Doruk İşmen, Turkey lead of US based cryptocurrency stock market dYdX Foundation and cofounder of local cryptocurrency data analysis platform Lytera, answered the question of ‘How decentralised is decentralised finance, actually?’. ‘Although it is possible to say that decentralised finance is incomparably more decentralised than the products of traditional finance, it contains certain centralised layers within itself. These central layers are centralised to offer the best experience to the users about the functioning of DeFi products with the existing technological infrastructure. To conclude, while DeFi is incomparably more decentralised than the current financial system, it contains certain layers within itself which are planned to be entirely decentralised in the future.’ says Doruk İşmen.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">DeFi's place in Turkey</h2>Despite the rising trend of the recent years, DeFi which is at the bottom of the ladder, makes its presence felt step by step in Turkey, too. In fact, according to a Chainalysis, a blockchain analysis company, research in which the adoption levels of countries to DeFi platforms is ranked, it states that Turkey ranks 13 out of 154 countries. While the top five of the list consists of the US, Vietnam, Thailand, China, and the UK; Turkey, which received 0.40 points of 1 in the index, surpasses some countries such as Switzerland, Russia, and Argentina. This signifies that DeFi is being more and more recognised in Turkey. On the topic, ‘People have a great interest in cryptocurrencies in Turkey, it is speculated that there are 10 million crypto users in local stock markets. It means every one person out of eight around us has heard about crypto in one way or another. If we are to set this over DeFi, these numbers may be between 100 thousand and 300 thousand in total.’ says Doruk İşmen.However, it is not DeFi’s main philosophy of ‘decentralisation’ that lies under the desire. Highlighting that the interest for DeFi in Turkey results from the desire to make fast money, İşmen states:‘Since the basic motivation of people entering the crypto world is making money in Turkey, it is not much different for DeFi, either. The motivation is to benefit from the financial opportunities here. There aren’t many people that use DeFi products because they share the decentralisation vision. DeFi promises three things to Turkish users: (I’d like to add since these are the main points Turkish users make use of. DeFi actually promises more features now and for the future) airdrop, you get some tokens as a reward for being an early user if you use a product that does not have a token in the early stages, early stage investments and regular and high revenues.To sum it up for DeFi, decentralised finance is an ecosystem which is used by a minority of the 10 billion Turkish crypto lovers for investing purposes.’With all of that, İşmen emphasises that despite the increasing interest, DeFi still does not have an important place in Turkey, even in the world. He answered the question of ‘What is DeFi’s place in Turkey?’ with these words:&nbsp;‘DeFi takes a small place in Turkey currently. In fact, this is also the case in the world. While the traffic in one of the biggest stock markets is more than 100 million, the number of people who actively use their own wallets has just surpassed 30 million last year, and it is still possible to observe the decrease in this activeness.’ He also adds, ‘DeFi is an amorphous experiment everyone can take part in, which provides us with the products of Wall Street. Turkey, too, an actor that takes part in this experiment. Not only as an end user, either. Its local DeFi developing ecosystem that sprang in the previous years develops as blockchain student clubs develop themselves and take part in global organisations/hackathons. ‘Witnessing this as the founder of ITU Blockchain, Turkey’s first blockchain club, is fascinating. I hope we see these young talents in better places.’İşmen says ‘Definitely, yes.’ to whether DeFi is an opportunity for Turkey or not. And he goes on:‘Some corporate companies have already started asset valorisation in DeFi. A couple of banks in Switzerland offer yield opportunities from DeFi products to their customers, and since the yield ratios seem very satisfactory for end users, we can say that there is a high demand.&nbsp;I believe I have said that it is an enormous opportunity for end users in the previous answers; however, there are other important opportunities on the corporate side as well. Almost all global cryptocurrency stock markets have a demand for Turkey. This results from the 10 million crypto users. We have to take this demand and tip the scales in Turkey’s favour and make Turkey a pioneer and centre in terms of both crypto and DeFi. I can say that there are two key actors who take on this task currently. One of them is Singapore, due to whose negative action in recent times actors started to gravitate towards the other. The other one is Dubai.&nbsp;Finally, I can say that an alternative system is being developed on block chain and cryptocurrencies. This is what we sould call a financial experiment. It is crucial to know that we are still at a very early stage and channelling this enormous interest in Turkey as a buidler (typo intended as a reference to the HODL in crypto). We are still at the beginning and we still have some time to have a say in the DeFi ecosystem.'In short, yes. DeFi strives to get a place for itself in Turkey and the world and it is more and more recognised. However, this does not change the fact that DeFi has a long way to go. In fact, despite its magnificent rise, DeFi only represents the 31st biggest bank of the US, based on the total assets it manages. Even so, some take the fact that DeFi will keep growing as granted.Keeping in mind all of that, we feel the urge to close with Bill Gates’ famous quote: ‘Banking is necessary, banks are not.’ Maybe Bill Gates did not refer to DeFi when he said this in 1994; however, considering the point we have come to, DeFi seems to be the closest ‘thing’ to the banking Bill Gates was talking about.

Aposto Tech

We asked about the decentralisation claims of DeFi and its place in Turkey to Doruk İşmen, Turkey Lead of dYdX and cofounder of Lytera.

Interview: Doruk İşmen

Lytera’nın sunmuş olduğu “Lytera Alpha Talks” 9. bölümü ile gündemdeki trend konulara değiniyor.Doruk İşmen, Bakir Er, Emre Aşık ve Muhammet Şakir Er’in katılımı ile Alpha Call’un bu haftaki başlıca konusu Binance CEO’su Changpeng Zhao ile FTX CEO’su Sam Bankman-Fried arasındaki savaş oldu.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://youtu.be/ggPW6DE6890" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(64, 169, 255); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: 0px; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/10/2022-11-11T07:39:55.086Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> Lytera tarafından sizlere sunulan içeriğin konu başlıkları ise şöyle:▪️ CZ ile SBF Savaşı▪️ Ethereum Yeni Yol Haritası▪️ Solana &amp; Google İlişkisi

Kripto Küratör

Konuya ilişkin olarak görüşüne başvurduğumuz ABD merkezli kripto para borsası dYdX Foundation’ın Türkiye Lideri ve yerel kripto para araştırma platformu Lytera’nın Kurucu Ortağı Doruk İşmen, “Merkeziyetsiz finansın gerçekten ne kadar merkeziyetsiz olduğu söylenebilir?” sorusuna, “Merkeziyetsiz finansın, geleneksel finansal ürünlere göre karşılaştırılamayacak kadar merkeziyetsiz olduğunu söylemek mümkün olsa da, kendi içerisinde bir takım merkezî katmanlar bulunur. Çoğunlukla bu merkezî katmanlar, DeFi ürünlerinin çalışmasının mevcut teknolojik altyapı ile kullanıcıya en iyi deneyimi sunmak yada bir sonraki aşamadaki ürün geliştirmelerini hızlıca yönetebilmek için merkezîdir. Konuyu şu şekilde özetleyebiliriz, DeFi mevcut finansal sisteme göre karşılaştırma yapılamayacak seviyede merkeziyetsizken, kendi içerisinde hatrı sayılır katmanlarında, gelecekte tamamen merkeziyetsiz olacak şekilde planlanan bazı katmanları bulunmaktadır.” şeklinde cevap veriyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">DeFi’ın Türkiye’deki yeri</h2>Son yılların yükselen trendi olmasına rağmen henüz yolun başında olan DeFi’ın varlığı kendisini yavaş yavaş Türkiye’de de hissettirmeye başlıyor. Öyle ki blok zinciri analiz şirketi Chainalysis’in hazırlamış olduğu ve ülkelerin DeFi platformlarını benimse düzeylerinin sıralandığı bir araştırmaya göre Türkiye’nin 154 ülke arasında 13. sırada yer aldığı aktarılıyor. Listenin ilk beşini sırasıyla ABD, Vietnam, Tayland, Çin ve Birleşik Krallık oluştururken endekste 1 üzerinden 0,40 puan alan Türkiye; İsviçre, Rusya ve Arjantin gibi ülkeleri de geride bırakıyor. Bu da DeFi’ın Türkiye’de giderek daha fazla benimsendiği anlamına geliyor. Bu konuyla alakalı olarak Doruk İşmen de “Türkiye'de insanların kripto paralara ilgisi oldukça yüksek, yerel borsalarda 10 milyon kripto kullanıcı olduğu konuşuluyor. Bu demek oluyor ki, çevremizdeki yaklaşık her sekiz kişiden biri kriptoyu bir şekilde duymuş. Bunu DeFi'a kurgulayacak olursak ise bu rakam belki toplamda 100 bin&nbsp;ile 300 bin kişi arasına denk gelecektir.” ifadelerini kullanıyor.Gel gelelim bu iştahın nedeni, DeFi’ın ana felsefesi olan “merkeziyetsizlik” değil. Türkiye’de DeFi’a olan ilginin ardında insanların kolay ve hızlı para kazanma isteği olduğuna dikkat çeken İşmen, DeFi’ın Türkiye’deki yerini şu şekilde aktarıyor:“Türkiye'de insanların kripto paraya girmesinin temel motivasyonu para kazanmak olduğu için DeFi tarafında da durum farklı değil. Temel motivasyon buradaki finansal fırsatları değerlendirmek. Merkeziyetsizlik vizyonunu paylaşıp buna göre DeFi ürünlerini kullanan insan sayısı oldukça düşük. DeFi temelde Türk kullanıcılarına üç şeyi vaat ediyor, (bir parantez açmak isterim bunlar sadece Türk kullanıcılarının kullandığı temel noktalar, yoksa DeFi'nin şu anda vadettiği ve gelecekte daha fazla sunacağı özellikler de bulunuyor), airdrop, yani erken aşamada tokeni olmayan bir ürünü kullanırsanız o ürün erken kullanıcı olduğunuz için sizi ödüllendirmek için bir miktar token veriyor, erken aşama yatırım yapma ve yüksek düzenli getiri.Burayı da DeFi için özetleyecek olursak, merkeziyetsiz finans 10 milyon Türk kripto meraklısının sadece çok küçük bir azınlığı tarafından yatırım odaklı şekilde kullanılmaya çalışılan bir ekosistemdir.”Bununla birlikte, İşmen, bütün bu artan ilgiye rağmen DeFi’ın henüz Türkiye’de, hatta dünya genelinde henüz çok önemli bir yerinin olmadığına dikkat çekiyor. “DeFi’ın Türkiye’deki yeri nedir?” sorusuna “DeFi'nin Türkiye'de şu anda çok az bir yeri var. Aslında dünyada da durum böyle, dünyanın en büyük borsalarından birinin aylık trafiği 100 milyondan fazlayken, aktif olarak kendi cüzdanını kullanan insan sayısı ise daha geçtiğimiz yıl 30 milyonu geçti, ki bu aktifliğin mevcut günlerde azaldığını gözlemlemek de gayet mümkün.” şeklinde cevap veren İşmen, “DeFi sınırları olmayan, herkesin dâhil olabildiği, Wall Street ürünlerini bizlere sunan bir finansal deney aslında. Türkiye de bu deneyin içerisinde yer alan aktörlerden biri. Sadece son kullanıcı olarak da değil üstelik, geçtiğimiz yıllarda filizlenen yerel DeFi geliştirici ekosistemi de blok zinciri öğrenci kulüplerinin kendilerini geliştirmesi ve global etkinliklerde/hackathonlarda boy göstermesi ile birlikte gelişiyor. Bunu Türkiye'nin ilk blok zinciri kulübü ITU Blockchain'in kurucusu olarak görebilmek ve bu gelişmeye şahit olmak gerçekten harika, umarım bu genç yetenekleri daha da iyi yerlerde görebiliriz.” diye de sözlerine ekliyor.İşmen, DeFi’ın Türkiye için bir fırsat olup olmadığı sorusuna ise “Kesinlikle evet” cevabını vererek sözlerine şu şekilde devam ediyor:“Bazı kurumsal şirketler varlıklarını DeFi üzerinde değerlendirmeye başladı bile. İsviçre'de birkaç banka müşterilerine DeFi ürünlerinden getiri fırsatı sunuyor, ki bu getiri oranları son kullanıcı açısından geleneksel yöntemlere göre çok tatmin edici olduğundan büyük bir talep de olduğunu söyleyebiliriz.&nbsp;Son kullanıcı açısından büyük bir fırsat olduğunu bir önceki sorulara verdiğim cevaplarla belirtmiş olduğumu düşünüyorum, ancak kurumsal tarafta da oldukça büyük fırsatlar bulunuyor. Neredeyse bütün global kripto para borsalarının Türkiye'ye bir talebi var. Bunun sebebi 10 milyon kripto kullanıcısının olması. Bizim bir şekilde bu talebi, Türkiye'nin lehine dönüştürüp Türkiye'yi hem kripto hem de DeFi anlamında öncü ve merkez hale getirmemiz gerekiyor. Şu anda bu görevi üstlenen iki ana aktör var denebilir, bunlardan biri Singapur ki son zamanlardaki negatif aksiyonları sebebiyle oyuncular diğer seçeneğe kaymaya başladı. Diğeri ise Dubai.&nbsp;Son olarak şunları söyleyebilirim, alternatif bir finansal sistem blok zinciri ve kripto paralar üzerinde geliştiriliyor, buna belki finansal bir deney de diyebiliriz. Şu anda hâlâ çok erken aşamada olduğumuzu bilmek ve aslında Türkiye'deki bu büyük ilgiyi buidler (inşa ediciler, bilerek yanlış yazdım, kriptodaki HODL göndermesine bir alternatif) olacak şekilde yönlendirebilmek oldukça önemli. Hâlâ yolun başındayız ve hâlâ DeFi ekosisteminde söz sahibi olabilmek için zamanımız var.”Yani kısacası evet, DeFi’ın Türkiye’de ve dünyada kendisine bir yer edinmek için sıkı bir mücadele verdiği ve giderek daha da benimsendiği açık bir şekilde ortada; ancak bu, DeFi’ın henüz katetmesi gereken uzun bir yol olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Aslına bakacak olursanız, ihtişamlı yükselişine rağmen, yönettiği toplam varlıklar göz önüne alındığında DeFi’ın yalnızca ABD’nin en büyük 31. bankasını temsil ettiği belirtiliyor. Yine de DeFi’ın büyümeye devam edeceğine kesin gözüyle bakılıyor.Bütün bunlar göze alındığında kapanışı Bill Gates'in o ünlü sözüyle yapmak kulağa oldukça uygun geliyor: "Bankacılık gereklidir, bankalar değil". Gates 1994'te bu sözü söylediğinde belki de DeFi'ı kastetmiyordu; ancak şu an geldiğimiz noktaya bakacak olursak DeFi, Gates'in bahsettiği bankacılığa en yakın "şey" gibi gözüküyor.

Lytera ile ilgili hikayeler