Dünyanın önde gelen haber kuruluşlarından İngiltere merkezli&nbsp;The Guardian, geçen hafta “aşırı sağ komplo teorileri ve ırkçı içerikler” nedeniyle artık X’teki resmî hesaplarından paylaşım yapmayacağını duyurdu. Bu kararla birlikte The Guardian, Elon Musk'ın Ekim 2022'de 44 milyar dolara satın aldığı platformdan çekilen ilk büyük İngiliz medya şirketi oldu. Elon Musk’ın ABD seçimlerinde siyasi gündemin belirlenmesinde rol oynadığını belirterek X’ten ayrılma kararı alan birçok şirket de benzer açıklamalar yaptı. Görünüşe göre X’te 80’den fazla hesabı ve 27 milyon takipçisi bulunan The Guardian, bir akım başlatmış oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Donald Trump'ın yemin ederek göreve başlayacağı 20 Ocak 2025 için de “X-odus" (X'i terk) etiketiyle platformu topluca terk etme çağrısı yapılıyor. Uygulamanın ismi X ile exodus (toplu göç) kelimesinin birleştirilmesiyle üretilen "X-odus" (X'i terk) etiketiyle uygulama üzerinden çok sayıda paylaşım yapılıyor.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yalan, nefret söylemi, aşırı sağcı ve ırkçı paylaşımlar</h2>Eleştiriler, Musk'ın “müdahale etmeden” yönetme yaklaşımının, daha önce Twitter olarak bilinen platformda yalanların ve nefret söyleminin yayılmasına olanak sağladığı noktasında birleşiyor.Kuruluşun aldığı kararın birkaç boyutu var. ABD’deki başkanlık seçimlerinin sonuçlarının halihazırda yaşanan sorunlardan duyulan rahatsızlığı artırdığını ifade eden The Guardian’ın <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/media/2024/nov/13/why-the-guardian-is-no-longer-posting-on-x)" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklamasında</a> şu değerlendirmeler yer alıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(39, 46, 113); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(39, 46, 113); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Bu platformdaki rahatsız edici içerikler, aşırı sağ komplo teorileri ve ırkçı paylaşımlar nedeniyle Guardian’ın resmî hesaplarından paylaşım yapmayacağız. ABD başkanlık seçimleri, X’in toksik bir platform hâline geldiğini ve sahibi Elon Musk’ın platformu siyasi gündemi şekillendirmek için kullanabildiğini gösterdi.”</blockquote>Sosyal medyanın haber mecraları için önemli bir araç olduğuna ancak X’in algoritmasının bozulduğuna dikkat çekilen açıklamada, “Sosyal medya haber mecraları için önemli bir araç olabilir ve yeni topluluklara ulaşmamıza yardımcı olabilir ancak artık X, işlerimizi öne çıkarma konusunda giderek azalan bir rol üstleniyor. Gazeteciliğimiz internet sitemizden herkese açık, insanların theguardian.com adresine gelmelerini ve işlerimizi orada desteklemelerini tercih ediyoruz” ifadelerine yer verildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">The Guardian, okurlarının gazetede çıkan haber ve yazıları kendi X hesaplarından paylaşmaya devam edebileceğini, muhabirlerin de haber toplama amacıyla platformu kullanmayı sürdüreceğini dile getirdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elon Musk ise bu kararı hafife alan bir paylaşım yaparak, “Önemli değiller” yorumu yaptı.</li></ul>Bir adım geriden: Elon Musk sonrası Twitter’dan X’e dönüşen platform aslında bir süredir kullanıcı kaybediyor. Musk, geçen yıl yaklaşık 250 milyon günlük aktif kullanıcısı olan platformun 2024’te 1 milyara çıkacağını iddia etmişti. Ancak, ABD seçimlerinin yapıldığı gün, X'in sadece 162 milyon günlük kullanıcısı vardı. Üstelik, platformu takip eden pazar araştırma şirketi Sensor Tower’a göre, bu bile yıllık bazda bakıldığında bir rekordu. Çünkü, bir gün sonra bu sayı 5 milyon düşerek, günlük 157 milyon kullanıcıya geriledi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Musk döneminde X, Sensor Tower'a göre aylık ortalama yüzde 14 oranında kullanıcı kaybetti. Seçim günü günlük kullanıcılarda yaşanan hafif artışa rağmen, “aktif kullanıcılarda uzun süreli bir düşüş” yaşanıyor.&nbsp;</li></ul>X'i devraldıktan kısa bir süre sonra Musk, “özgür ifade” olarak tanımladığı durumu ilerletmek için platformda büyük değişiklikler yaptı, bir zamanlar Twitter için içerik moderasyonunda çalışan yüzlerce kişiyi bir avuç sözleşmeli çalışana indirdi, açıkça beyaz üstünlükçü kişileri yeniden görevlendirdi ve sadece onaylanmış hesaplar için ödeme yapanları destekledi, böylece tüm platformu kendi iş planına göre değiştirdi.Ayrıca algoritmayı kışkırtıcı gönderileri ve muhafazakar tartışma alanlarını destekleyecek şekilde eğip bükerek, 200 milyondan fazla takipçisine siyasi ve ırkçı komplo teorileri aktardı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Elon Musk'ın önlenemeyen yükselişi</h2>Musk, Trump için kampanya yürüterek, hatta Trump'ın zaferini garantilemek için çok miktarda bağışta bulunarak açıkça Trump ile güçlerini birleştirdi ve bu amaçla X’i bir araç olarak kullandı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Platformdaki bazı önemli siyasi hesapların görüntülenme sayısında bir süredir düşüş yaşanıyordu. ABD başkanlık seçimlerinden önce X’te viral olan ve çok görüntülenen paylaşımların birçoğunun Elon Musk’a ve Donald Trump’a yakın hesaplar olduğu ortaya çıkmıştı.</li></ul>Trump cephesinde böylesine açıktan saf tutmasının ödülünü seçimin hemen ardından topladı. Musk, sıklıkla X üzerinden tanıttığı kripto para birimiyle aynı kısaltmayı paylaşan Hükümet Verimliliği Bakanlığı’nın (Department of Government Efficiency - DOGE) eş başkanı ilan edildi. Trump, yaptığı açıklamada, Musk’ın Beyaz Saray'a "tavsiye ve rehberlik" sağlamak üzere işbirliği içinde hükümet dışından çalışacağını kaydetti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Guardian’ın ardından X’ten ayrıldığını açıklayanlar artıyor</h2>Guardian’ın bundan böyle X’ten paylaşım yapmayacağını duyurmasının ardından hem ABD’den hem Avrupa’dan birçok şirket benzer açıklamalar yaptı. Açıklama yapanların arasında önemli gazeteciler ve ekran yüzleri de bulunuyor.&nbsp;ABD merkezli medya mecralarından National Public Radio (Ulusal Kamu Radyosu – NPR) ve ABD kamu yayıncısı PBS de X’ten çekilen platformlar arasında. İki kanal da X’in kendilerini “devlet bağlantılı medya” olarak nitelendirmesinin ardından çekilmişti.&nbsp;CNN’in ünlü ekran yüzü Don Lemon da X’i terk ettiğini bir açıklama ile duyurdu. Lemon, X’in bir zamanlar “dürüst bir tartışma” ortamı sağladığını ancak artık bu amaca hizmet etmediğini savundu. X'te 50 bin takipçisi olan podcast sunucusu ve medya yapımcısı Jody Avrigan, rakip sosyal medya hizmeti Threads'te X'i kullanmayı bıraktığını belirterek, “Elon Musk, toplumda ve siyasette oldukça yıkıcı bir güç, onunla hiçbir ilgim olmasını istemiyorum” dedi.X'te 1 milyondan fazla takipçisi olan MSNBC sunucusu Nicole Wallace, TV'de canlı yayında, “Kendini koruma eylemi olarak bugün Twitter'ı sildim” açıklaması yaptı.&nbsp;Dünyaca ünlü yazar Stephen King, 7 milyon takipçisine X’ten ayrıldığını şu sözlerle duyurdu: “Twitter’dan ayrılıyorum. Kalmaya çalıştım ama atmosfer çok toksik hâle geldi. İsterseniz beni Threads’te takip edin.”Almanya’nın başkentinde düzenlenen Berlin Film Festivali&nbsp;(Berlinale) de 31 Aralık’tan itibaren X’te olmayacağını duyurdu. Almanya’nın Hamburg kentinin futbol kulübü St. Pauli ile Avusturya Havayolları da X’i terk ettiklerini duyurdu.&nbsp;İngiltere'de Dijital Nefretle Mücadele Merkezi (CCDH) de benzer şekilde uygulamadan ayrıldı. CCDH yönetimi, ayrılık gerekçesi olarak X’in yenilenen kullanım şartlarını gösterdi. Son aylarda bazı İngiliz yardım kuruluşlarıyla sağlık ve eğitim alanında çalışan kuruluşlar, artık X'te içerik paylaşmayacaklarını açıkladı.Yapılan değişiklikle X’i kapsayan tüm yasal girişimler için, şirketin merkezinin bulunduğu Texas'taki mahkemelere başvuru zorunlu kılınıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dijital platform göçleri: Threads ve Bluesky</h2>Çok sayıda insanın X'i bırakıp diğer platformlara yönelmesi, bildiğimiz şekliyle sosyal medyanın sonu anlamına gelebilir mi? Son on yıldır haber ve görüş paylaşımında egemen olan birkaç popüler platformun yerini, Meta'nın Threads'i ve &nbsp;Twitter’ın eski CEO’su Jack Dorsey'in kurduğu Bluesky gibi yeni alternatifler almaya başlıyor. Bu platformlar, geçen yıldan beri, kısa sürede milyonlarca kullanıcıya ulaştı. Her ikisi de şu anda ABD'de en çok indirilen ücretsiz uygulamalarda ilk sıralarda yer alıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">X’teki hesap silmeler ve etkin kullanıcılardaki takipçi kayıpları, rakip platformlardaki büyümeyle de örtüşüyor. Sensor Tower'a göre, Threads'in son aylarda yeni kullanıcıları bir önceki yıla göre yüzde 394 arttı. Meta, Ekim ayında hizmetin aylık 275 milyon aktif kullanıcıya ulaştığını kaydetti.&nbsp;</li></ul>Bluesky'ın çok daha az kullanıcısı olmasına rağmen, son haftalarda X ve Threads'te trend oldu çünkü insanlar X'ten ayrılırken nereye gideceklerini de tartışıyorlardı. Seçimden bu yana, toplamda yaklaşık 15 milyona ulaşan kullanıcı sayısına yaklaşık 1 milyon yeni kullanıcı&nbsp;ekledi.Dolayısıyla, sosyal medyada yeni bir dönemin perdesi aralanıyor. Küresel ve ulusal siyaset alanında belirleyici araçlardan biri hâline gelen, ırkçılığa, diktatörlüklere, her türlü ayrımcılığa, şiddete karşı akımların yükseldiği, kimilerinin kısa süreli şöhrete kavuşurken kimilerinin popülerliğini artırdığı X, bir bilgi kaynağı olma özelliğini yavaştan kaybediyor.&nbsp;Aslında bu son göç dalgası, Twitter etrafında birleşen kültür ve medya endüstrilerinin gücünün bir kısmını da beraberinde götürüyor. Muhtemelen hiçbir platform bir daha bu pozisyonu dolduramayacak. En azından birkaç yıl daha bu böyle sürecek gibi görünüyor. İnsanların X'i terk etmesi, kendilerini başka yerlerde konumlandırmaları ve başka platformlarda ifade arayışına girmeleri, artık tek bir platformun tekel olamayacağı fikrini güçlendiriyor. Belki bu o kadar da kötü bir şey değildir…

Quando İçgörü

The Guardian'ın X’teki resmî hesaplarından paylaşım yapmayacağını duyurması, platformdan toplu bir göç dalgasının da fitilini ateşledi. Bu dalga, Twitter etrafında birleşen kültür ve medya endüstrilerinin gücünün bir kısmını da beraberinde götürüyor. Muhtemelen hiçbir platform bir daha bu pozisyonu dolduramayacak. Ve belki bu o kadar da kötü bir şey değildir.

The Guardian'ın ateşlediği X göçü: Tahtın varisi kim olacak?

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Amazon, Pazartesi günü yaptığı açıklamada 2 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere çalışanların haftada beş gün ofise dönmelerinin zorunlu olacağını duyurdu. Daha önce Amazon'un kurumsal çalışanları haftanın 3 günü ofisten çalışıyordu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım sonrası: Bu yazılı açıklama sonrası Amazon hisseleri öğleden sonraki işlemlerde düşüş gösterdi.</li></ul>

Ocak 2025 ile ilgili hikayeler