The Romans were probably the strongest believers of the idea that the republic would endure forever. After all, their part of the ancient world had been ruled by a republic for 482 years. They had overthrown their kings and established a complex and delicate system centered around the Senate. At least for the relatively wealthy elite, everything seemed to be going well. They had seemingly found a way to balance the competing interests of a vast region through the institutions of their republic.There was no reason to believe the Roman Republic would not last forever. This is why they proudly referred to their state as the "eternal city." Ottomans inherited the same concept of the "eternal state" from Rome. The political and legal embodiment of this never-ending republic was found in the writings and speeches of Cicero. Though the mechanics were intricate, the essence was simple: citizens bound by law, taking on duties in exchange for rights, together forming the "public thing," the res publica.The republic was something built collectively, something shared. It was precisely for this reason that it endured for centuries, even as it was eventually undone by a twist of fate. For things were not truly so harmonious.Cicero, who embodied the republic in every fiber of his being, who had kept the Senate standing against coup attempts, who had labored in nearly every level of Roman politics, witnessed the fall of the republic. His head was cut off, and the hands that had penned writings, now deemed poisonous, were severed and displayed in the city square.The transition from republic to empire in Rome is a highly educational historical period. The majority of famous Roman figures - Caesar, Augustus, Cicero, Cleopatra, Mark Antony, Brutus, and so on - were contemporaries, people who knew each other. Shakespeare's plays also revolve around this era of Roman history.It is a period I enjoy reading about, one that often comes to mind during r-Republic Day celebrations of Turkey, on October 29. But what happened to the institutions Cicero so zealously guarded and how were they hollowed out? Why did the victorious commander Caesar turn his armies against Rome, contributing to the fall of a republic that was mere decades away from its 500th anniversary?You can imagine that many are asking this question. Especially in the US, amid the deep crisis of democracy the world is going through, this question is frequently raised. In fact, the collapse of all systemic orders, starting with the Late Bronze Age, are being re-examined. The number and influence of those who believe we are going through a similar process of systemic collapse is steadily increasing. This growing interest is a sign of it.A system does not collapse for a single reason. It takes the confluence of many factors. But compared to today, the process by which the Roman Republic gave way to the Roman Empire holds lessons.For one, a republic becomes fragile if it is not inclusive. Roman politics was the domain of the families from which the 100 senators in Romulus' senate were drawn. The common people, the "plebs," had limited participation.As Rome expanded after crushing its eternal rival Carthage (I'll note in passing that this whole saga ended with Hannibal being buried somewhere near the Gebze highway), military spending increased, exacerbating the already unequal social order.It was difficult to pay the soldiers. At a certain point, the soldiers started pledging allegiance to their generals rather than the state. The ever-widening income inequality made the plebs say "enough is enough." They could not organize their own rebellion. The most prestigious families began to mobilize the plebs to crush their rivals, laying the foundations of populism. The mechanism by which Trump draws support from the "common folk" existed in Rome as well.Cicero's republic was one of class domination. The Roman nobles who would later turn on each other knew how to methodically crucify thousands of slaves led by Spartacus, standing united against the rebellion of the oppressed. All roads led to Rome, in part, through such means.The foundation was&nbsp;slave labor: inequality was rampant, the plebs had to join the army for a chance to partake in the opulence and splendor on display, and populist nobles exploited the rebellion of the people for their own interests, polarizing society. When this happens, there is no alternative but the collapse of the republic that was believed to be eternal. This, in essence, is the answer to the question that everyone is curious about.A governing system that is not inclusive and just will eventually crumble. Perhaps this is the true virtue of "the republic." People will always prefer the stability of a dictator&nbsp;to the hypocrisy of a republic that is not on their side. This is why the "eternal city" bestowed the title of "eternal dictator" upon Caesar.Any political current that disregards economic and&nbsp;social justice&nbsp;is anti-republican. Even the most trusted state institutions can be destroyed in a single generation. There are many dictators eager to surf the waves of the people's legitimate rebellion.But the res publica, the "public thing," is older than dictators and any form of government. Perhaps this is the basis of the determination of those who, knowing Cicero or Caesar, choose to side with Spartacus.If the republic rejects being the common possession of all, it will crumble. Defending one's rights is, in fact, defending the republic. A social contract that is not protected by the public can be exploited by many plunderers.

Aposto World

The dissolution process of the Roman Republic summarizes why a republic might collapse, and why it needs constant guarding.

What is the true virtue of The Republic?

Günümüzde sosyal medya, haberi alma anlayışımızı değiştirerek televizyonun yerini almış bulunuyor. Çoğumuz önemli olayları artık televizyondan değil, X'ten takip etmeyi tercih ediyor.Gündemi sosyal medyadan takip etmenin olan biteni sıcağı sıcağına hazmetmek, neler olduğunu farklı perspektiflerden dinlemek ve sesini duyuramayanların megafonu olmak gibi faydalı yönleri olduğu doğru; ancak bu durumun artıları olduğu kadar büyük bir eksisi de var: Dezenformasyon.Televizyon günümüzde hâlâ bir nebze olsun içeriğin doğru olmasını gerektiren düzenlemelere bağlıyken sosyal medya hükümetlerin, gazetecilerin, kolluk kuvvetlerinin ve aktivistlerin; gerçekleri, yalanları ve aldatmacaları çarpıştırdığı bir savaş alanına dönüşmüş durumda. Aslına bakarsanız, savaş sırasında kasıtlı yanlış bilgi yaymanın, yani dezenformasyonun tarihi, milattan önce 31 yılında, Roma'nın batı yarısını yöneten Octavian ile doğu yarısını yöneten Mark Antony liderliğinde gerçekleşen Actium savaşına kadar <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/outlook/2022/04/28/long-history-misinformation-during-war/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">uzanıyor.</a>O zamandan bu yana teknolojinin her şeyi daha gerçekçi hâle getirmesi ve bilginin yayılımını kolaylaştırması; günümüzde bilgiyi en önemli silahlardan biri olarak konumlandırıyor ve bu durum, gerçekten ne olup bittiği konusunda tamamen gölgede kalmamıza yol açıyor.&nbsp;7 Ekim'de Hamas'ın saldırısıyla başlayan ve İsrail'in Gazze'ye gerçekleştirdiği sert misillemeyle iyice alevlenen Hamas-İsrail savaşı, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısından bu yana yanlış ve yalan bilginin en rahat şekilde yayılabileceği internet ortamını yarattı. En basit örnekle, Gazze'de bir hastaneye düzenlenen saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısı ilk etapta sosyal medyada bin olarak açıklanırken bu sayı ilk olarak 800'e, sonrasında ise 500'e kadar düştü.Bu noktada bir de hastaneye gerçekleştirilen saldırının ardında kimin olduğu meselesi var. İsrail'den gelen ve ABD'nin desteklediği açıklamaların ardından, hava saldırısını düzenleyenin İsrail değil Hamas olduğu; saldırının yanlış giden bir operasyon sonucu gerçekleştiği bilgisi hızlı bir şekilde yayıldı. Türkiye'nin dezenformasyonla mücadele kolu İletişim Direktörlüğü Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, X üzerinden yaptığı açıklama ile bu iddiayı "Gazze'nin el-Zeytun mahallesindeki el-Ahli Baptist Hastanesi'ne yönelik 'saldırıyı İsrail'in değil, (Filistinli grup) Hamas'ın gerçekleştirdiği' iddiası yanlıştır" diyerek <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkish-center-for-combating-disinformation-rebuffs-israeli-claims-on-deadly-hospital-bombing/3024044" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yalanladı.</a><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklamada saldırının gerçekleştiği bölgenin günlerdir yoğun İsrail bombardımanına uğradığı ve yüzlerce sivilin ölümüne neden olduğu belirtilerek "Hastane bombalamasının görüntüleri incelendiğinde, bölgeyi tahrip eden mühimmatın Hamas'ın daha önce kullandığı türden olmadığı açıkça görülüyor" ifadelerine yer verildi. Merkez, İsrail ordusunun hastanelerin sığınak olarak kullanıldığını iddia ederek derhal boşaltılmasını talep ettiği yakın tarihli açıklamaya da atıfta bulundu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca, merkez, sahte medya paylaşımlarının analizinde, "İsrail propaganda hesapları tarafından paylaşılan ve 'Hamas füzesinin hastaneyi vurduğunu' iddia eden görüntülerin 2023 yılına değil, 2022 yılına ait olduğu"nun tespit edildiğini aktardı.</li></ul>Bir başka örnek ise ABD merkezli siyasi örgüt Republicans Overseas Israel'in temsilcisi Marc Zell'in, bir Hamas militanı ile Gazze'ye kaçırılan bir Yahudi kız çocuğunu gösterdiğini iddia ettiği bir video olarak karşımıza çıkıyor. X'te 1,1 milyon kez görüntülenen ve yaklaşık 2 bin paylaşım alan videonun aslında Eylül'de TikTok'ta yayımlanan bir video olduğu <a fr-original-style="" href="https://time.com/6323421/misinformation-about-the-israel-hamas-war-is-rife-on-social-media-especially-x/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlaşıldı.</a>Sosyal medyada yayılan haberler arasında Ukrayna'nın Hamas'a silah sağladığını sözde doğrulayan bir BBC News haberi, İsrail ordusunda üst düzey bir general olan Nimrod Aloni'nin Hamas militanları tarafından esir alındığı, ABD Başkan'ı Joe Biden'ın İsrail'e 8 milyar dolar askeri yardım göndereceği ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ABD'yi son Gazze savaşından "uzak durması" konusunda uyardığı iki video da vardı. Ancak bu saydığımız haberlerin hepsinin, sayamadığımız diğer birçok haberle birlikte "yalan" olduğu <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/israel-hamas-gaza-misinformation-fact-check-e58f9ab8696309305c3ea2bfb269258e" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklandı.</a><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yanlış bilgileri takip eden bir kuruluş olan NewsGuard'ın TIME ile paylaştığı gizli bulgulara göre, savaşla ilgili en az 14 yanlış iddia Hamas saldırısından sonraki üç gün içinde X, TikTok ve Instagram'da 22 milyon kez görüntülendi.</li></ul>Benzer boyutta bir dezenformasyona Rusya-Ukrayna savaşında da şahit olmuştuk. Ortaya atılan binlerce asılsız iddia ve yalan haberden belki de en çok öne çıkanı, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin "deepfake" teknolojisi ile oluşturulan sahte <a fr-original-style="" href="https://www.euronews.com/my-europe/2022/08/24/ukraine-war-five-of-the-most-viral-misinformation-posts-and-false-claims-since-the-conflic" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">videosuydu.</a> Söz konusu videoda Zelenski, Ukraynalılara teslim olma çağrısında bulunuyordu. Zelenski'ye yönelik iddialar arasında Kiev'de savaş alanındaymış gibi görünmek için yeşil perde kullandığı ve "uyuşturucu bağımlısı" olduğu yer alıyordu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/9/4/1697695745851.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu iddiayı desteklemek için yaratılan sahte bir videoda Zelenski'nin masasında kokain yığınları varmış gibi gösteriliyor; 2019'da kaydedilen bir röportajda ise "kahve bağımlısı" olduğunu söyleyen Zelenski'nin sözleri "uyuşturucu bağımlısı" olduğu şeklinde çarpıtılıyordu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu süreçte Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de dezenformasyondan nasibi aldı. Görüntüleri kullanılarak oluşturulan sahte bir videoda Putin, askerlere "hayattayken evinize gidin" dediği görülüyordu.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sosyal ağların dezenformasyona cevabı ne oldu?</h2>Hamas-İsrail savaşı çevresinde sosyal ağlarda artan dezenformasyona yönelik en sert tepki, Avrupa Birliği'nden (AB) geldi. Avrupa Birliği Komiseri Thierry Breton, başta X olmak üzere TikTok, Meta ve Alphabet için açık mektup yayımlayarak bu konuda adım atmaları konusunda sert bir şekilde uyarıda bulundu ve detaylı bir şekilde geri dönüş yapmaları için şirketlere 24 saat süre tanıdı.Bu uyarının ardından yaptığı açıklamada X CEO'su Linda Yaccarino, Hamas'ın İsrail'e saldırmasından bu yana Hamas'a bağlı yüzlerce hesabın kapatıldığını ve on binlerce içeriğin platformdan kaldırılması ya da etiketlenmesi için harekete geçildiğini bildirdi. Ancak, Yaccarino'nun bu cevabı Breton'ı tatmin etmemiş olacak ki AB, dezenformasyonu önlemede yetersiz kaldığı gerekçesiyle X hakkında soruşturma başlattı.TikTok ve Meta da mektuba cevaben harekete geçtiklerini söyleyerek dezenformasyonu engellemek için attıkları adımları açıkladı. <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/tiktok-details-disinformation-steps-taken-after-eu-demand-2023-10-15/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TikTok</a> bir komuta merkezi kurduğunu, zararlı içeriklerini kaldırmak için otomatik algılama sistemleri geliştirdiğini ve ekibindeki Arapça-İbranice konuşan moderatör sayısını artırdığını bildirirken; <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/meta-takes-steps-remove-hamas-related-disinformation-2023-10-13/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Meta</a> da Hamas'a yönelik desteğin platformlarından kaldırılması için adımlar attığını, 7 Ekim'deki saldırıyı takip eden üç gün içinde platformlarından İbranice ya da Arapça 795 binden fazla içeriğin kaldırıldığını bildirdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dezenformasyonu engellemek ne kadar mümkün?</h2>Öte yandan, uzmanlar, alınan tüm önlemlere rağmen dezenformasyonun engellenmesinin imkansız olduğu kanaatinde. Sosyal medya içeriklerini inceleyen araştırmacılar, bilgileri doğrulamanın ve yanıltıcı materyallerin yayılmasını izlemenin giderek zorlaştığını ve bunun da savaşın dijital sisine katkıda bulunduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor.</a>Savaşı çevreleyen yanlış bilgi ve şiddet içerikleri internette çoğaldıkça, sosyal medya şirketlerinin bu içerikleri kontrol etmesi giderek daha zor bir hâle geliyor. Bununsa başlıca iki nedeni var: Söz konusu sosyal ağların büyüklüğü ve özellikle X'in Elon Musk tarafından satın alındıktan sonra moderasyon ekibinde ve politikasında gidilen değişiklikler.Eskiden X'in güven ve güvenlik ekibinde çalışan Theodora Skeadas, Musk'ın moderasyon ekibinin neredeyse tamamını işten çıkarmasına değinerek "Twitter'ın kendi tercihiyle bu sorunları ele alma kapasitesini önemli ölçüde azalttığını düşünüyorum," ifadelerini <a fr-original-style="" href="https://www.cbc.ca/news/business/european-union-misinformation-social-media-1.6993881" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kullanıyor.</a> Platformun zararlı içeriğe karşı duyarlı olma yeteneğine sahip olduğuna inanmadığını belirten Skeadas, "Ekosistemde, günlük işleri dezenformasyonla mücadeleyle bağlantılı olan çok fazla insan yok" diye de sözlerine ekliyor.X özelinde bir diğer sorun ise, Musk'ın şirketi devralmasından sonra onaylanmış hesap politikasında gidilen değişiklikler. Bir hesabın onaylanmış olup olmadığını gösteren mavi tik işareti önceden yalnıza alanında uzman ve ünlü kişilere veriliyordu; ancak günümüzde aylı 8 dolar vererek X Premium üyesi olan herkes mavi tik sahibi olabiliyor. Uzmanlar da bu durumun gazetecilerin, kamuya mal olmuş kişilerin ve kurumların hesaplarını potansiyel sahtekarların hesaplarından ayırt etmeyi zorlaştırdığını söylüyor.Premium hizmetin vaatlerinden birinin kullanıcılara öncelikli algoritmik sıralama ve arama sunması olduğuna dikkat çeken Teknoloji Şeffaflık Projesi Direktörü Katie Paul, mavi tikli hesaplar tarafından paylaşılan sahte videoların daha fazla görünür bir hâle geldiğinin altını <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çiziyor.</a>Virginia Üniversitesi Medya ve Vatandaşlık Merkezi Direktörü ve sosyal ağ araştırmacısı Siva Vaidhyanathan ise sadece Facebook'un milyarlarca hesaba ev sahipliği yaptığını belirterek, büyüklükleri nedeniyle platformların tüm yanıltıcı içeriği ortadan kaldırmasını beklemenin çok büyük bir görev olabileceğini aktarıyor.Büyük içerik hacminin, her bir içeriği düzgün bir şekilde değerlendirecek kadar insanı işe alabilecek ve onlara yeterince ödeme yapabilecek bir sistem tasarlamanın mümkün olmadığı anlamına geldiğini belirten Vaidhyanathan, "Facebook ne kadar hizmetini temizlemeye kararlı olduğunu söylese de, bunun asla yeterli olmadığını ve muhtemelen hiçbir zaman yeterli olmayacağını defalarca gördük" şeklinde kaydediyor.

Quando

Bilgi, çağımızın en tehlike silahlarından biri olarak savaşta nasıl bir rol oynuyor?

Bir silah olarak "bilgi"

Sosyal medya, haberi alma alışkanlıklarımızı değiştirerek televizyonun yerini almış bulunuyor. Olan biteni sıcağı sıcağına takip etmek, farklı perspektifleri keşfetmek ve sesini duyuramayanlara kulak vermek gibi işlevler sunsa da, sosyal medya dezenformasyonun yayılmasını da hızlandırıyor.7 Ekim'de Hamas'ın saldırısıyla başlayan ve İsrail'in Gazze'ye gerçekleştirdiği sert misillemeyle iyice alevlenen Hamas-İsrail savaşı, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısından bu yana yanlış ve yalan bilginin en rahat şekilde yayıldığı ikinci ortamı yarattı. En basit örnekle, geçtiğimiz gece Gazze'de bir hastaneye düzenlenen saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısı ilk etapta sosyal medyada 1.000 olarak açıklanırken bu sayı ilk olarak 800'e, sonrasındaysa 500'e kadar düştü.Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi ise X üzerinden yaptığı açıklamada saldırınının Hamas tarafından gerçekleştirildiği iddiasını "Gazze'nin el-Zeytun mahallesindeki el-Ahli Baptist Hastanesi'ne yönelik 'saldırıyı İsrail'in değil, (Filistinli grup) Hamas'ın gerçekleştirdiği' iddiası yanlıştır" diyerek <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkish-center-for-combating-disinformation-rebuffs-israeli-claims-on-deadly-hospital-bombing/3024044" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yalanladı.</a>Bir başka örnek ise ABD merkezli siyasi örgüt Republicans Overseas Israel'in temsilcisi Marc Zell tarafından bir Hamas militanının Gazze'ye kaçırdığı bir kız çocuğunu gösterdiği iddia edilen bir video olarak karşımıza çıkıyor. X'te 1,1 milyon kez görüntülenen ve yaklaşık 2 bin paylaşım alan videonun aslında Eylül'de TikTok'ta yayımlanan bir video olduğu <a fr-original-style="" href="https://time.com/6323421/misinformation-about-the-israel-hamas-war-is-rife-on-social-media-especially-x/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlaşıldı.</a><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yalan haberler</h2>Sosyal medyada yayılan haberler arasında Ukrayna'nın Hamas'a silah sağladığını sözde doğrulayan bir BBC haberi, İsrail ordusunda üst düzey bir general olan Nimrod Aloni'nin Hamas militanları tarafından esir alındığı, ABD Başkan'ı Joe Biden'ın İsrail'e 8 milyar dolar askeri yardım göndereceği ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ABD'yi son Gazze savaşından "uzak durması" konusunda uyardığı iki video da vardı. Ancak bu saydığımız haberlerin hepsinin, sayamadığımız diğer birçok haberle birlikte "yalan" olduğu <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/israel-hamas-gaza-misinformation-fact-check-e58f9ab8696309305c3ea2bfb269258e" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklandı.</a>Yanlış bilgileri takip eden bir kuruluş olan NewsGuard'ın TIME ile özel olarak paylaştığı bulgulara göre, savaşla ilgili en az 14 yanlış iddia Hamas saldırısından sonraki üç gün içinde X, TikTok ve Instagram'da 22 milyon kez görüntülendi.Benzer boyutta bir dezenformasyona Rusya-Ukrayna savaşında da şahit olmuştuk. Ortaya atılan binlerce asılsız iddia ve yalan haberden belki de en çok öne çıkanı, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin "deepfake" teknolojisi ile oluşturulan sahte <a fr-original-style="" href="https://www.euronews.com/my-europe/2022/08/24/ukraine-war-five-of-the-most-viral-misinformation-posts-and-false-claims-since-the-conflic" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">videosuydu.</a> Söz konusu videoda Zelenski, Ukraynalılara teslim olma çağrısında bulunuyordu. Başka bir sahte bir videoda ise Putin'in, askerlere "hayattayken evinize gidin" dediği görülüyordu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sosyal ağların attığı adımlar</h2>AB, TikTok, Meta ve Alphabet'e bu konuda adım atmaları konusunda 24 saat süre tanıdığı bir açık mektup yayımlayarak sert bir şekilde uyarıda bulundu.X, Hamas'a bağlı yüzlerce hesabın kapatıldığını belirtirken dezenformasyonu önlemede yetersiz kaldığı gerekçesiyle hakkında soruşturma başlatıldı.TikTok zararlı içeriklerini kaldırmak için otomatik algılama sistemleri geliştirdiğini ve ekibindeki Arapça-İbranice konuşan moderatör sayısını artırdığını bildirirken; Meta da Hamas'a yönelik desteği engellemek üzere adımlar attığını ve 795 binden fazla içeriğin kaldırıldığını bildirdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dezenformasyonu engellemek ne kadar mümkün?</h2>Öte yandan, uzmanlar, alınan tüm önlemlere rağmen dezenformasyonun engellenmesinin imkansız olduğu kanaatinde. Sosyal medya içeriklerini inceleyen araştırmacılar, bilgileri doğrulamanın ve yanıltıcı materyallerin yayılmasını izlemenin giderek zorlaştığını ve bunun da savaşın dijital sisine katkıda bulunduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor.</a>Bunun başlıca iki nedeni var: Söz konusu sosyal ağların büyüklüğü ve özellikle X'in Elon Musk tarafından satın alındıktan sonra moderasyon ekibinde ve politikasında gidilen değişiklikler.Eskiden X'in güven ve güvenlik ekibinde çalışan Theodora Skeadas, Musk'ın moderasyon ekibinin neredeyse tamamını işten çıkarması neticesinde "Twitter'ın kendi tercihiyle bu sorunları ele alma kapasitesini önemli ölçüde azalttığını" <a fr-original-style="" href="https://www.cbc.ca/news/business/european-union-misinformation-social-media-1.6993881" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifade ediyor</a>.&nbsp;Uzmanlar, aylık 8 dolara X Premium alan herkesin mavi tik sahibi olabilmesini gazetecilerin, kamuya mal olmuş kişilerin ve kurumların hesaplarını potansiyel sahtekarların hesaplarından ayırt etmeyi zorlaştırdığını söylüyor. Teknoloji Şeffaflık Projesi Direktörü Katie Paul ise mavi tikli hesaplar tarafından paylaşılan sahte videoların daha fazla görünür hâle geldiğinin altını <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çiziyor.</a>Virginia Üniversitesi Medya ve Vatandaşlık Merkezi Direktörü ve sosyal ağ araştırmacısı Siva Vaidhyanathan ise sadece Facebook'un milyarlarca hesaba ev sahipliği yaptığını belirterek, büyüklükleri nedeniyle platformların tüm yanıltıcı içeriği ortadan kaldırmasını beklemenin çok büyük bir görev olabileceğini aktarıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Facebook ne kadar hizmetini temizlemeye kararlı olduğunu söylese de, bunun asla yeterli olmadığını ve muhtemelen hiçbir zaman yeterli olmayacağını defalarca gördük."</blockquote>

Mark Antony ile ilgili hikayeler