2001 ekonomik krizinin ardından yapılan genel seçimlerde %34 oy oranıyla tek başına iktidara gelen AK Parti, krizden çıkış için IMF ile yapılan stand-by anlaşmasının yegâne uygulayıcısı oldu. IMF tarafından şart koşulan yapısal reformları genel anlamda devlet sübvansiyonlarının azaltılması, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) özelleştirilmesi, ekonominin denetleyici ve düzenleyici kurumlarının güçlendirilmesi ve işçi maaşlarının baskılanması olarak özetleyebiliriz.&nbsp;Bu politikalar her ne kadar vatandaşların refah seviyesini kısmi olarak düşürecek olsa da ekonomik krizden çıkış reçetesi olarak dönemin şartlarında uygulanması gereken reformlar olarak görülüyordu. Sendikal faaliyetlerin baskılandığı, ücretli emeğin sistematik olarak güvencesizleştirildiği ve çalışan kesimin gelir seviyelerinin düşürüldüğü bir dönemde AK Parti nasıl oldu da istikrarlı bir şekilde oy oranlarını artırabildi? Bu soru, siyaset bilimi literatüründe sıkça tartışılan ve çeşitli açılardan cevaplandırılan bir konu. Bu konuya verilen en tatmin edici cevaplardan biri ise “neoliberal popülizm”.Neoliberal popülizm iki sacayağından oluşuyor. Sistemin bir ayağında; neoliberal politikalar ile sendikal faaliyetler baskılanıyor, alt ve orta sınıfların alım güçleri sistematik bir şekilde düşürülüyor, özelleştirmeler yoluyla devletin ekonomideki rolü azaltılarak alt ve orta sınıflar özel piyasa dinamiklerinin insafına terk ediliyor.&nbsp;Sistemin diğer sacayağı olan popülizm ise hükümete sosyal yardımlar ve direkt olmayan sübvansiyonlar ile vatandaşlarına belirli bir seviyede refah sağlaması imkânı sunuyor. TÜİK verilerine göre, 2020 yılında sosyal harcamaların (pandemi döneminde yapılan sosyal yardımların etkisi de hesaba katılarak) 600 milyar liraya ulaştığı görülüyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1655362585826.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.54" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Neoliberal politikalardan olumsuz etkilenen sınıflar popülist politikalar ile kısa vadeli olarak memnun edilebiliyor. Yani popülizm, iktidara karşı sosyal direnci azaltarak neoliberal politikaların uygulanmasını kolaylaştırıyor. Neoliberal popülizm, AK Parti hükümetine hem kendisine yakın sermaye sahiplerine rant yaratabileceği bir mekanizma hem de sosyal yardımlar yoluyla kendisine bağımlı bir seçmen kitlesi yaratabilme şansı verdi.&nbsp;2018 yılında KONDA tarafından yapılan bir araştırmada, AK Parti’nin en çok oy aldığı kesimler %37 ile ev kadınları, %27 ile esnaf, %14 emekliler, çiftçiler ve işçilerden oluşuyor. Veriler üzerinden incelendiğinde de neoliberal politikalardan ekonomik olarak en çok zarar gören toplumsal kesimlerin aynı zamanda AK Parti’nin en güçlü seçmen grubunu oluşturduğunu görebiliyoruz.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1655362638992.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.54" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">

Neoliberal popülizm ile ilgili hikayeler