<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/devpinar" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pınar Kılavuz</a>&nbsp;- ParisFransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 2017 seçimlerinden beri ajandasında yazılı olan emeklilik reformunu -halka rağmen- hayata geçirmek istiyor. Önce Gilets Jaunes (Sarı Yelekliler) eylemleri daha sonra COVID-19 nedeniyle ertelemek zorunda kaldığı reform bu kez tartışmaya kapalı.Başbakan Elisabeth Borne tarafından Bakanlar Kurulu’na sunulan reform tasarısıyla 62 olan emeklilik yaşı kademeli olarak 64’e çıkartılacak. Hükümetin savunma tezleri ekonomik ve demografik. Çünkü emeklilik yaşının kademeli olarak 64’e uzatılması, devlet bütçesi için 2027 senesine kadar 7,7 milyar avro, 2032’ye kadar ise 18 milyar avro tasarruf anlamına geliyor.Fransa’nın değişen demografik yapısı ve 55 yaş üstü kişilerin istihdam oranının diğer ülkelere nazaran düşük kalması reform savunucularının öne sürdüğü tezler arasında. (2019 verilerine göre; 60-64 yaş aralığındaki kişilerin istihdam oranı Fransa’da %34 iken Almanya’da %63, İsveç’te %70 ve avro bölgesinde %47)Ek olarak, toplumda beklenen yaşam süresinin uzaması (2022’de kadınlar için doğumda beklenen yaşam süresi 85,2 erkekler için 79,3). Fakat engelsiz yaşam belirtisini ele aldığımız zaman durum değişkenlik gösteriyor. Çünkü 2020 yılı verilerine göre bu sağlıklı yaşam süresi erkekler için 64,4 (yani hükümetin öngördüğü yasal emeklilik yaşı), kadınlar için ise 65,9.19 Ocak’ta 2 milyon kişi sokaklarda bu reforma karşı hakkını ararken, Cumhurbaşkanı Macron ve beraberinde 11 bakan İspanya-Fransa Zirvesi için Barselona’daydı. Macron, “Bu reform iki dönemdir seçim programında var, aylar önce seçim yapılmamış gibi davranamayız.” diyerek Nisan 2022’de halkın kendisini seçtiğini, böylece seçim programını da onayladığını hatırlattı<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki Macron kimin sayesinde, neden seçildi?</h2>Macron, “zaferini” sadece kendi seçmenine borçlu değil. Seçimlerin hemen ardından “herkesin Cumhurbaşkanı olacağını” söylemiş, kendisine oy veren başka parti seçmenlerine de teşekkürlerini iletmişti. İkinci turda karşısında olan Marine Le Pen ise seçim programında emeklilik reformu konusunda Macron’un tam zıttı bir plan çiziyordu. Le Pen, “Boyun Eğmeyen Fransa ve Fransız solu sayesinde seçilen Macron, Cumhuriyetçilerin desteğiyle emeklilik yaşını 64 yapmayı deneyecek. Fransızlar bize güvenebilir, bu adil olmayan reforma karşı duracağız” demişti. Macron, Le Pen’e karşı ülkeyi radikal sağa teslim etmemek adına seçilmişti. &nbsp;Yapılan son araştırmalara göre halkın %72’si bu reforma karşı. Sol partilerin destekçileri bu emeklilik reformuna karşı çıkıyor. Boyun Eğmeyen Fransa destekçilerinin %84’ü, Sosyalist Parti destekçilerinin ise %59’u reform karşıtı. Aşırı sağcı Ulusal Birlik destekçileri ise %66 oranında reform karşıtı.Macron’un Renaissance partisi sempatizanlarının %82’si, merkez sağdaki Cumhuriyetcilerin ise %73’u bu reformu destekliyor. Macron, sağ seçmen ile genişlettiği tabanını avantaja çevirmeyi hedefliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Halk-muhalefet-sendika ilişkisi</h2>Fransa’da hükümete yine emeklilik reformu konusunda geri adim attırabilmiş ve tarihe geçmiş bir toplumsal hareket var. 1995'te yine emeklilik reformuna karşı 3 hafta ülke çapında grevler yapılmış, toplam 6 milyon kişi grev yapmıştı.2022 senesinde ise 2 milyon kişi genel grevin ilk günü sokaklardaydı. Grevin ikinci ayağı olan 31 Ocak’ta katılım 2,8 milyon oldu.&nbsp;Eğer kararlı görünen hükümet geri adım atarsa yeni bir tarihi an olacak. Seçimlerin ilk turunda birleşmeyen (ya da birleşemeyen) sol, seçimler sonrası kurduğu ittifak ile muhalefet yapıyor. Sendikalar da yine 12 sene sonra ilk kez fikir birliği içinde, 19 Ocak eylemlerinde hep beraber reform karşısında halk ile el ele yürüdü. Halk ve muhalefet birbirinden destek alıyor.2019 verilerine göre Fransa’da sendikalaşma oranı %10,3. Fakat grev yapmak ya da hak mücadelesi vermek için sendikalı olma şartı yok. Bu veriler bizi, -aslında daha çok da sendikaları- “Neden bu kadar düşük oran?” sorusuna cevap aramaya yöneltiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hükümetin kararlılığı</h2>Başbakan Borne yaptığı son açıklamada “Reform tartışmaya kapalı.” dedi. Grevlerin ve eylemlerin başından beri Hükümet Sözcüsü Olivier Veran “Grevler bizi korkutmuyor.” derken Cumhurbaşkanı Macron da grevin bir hak olduğunu ama kendilerinin de kararlı olduğunu hatırlatıyordu.Macron, son kez Cumhurbaşkanı olarak seçildi, yani gelecek seçimlerde aday olamayacağı için oy kaygısı taşımıyor. Fransa’da Cumhurbaşkanlığı süresi 5 sene, bir kişi üst üste en fazla iki kere seçilebiliyor. Eğer reform yasalaşırsa 2027 seçimlerinde aday olacak kişilerin ajandasındaki en önemli noktalardan biri emeklilik reformu olabilir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İkinci grev dalgası başladı</h2>19 Ocak’ta öğrencilerden çalışanlara tüm meslek gruplarından insanlar sokaktaydı. Gösteriler ve yürüyüşlerin yanı sıra gündelik hayati durduran eylemler de gerçekleşti. Daha yeni petrol rafinerilerindeki krizi atlatan Fransa’da enerji sendikaları grev çağrısında bulundu. Şehir içi ve ülke içi ulaşım en düşük seviyede gerçekleşti. Trenler ve uçaklar iptal oldu. Rafinerilerde ve dağıtım depolarında blokaj oldu. Elektrik idaresi çalışanları barajlardaki elektrik üretimini azalttı.31 Ocak günü ikinci genel grev yapıldı. Greve toplu taşımalar, okullar, havalimanları, belediyeler, enerji sektörü, kayak merkezleri ve postane çalışanları katıldı. Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, belediye binasının sembolik olarak kapalı olacağını açıklamıştı. Fransa genelinde başka belediyeler de bu harekete katıldı. 7 ve 11 Şubat tarihlerinde de yeniden grev yapılacak.&nbsp;Ne muhalefet, ne de halk “Nasılsa istediklerini yapabilirler, nasılsa bu reform geçer” diyerek öğrenilmiş çaresizliğe kapılmıyor. Darısı Türkiye’nin ve tüm dünyanın başına.

Spektrum

Fransa'daki grevden dünya neler öğrenebilir?

Fransa'da emeklilik reformu ve grev dalgası

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/pinar-kilavuz-a39bb665/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pınar Kılavuz</a> / ParisFransa'da seçmen, gelecek 5 yılda cumhurbaşkanlığı yapması için yeniden Emmanuel Macron’a oy verdi. Fakat seçmenin Macron'a oy vermesi sadece kendisine inandığı için değil, Marine Le Pen'i Elysée sarayına taşımamak içindi. Bu yazıda hem Macron'un "zaferini" kimlere borçlu olduğunu, hem de neden "3'üncü turdan" bahsedildiğini anlatmaya niyetliyim.Öncelikle Fransa başkanlık ve seçim sistemini anlamak gerekiyor. Fransa'da yarı başkanlık sistemi var. Seçmenler 5 yılda bir Cumhurbaşkanını seçmek için sandığa gidiyor. Seçimler iki tur hâlinde düzenleniyor. İlk turda %51 çoğunluğu alan bir aday olmazsa seçimlerin ikinci turu düzenleniyor. Sandığa giderken ilk turda «en çok içimize sinen, gönlümüzden geçen» adaya oy veriyoruz. İkinci turda ise desteklediği aday ikinci tura çıkamamış seçmen grubu, «kötünün iyisine» oy veriyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Macron zaferini kimlere borçlu ?</h2>İki tür arasında, sona kalan adaylar tüm güçleri ile diğer seçmenleri kendilerine çekmek için uğraşır. Düello sırasında ve son miting/gezilerinde "herkesin Cumhurbaşkanı" olacaklarını en yüksek sesleri ile anlatırlar. Bu seçimlerde %21.95 oy alan sol aday Jean-Luc Mélenchon seçmeni de belirleyici faktördü. Hem Macron hem de Le Pen, Mélenchon seçmenine en güvenilir, en çok ortak nokta olan adayın kendisi olduğunu ispatlamak istedi. Fakat, önemli bir hatırlatma yapmakta fayda var. Mélenchon, 10 nisan akşamı yaptığı konuşmada 3 kez "Madame Le Pen’e bir oy bile yok" dedi. Ve seçmeninin üstü kapalı bir şekilde Macron’a oy verme çağrısında bulundu. Aynı çağrıyı Yeşiller Partisi adayı Yannick Jadot, Cumhuriyetçiler Partisi adayı Valérie Pécresse, Sosyalist Parti adayı Anne Hidalgo, Komünist Parti adayı Fabien Roussel de yaptı. Sadece Eric Zemmour, ikinci turda Marine Le Pen’e oy verilmesini istedi.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.ipsos.com/fr-fr/presidentielle-2022/second-tour-profil-des-abstentionnistes-et-sociologie-des-electorats" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ipsos'un</a> yayımladığı rapora göre, ilk turda Mélenchon’a oy verenlerin %42’si Macron’a, %17’si Le Pen’e oy verdi. <a href="#_ftn1" name="_ftnref1" target="_blank" title="" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="#_ftn1" name="_ftnref1" target="_blank" title="" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a>Bu da bize Macron’un zaferini, sadece kendi seçmenine borçlu olmadığını gösteriyor. Bir diğer tartışma konusu ise katılım oranı ve sonuçların meşruluğu. İlk turda sandığa gitmeyen seçmen oranı %26 ikinci turda ise %28 oldu. İkinci turdan önce, "sağcı" ve "ırkçı sağcı" olan iki adayın arasında seçim yapmak zorunda kalan seçmenin, aynı senaryoyu ikinci kez yaşamanın verdiği bıkkınlık nedeniyle katılım oranının daha düşük olabileceği konuşuluyordu. "Sandığa gitmezsek ya Le Pen seçilirse?" diye sorup vicdan azabının ufak ufak içimize işlediği anları da yaşadık. Solcu figürlerden ve gazetelerden de bu nedenle "Radikal sağa baraj yapın. Macron’a oy verin" çağrıları geldi.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" target="_blank" title="" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">20 Nisan düellosu ve seçime etkisi</h2>Kafası karışık olan seçmeni ikna etmek için her iki aday 20 Nisan akşamı düzenlenen düelloda son kozlarını kullandı. Kırgınlığın ve öfkenin etkisi reytinglere de yansıdı ve 15 milyon kişinin izlediği (bu, tarihin en düşük rakamı) bu programın sonucunda, izleyicilerin %59'u Macron’u, %39'u ise Le Pen'i daha ikna edici bulduklarını söyledi.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" target="_blank" title="" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Düello nasıl düzenlendi?&nbsp;Düellonun belirleyici noktalarına geçmeden önce nasıl düzenlendiğinden de bahsetmekte fayda var. 2 gazetecinin moderatörlüğünde adaylar kendilerini anlatıyorlar. Gazetecilerin tek görevleri soruları sormak (iki adaya da aynı sorular soruluyor) ve adayların söz alma sürelerinin aynı olduğunu kontrol etmek. Le Pen ve Macron çoğunlukla birbirlerinin sözlerini kesmeden konuştular, demokrasinin gerektirdiği şekilde ilerlediler.&nbsp;</li></ul>Genellikle Macron atak bölgesinde, Le Pen ise savunmadaydı. Tartışma sırasında tansiyon iki noktada yükseldi. Laiklik/ kamusal alanda dinî semboller ve Le Pen’in Putin ve Rusya ile olan finansal ilişkileri.&nbsp;Gazeteci Léa Salamé, iki adaya da "Seçilirseniz kamusal alanda dinî semboller hakkında nasıl düzenleme olacak?" diye sordu. Marine Le Pen hatalı bir deparla &nbsp;"Ülkemizde islamcılık var, terör riski var. Macron'un bu konuda yürüttüğü politikalar etkili olmadı"&nbsp;dedi. Le Pen, kadınların sadece evlerinde ve camilerde baş örtüsü takmasına izin vereceğini söyledi. Macron ise "Baş örtüsü sorusunda, terörizme, ordan da islamcılığa geçtiniz. Ben 1905 yasasını savunuyorum. laiklik, bir dinle mücadele etmek değil. Bunu &nbsp;yaparsanız, sivil savaş başlar. Bu dediğiniz çok tehlikeli. Siz bunu yaparsanız, kamusal alanda dinî sembolü yasaklayan ilk ülke olacak Fransa" cevabını verdi.Le Pen'e partisinin Rusya bankalarından aldığı borçları hatırlatan Macron "Putin'den bahsederken bankacınızdan bahsediyorsunuz." dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fransa’da 3'üncü tur ve "kolaborasyon" ihtimali</h2>Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra, seçmen bu kez genel seçimler için sandığa gider. Fransa’da, halkın oyları ile seçilmiş cumhurbaşkanı, başbakanı tayin eder. Başbakan ise kabinesini oluşturur. Fakat, 2022’de biz bir yenilik bekliyor olabilir. Cumhurbaşkanı, başbakanı seçiyor fakat her seçimde Cumhurbaşkanı ve milletvekillerinin çoğunluğu aynı siyasi partiden olmuyor. Buna "kolaborasyon sistemi" deniyor. Yani Cumhurbaşkanı ve Başbakanın farklı partilerden olduğu sistem. (Fransa, 5'inci Cumhuriyet tarihinde bunu üç kez yaşadı.1986’da Mitterand/Chirac. 1993’te yine Mitterand/ Edouard Balladur ve son olarak 1997-2002 arasında Chirac /Lionel Jospin.)Hem Marine Le Pen ve Eric Zemmour ittifakı, hem de ilk turdan birleşip çatı aday konusunda anlaşmaya varamayan sol grup kendilerinden birisini başbakan seçtirmek için hazırlanıyorlar.Sol, ilk turda güçlerini birleştirip bir aday etrafında toplanmadığı için toplumun belli bir kesimi tarafından suçlandı. Yeşiller (%4,63) + Fransız Komünist Partisi (%2,28) ve Sosyalist Parti (%1,75) diye dağılmasaydı, Mélenchon belki 2'nci turda olacaktı; fakat Mélenchon şimdi "beni başbakan seçin" çağrısında bulundu. İlk turda birbirine küsen, kırılan sol bu defa birlik olabilir. İttifak anlaşması için Mélenchon, Jadot ve Roussel hem fikirler, fakat Sosyalist Parti şimdilik bekleme odasında. Belki de ilk kez "Sol neden birleşemiyor ?" yerine "Sol ne güzel birleşti" deriz. Kim bilir ?

Pınar Kılavuz ile ilgili hikayeler