• Tunus'ta Nahda Hareketi lideri ve eski Meclis Başkanı Raşid el-Gannuşi tutuklandı. 17 Nisan’da evine baskın düzenlenmesinin ardından gözaltına alınan Gannuşi'nin neyle suçlandığına dair resmî bir açıklama yapılmadı; ancak Gannuşi'nin geçtiğimiz hafta yaptığı bir konuşma nedeniyle gözaltına alındığı bildirilmişti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası: Konuya ilişkin daha detaylı bilgi almak için "<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/tunusta-neler-oluyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tunus'ta neler oluyor?</a>" başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.&nbsp;</li></ul>

Aposto Gündem

Tunus’ta geçtiğimiz günlerde Nahda Hareketi Lideri ve eski Meclis Başkanı Raşid El-Gannuşi, güvenlik güçlerince evine düzenlenen operasyonda gözaltına alınmıştı. Gannuşi’nin gözaltına alınmasından yaklaşık bir gün sonra da Nadha Hareketi’nin genel merkezinin kapatıldığı bildirildi. Polisin partinin genel merkezinde arama yaptığı ve tüm ofislerin kapatıldığı duyuruldu. Nahda Hareketi yetkilisi Riyad Al-Shuaibi, parti genel merkezine yapılan baskını doğrulayarak, "Polis, partinin ülkenin başka yerlerindeki ofislerini de kapattı" dedi.Yaşanan gelişmelerin ardından Nadha Hareketi’nden konuya ilişkin yapılan açıklamada "muhalif siyasilerin hakları ve özgürlüklerine yönelik ihlaller ve baskıcı uygulamalara karşı tek bir saf halinde durulması" çağrısında bulunuldu.Neden? Gannuşi, Cumartesi günü, "Nahda'sız, siyasal İslam'sız, sol olmayan veya başka bir bileşeni eksik olan Tunus, bir iç savaş projesidir" açıklamasında bulunmuş, ayrıca "darbeyi kutlayanların aşırılıkçı ve terörist olduğunu" söylemişti. Tunus yerel medyasının, Tunus İçişleri Bakanlığına dayandırdığı haberine göre; Gannuşi’nin bu ifadeleri gözaltına alınmasına neden oldu.Açıklamalar: Nadha Hareketi’nin Başkan Yardımcısı Mondher Lounissi, Gannuşi'nin sorgulanmak üzere polis merkezine götürüldüğünü ve avukatlarının katılımına izin verilmediğini bildirdi.<a fr-original-style="" href="https://www.aljazeera.com/news/2023/4/18/tunisian-authorities-close-opposition-ennahda-party-hq" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Al Jazeera’ye konuşan</a> Gannuşi’nin kızı Yusra Gannuşi ise babasının "uydurma suçlamalarla gözaltına alındığını" söyledi. Yusra Gannuşi, "Kais Said'in darbesini, iktidarı ele geçirmesini ve ekonomiyi yönetmedeki başarısızlığını, Tunus'u içinde bulunduğu krizden çıkaracak herhangi bir çözüm sağlamadaki başarısızlığını ve Tunus'u yeniden bir diktatörlüğe götürme konusundaki ısrarını eleştirenlerin tümü, Said’in baskısının hedefi" ifadelerini kullandı.Ülkedeki muhalif siyasilerden oluşan Tunus Ulusal Kurtuluş Cephesi lideri Ahmed Necib eş-Şabi, "Ülkedeki en önemli siyasi partinin liderinin tutuklanması ve her zaman barışçıl siyasi eyleme olan bağlılığını göstermesi, krizde yeni bir aşamaya işaret ediyor" açıklamasında bulundu.Bir adım geriden: Müslüman Kardeşler’in Tunus’taki kolu olan, kendisini “Müslüman Demokrat” bir parti olarak tanımlayan Nadha Hareketi, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in Temmuz 2021’de meclisi feshetmesinden önce Tunus Parlamentosu’ndaki en büyük partiydi. Gannuşi de meclis sözcüsüydü. Şubat ayının başından bu yana Tunus’ta aralarında politikacılar, eski bakanlar, iş insanları ve sendika liderlerinin de olduğu 20’den fazla muhalif gözaltına alındı ve bazıları tutuklandı. Tunus Cumhurbaşkanı Said, gözaltıların gerekçesini “devlet güvenliğine karşı komploya karışma” olarak tanımlarken tutuklananlar için “terörist” nitelendirmesinde bulundu.Dahası: Cumhurbaşkanı Said, Temmuz 2021’de ülkede ekonomi, siyaset ve sağlık alanındaki krizlere tepki göstermek için yapılan kitlesel protestoların ardından “ülkenin tehlikede olduğu” gerekçesiyle Anayasa’nın 80. Maddesini hayata geçirdiğini ve meclis çalışmalarını 30 gün boyunca durdurduğunu, tüm milletvekili dokunulmazlıklarının kaldırıldığını, başbakanı azlettiğini ayrıca yolsuzluk dosyaları için kendisini başsavcı olarak görevlendirdiğini açıklamıştı. Daha sonra Said, yayımladığı cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle yasama ve yürütme yetkilerini devraldığını duyurdu. Bu hamleler muhalefet tarafından “darbe” olarak adlandırıldı. Muhalifler Said’i yeniden otokratik yönetim kurmakla suçladı. Eylül 2021’den bu yana Said, ülkeyi kararnamelerle yönetiyor.Öte yandan: Gannuşi, Arap Baharı ayaklanmaları sırasında demokrasinin tek doğduğu ülke olan Tunus’ta Arap Baharı öncesindeki yönetim olan diktatör Zeynel Abidin Bin Ali döneminde 20 yılı aşkın bir süre sürgünde kalmış, ancak 2011'deki ayaklanmanın ardından geri dönerek Tunus siyasetinde baskın bir figür hâline gelmişti.Tepkiler: Gannuşi’nin gözaltına alınmasının ardından AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'in ofisinden yapılan açıklamada, yaşananların endişeyle takip edildiği belirtildi. Açıklamada adil yargılama ve savunma hakkına saygı gösterilmesine önem verilmesi çağrısı yapıldı.Cumhurbaşkanı Erdoğan da geçtiğimiz gün yaptığı açıklamada "Gannuşi kardeşimizi ne yazık ki mevcut yönetim aldı. Konuyla ilgili de yine Tebbun ile bir müşterek çalışmanın içine girerek şu mübarek Ramazan ayında, bayramın arifesinde böyle bir irade ortaya konmasını doğru bulmadığımızı söyledik. Telefon irtibatını gerek Cezayir gerekse Tunus'taki yönetimlerle henüz kuramadık. Temennimiz odur ki aramaya devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.Değerlendirme: BirGün’den İbrahim Varlı <a fr-original-style="" href="https://www-birgun-net.cdn.ampproject.org/c/s/www.birgun.net/amp/makale/siyasal-islamcilar-kaybederken-tunus-ve-sudanda-ne-oluyor-429861" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">konuya ilişkin yazısında</a>&nbsp;"Tunus toplumsal olarak da siyasal olarak da ikiye bölünmüş durumda. Laik seküler güçler İhvan’ın iktidar mekanizmalarından tamamen uzaklaştırılması için esaslı bir yol temizliği yapılmasını savunuyor. İhvancıların yeniden dirilip Mısır senaryosunun tekrarlanmasından endişe ediliyor. Ülkeyi demir yumukla yöneten muhafazakâr Cumhurbaşkanı Kais Said’in hamlesi Tunus’ta yeni bir dönemin kapılarını açabilir. Gannuşi, ‘Din artık politikaya rehin olmayacak’ dese de&nbsp;Tunuslular için İhvancılar laik, seküler yaşama ciddi bir tehdit." değerlendirmesinde bulunuyor.

Aposto Günsonu

Tunus'ta Nahda Hareketi Lideri ve eski Meclis Başkanı Raşid El-Gannuşi'nin tutuklanmasının ardından Nadha Hareketi’nin genel merkezi de kapatıldı.

Tunus'ta neler oluyor?

• Tunus'ta Nahda Hareketi Lideri ve eski Meclis Başkanı Raşid el-Gannuşi'nin geçtiğimiz gün evine düzenlenen operasyonda gözaltına alındı. AFP’nin haberine göre; partinin ülke genelindeki bütün büroları kapatıldı, buradaki toplantı ve faaliyetler yasaklandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: Avrupa Birliği (AB) yönetimi, Tunus’taki gelişmeleri endişeyle izlediklerini bildirdi. Gözaltı işlemine yönelik resmî bilginin beklendiği kaydedilen açıklamada, adil yargılama ve savunma hakkına saygı gösterilmesine önem verilmesi çağrısı yapıldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İddia: Gannuşi, cumartesi günü, "Nahda'sız, siyasal İslam'sız, sol olmayan veya başka bir bileşeni eksik olan Tunus, bir iç savaş projesidir" açıklamasında bulunmuş, ayrıca “darbeyi kutlayanların aşırılıkçı ve terörist olduğunu” söylemişti. Tunus medyası İçişleri Bakanlığı'na dayandırdığı haberlerde Gannuşi'nin bu açıklaması nedeniye gözaltına alındığını aktardı.</li></ul>

Tunus, Cumhurbaşkanı Kays Said’in artan sokak hareketlerini gerekçe göstererek Pazar günü Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden alması ve Meclis'in yetkilerini 30 gün dondurmasının ardından siyasi krize sahne oluyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Kararın öncesinde ülkede ekonominin kötü gidişatı, işsizlik ve pandemi yönetimine karşı gösteriler düzenleniyordu. Nahda Hareketi’nin merkezlerine saldırılar gerçekleşmişti. Ekonomisi tarım ve turizme dayanan ülkede kişi başına düşen asgari ücret 3 bin 600 dolar. İşsizlik %36’larda. Ayrıca 12 milyon nüfuslu ülkede Covid-19'dan ölenlerin sayısı 17 bini aşarken aşılama oranı sadece %7.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Darbe mi anayasal hak mı?</h2>Said kararının gerekçesini "ülkede yaşanılan olağanüstü koşullar" olarak açıkladı ve anayasanın 80'inci maddesine dayanarak hareket ettiğini söyledi. Said’in açıklamalarının ardından Katar merkezli Al-Jazeera televizyonun bürosuna baskın düzenlendi ve tüm personel sınır dışı edildi.Meclis'teki en büyük parti konumundaki siyasal İslamcı Nahda hareketi lideri Raşid el-Gannuşi kararı "darbe" olarak nitelendirdi.Tunus Anayasası’nın 80'in maddesi, ülkenin bütünlüğü tehdit altında olduğunda Cumhurbaşkanı'nın harekete geçebileceğini belirtiyor. Maddede Cumhurbaşkanı'nın Başbakan ve Meclis Başkanı'na danışması ve yüksek yargının bilgilendirilmesi gerektiği de belirtiliyor. Hukuk profesörü olan ve 2014’te yürürlüğe giren anayasanın mimarlarından Said, “Meclis Başkanına da telefon açtım ve 80'inci maddeye müracaat edeceğimi söyledim” dedi. Ancak Said’in istişare yoluna gitmediği tartışılıyor. Söz konusu anayasayı onaylayanlar arasında Müslüman Kardeşlerin Tunus ayağı Nahda Hareketi de bulunuyor.Kararın ardından Meclis binasına gelen Gannuşi, kapıdaki askerler tarafından içeri alınmadı. Meclis binası önündeki bekleyişi süren Gannuşi, meclisi sanal oturumlarla çalıştırma kararı aldı. Gannuşi, 2019’da 217 üyeli Mecliste 123 oy alarak Parlamento Başkanı seçilmişti.Cumhurbaşkanının eylemlerinde "yetki aşımı olup olmadığını"&nbsp;değerlendirme görevi yüksek yargıda. Ancak yedi yıldır mahkemeye atanacak hakimlerle ilgili uzlaşma sağlanamadığı için ülkede aktif bir yüksek yargı yok. Yani şu anda ülkede kararın darbe olup olmadığını değerlendirecek bir üst mekanizma bulunmuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sokakta ve parlamentoda durum</h2>Said'in kararlarının ardından halk da parlamento da ikiye bölündü. Said destekçileri ve karşıtları Meclis binası önünde karşı karşıya geldi. Said, destekçileriyle Habib Burgiba Caddesi'ndeki kutlamalara katıldı. Said’in laiklik savunuculuğuyla bilinen, ilk devlet başkanı Habib Burgiba’dan ismini alan caddede çekilen fotoğrafı siyasi krizin simgelerinden oldu.Mecliste 19 sandalyesi olan Demokratik Akım Partisi Milletvekili Samiye Abbu, kararın anayasal olduğunu savunurken, 18 milletvekili bulunan Onur Koalisyonu Yöneticisi Yusri ed-Dali, kararlar için "darbe" dedi.Başbakan Meşişi, "Cumhurbaşkanı kimi seçerse görevi ona devredeceğini" söylemekle yetindi. Said kararın darbe olarak nitelenmesine yanıt olarak&nbsp;"Bu söyleyenler hukuk derslerini gözden geçirsin” dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sırada ne var?&nbsp;</h2>Said’in 30 gün içinde yeni bir yol haritası sunması bekleniyor. Ancak Nahda'yı ikna etmesi zor görünüyor. Olası senaryolar arasında ülke genelinde şiddetli çatışmalar çıkması, &nbsp;gösteri özgürlüklerine kısıtlamalar getirilmesi ve Said’in bu krizi anayasa değişikliği ve başkanlık sistemine geçmek için kullanması da var.2011’de Arap Baharı’nın başladığı ve diktatör Zeynel Abidin Bin Ali’nin devrilmesinin ardından demokratik bir iklimin hâkim olduğu Tunus’ta öngörüldüğü gibi istikrarlı bir süreç yaşanmadı. Burgiba’dan kalan laiklik mirası ile iktidar ortağı hâline gelen İslamcı hareket Nahda’nın çekişmesi sona ermedi. Ülkede 10 yılda 11 hükümet değişti.Dışişleri Bakanlığı, "Tunus'ta halkın iradesini temsil eden Meclis'in faaliyetlerinin askıya alınmasından derin endişe duyuyoruz" dedi. Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve ABD tüm tarafları diyaloğa çağırdı."Darbenin ve Nahda'nın binalarının hedef alınmasının arkasında BAE medyası var" diyen Gannuşi, 15 Temmuz darbe girişimine işaret ederek "Darbe olduğunda sokağa çıkılması gerektiğini öğrendik. Türkiye'den aldığımız ders bu" diye konuştu.Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Tunus’a yaptığı ziyaretlere rağmen Said, Libya krizi konusunda Mısır’ın yanında durdu. Bunun üzerine AK Parti, Gannuşi ile görüşmeler düzenledi.Tunus’taki son gerilimle Arap Baharı ile iktidarda yer edinen Müslüman Kardeşler'in son kalelerinden biri yıkılabilir. Tunus’ta başlayan Arap Baharı yine Tunus’ta sona erebilir.Mısır, Filistin, Suriye ve Libya’dan sonra Müslüman Kardeşler’in Tunus’ta da kaybetmesi ise Türkiye’nin Doğu Akdeniz politikalarını riske sokuyor.

Spektrum

Cumhurbaşkanı Kays Said’in meclisi askıya alması ve başbakanı görevden alması darbe tartışmalarına sebep oldu. 

Tunus'ta Nahda iktidarının sonu mu?

•&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2021/07/27/ab-tunus-ta-meclis-faaliyetlerinin-yeniden-baslat-lmas-cagr-s-yapt" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Avrupa Birliği</a>&nbsp;yaptığı yazılı açıklamada, Tunus’taki gelişmelerin “dikkatle” takip edildiğini belirterek “Mümkün olan en kısa sürede kurumsal istikrarın yeniden sağlanması ve özellikle parlamentonun faaliyetinin yeniden başlatılması, temel haklara saygı gösterilmesi ve her türlü şiddetten kaçınılması çağrısında bulunuyoruz."&nbsp;dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan Nahda Hareketi yaptığı açıklamayla, ülkenin içinde bulunduğu krizlerden çıkış yolunun “ortak tercihlerle çizilebilecek ulusal bir diyalog yönetimi”&nbsp;olduğunu vurgulayarak, siyasi grup ve sivil toplum örgütlerine ülkedeki kazanımların korunması, devletin ve kurumlarının anayasal konumuna dönmeleri çağrısı yaptı.</li></ul>

Nahda Hareketi ile ilgili hikayeler