<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/kseeens.40/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Enes Köse</a>Toplumsal krizler patlak verdiğinde insanlar mevcut krizin çıktıları kadar, o krize sebep olan dinamiklere de bakmaya başlarlar. Bu dönemler toplumsal hafızanın en güçlendiği dönemlerdir. Çünkü gündelik hayatın körleştirici sıradanlığında bir kırılma meydana gelmiş, olağan akış yerini hatalar ve günahlar silsilesinin ifşasına bırakmıştır. Bu dönemler krizin faturasını oldu bittiye getirmek için verilen amansız mücadelelerin de görüldüğü zamanlardır.&nbsp;Ulusal kanallarda ortak yayınlanan bir yardım programına şahit olduk. Ünlülerin ve çeşitli camialardan insanların yüzleri, sesleri ve daha çok isimleriyle ön plana çıktığı bu programda, devlet de “en çok biz burdayız” dercesine kurumlarıyla boy gösterdi. Henüz bir hafta önce insanların yakınlarını enkazın altından çıkarmak için vinç kiralamak zorunda kaldığı bir ülkenin televizyonlarında yaşandı bunlar.&nbsp;Hayırseverlik en başından beri sistemde oluşan çatlakları kapatmak için hızlıca oyuna sokulmuş, toplumsal değişimi yönetme stratejisi olarak işlev görmüştür. Elitlerin ya da iktidar &nbsp;sahiplerinin aradaki güç ilişkilerini gizlemek ve güçsüzleri onları sömüren düzene entegre etmek için başvurduğu bu yol, kriz zamanlarında da oldukça etkin bir şekilde kullanılıyor.Bu stratejinin kökleri yirminci yüzyıla dayanmaktadır. <a fr-original-style="" href="https://philpapers.org/rec/BERTIO-31" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Edward Berman’</a>ın da belirttiği gibi kritik dönemlerde sahneye çıkan hayırseverlik, toplumsal uzlaşmanın ancak yoksulluk ve zenginlik uçlarının bir şekilde azaltılmasıyla sağlanabileceği anlayışıyla hareket ediyor. Bu, kriz zamanlarında çiğ bir beraberlik söylemiyle işe koşuluyor. Yani deprem bölgesindeki sefaletle, televizyonda saçılan milyonlar arasındaki uçurumun yapay bir şekilde kapatılmaya çalışılmasıyla sağlanan sahte bir uzlaşmadan bahsediyoruz. Üstelik genellikle bir defaya mahsus gerçekleşen bu uzlaşma çabası, sefaletin ortasındaki yalnızlığa kalıcı çözümler sunmuyor. Bizden alınan paraların başkalarının adıyla bağışlandığı bu yardım geçidinde ortada bir alışveriş daha vardı: Simgesel sermaye. Kurumlarıyla, şirketleriyle ve adı çoktan kötüye çıkmış kişileriyle orada itibar, tanınma ve günah temizleme gibi simgesel kazançlar için tahayyül bile edemeyeceğimiz miktarlar açıklanıyordu. Gürültü çıkararak saklanmaya çalışılan günahlara tanık oluyorduk.Fransız sosyolog Pierre Bourdieu, simgesel iktidar kavramını hem tahakküm kuranın hem tahakküme uğrayanın rızasını sağlayan bir meşrulaştırma gücü olarak nitelendiriyor. Yani bu simgesel sermayeyle birlikte hem meşruiyet sağlanıyor, hem de &nbsp;egemenlerin düzeni hiçbir yara almadan devam ediyor. Aslında hâkim grup, tâbi gruba bir çeşit avans veriyor, karşılığında ise “kolektif bir inanç” ve “güven sermayesi” elde ediyor.&nbsp;Özellikle depremden sonra krizin yönetilememesi ile kaybolan güven, yardım programı aracılığıyla bizim paralarımızla tesis edilmeye çalışıldı. Huzurumuza çıkan müteahhitler, siyasetçiler ve devlet kurumları, günah çıkarmak için kendileri için çok da bir şey ifade etmeyen “ücretler” ödediler. Elinde kendi dayanışmasından başka bir şeyi kalmayan halk ise verilen avans karşısında köşesine çekilmeye razı olacaktı onlara göre. Ancak Eduardo Galeano’dan biliyoruz ki “hayırseverlik dikeydir, aşağılar; dayanışma yataydır, yardım eder.”Felaketi yönetemeyenlerin ve buna sebep olanların felaketin sonuçlarını yönetebilmek için yazdıkları senaryoda bizler de dokunaklı tüketiciler olarak ortadaki sefaletin izlerini silmeye davet edildik. Defalarca vergi borcu silinmiş müteahhitler ve enkaz altında kalan binlerce insanın sözde ortak paydada buluştuğu, farklı gerçekliklerin “tek yürek” potasında yapay şekilde eritildiği bir dekor. Ancak hayır, daha cenazelerimizi bile kaldıramadık.&nbsp;Hakların “hayır işi” olarak paketlendiği böyle bir dönemde “katı olan her şeyin” gösterişte erimesininin önüne geçmek için dekorun arkasında kalan sefaleti unutmamamız gerekiyor. Meşruiyet için görünümler çağının kurban sunağında yardımlarla adak adayanların suçlu hikâyesinde ortak değiliz.&nbsp;Toplanan paralar cenazemizi kaldırmaya yetmez. Ve yine biliyoruz ki “usulüne göre gömülmeyen ölüler, geri döner.”&nbsp;

Hayırseverlik ile ilgili hikayeler