışmayı hızlı tamamlamak kaygısıyla sürece bir dış katkı alınmadı. Bu da vatandaşların konuya ilgisini azalttı ve kendilerini anayasa değişikliği sürecinin bir parçası olarak hissetmelerini engelledi.&nbsp;Bekir Ağırdır’ın “Bana Anayasa verme, Anayasa yapmayı öğret” başlıklı yazısında hatırlattığı üzere, Şili’de otoriter hükümeti seçimde deviren halk, yeni hükümetin siyaset bilimciler tarafından “dünya tarihinin en ileri metni” olarak tanımlanan Anayasa değişikliğini referandumda <a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/yazarlar/bekir-agirdir/bana-anayasa-verme-anayasa-yapmayi-ogret,37630" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">reddetti</a>. Sebebi, sağlanamayan toplumsal mutabakat ve üretilemeyen toplumsal rızaydı. Türkiye’de de Altılı Masa’nın yönetime geldiği bir senaryoda dahi hazırlanan anayasa değişikliği paketinin kabul edileceğinin bir garantisi yok.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tatmin edici içerik</h2>Yöntemdeki bu eksikliğe rağmen, paketteki içeriğin siyasal sistemi demokratikleştirdiği, hatta şu an var olmayan bir demokratik zemini inşa ettiği, muhalefetin denetleyici rolünü artırdığı yorumu yapılabilir. Altılı Masa’nın deyimiyle “tek adam rejiminden” çıkışın Anayasal altyapısının hazır olduğu söylenebilir.Altılı Masa HDP’yi karar ve diyalog süreçlerine dahil etmese de siyasal sisteme ilişkin değişikliklerin HDP’nin kayyumlara, KHK’lara, seçim barajına ilişkin bazı taleplerini içerdiği de görülüyor. Ayrıca, mevcut hükümetin ancak yeni bir hükümetin kurulması konusunda uzlaşıldıktan sonra devrilebilmesi, Cumhur İttifakı’nın parlamenter sistemin siyasi istikrarsızlık getireceği yönündeki en temel argümanını elinden almayı başarıyor.Muhalefetin hükümete yönelik ortak eleştirilerinden bir diğeri olan hesap vermeme, liyakatsizlik ve yolsuzluk konularında önemli adımlar atıldığı, TBMM’ye ve dolayısıyla vatandaşlara hesap veren bir yönetim anlayışının hedeflendiği anlaşılıyor. Hak ve özgürlüklerin vatandaşlar lehine genişletilmesi, devletin kurumsal yapısının da bu hedef doğrultusunda reformdan geçirilmesi planlanıyor. Vatandaşların kurumlara olan güveninin sürekli olarak azalmasının gelecekte doğuracağı meşruiyet krizi de bu kurumsal reformlar aracılığıyla engellenmek isteniyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sırada ne var?&nbsp;</h2>Bir süredir kamuoyundaki adaylık tartışması, Altılı Masa’daki partilerin kendi arasında rekabete giriştiği yorumlarına sebep olmuştu. Dün liderlerin bir arada verdiği fotoğraf, masada bir dağılmanın pek olası olmadığını, temel sorunlara dair tespitlerde ve çözüm önerilerinde tam uzlaşının sürdüğünü gösterdi.Birbirinden çok farklı ideolojilere sahip partilerin oluşturması öngörülen ortak hükümetin dış politika ve ekonomi gibi çok önemli alanlarda nasıl bir yönetim göstereceği konusundaysa toplumun bir kısmındaki endişenin sürmesi muhtemel. Altılı Masa, bu Anayasa uzlaşısının üzerine ortak aday tarafından kurulacak olan ortak hükümetin (özellikle ekonomi yönetiminde) nasıl bir program izleyeceğini başarılı şekilde anlattığı ve ortak dilden şaşmadığı sürece yönetime gelme iddiasını sürdürecek, şansını da artıracaktır.

Altılı Masa’nın Anayasa uzlaşısı

<a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/haber/iste-altili-masa-nin-84-maddede-degisiklik-ongoren-anayasa-teklifi-ve-gerekce-metni,1075310" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Altılı Masa'nın</a>, <a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/haber/canli-altili-masa-guclendirilmis-parlamenter-sistem-anayasa-degisikligi-onerisi-ni-acikliyor,1075280" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem</a> kapsamında hazırladığı anayasa değişikliği çalışması, 28 Şubat 2022'de “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni”nin de açıklandığı Bilkent Otel'de yapıldı."12 Eylül darbe hukukunun yarattığı güçsüz bir parlamenter sistemi değil, güçlendirilmiş bir parlamenter sistemi öneriyoruz" diyen CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, tasarıyı tanıtırken "Bu önerimiz bir toplumsal sözleşme taslağıdır. Bu niteliğine uygun olarak anayasa değişiklik önerimizi demokrasinin asli gereği olan çoğulculuk ve uzlaşma ilkeleri doğrultusunda toplumun tüm kesimleri ile müzakere ettikten sonra seçimlerin hemen ardından TBMM’ye sunacağız." sözleriyle kaydetti.Mevcut sistemde Merkez Bankası’nın bağımsız olamayacağını; mahkemede adaletin, gelir dağılımında adaletin, sosyal adaletin ve fırsat adaletinin olamayacağını; üniversitelerin özgür olamayacağını ifade eden Erkek, "hukuk devleti ve kuvvetler ayrılığı esasına dayanan ve güven veren yeni bir sisteme geçmeyi taahhüt ediyoruz." dedi.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/1/1669631041731.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.86" width="550" alt="Altılı masa" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">AnkaAnayasa değişikliğinde yer alan bazı maddeler;&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanları bir dönem ve 7 yıl için seçilebilecek;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Seçim barajı yüzde 3'e düşürülecek;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dokunulmazlıkların kaldırılması için üye tamsayının salt çoğunluğu gerekli kılınacak;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanına tanınan veto yetkisi sona erecek, TBMM'de kabul edilen kanunlar Meclis'e bir defaya mahsus iade edilebilecek;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Meclis soruşturması ve gensoru gibi hükümeti denetim yetkileri geri gelecek;&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bütçeyi kabul yetkisi TBMM'ye iade edilerek hükümetlerin hazırladıkları bütçe kanun teklifleri Meclis tarafından kabul edilmedikçe yürürlüğe giremeyecek;</li></ul>şeklinde açıklandı.Anayasa değişikliği teklifinde, "Yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını garanti eden yenilikler" getirildiğini ifade eden CHP'li Erkek, Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun iki ayrı organ olarak düzenlendiğini; Türkiye Barolar Birliği’nin de özerk bir kuruluş olmasının sağlanacağını belirtti.Erkek, sözlerini TBMM'nin seçimleri takiben anayasa teklifi değişikliğini görüşeceğini belirterek, teklifin kabul edilerek yürürlüğe girdiği takdirde "Türkiye, Anayasamızın 2. maddesinde hükme bağlandığı gibi insan haklarına saygılı, demokratik, lâik, sosyal bir hukuk devleti olabilecektir." diyerek noktaladı.Anayasa değişikliği teklifinin tam metnine <a fr-original-style="" href="https://media-cdn.t24.com.tr/files/1669625445393-anayasa-teklifi.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu bağlantıdan</a> ulaşabilirsiniz.

84 maddede 9 başlıkta değişiklik öngörülüyor

🔔 Altılı Masa, “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi”ni açıkladı

• <a fr-original-style="" href="https://www.aljazeera.com/news/2022/3/29/pakistan-opposition-no-confidence-motion-imran-khan" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pakistan'da</a> muhalefet partilerinin milletvekilleri, Başbakan İmran Han ve hükümetine karşı "ekonomiyi kötü yönettiği"&nbsp;gerekçesiyle gensoru önergesi başlattı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ya sonra?&nbsp;Yarın&nbsp;itibarıyla tartışılmaya başlanacak gensoru hakkında yedi gün içinde oylama yapılması planlanıyor.</li></ul>

• CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi liderleri, uzlaştıkları 23 maddelik&nbsp;Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem metnini imzaladı. Mutabakat metni kamuoyuna açıklandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne içeriyor?&nbsp;Muhalefetin vadettiği sistemde "tarafsız" Cumhurbaşkanı'nın sadece yedi yıl süreyle bir dönemlik seçilmesi, sonrasında siyasete dönememesi, veto hakkının da olmaması öngörülüyor. Milletvekili seçimininse beş yılda bir yapılması planlanıyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Baraj:&nbsp;Siyasi Etik Yasası ve yeni bir seçim yasası hazırlanması, şu an %10 olan seçim barajının&nbsp;%3'e indirilmesi hedefleniyor. Siyasi partilerin hazine yardımından faydalanması için gereken oy oranı %1 olarak belirleniyor.</li></ul><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box; padding-inline-start: 20px;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuvvetler ayrılığı:&nbsp;"Kuvvetler ayrılığına dayanan demokratik hukuk devleti" vurgusu yapılan metne göre, yargı kurumlarında yapısal değişiklikler yapılarak yargı bağımsızlığının tesis edilmesi amaçlanıyor. Çoklu baro uygulamasına son verilirken hâkimleri idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı'na bağlayan Anayasa hükmü kaldırılıyor. Anayasa Mahkemesi de yeniden yapılandırılıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">TBMM yetkileri:&nbsp;Metinde TBMM'nin yetkileri artırılıyor. TBMM'deki gensoru sistemiyle etkin denetim mekanizması kurulması hedefleniyor. TBMM, yürütme görevini üstlenecek Bakanlar Kurulu'nun önderi Başbakanı belirliyor. Cumhurbaşkanı, TBMM'de çoğunluğun belirlediği kişiyi Başbakan olarak atamak zorunda oluyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yasa düzenlemeleri &amp; haklar: Düşünce ve ifade, din ve vicdan, toplantı ve gösteri yürüyüşü ve örgütlenme özgürlükleri, basın hürriyeti, cinsiyet eşitliği ile çocuk ve kadın haklarının yasalarla düzenlenmesi planlanıyor. YÖK'ün lağvedilmesiyle ve rektörlerin öğretim üyeleri tarafından seçilmesiyle üniversitelerin özerkleştirilmesi amaçlanıyor. Çevre problemlerini görüşmek üzere çevre mahkemelerinin kurulmasından söz ediliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yönetim değişiklikleri: Yerel yönetimlerin güçlendirilmesinden söz edilen metinde belediyelere kayyum atanması uygulamasına son verilmesi vadediliyor. Merkez Bankası Başkanı'nın değiştirilmesi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun, Sermaye Piyasası Kurulu'nun ve Rekabet Kurulu'nun yapılarının ve üyelerinin değiştirilmesinin yanı sıra kurumun bağımsızlaştırılması öngörülüyor. Benzer şekilde Radyo Televizyon Üst Kurulu, Basın İlan Kurumu, TRT ve Anadolu Ajansı'nın da yapı ve yönetimlerinde değişiklikler planlanıyor.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1646325649475.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.01" width="550" alt="Altı muhalefet partisinin lideri mutabakat metnini imzalıyor" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">

Spektrum

CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi liderleri bir araya gelerek Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi yerine yürürlüğe konması üzerine uzlaştıkları 23 maddelik Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem metnini imzaladı.Metinde, Türkiye'nin "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi adı altında uygulanan keyfi ve kural tanımaz yönetim nedeniyle tarihindeki en derin siyasi ve ekonomik krizlerden birini yaşadığı" ifade edildi. Muhalefetin ortak sorumluluğunun "uzlaşarak ve birlik içinde bu krizi aşmak, derin sorunları demokratik siyasetin alanını güçlendirerek, çoğulculuk ve katılımcılık temelinde çözmek" olduğu <a fr-original-style="" href="https://halktv.com.tr/gundem/28-subat-2022-guclendirilmis-parlamenter-sisteme-donus-deklarasyonu-tam-metni-666256h" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vurgulandı</a>.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geri &amp; bir adım ileri:&nbsp;Muhalefet liderleri CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun davetiyle 12 Şubat'ta bir araya gelmiş, vardıkları mutabakatın 28 Şubat günü duyurulacağını açıklamıştı. DEVA Partisi lideri Ali Babacan ise liderlerin bu ay "geçiş dönemini" konuşmak için yeniden bir araya geleceğini duyurdu.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne içeriyor?&nbsp;</h2>Muhalefetin vadettiği sistemde "tarafsız" Cumhurbaşkanı'nın sadece yedi yıl süreyle bir dönemlik seçilmesi, sonrasında siyasete dönememesi, veto hakkının da olmaması öngörülüyor. Milletvekili seçimininse beş yılda bir yapılması planlanıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Baraj:&nbsp;Siyasi Etik Yasası ve yeni bir seçim yasası hazırlanması, şu an %10 olan seçim barajının&nbsp;%3'e indirilmesi hedefleniyor. Siyasi partilerin hazine yardımından faydalanması için gereken oy oranı %1 olarak belirleniyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuvvetler ayrılığı:&nbsp;"Kuvvetler ayrılığına dayanan demokratik hukuk devleti" vurgusu yapılan metne göre, yargı kurumlarında yapısal değişiklikler yapılarak yargı bağımsızlığının tesis edilmesi amaçlanıyor. Çoklu baro uygulamasına son verilirken hâkimleri idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı'na bağlayan Anayasa hükmü kaldırılıyor. Anayasa Mahkemesi de yeniden yapılandırılıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">TBMM yetkileri:&nbsp;Metinde TBMM'nin yetkileri artırılıyor. TBMM'deki gensoru sistemiyle etkin denetim mekanizması kurulması hedefleniyor. TBMM, yürütme görevini üstlenecek Bakanlar Kurulu'nun önderi Başbakanı belirliyor. Cumhurbaşkanı, TBMM'de çoğunluğun belirlediği kişiyi Başbakan olarak atamak zorunda oluyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yasa düzenlemeleri &amp; haklar: Düşünce ve ifade, din ve vicdan, toplantı ve gösteri yürüyüşü ve örgütlenme özgürlükleri, basın hürriyeti, cinsiyet eşitliği ile çocuk ve kadın haklarının yasalarla düzenlenmesi planlanıyor. YÖK'ün lağvedilmesiyle ve rektörlerin öğretim üyeleri tarafından seçilmesiyle üniversitelerin özerkleştirilmesi amaçlanıyor. Çevre problemlerini görüşmek üzere çevre mahkemelerinin kurulmasından söz ediliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yönetim değişiklikleri: Yerel yönetimlerin güçlendirilmesinden söz edilen metinde belediyelere kayyum atanması uygulamasına son verilmesi vadediliyor. Merkez Bankası Başkanı'nın değiştirilmesi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun, Sermaye Piyasası Kurulu'nun ve Rekabet Kurulu'nun yapılarının ve üyelerinin değiştirilmesinin yanı sıra kurumun bağımsızlaştırılması öngörülüyor. Benzer şekilde Radyo Televizyon Üst Kurulu, Basın İlan Kurumu, TRT ve Anadolu Ajansı'nın da yapı ve yönetimlerinde değişiklikler planlanıyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Erdoğan'ın tepkisi</h2>Başörtüsü özgürlüğü için uzun yıllar mücadele eden Şule Yüksel Şenler’in hayatının anlatıldığı "Şule" belgeselinin gösterimine katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, muhalefetin mutabakat buluşması için "Biz bugün burada fikrin, inancın, düşüncenin mücadelesini verenlerin ardından gidenlerle bu toplantıyı yaparken, bir diğer tarafta da başkaları başka türlü toplantılar yapıyorlar."&nbsp; yorumunu yaptı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yorumlar</h2>İstanbul Barosu Başkanı Mehmet Durakoğlu, "demokrasiye dönüşün belgesi" olarak nitelendirdiği mutabakatta "bütün kurumsallıkların yerli yerine oturduğunu, kuvvetler ayrılığı olmadan demokrasiye dönüşün asla mümkün olmayacağını" söyledi. &nbsp;Ekonomist Mahfi Eğilmez "metni genel olarak beğendiğini ancak bu çerçevenin ekonomi, eğitim gibi diğer alanlardaki yapısal reformlarla tamamlanması gerektiğini" belirtti.

"Demokrasiye dönüşün belgesi": Mutabakat metni 

Romanya'da hükümet kurma görevi verilen&nbsp;Dacian Cioloş’un kabinesi, beklentilere paralel olarak parlamentoda güven oyu alamadı. 234 oya ulaşması gereken Cioloş kabinesi yalnızca 88 oy elde edebildi. Ülkedeki siyasi kriz birkaç aydır devam ediyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neler olmuştu?&nbsp;</h2>Romanya Başbakanı Florin Cîtu eylül ayının başında Adalet Bakanı Stelian Ion'u yaklaşık 12 milyar dolarlık kalkınma planının hayata geçmesini engellediği gerekçesiyle görevden almış, Ion bu duruma "Cîtu aslında kendi ayrılışını imzaladı" cümleleriyle tepki göstermişti.USR bu kararın ardından fonların şeffaflığı konusundaki endişeleriyle koalisyondan çekilmişti. Ekim ayının başında Ulusal Liberal Parti lideri Florin Cîtu'nun dokuz aylık azınlık hükümeti, Sosyal Demokrat Parti (PSD) tarafından sunulan ve USR ve aşırı sağ AUR partilerinin desteklediği gensoru önergesiyle düşmüştü.Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis,&nbsp;Dacian Cioloş'u yeni başbakan adayı olarak atamış ve partisi parlamentoda 80 sandalyeyle çoğunluğun gerisinde olan Cioloş, tamamı USR üyelerinden oluşan yeni kabinesini sunmuştu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Covid-19 krizi</h2>Ülkedeki hükümet krizi, rekor boyutlarda seyreden salgının etkilerini katlıyor.19 milyon nüfusa sahip Romanya geçtiğimiz salı 18.863 yeni Covid-19 vakası bildirdi ve 574 ölümle Avrupa Birliği ülkeleri arasında 24 saatte 500'ün üzerinde ölüm bildiren ilk ülke oldu.&nbsp;Bulgaristan'dan sonra birlik ülkeleri arasında en düşük aşılama oranlarına sahip olan ülkede yetişkinlerin yalnızca %34'ünün&nbsp;tamamen aşılandığı biliniyor. Avrupa Birliği ortalaması ise %74. Our World in Data verilerine göre Romanya, bir milyonda 18,2 oranla kişi başına düşen en yüksek Covid-19 ölüm oranlarından birine sahip.Yaşananları "korkunç boyutlarda bir ulusal dram" tanımlayan Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis “yetkililerin somut eylem eksikliğinin endişe verici olduğunu” ifade etti. PSD lideri Marcel Ciolacu da politik açmazların "herkesi incittiğini" söyleyerek "bizi bu hâle getiren bencillik, kibir ve bağlılık eksikliğidir" dedi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?</h2>Oylamanın öncesinde partilerin Cioloş'un "hoşnutsuzluk kışı" olarak tanımlanabilecek bu kriz döneminde iyi bir seçenek olabileceği yorumları yapılıyordu. Euronews’e konuşan stratejist Anton Pisaroglu, Cioloş hükümetinin&nbsp;"en iyi seçenek olduğu için değil, fedakârlık hükümeti olduğu için bir şansı olduğunu düşündüğünü" belirtmişti.Cioloş'un partisinden yapılan açıklamada "Sorumsuz oylarla milletvekilleri Romanya'nın bugün işlevsel bir hükümete sahip olması için tek çözümü reddetti ve siyasi krizi uzatmanın pandemi krizini çözmekten daha önemli olduğuna karar verdi" ifadeleri yer aldı. Yine de USR'ın "bir seçenek bulmak için" cumhurbaşkanı ve diğer partilerle yeni görüşmelere "aynı açıklıkla"&nbsp;katılacağı belirtildi.Ekim ayının başında gensoru önergesiyle görevden alınan Florin Cîțu'nun Cumhurbaşkanı Iohannis tarafından&nbsp;ikinci bir dönem için aday gösterilmesi bekleniyor.Cîtu’nun aday gösterildiği ve hükümeti 60 gün içinde kurmayı başaramadığı durumda Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Ihoannis parlamentoyu feshedebilir ve bu durum erken seçimlerin önünü açabilir.

gensoru ile ilgili hikayeler