<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Çin, Tayvan'ın yeni lideri Lai Ching-te'nin yemin etmesinin ardından Ada çevresinde başladığı tatbikatlar <a fr-original-style="" href="https://www.dwturkce1.com/en/china-ends-military-drills-near-taiwan/a-69180225" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2 gün sürdü</a>. Çin ordusu tatbikatın "adayı ele geçirme" kapasitesini denemek amacıyla düzenlendiğini açıkladı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklamalar: Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun yaptığı açıklamada, tatbikatın adadaki önemli bölgeleri ele geçirme denemesi olduğu duyuruldu. Tayvan Savunma Bakanlığı ise, Çin'in ada çevresindeki bölgelere kuvvet sevk ettiğini, hava savunma ve kara füze kuvvetlerinin hedefleri izlediğini ve topraklarını koruyabileceğinden emin olduğunu bildirdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte: Tayvan lideri Lai, Çin'le birlikte çalışmak istediğini ve bölgesel güvenlik için iki ülkenin üzerine düşen sorumluluğu birlikte üstlenmesi gerektiğini <a fr-original-style="" href="https://www.channelnewsasia.com/east-asia/taiwan-president-lai-ching-te-work-china-4364551" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi</a>.</li></ul>

Canlı Gündem

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Çin, ABD'nin Tayvan'a silah satışına aracılık ettikleri gerekçesiyle üç Amerikan savunma sanayi şirketine yaptırım uygulayacağını <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/cin-den-uc-abd-li-sirkete-yaptirim-2353273" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bildirdi</a>. Karar, Tayvan'ın yeni lideri Lai Ching-te'nin yemin ederek görevine başladığı güne denk geldi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar: Buna göre Boeing Defense'in uzay ve güvenlik birimi ile General Atomics Aeronautical Systems ve General Dynamics Land Systems&nbsp;şirketlerinin Çin'de daha fazla yatırım yapması engellenirken üst düzey yöneticilerinin Çin'e girişleri yasaklandı.</li></ul>

Aposto Gündem

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Çin, ABD'nin Tayvan'a silah satışına aracılık ettikleri gerekçesiyle üç Amerikan savunma sanayi şirketine yaptırım uygulayacağını <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/cin-den-uc-abd-li-sirkete-yaptirim-2353273" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bildirdi</a>. &nbsp;Karar, Tayvan'ın yeni lideri Lai Ching-te'nin yemin ederek görevine başladığı güne denk geldi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar: Buna göre Boeing Defense'in uzay ve güvenlik birimi ile General Atomics Aeronautical Systems ve General Dynamics Land Systems şirketlerinin Çin'de daha fazla yatırım yapması engellenirken üst düzey yöneticilerinin Çin'e girişleri yasaklandı.</li></ul>

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Tayvan'daki başkanlık seçimini iktidardaki Demokratik İlerici Parti'nin (DPP) adayı Lai Ching-te'nin kazanmasının ardından, Eski ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Stephen Hadley ile eski ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı James Steinberg'in yer aldığı bir ABD heyeti, Tayvan'ı ziyaret etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;Heyet, seçimde kazanan Lai Ching-te ve mevcut lider Tsai Ing-wen ile biraraya geldi. Tayvan ajansı CNA'nın haberine göre ABD heyeti "Tayvan Boğazı'nda barış ve istikrarın korunması için birlikte çalışmayı sürdürme" mesajı verdi.</li><li dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepki: Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, "Çin, ABD'nin Tayvan ile hangi şekilde veya hangi gerekçeyle olursa olsun resmî ilişki kurmasına ve Tayvan'ın işlerine müdahale etmesine karşıdır" açıklamasında bulundu.</li></ul>

70 yılı aşkın süren gerginlik… Çin-Tayvan arasındaki sorunun bir tarafı savaş, diğer tarafı ise "görece barış". Çin karşıtı iktidar partisinin adayı Lai Ching-te'nin&nbsp;Tayvan'da Cumartesi günü yapılan başkanlık seçimlerinden zaferle çıkması, Çin ile Tayvan arasındaki gerilime yön vereceği gibi, ABD ile Çin arasındaki ilişkide de önemli bir gündem maddesi olacak.Tayvan'da&nbsp;Cumartesi günü yapılan başkanlık seçimini, %60 katılımla iktidardaki Demokratik İlerici Partisi'nin (DPP) başkan adayı Lai Ching-te&nbsp;oyların %40'ını alarak kazandı. Öte yandan parti, 2020’deki parlamento seçimlerinde kazandığı 61 sandalyenin 10’unu kaybetti. Lai, "halkın çıkarına olduğu sürece" muhalefetle çalışarak politikalarını gözden geçireceğinin altını çizdi.Lai'nin en büyük rakibi, Çin'e yakınlığıyla bilinen Kuomintang Partisi’nin (KMT) milliyetçi adayı Hou Yu-ih, "Lai Ching-te'yi kutluyorum" sözleriyle yenilgiyi kabul etti.Perspektif: Seçimin ana çekişmesi, Tayvan'ın ayrı kimliğini savunan iktidardaki Demokratik İlerici Partisi ile Çin'e karşı daha uzlaşmacı bir yaklaşımı tercih eden muhalefetteki Milliyetçi Parti'nin Tayvan’ın geleceğine ilişkin zıt görüşleriydi.&nbsp;Tepki:&nbsp;Lai’nin seçilmesine Pekin’den gelen açıklama bölgedeki gerilimin artacağına işaret etti. Pekin yönetimi, seçimlerin Tayvan ve Çin’in birleşme yönelimini değiştirmeyeceği mesajını verdi:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Tayvan, Çin'in Tayvan’ıdır. Tayvan sorununu çözme ve ulusal birleşmeyi sağlama konusundaki duruşumuz ve kararlılığımız sürüyor."- Çin’in Tayvan İlişkileri Ofisi Sözcüsü Çın Binhua</blockquote>Geniş açı:&nbsp;Aslında Pekin hükümetinden benzer açıklamalar ve hamleler geçmişten bu yana devam ediyor. Çin lideri Şi Cinping, neredeyse her gün Tayvan semalarına ve çevresindeki sulara savaş uçakları ve gemileri göndererek güç gösterisinde bulunuyor. Pekin yönetimi bu seçim için, Çin ile Tayvan arasında “barış ve savaş arasında bir seçim” değerlendirmesini yaptı.Hatırlatma: Çin Savunma Bakanı Vey Fınghı, Haziran 2022’de yaptığı açıklamada “Tayvan’ın bağımsızlığına karşı ne pahasına olursa olsun sonuna kadar savaşacağız” demişti. Bu açıklamaları sıklıkla dile getiren Çin Halk Cumhuriyeti, ipleri elinden bırakmaya niyeti olmadığını açıkça belirtiyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki Tayvan ne istiyor ?&nbsp;</h2>Tayvan gençliği, ebeveynlerinin aksine Çin ile birleşmekten çok uzak bir noktada.&nbsp;Tayvanlıların çoğunluğu bağımsızlığı desteklerken, az sayıda insan, Çin'le orta yolu bularak anlaşabileceklerini düşünüyor, ancak “tek ülke, iki sistem”&nbsp;seçeneğiyle otoriter baskının altında kalmış Hong Kong örneği de onları korkutuyor.Arka plan: Yıllardır bir süper gücün gölgesi altında kalan Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti gibi tek parti rejimiyle değil, demokrasiyle yönetiliyor. Aynı etnik kökenden gelen Çin ve Tayvan adeta “düşman kardeşler” hâline geldi. Çin her ne kadar Tayvan’ı kendi hegemonyası altına almak istese de Tayvan kendi ordusu, kendi bayrağı, kendi para birimiyle bağımsızlığı için 70 yılı aşkın bir süredir mücadele veriyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Üçüncü figür: ABD</h2>Zaman zaman Çin’e, zaman zaman Tayvan’a yakınlaşan ABD, yıllardır bu gerilimin üçüncü figürü hâline geldi. Bu ada ülkesi yıllardır Çin-ABD arasındaki anlaşmazlıkların merkezi olarak görülüyor. ABD Başkanı Joe Biden ise yaptığı açıklamada "Tayvan'ın bağımsızlığını desteklemediklerini"&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2024/01/14/biden-abd-tayvanin-bagimsizligini-desteklemiyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtti</a>.&nbsp;Neden önemli?&nbsp;Güney Çin Denizi ile Doğu Çin Denizi ve Filipin Denizi arasındaki kritik geçiş noktasında bulunan Tayvan, dünya ticaretinin en işlek su yollarından biri.&nbsp;ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Lai'yi zaferi nedeniyle, Tayvan halkını ise "sağlam demokratik sistemlerin ve seçim süreçlerinin gücünü gösterdikleri için" tebrik etti.Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı David Cameron ise tebrik mesajında "Bugünkü seçimler Tayvan'ın canlı demokrasisinin kanıtıdır" dedi.&nbsp;<div data-testid="ResponsiveAdSlot" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Oylamanın ardından konuşan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova ise Moskova'nın Tayvan'ı Çin'in ayrılmaz bir parçası olarak görmeye devam ettiğini söyledi.</div><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?&nbsp;</h2>Zafer kazanan Lai,&nbsp;“Tayvan'a eşit saygı gösterilmesi hâlinde Pekin ile diyaloğun mümkün olduğunu” söyledi. Özellikle son yıllarda Çin’in Tayvan üzerindeki askerî baskısını artırması “Savaş çıkacak mı?” sorusunu gündeme taşıyor. Bunun yanında iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin yıpranması da olası senaryolar arasında.

Lai Ching-te ile ilgili hikayeler