Video oyunlarıyla yakından ilgiliyseniz son dönemlerde en azından bir kez oyun anlatıları ve tasarımındaki kalite düşüşünden şikayet etmişsinizdir. Oyun endüstrisi, bir süredir oyunculardan gelen bu negatif geri bildirimlerin sonuçlarıyla mücadele ediyor. Bir zamanlar büyüme rekorları kıran ve dünyanın en popüler video oyunlarının geliştiricisi pozisyonunda olan dev şirketlerin hisseleri sert düşüşlerle gündeme gelirken piyasalar, oyun sektörünün altın çağının sona erip ermediğini tartışıyor.&nbsp;Bazı analistlere göre bu düşüşün ana tetikleyicisi,&nbsp;şirketlerin oyunlardaki kapsayıcılığı artırmaya yönelik yapılacaklar listesi. Bu listedeki maddelere atılan her bir tik, dünyanın en sevilen video oyunlarının biraz daha kan kaybetmesine yol açıyor. Peki politik doğruculuk, nasıl oluyor da milyarlarca dolar değerindeki video oyunu şirketlerinin sonunu getiriyor?&nbsp;Rakamlar: Geride bıraktığımız son birkaç yıl, video oyunu endüstrisinde keskin düşüşlere sahne oldu. Aralarında Ubisoft’un da bulunduğu birçok Avrupa ve ABD merkezli video oyunu şirketi, bu düşüşten nasibini aldı. 2021 yılına 12,17 milyar dolarlık bir piyasa değeriyle giriş yapan Ubisoft, bu yılı yalnızca 1,72 milyar dolarlık bir piyasa değeriyle açabildi. Böylece şirket, son 4 yıl içinde piyasa değerinde %85’lik bir düşüş deneyimledi. Ubisoft’un yalnızca 2024 yılında yaşadığı değer kaybı ise %45 seviyesindeydi.&nbsp;Özellikle 2024’ün Eylül ayında Ubisoft hisselerinin değeri, son 10 yılın en düşük seviyesine geriledi. Bu gerileme, şirketi yılın son çeyreğinde potansiyel bir satışı değerlendirmeye ve yeni yatırım arayışlarına girmeye zorladı.&nbsp;Arka plan:&nbsp;Birçok sektör uzmanına göre Avrupa ve ABD merkezli video oyunu şirketlerinin hisselerindeki bu düşüş, aynı coğrafyalardaki DEI, yani Çeşitlilik, Eşitlik ve Kapsayıcılık kriterlerini karşılamaya yönelik trendi takip etti. Aralarında Elon Musk ve Thomas Mahler’in de bulunduğu teknoloji sektörü yöneticileri, DEI akımını video oyunlarına ilişkin negatif geri bildirimlerden sorumlu tuttu.&nbsp;Örneğin: Ubisoft’un hisselerinde 10 yılın en düşük seviyesi, 2024’ün Ağustos ayında yayınlanan Star Wars Outlaws oyununun oyunculardan negatif geri bildirimler alması ve şirketin satış beklentilerini karşılamamasından hemen sonra geldi. Oyun, şirketin DEI kriterlerini karşılamaya yönelik çabalarının bir parçası olarak kadın bir ana karakterle gelmişti. Kay Vess, bir Star Wars oyunundaki ilk solo ana karakter olarak tarihe geçti.&nbsp;Benzer şekilde geçen yıl oldukça zorlama DEI öğelere sahip olmakla eleştirilen Concord oyunu da Ağustos ayında yayınlandıktan yalnızca 10 gün sonra kaldırıldı ve tüm alıcılara para iadesi yapıldı. PlayStation’ın çatı şirketi Sony Interactive Entertainment, konuya ilişkin açıklamasında oyunun beklentilerini karşılamadığına işaret etti. Concord’un yarattığı hayal kırıklığı, şirketin ayrıca oyunun geliştiricisi Firewalk Studios’u kapatmasına neden oldu.&nbsp;Perspektif:&nbsp;Geçen yıl yapay zeka şirketi xAI’ın bir oyun stüdyosu kurmayı planladığını açıklayan Elon Musk, Ekim ayında <a fr-original-style="" href="https://x.com/AutismCapital/status/1847442893650481220" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yaptığı bir açıklamada</a> “Make America great again” sloganına atıfta bulunarak “Video oyunlarını tekrar harika hâle getirin” dedi. Oyunlara zorlama bir şekilde entegre edilen DEI stratejilerinin video oyunlarını öldürdüğünü belirten Musk, bu tip bir yaklaşımın oyuncuları kendilerini okulda gibi hissetmelerine yol açarak oyuna yabancılaştırdığını dile getirdi. Musk, aynı açıklamada ayrıca “Bırakın da oyunun tadını çıkarayım” dedi.&nbsp;Avusturya merkezli video oyunu geliştiricisi Moon Studios’un kreatif direktörü Thomas Mahler ise Musk’a katıldığını dile getirdiği bir paylaşım yaptı. Sanatçıların sanatçı olmasına izin verilirse DEI kriterlerinin kendiliğinden karşılanabileceğini belirten Mahler, zorlama bir temsiliyetin şirketleri, çeşitliliği mümkün kılmak için sarf edilen doğal çabadan uzaklaştırdığını dile getirdi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">DEI tam olarak neye sebep oluyor?&nbsp;</h2>Oyun endüstrisinde DEI akımı, farklı cinsiyet, ırk, etnik köken ve bakış açılarına sahip veya çeşitli dezavantajları bulunan insanların video oyunlarında geniş bir şekilde temsil edilebilmesini amaçlıyor. Bu sayede video oyunlarının her bir oyuncu için arka planı ne olursa olsun kapsayıcı hâle getirilebilmesi hedefleniyor. Böylece tüm oyuncular, temsil edildiği ve değerli hissettiği bir ortamın içinde yer alabiliyor.&nbsp;Bu tip bir yaklaşım, video oyunu şirketlerindeki işgücünü çeşitlendirmekten oyun anlatısındaki karakterleri ve temaları çeşitlendirmeye kadar pek çok farklı pratiği&nbsp;içerebiliyor. Oyuna renk körü modu veya altyazılar entegre etmek de dezavantajlı oyuncuların ekosisteme dahil edildiği bir ortam yaratarak oyunu çok daha kapsayıcı hâle getirebiliyor.&nbsp;Geniş açı: Aralarında Ubisoft, Electronic Arts, CD Projekt Red ve Sony Interactive Entertainment’ın da bulunduğu birçok video oyunu devi, geliştirme süreçlerine DEI stratejilerini dahil ediyor. Kadın bir ana karakteri bulunan Star Wars Outlaws, başkahramanın siyahi bir Hispanik olduğu Marvel's Spider-Man: Miles Morales ve farklı cinsel yönelimlere sahip karakterlerin bulunduğu Cyberpunk 2077, geliştirme sürecinde DEI kriterlerine bağlı kalınmasının en önemli çıktıları arasında yer alıyor.&nbsp;Öte yandan:&nbsp;Birçok geliştirici, oyuncu ve oyun eleştirmeni, DEI’ya fazla odaklanmanın oyuna ilişkin öncelikleri kalite ve yaratıcılıktan uzaklaştırdığını söylüyor. Bazı oyuncular, birçok kişiye kimliğini ve hikayesini oyunda bulma fırsatı sunduğu için DEI’ın oyuncu deneyimini iyileştirdiğini savunsa da pek çok oyuncu, bu DEI kriterlerinin oldukça zorlama bir biçimde oyuna entegre edildiğini dile getiriyor.&nbsp;Video oyunu şirketleri, ağırlıklı olarak yasal problemlerden kaçınmak ve yatırımcı desteği kazanmak için DEI trendine yöneliyor. Zira video oyunu odaklı yatırım fonları üzerinden büyük oyun şirketlerine milyonlarca dolar yatırım yapan BlackRock, State Street ve Vangourd gibi yatırım şirketleri, sektör trendine ayak uydurarak DEI stratejileri izleyen oyun şirketlerine yöneliyor.Fakat bu oyunların aldığı negatif geri bildirimler, oyun şirketlerinde büyük bir kâr kaybı yaratarak DEI stratejilerinin izlenmesini neredeyse imkansız hâle getiriyor. Kârlılığında önemli düşüşler yaşayan Ubisoft gibi şirketler, işgücünü çeşitlendirmek için istihdam ettiği çalışanların büyük bir bölümünü tekrar işten çıkarmak durumunda kalıyor ve satış beklentilerini karşılamayan oyunların anlatılarında yeniden değişikliğe gidiyor. Bu entegrasyon biçimi, DEI’ı oyun endüstrisi için sürdürülebilir bir strateji olmaktan uzaklaştırıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eleştiriler, uygulama biçimine odaklanıyor&nbsp;</h2>Oyun eleştirmenlerine göre şirketler, gerçek bir temsiliyet yaratmak yerine yalnızca finansal kazançlar elde etmek için yapılacaklar listesine tik atar gibi çeşitli karakter ve temaları oyunlara gelişigüzel bir şekilde dahil ediyor. Listeye tik atmaya bu denli odaklanıldığında geliştiriciler, oyunlardaki ayrıntılar, anlatı ve tasarıma gereken özeni gösteremiyor. Bu nedenle birçok oyun hatalar, teknik eksiklikler ve hikaye boşluklarıyla birlikte geliyor. DEI kriterlerine odaklanan oyunlara ilişkin en yaygın iki eleştirinin “ruhsuzluk” ve “aceleye getirilme” olduğu görülüyor.&nbsp;Önemli ayrıntı: Musk ve Mahler’ı destekleyen birçok kişi, oyunlarda çeşitliliğin kurumsal bir zorunluluk olarak değil, iyi anlatılmış bir hikayenin bir parçası olarak doğal biçimde hayat bulması gerektiğini savunuyor. Bu kişilere göre belirli karakter türleri ve temaları zorlama bir biçimde oyuna dahil etmek, yalnızca çeşitlilik ölçütlerini karşılamak üzere yaratılmış tek boyutlu karakterlerin ortaya çıkmasına yol açıyor. Concord&nbsp;ve Dustborn gibi oyunlar, sahte bir temsiliyet yarattıkları, zorlama karakterler ve temalara sahip oldukları öne sürülerek eleştiriliyor.&nbsp;Oyun geliştiricileri, çeşitliliğe ilişkin kotaları doldurmaya çok fazla odaklandığında karakterlerin derinliğinden ödün vermek durumunda kalabiliyor. Bu nedenle oyunlar, oyuncuların çok daha az ilgisini çekecek deneyimler yaratıyor. Yenilikçi ve ilgi çekici anlatılara odaklanmak yerine DEI stratejisiyle uyumlu içerikler oluşturmaya odaklanmak, yaratıcılığı negatif bir biçimde etkiliyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">DEI, milyarlarca dolarlık bir endüstri oluşturdu</h2>Üstelik oyun endüstrisindeki DEI trendi, “DEI danışmanlığı” adı altında milyarlarca dolarlık bir endüstri de oluşturdu. Sweet Baby Inc. gibi şirketler, oyun şirketlerine DEI stratejilerini nasıl oyunlarına entegre edebileceklerine yönelik danışmanlık hizmetleri vermeye başladı.&nbsp;Bilgi notu:&nbsp;Sweet Baby Inc., şu anda Xbox Game Studios, Ubisoft, Square Enix, Rocksteady, Electronic Arts ve Wizards of the Coast gibi birçok büyük oyun şirketiyle çalışıyor. Şirket, sıklıkla bu oyun stüdyolarının DEI hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olurken oyunları daha kötü hâle getirdiğine yönelik eleştiriler alıyor.&nbsp;Alan Wake 2, Assassin’s Creed Valhalla, Dungeons &amp; Dragons: Dark Alliance, God of War Ragnarök, Marvel’s Spider-Man 2, Marvel’s Wolverine ve Suicide Squad: Kill the Justice League, şirketin hikaye danışmanlığı, anlatı yönetimi, tasarım, senaryo yazımı, karakter danışmanlığı ve kültürel danışmanlık gibi çeşitli oyun geliştirme süreçlerine müdahil olduğu oyunlar arasında yer alıyor.&nbsp;Öte yandan: Oyun endüstrisindeki DEI stratejilerine yönelik eleştirilerin büyük bir çoğunluğu, DEI ideallerinin kendisinden çok, oyun endüstrisine dahil edilme biçimine odaklanıyor. DEI, kapsayıcılık yaratarak oyuncu deneyimini iyileştirmeye ve toplumsal stereotipleri pekiştirmeyi önlemeye yönelik çözümler sunsa da DEI stratejilerinin oyun endüstrisinde uygulanma biçimi dolaylı olarak, arzulananın aksine oyun deneyimini negatif bir biçimde etkiliyor.&nbsp;Bu nedenle uzmanlar, oyun şirketlerinin oyuncuların değer verdiği kalite ve yaratıcılıktan ödün vermeden kapsayıcılığı artırabilecekleri bir denge kurmaları gerektiğine işaret ediyor.

Quando İçgörü

Geride bıraktığımız son birkaç yıl, video oyunu endüstrisinde keskin düşüşlere sahne oldu. Bu düşüşün DEI olarak adlandırılan "Çeşitlilik, Eşitlik ve Kapsayıcılık" kriterlerinin oyun şirketlerinde yaygınlaşmasıyla aynı döneme denk gelmesi, yaratıcılıkla kapsayıcılık arasındaki bağlantının sorgulanmasına neden oldu. Peki sorun bu prensiplerde mi, yoksa uygulanma biçimlerinde mi?

Thomas Mahler ile ilgili hikayeler