<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Faiz kararı: TCMB, beklentilerin üzerindeki 750 baz puanlık faiz artışı ile politika faizini %25'e yükseltti. Kararın ardından dolar ve avroda sert düşüş yaşandı. Merkez'in faiz kararının ardından kredi kartı ve ticari kredi faizlerinde de 1 Eylül’den itibaren geçerli üst limitler arttı. Bakan Şimşek, açıklamasında “Kararlıyız! Fiyat istikrarı en büyük önceliğimiz…” ifadelerini kullandı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">KKM tedbiri:&nbsp;TCMB'nin Kur Korumalı Mevduatı azaltarak TL mevduatları artırmaya yönelik gerçekleştirdiği yeni düzenleme ile vadesi gelen KKM hesaplarını standart TL mevduata dönüştürme hedefini tutturamayan bankalara ek menkul kıymet tesisi mecburiyeti getirildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte:&nbsp;TL mevduat faizleri, 6 hafta sonra ilk kez yükselişe geçti. KKM büyüklüğü 50,2 milyar liralık artışla 3,4 trilyon liraya ulaştı. BDDK verilerine göre 7 haftanın en düşük hızında kaydedilen artış ile KKM büyüklüğü dolar bazında 125 milyarı geçti.</li></ul></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Memur maaşları: Kamu İşveren Heyeti ile Memur-Sen arasındaki memur ve memur emeklilerine zam müzakereleri uzlaşmazlıkla sona erdi. Maaş zammını, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu belirleyecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Halka arzlar:&nbsp;Borsa İstanbul bu yıl Londra, Frankfurt ve Milano gibi büyük borsalardan daha çok halka arz gerçekleştirirdi ve dünyanın halka arz yoluyla en çok yatırım toplanan ilk 10 borsası arasında yer aldı. Halka arz olan otuz şirket toplamda 1,9 milyar dolar gelir elde etti. Bu rakam Londra Borsası’nda sadece 967 milyon dolar olurken, Frankfurt Borsası’nda ise 1,1 milyar dolarda kaldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Getir, operasyonel küçülme kararı aldığını duyurarak, küresel çapta toplamda yaklaşık 2 bin 500 çalışanının işten çıkarılacağını duyurdu. Globalde yeniden yapılanma kapsamında işten çıkarma yapacak olan şirket için bu, %11'lik işgücünden vazgeçmek anlamına geliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kodlama: Meta, bilgisayar kodu yazmaya yardımcı olmak için tasarlanmış bir yapay zeka modeli yayınlayacağını duyurdu. Facebook ve Instagram’ın çatı şirketi, ücretsiz olarak sunulacak olan Code Llama’nın, insan metin istemlerine dayalı olarak kod yazabileceğini ve ayrıca kod tamamlama ve hata ayıklama için de kullanılabileceğini söyledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Marmara depremi: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, “İstanbul'da deprem bir beka meselesi. 6 milyon civarında konut var. 600 bini çok riskli, ilk etapta yıkılacak gibi görünüyor. 600 bini depreme dayanmaz” dedi. Özhaseki, Marmara depremi için İstanbul'a özel bir birim kurulmasını istediklerini açıkladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Panama Kanalı: Dünyanın en önemli tedarik zinciri darboğazlarından Panama Kanalı, kuraklık nedeniyle 200’den fazla geminin beklediği trafik sıkışıklığıyla boğuşuyor. Kanal yetkilileri, uzun süreli kuraklığın su seviyesini düşürmesi nedeniyle günlük gemi geçişi ve maksimum su çekimi kısıtlamalarını en az 10 ay daha sürdürmeyi beklediklerini söylerken; gemi trafiği nedeniyle küresel ticaretin yavaşlama ve emtia fiyatlarının artma riski bulunuyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BRICS'te genişleme: Güney Afrika'da düzenlenen ve iki gün süren BRICS Zirvesi tamamlandı. Birliğin liderleri; Arjantin, Mısır, İran, Etiyopya, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) üyelik davetinde bulunma kararı aldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hindistan, Ay'a başarılı bir şekilde iniş gerçekleştiren dördüncü, Ay'ın güney kutbuna inen de ilk ülke oldu. Başbakan Modi, uzay aracının inişini “Bu unutulmaz, olağanüstü bir an. Bu yeni bir Hindistan’ın zafer çığlığıdır” diyerek kutladı. Hindistan'ın yüzey gezgini, Ay’ın güney kutup bölgesinde su buzu arayacak.</li></ol>

Aposto Gündem

Bir çırpıda geçtiğimiz haftanın öne çıkan gelişmeleri…

10 Maddede Bu Hafta

• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, beklenen Marmara depremi için için de İstanbul'a özel bir birim kurulmasını istediklerini açıkladı. Özhaseki açıklamasında "İstanbul gerçekten bizi korkutuyor. İstanbul'da deprem bir beka meselesi. 6 milyon civarında konut var. 600 bini çok riskli, ilk etapta yıkılacak gibi görünüyor. 600 bini depreme dayanmaz” ifadelerini kullandı.

• Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1999 Marmara depreminde yönetimde “bugünkü CHP” olduğunu iddia etti. Erdoğan şöyle dedi:“Geçmişte Marmara depremi sonrasında yaşadıklarımızı hatırlayın. Kimdi onlar? Şu andaki CHP. Ne yaptılar? Hiç. Biz o zaman da yine deprem bölgesini gezdik, dolaştık ama maalesef ortada yönetim diye bir şey yoktu.”<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://teyit.org/demec-kontrolu/1999-marmara-depremi-sirasinda-su-andaki-chpnin-yonetimde-oldugu-iddiasi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Teyitlendi</a>. Demeç çarpıtma içeriyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Teyit'ten İsmail Kılıç'ın araştırmasına göre, 1999 Marmara Depremi’nin yaşandığı tarihte CHP yönetimde değildi. DSP, MHP ve ANAP’ın oluşturduğu koalisyon iktidardaydı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bugün AK Parti ile aynı ittifakta yer alan MHP’nin lideri Devlet Bahçeli, depremin yaşandığı tarihte Başbakan Yardımcısı idi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">CHP 1979 yılından bu yana tek başına iktidara gelmedi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Teyit’e konuşan siyaset bilimciler, 1999 dönemindeki DSP'si ile bugünkü CHP’yi benzetmenin hatalı olduğunu düşünüyor.</li></ul>

Spektrum

30 Ekim’de İzmir’de meydana gelen deprem uzunca süre Türkiye gündeminin en üst sıralarındaydı. Depremde 115 kişi hayatını kaybetti, 1.035 kişi yaralandı. Deprem sonrası yapılan hasar tespit çalışmalarına göre acil yıkılacak, ağır hasarlı ve yıkık bina sayısı 342; bağımsız bölüm sayısı da 4 bin 350 olarak tespit edildi. 3 bin 660 binanın az hasarlı, 383 binanın da orta hasarlı olduğu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWMwODViY2U0YjIyMDAwOWIxYTAxZiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY3MDNlMDJlMDAxNmYwMDA4N2YyMjM1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hYS5jb20udHIlMjUyRnRyJTI1MkZ0dXJraXllJTI1MkZiYWthbi1rdXJ1bS1zdS1hbi1pem1pci1pY2luLWFjaWwteWlraWxhY2FrLWFnaXItaGFzYXJsaS12ZS15aWtpay1iaW5hLXNheWltaXotMzQyJTI1MkYyMDM2Mjkx"">belirlendi</a>.“Deprem vergileri nerede?” sorusuna cevap vermek için ilk olarak konunun hukuksal boyutuna bakmakta yarar var.<ul><li>Nedir? 1999 yılında yaşanan Marmara depremi sonrasında hayatımıza giren Özel İletişim Vergisi (ÖİV), halk arasında "deprem vergisi" olarak da biliniyor. 2000 yılında yürürlüğe konan ÖİV iki kez uzatılmış, 2003 yılı sonunda Gider Vergileri Kanunu’nun 39’uncu maddesine eklenerek kalıcı ve sürekli hâle gelmiştir. Cep telefonu ve sabit telefon faturaları, dijital ve kablolu TV yayınları ve internet hizmeti faturalarından %7,5 oranında alınan bu vergi kapsamında Eylül 2020 sonu itibarıyla 71 milyar liradan fazla gelir elde <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWMwODViY2U0YjIyMDAwOWIxYTAxZiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY3MDNlMDJlMDAxNmYwMDA4N2YyMjM1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnQyNC5jb20udHIlMjUyRmhhYmVyJTI1MkZkb2MtZHItbXVyYXQtYmF0aS15YXpkaS1kZXByZW0tdmVyZ2lsZXJpLW5lcmVkZSUyNTJDOTEyNDg1"">edilmiştir</a>. &nbsp;</li><li>Her deprem sonrası gündeme gelen “Deprem vergileri nereye harcanıyor?” sorusu 2011 Van depreminden sonra eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e yöneltildiğinde Şimşek, tüm vergileri kastederek "duble yollara, demir yollarına, hava yollarına, çiftçiye, eğitime gittiğini" ifade etmişti. Vergilerin nereye harcandığını sorgulamanın vatandaşların en temel haklarından olduğu söylenebilir. Ancak Şimşek’in cevabı, her ne kadar vatandaşları kızdırsa da hukuki ve mali yönden yanlış bir durum söz konusu değil.&nbsp; &nbsp;</li><li>Yanlış soru: Devlet bütçesinin harcama esasları, muhasebeleştirilmesi ve denetimine ilişkin hükümleri içeren Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na göre toplanan vergiler hazineye aktarılır ve vergiler bütçe kanunu kapsamında her türlü kamu hizmeti için harcanabilir. Bir diğer deyişle devlet, topladığı vergileri her konuda harcayabilir ve depremin zararlarını karşılamak için yürürlüğe konan ÖİV'nin de sadece deprem için kullanılması kanunen zorunlu değildir. &nbsp;</li><li>Ne sorulmalı? Deprem için getirilen ÖİV, diğer vergiler nasıl kullanıldıysa oraya iştirak etti. Bu durumda toplanan vergilerle deprem tedbirleri kapsamında ne yapıldığının, söz konusu vergilerin amaç dışı kullanılıp kullanılmadığınının tespiti için ne gibi faaliyetler gerçekleştirildiğinin sorulması daha doğru olacaktır. &nbsp;</li><li>İstanbul: İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, son 18 yılda 975 bin binanın dönüşümü olduğunu söyledi. Hükümete seslenen İstanbul Belediye Başkanı, 6 milyon 750 bin binanın daha dönüşmesinin gerekli olduğunu ve zaman bakımından aynı hızla ilerlendiği takdirde bu dönüşümün tamamlanması için 120 yıla ihtiyaç duyulduğunu ifade etti. Zamanın kısıtlı olduğunu ve katılımcı bir deprem konseyinin oluşmasını istediğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWMwODViY2U0YjIyMDAwOWIxYTAxZiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY3MDNlMDJlMDAxNmYwMDA4N2YyMjM1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iaXJndW4ubmV0JTI1MkZoYWJlciUyNTJGaW1hbW9nbHUtNi1taWx5b24tNzUwLWJpbi1iaW5hbmluLWRhaGEtZG9udXNtZXNpLWxhemltLTMyMjM5NA=="">vurguladı</a>. &nbsp;</li><li>CHP Genel Başkan Yardımcısı Ünal Çeviköz, Meclis'e deprem vergisi kapsamında elde edilen gelirlerin kurulacak Türkiye Cumhuriyeti Deprem Fonu'na aktarılması yönünde kanun teklifi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWMwODViY2U0YjIyMDAwOWIxYTAxZiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY3MDNlMDJlMDAxNmYwMDA4N2YyMjM1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbmR5dHVyay5jb20lMjUyRm5vZGUlMjUyRjEyOTM3MSUyNTJGaGFiZXIlMjUyRmNocC1kZXByZW0tZm9udS1rdXJ1bHN1bi12ZXJnaWRlbi1nZWxlbi1nZWxpci1zYWRlY2UtYnUtZm9uYS1ha3RhciUyNTI1QzQlMjUyNUIxbHMlMjUyNUM0JTI1MjVCMW4="">verdi</a>. Ayrıca, İzmir Depremi sonrası CHP TBMM Başkanlığına sunduğu yazılı önergeyle deprem vergilerinin nerelere aktarıldığının Meclis tarafından araştırılmasını ve şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşılmasını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWMwODViY2U0YjIyMDAwOWIxYTAxZiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY3MDNlMDJlMDAxNmYwMDA4N2YyMjM1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ldnJlbnNlbC5uZXQlMjUyRmhhYmVyJTI1MkY0MTc5MjklMjUyRmRlcHJlbS12ZXJnaWxlcmktbXV0ZWFoaGl0bGVyZS1taS1jZW1hYXRsZXJlLW1pLWFrdGFyaWxkaQ=="">istedi</a>.</li></ul>

Marmara depremi ile ilgili hikayeler