<img src="https://images.aposto.com/2025/6/6/1752338037934.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Cüce su aygırı bir yaşında: Bakıcısını ısırmaya çalıştığı görüntüleriyle ünlenen cüce su aygırı Moo Deng’in doğum günü için bir günde 12.000 kişi, Tayland’da annesiyle birlikte yaşadığı Khao Kheow Açık Hayvanat Bahçesi’ne ellerinde bitki ve meyve dolu hediye sepetleriyle akın etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi:&nbsp;<a data-sk="tooltip_parent" data-stringify-link="https://aposto.com/s/internetin-yeni-yildizi-moo-deng-ve-etrafinda-donen-tartismalar" fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/internetin-yeni-yildizi-moo-deng-ve-etrafinda-donen-tartismalar" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İnternetin yeni yıldızı Moo Deng ve etrafında dönen tartışmalar</a> | Angst,&nbsp;Deniz Aytekin</li></ul>

Soli

İki, üç haftadır Twitter’da (yeni adıyla X) gördüğüm Moo Deng ile ilgili neredeyse tüm paylaşımları yer imlerine ekliyor, canım sıkıldıkça tekrar tekrar açıp bakıyorum.&nbsp;Tanımayanlar için:&nbsp;Moo Deng, Bangkok’un 100 kilometre güneydoğusundaki Khao Kheow Açık Hayvanat Bahçesi’nde annesi Jona ile birlikte yaşayan&nbsp;üç aylık yavru bir cüce su aygırı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Zıpır domuz anlamına gelen ismini Tayland mutfağındaki bir köfte çeşidinden almış.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2024/9/5/1728056423317.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Moo Deng ve annesi JonaBatı Afrika’ya özgü su aygırlarının küçük kuzenleri olarak bilinen ve 4,5-6,5 kg. ağırlıkta dünyaya gelen cüce su aygırları yetişkinlikte 70-80 santimetre boya ve normal bir su aygırının dörtte biri ağırlığa ulaşıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çoğunluğu Fildişi Sahillerinde ve Liberya’da bulunan cüce su aygırları&nbsp;içe kapanık yaşam biçimleri ve geceleri sevmeleriyle biliniyor.&nbsp;</li></ul>Gün batımından şafağa kadar bataklıklardaki ve nehir kenarlarındaki bitkileri yemek için tek başlarına ya da çiftler hâlinde gezmeye çıkıyorlar. Birçok türün aksine bir başka cüce su aygırıyla karşılaştıklarında saldırganlaşmak yerine&nbsp;birbirlerini görmezden gelmeyi tercih ediyorlar.<img src="https://images.aposto.com/2024/9/5/1728057455930.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Moo Deng bakıcısına "saldırırken."Moo Deng’in bir günü ise türdeşlerinden çok farklı geçiyor. Eylül ayında bakıcılarının fotoğraf ve videolarını paylaşmaya başlamasından kısa süre sosyal medyayı ele geçiren Moo Deng’in henüz dişleri çıkmamasına rağmen bakıcılarını ve önüne gelen neredeyse her şeyi ısırmaya çalıştığı görüntüler, birkaç gün içinde milyonlarca kez paylaşıldı. Kısa süre sonra yavru su aygırının her hareketi meme’e dönüşmeye başladı ve sayısız viral içeriğe malzeme oldu.<img src="https://images.aposto.com/2024/9/5/1728056724048.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.01" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sephora Tayland'ın Instagram hesabından.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Refah ve patent tartışmaları</h2>Annesiyle birlikte yaşadığı hayvanat bahçesinde ziyaretçi patlaması yaşanınca Moo Deng’in bulunduğu alana ziyaretler bir kerede 30-50 kişilik gruplarla ve beşer dakikayla sınırlamak zorunda kaldı. Zaman zaman ziyaretçilerin görüntü alabilmek için anne-kıza çeşitli objeler fırlatmaları, su atmaları&nbsp;gibi tatsız olayların da etkisiyle Moo Deng’in yaşam şartlarıyla ilgili tartışmalar büyüdü.PETA, Moo Deng'in özgürlük hakkından mahrum bırakıldığı iddiasıyla hayvanat bahçesini eleştirdi. Grubun başkan yardımcısı Jason Baker konuyla ilgili açıklama yaptı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Bir bebeğin esaret altında doğmasının hiçbir sevimli tarafı yok. Su aygırlarının yeri vahşi doğadır, ancak Moo Deng asla bir kafesin dışında yaşayamayacak. Ömür boyu hapse mahkum edilme riskiyle karşı karşıya.Hayvanların varlık nedeni bizim eğlencemiz değildir. Onları halka göstermek için yetiştirmek çektikleri acıyı sürekli kılmaktadır. PETA, bu acımasız döngüye bir son verilmesi ve hayvanları gerçekten ait oldukları yerde, doğada koruyan çalışmalara öncelik vermesi çağrısında bulunmaktadır."</blockquote>Hayvanat bahçesi müdürü Narongwit Chodchoi iddiaları reddederek, tesisin Moo Deng de dahil olmak üzere 2.000'den fazla hayvana baktığını, onların refahını ve yaşam kalitesini gözettiğini söyledi; ayrıca PETA’yı eksik bilgiye dayanarak yorum yapmakla suçladı.Khao Kheow Açık Hayvanat Bahçesi daha önce de hayvanseverlerin tepkilerinin odağı olmuştu. 2021 yılında ziyaretçilerin bir cam arkasından izlediği fil gösterilerinde filler yüzüp dans ediyordu. Hayvanat bahçesi yönetimi, sosyal medyanın hayvan zulmü örneği olarak nitelendirdiği tepkilere rağmen gösterileri savunmuştu.<img src="https://images.aposto.com/2024/9/5/1728056952403.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.66" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hayvanat bahçesinde düzenlenen fil gösterisi.Bir başka tartışma da Chodchoi’nin, Moo Deng’in her türlü görüntüsü ve uyarlaması için patent ve ticari marka alma sürecinde olduklarını belirten açıklamasının etrafında dönüyor. Hayvanat bahçesinin bir hayvanın haklarına sahip olmasının adil olup olmadığı ve imajların Moo Deng’e ait olduğunun nasıl tespit edileceği &nbsp;belirsizliğini koruyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Vahşi doğada sessizce yok olan bir tür</h2>Cüce su aygırları onlarca yıldır koruma altında bir tür olarak kabul edilmesine rağmen doğada bu türe ait yalnızca 2.000 civarında birey kaldığı düşünülüyor. Fildişi Sahili'ndeki İsviçre Bilimsel Araştırma Merkezi'nde araştırmacı olan Bogui Elie Bandama, bu türü korumaya dair çalışmaların ihmal edildiğini, ancak 2010 yılından beri hatrı sayılır araştırma ve çalışmalar yapıldığını söylüyor.Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından “tehlike altında” ve Londra Zooloji Derneği tarafından “nesli tükenmekte” olan türler arasında sınıflandırılan popülasyon, ormansızlaşma yoluyla habitat kaybı başta olmak üzere kereste ihracatı için büyük ölçekli ağaç kesimi, yasa dışı madencilik, kaçak avcılık gibi tehditlerle karşı karşıya.IUCN'e su aygırı türlerinin hayatta kalma planı için veteriner danışmanlığı yapan Gabriella Flacke, ormansızlaşmanın boyutlarının ve orman habitatlarının bozulmasının, cüce su aygırlarının yabanıl doğada hayatta kalmasını zorlaştırdığını söylüyor. Flacke, halihazırda doğası gereği kısıtlı bir menzile sahip olan türün artan tehditlere karşı özellikle savunmasız hâle geldiğini vurguluyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Gidebilecekleri başka bir yer yok. Yaşam alanları, doğal davranışlar sergileyebilecekleri, üreyebilecekleri ve ekosistemin ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri alanlar giderek azalıyor."</blockquote>

cüce su aygırı ile ilgili hikayeler