Avrupa’nın kalbinde yer alan Hollanda, inovasyon odaklı yaklaşımı ve sürdürülebilirlik hedefleriyle dikkat çeken bir cleantech (temiz teknoloji) ekosistemi inşa ediyor. Rüzgar enerjisi projelerinden döngüsel ekonomi odaklı cleantech girişimlerine kadar Hollanda, çevresel sürdürülebilirlik alanında küresel ölçekte öncü bir rol üstleniyor.&nbsp;Peki, Hollanda bu alanda bu büyük başarılara nasıl imza atıyor?<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yenilenebilirliğin öncüsü: Rüzgar ve güneş</h2>Hollanda, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımında büyük adımlar atarak sürdürülebilir gelecek vizyonunu cleantech inovasyonlarıyla hayata geçiriyor. Ülke, özellikle rüzgar enerjisinde Avrupa liderlerinden biri olarak dikkat çekiyor. 2021 yılı itibarıyla, Hollanda'nın toplam enerji üretiminin %16’sı rüzgar enerjisinden sağlanıyor. Kuzey Denizi’ndeki offshore (deniz üstü) rüzgar çiftlikleri, hem enerji ihtiyacını karşılamakta hem de küresel karbon emisyonlarını azaltmada etkili bir rol oynuyor.Bu alanda öne çıkan North Sea Wind Power Hub, Hollanda’nın sürdürülebilir enerji planlamasındaki yenilikçi yaklaşımını simgeliyor. Hollanda, Danimarka ve Almanya’nın işbirliğiyle geliştirilen proje, Kuzey Denizi’nde bir enerji adası inşa ederek Avrupa’nın yenilenebilir enerji kapasitesini artırmayı hedefliyor. Proje tamamlandığında, 100 milyon haneye temiz enerji sağlama kapasitesine ulaşması bekleniyor.Güneş enerjisi ise Hollanda’nın sürdürülebilirlik alanında attığı bir başka adım olarak dikkat çekiyor. Yenilikçi finansman modelleri ve teknoloji yatırımları sayesinde, ülkenin güneş enerjisi kapasitesi 2021 yılında 14 GW’a ulaşmıştır. Cleantech girişimleri de bu başarıya katkı sağlıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Örneğin, <a fr-original-style="" href="https://www.solaroad.nl/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">SolaRoad&nbsp;</a>projesi, yolların güneş enerjisi üretecek şekilde yeniden tasarlanmasını sağlayarak ulaşım ve enerji sektörlerini birleştiren bir yenilik sunuyor ve dünyanın ilk güneş enerjisi üreten bisiklet yolu olarak bilinen yenilikçi bir proje olarak öne çıkıyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Döngüsel ekonomi ve cleantech girişimleri</h2>Hollanda, döngüsel ekonomi kavramını cleantech çözümleriyle hayata geçirerek sürdürülebilirlikte fark yaratıyor. Ülke, 2050 yılına kadar tamamen döngüsel bir ekonomi olmayı hedeflerken, cleantech girişimleri bu dönüşümde kilit rol oynuyor.Öne çıkan girişimlerden biri olan Excess Materials Exchange, işletmeler için bir dijital platform sunarak kullanılmayan malzemeleri geri dönüştürülebilir kaynaklara dönüştürüyor. Döngüsel ekonomiyi teşvik eden bu girişim, işletmelerin atıklarını değerli birer kaynak haline getirerek sürdürülebilirliği artırıyor.Ayrıca, Fairphone gibi teknoloji odaklı girişimler, elektronik atık sorununa çözüm getirmeyi amaçlıyor. Şirketin modüler akıllı telefonları, kolay tamir edilebilirlik ve geri dönüştürülebilirlik özellikleriyle dikkat çekerken cleantech inovasyonunun günlük yaşama nasıl entegre edilebileceğinin başarılı bir örneği olarak öne çıkıyor.<img src="https://images.aposto.com/2024/11/3/1733332922191.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.57" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cleantech tarım ve enerji teknolojileri</h2>Hollanda, cleantech çözümleriyle tarım ve enerji sektörlerini dönüştürmeye devam ediyor. The Greenhouse of the Future projesi, sensörler ve yapay zeka kullanarak sera yönetimini optimize ediyor. Böylece enerji tüketimi önemli ölçüde azaltılırken ürün verimliliği artırılıyor. Proje, cleantech teknolojilerinin tarım sektöründe nasıl bir fark yaratabileceğini gözler önüne seriyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hollanda merkezli <a fr-original-style="" href="https://protix.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Protix</a> ise tarım sektörüne yenilikçi bir bakış açısı getiriyor. Şirket, böceklerden protein üretimi yaparak hem kaynak verimliliğini artırıyor hem de sürdürülebilir hayvan yemi üretimini mümkün kılıyor. Protix, Avrupa’da cleantech odaklı gıda teknolojilerinin öncülerinden biri olarak kabul ediliyor.</li></ul>Tarım sektörü yalnızca gıda üretiminde değil, aynı zamanda yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesinde de önemli bir rol oynuyor. Hollanda’daki enerji kooperatifleri, çiftçilerin güneş panelleri ve biyokütle tesisleri kurarak yerel enerji üretimini artırmalarına olanak tanıyor. Böylece, yerel ekonomileri güçlendirirken cleantech çözümlerini kırsal bölgelere taşıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cleantech girişimlerinin yükselişi</h2>Hollanda’nın cleantech ekosistemi, girişimcilik açısından oldukça dinamik bir yapıya sahip. Amsterdam, Startup Genome tarafından Avrupa’nın en yenilikçi startup ekosistemlerinden biri olarak sıralanırken, cleantech girişimleri 2022 yılında 2 milyar avronun üzerinde yatırım çekmeyi başardı. Bu girişimlerden biri olan <a fr-original-style="" href="https://www.eneco.nl/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Eneco</a>, enerji sektöründe yenilikçi çözümler sunarak temiz enerji kullanımını yaygınlaştırıyor. Şirketin geliştirdiği "CrowdNett" platformu, ev sahiplerinin enerji depolama sistemlerini ağ üzerinden paylaşarak enerji tüketimini optimize etmelerine olanak tanıyor. Yenilenebilir enerjinin daha verimli kullanılmasını sağlarken, enerji sektöründe cleantech inovasyonlarının yaratabileceği sosyal etkileri de gözler önüne seriyor.Bir diğer örnek olan <a fr-original-style="" href="https://www.next-sense.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Physee</a> ise binaların enerji verimliliğini artırmak için akıllı pencere teknolojisi geliştirdi. Geliştirdikleri teknoloji ile güneş ışığını enerjiye dönüştürerek hem enerji tasarrufu sağlıyor hem de çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunuyor. Physee, akıllı bina teknolojilerinin cleantech ekosistemindeki önemini vurgulayan öncü girişimlerden biri olarak dikkat çekiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Amsterdam: Cleantech ekosisteminin kalbi</h2>Amsterdam, yenilikçi yaklaşımları ve sürdürülebilirlik odaklı politikalarıyla cleantech alanında Avrupa’nın önde gelen merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor. Şehir, döngüsel ekonomi ve yenilenebilir enerji projeleri için sunduğu benzersiz fırsatlarla girişimciler ve yatırımcılar için bir cazibe merkezi hâline gelmiş durumda.Amsterdam, döngüsel ekonomiyi sadece bir hedef değil, bir yaşam biçimi olarak benimsemiş bir şehir. "Donut Modeli" olarak bilinen ekonomik model çerçevesinde, kaynak kullanımında verimliliği artırmayı ve atık miktarını minimize etmeyi başarıyor.Hollanda’nın enerji geçişindeki önemli rolü, Amsterdam’da somut başarılarla kendini gösteriyor. Şehir, yenilenebilir enerji projelerini destekleyen çeşitli finansal teşvikler ve girişimci dostu politikalar uyguluyor. Örneğin, Amsterdam merkezli Watermeln, yeşil hidrojen jeneratörleri geliştirerek enerji sektöründe çığır açan teknolojilere öncülük ediyor.Amsterdam, sürdürülebilirlik konusundaki liderliğini uluslararası sıralamalarda da göstermeye devam ediyor. 2024 Arcadis Sürdürülebilir Şehirler Endeksi’nde&nbsp;birinci sırada yer alan şehir, çevresel politikalar, yenilikçi çözümler ve güçlü iş birliği ağlarıyla bu başarıyı elde etti. Yenilenebilir enerji ve temiz teknoloji alanlarında çalışmalar için Amsterdam, sadece bir şehir değil, bir ekosistemdir denebilir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cleantech ile sürdürülebilir büyüme</h2>Hollanda, cleantech odaklı stratejileriyle sadece Avrupa’da değil, dünya genelinde sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak isteyen ülkeler için ilham verici bir model oluşturuyor. Ülke, 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını %49 oranında azaltmayı ve yenilenebilir enerji kullanımını %70’e çıkarmayı hedefliyor. Bu hedeflere ulaşmak için cleantech girişimleri ve projeleriyle kamu ve özel sektörün işbirliğiyle çalışmalarına devam ediyor.Hollanda, cleantech alanındaki öncülüğüyle çevre ve ekonomi arasında uyumlu bir denge kurarak, gelecek nesillere daha sürdürülebilir bir dünya bırakma vizyonunu gerçeğe dönüştürüyor. Yenilikçi projeleri ve özgün yaklaşımları sayesinde küresel ölçekteki büyük sorunlara ilham kaynağı olabilecek çözümler sunmayı sürdürüyor.

Pareto Sürdürülebilirlik

Sürdürülebilir gelecek vizyonu ile yatırımlarına hız kesmeden devam eden ve cleantech alanında dünyanın önde gelen ülkelerinden Hollanda'nın sırrı ne? Ülkede imza atılan başarılı projeler ve cleantech girişimcilerine sağlanan fırsatlar neler? 

Cleantech ekosistemine bakış: Hollanda'nın sırrı ne?

Döngüsel ekonomi ile ilgili küresel çalışmalar ilerledikçe konseptin “yenilikçi” atık yönetiminden çok daha fazlasını içerdiği çok daha fazla paydaş tarafından kabul edilmeye başlandı. Döngüsel ekonominin temelde kaynakların verimli kullanımı sayesinde sıfır kaynak (raw material) kullanımının önüne geçilmesine olanak tanıması ve bu sayede hem kirliliğin önlenmesi hem de var olan tüm kaynakların daha verimli kullanılması mümkün.Kaynakların verimli ve uzun süre kullanımı için üretici firmaların kaynak tedarik süreçlerinin en baştan tasarlanmasını gerektiren bir dizi çalışma yapması gerekiyor. <a fr-original-style="" href="https://www.gartner.com/en/newsroom/press-releases/2022-09-28-gartner-survey-shows-74-percent-of-supply-chain-leaders-expect-circular-economy-to-increase-profits-through-2025" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2022 yılında yapılan araştırma</a> tedarik zinciri yöneticilerinin %74’ünün 2022-2025 yılları arasında döngüsel ekonomi prensipleri ile hayata geçirilen projelerin ve aksiyonların artmasını beklediğini gösteriyor. Bu noktadan yola çıkarak bu haftaki yazımızda döngüsel kaynak kullanımı ve tedarik zinciri sistemlerinin baştan tasarlanması için dikkat edilmesi gerekenleri ve yol haritasını tartışmaya açıyoruz.Tartışmamıza geçmeden hemen önce&nbsp;döngüsel kaynak&nbsp;tanımını bir kez daha hatırlamakta fayda var. Döngüsel kaynaklar; ilk defa (raw material) veya tekrar kullanılan ve yeniden kullanılabilir, yenilenebilir, onarıcı ve sürdürülebilir şekilde üretilmiş, çoğunlukla ürün ve ambalaj üretiminde kullanılan kaynaklardır. Üretim süreçlerinde ham madde olarak kullanılacak olan bu kaynakların toplam kullanılan ham madde içindeki oranı (toplam ağırlık ve % olarak ölçülebilir) şirketlerin tedarik zincirlerindeki döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde odaklanması gereken en önemli metriktir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Döngüsel kaynaklar ve tedarik zinciri</h2>Dünya üzerindeki tüm kaynaklar sonsuzmuş gibi davranarak geliştirdiğimiz modern dünya düzeninde artık bu yaklaşımın ne kadar hatalı olduğunu hem iş dünyasında hem de özel hayatlarımızda farklı şekillerde deneyimliyoruz. Ham madde fiyatlarındaki dengesizlikler, bazı malzeme ve materyallere erişimde yaşanan sıkıntılar vb. problemler kaynak tercihinde döngüsel ekonomi prensiplerinin neden tercih edilmesi gerektiğini de kanıtlar nitelikte. Peki özellikle iş dünyasında döngüsel kaynak kullanımını artırmak için tedarik zinciri sistemlerini nasıl tasarlamalıyız?Tedarik zincirinin baştan tasarımı süreci şirketlerin değer zinciri boyunca diğer tüm süreçleri de kapsama alarak ele alması gereken bir süreçtir. Tedarik zinciri ve satın alma süreçlerinin bütünsel olarak yönetilmesi için öncelikle ürün tasarım süreçlerinin yeniden değerlendirilmesi gerekiyor. Tasarım, döngüsel ekonomi içindeki en önemli araç olarak karşımıza çıkarken tasarım sürecinin döngüsel ekonomi prensipleri ile yürütülmesi sayesinde ham madde olarak kullanılan kaynakların döngüsel kaynaklardan elde edilmesini sağlamak mümkün. Burada dikkat edilmesi gereken ve sürecin başarıyla devam etmesi için kritik öneme sahip olan odak noktası ise tedarikçiler. Döngüsel kaynakların tedariki için tedarikçilerin de bütüncül yaklaşıma dahil edilmesi ve döngüsel ekonomi prensipleri ile tasarlanan ürünler için gereken döngüsel kaynakların, tedarikçiler tarafından da benimsenmesi gerekiyor. Şirketlerin faaliyet gösterdikleri sektörlere özel olarak fakat bu sektörler sınırlı kalmayacak şekilde alternatif döngüsel kaynaklara yönelmesi için tedarikçilerin de bu faaliyetlerin önemini anlaması, üretici firmalar tarafından sıkı denetimlerden geçirilmesi önem arz ediyor.Döngüsel kaynak tedariki için yalnızca tedarikçilere değil, alternatif iş modellerine de odaklanılması gerekiyor. Daha önceden üretilmiş ürünlerin geri toplanmasına olanak sağlayacak <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/dongusel-is-modellerinin-potansiyel-etkileri" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yenilikçi iş modelleri</a> ve işlevini tamamen yitirmiş olan ürünlerin tüm R-stratejilerinin ardından geri dönüşüm süreçlerine dahil edilmesi de yine döngüsel kaynak kullanımını artıracak farklı iş modelleri ile mümkün olabilir. Mevcut değer zinciri yaklaşımında ürünün üretilmesinin ardından <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/atiklardan-kim-sorumlu" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">üreticilerin tüm sorumluluklarını tüketiciye devretmesi</a> nedeniyle kaynakların yeniden ekonomiye kazandırılması süreçlerinde sıkıntılar yaşanıyor. Döngüsel ekonomiye geçiş sürecinin de en temel sorunlarından olan bu geri toplama süreçlerinin verimli bir şekilde tasarlanması için tüketicilerin de süreçlere dahil edilmesi gerektiğini bir kez daha hatırlatmakta fayda var.Tasarım sürecinde üretilecek olan ürün ve hizmetlerin hem üretimde hem de tüketim sürecindeki olası çevresel etkilerinin önceden analiz edilmesi, farklı kullanım senaryoları üzerinden tekrar değerlendirilmesi de en doğru döngüsel kaynak tercihinin yapılması açısından kritik. Burada akıllara Yaşam Döngüsü Analizi (Life Cycle Assessment/LCA) gibi farklı çevresel etki analiz araçları gelebilir. LCA ile ilgili daha önceden hazırlamış olduğumuz&nbsp;“<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/yasam-dongusu-analizilca-and-dongusel-ekonomi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yaşam Döngüsü Analizi (LCA) &amp; Döngüsel Ekonomi</a>” başlıklı yazımızı ilgililer için hatırlatırız.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Döngüsel kaynak kullanımı yol haritası</h2>Paris Anlaşması ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile günümüzde birçok şirket sürdürülebilirlik çalışmaları kapsamında tedarik zinciri süreçlerini Çevresel, Sosyal ve Yönetişim (ESG) konu başlıkları altındaki küresel metrikler ve yönlendirmelerle yeniden tasarlamaya çalışıyor. Bu çalışmalar döngüsel kaynak kullanımını teşvik eden farklı uygulamaları içerse de tam anlamıyla döngüsel kaynak kullanımı için gereken adımları kapsamıyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1- İlk analiz</h3>Döngüsel kaynakların mevcut ham madde tedariki içindeki oranını artırmak için şirketlerin hayata geçirmesi gereken ilk uygulama elbette mevcut süreçlerin analizidir. Satın alınan ve üretim süreçlerinde kullanılan toplam ham madde miktarı içinde her bir ham madde kaleminin ayrı ayrı analiz edilip, oransal olarak en büyük paya sahip olan ham maddelerin belirlenmesi ilk analiz sürecinin en önemli adımı denebilir. Bu analiz sonucu satın almada büyük oranlara sahip ham maddelerin mevcut süreçlerde nasıl tedarik edildiğinin anlaşılması ve bu ham maddelerin hem ilk işleme hem lojistik hem de ürüne ait üretim süreçlerindeki çevresel etkilerinin belirlenmesi ilk analiz adımının detaylı ve kapsamlı bir şekilde yürütülmesi için kritik öneme sahip adımlar olarak karşımıza çıkıyor.<h3 fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2- Alternatiflerin araştırılması</h3>Döngüsel kaynak kullanımı için yürütülen süreçte en zorlayıcı nokta mevcutta kullanılan kaynakların tamamı için alternatiflerin bulunmasıdır. Özellikle sektör dinamikleri gereği birçok sektörde çok kolay yürütülemeyen alternatif kaynak arayışı, özellikle katı regülasyonlara tabi sektörler için (örneğin ilaç endüstrisi) fazlasıyla karmaşık bir yapıda yürütülüyor. İlk analiz aşamasında belirlenen ve satın alma içinde büyük oranlara sahip olan ham maddelerin alternatiflerinin araştırılması ve bu alternatiflerin mevcut iş modellerine entegrasyonu veya bu alternatif ham maddelerin kullanılması için mevcut iş modellerinin nasıl dönüştürülmesi gerektiğinin kapsamlı bir şekilde analiz edilmesi önem arz ediyor.Tüm bu sürecin ürün tasarımı ile birlikte yürütülmesi dolayısıyla ürün tasarımını da direkt etkileyebilecek farklı sonuçların ortaya çıkabileceğinin farkında olunması ve şirketlerin çerçevesi belli olmayan değişime tamamen açık olması bu adımın başarıyla yürütülmesi açısından kritiktir. Alternatif kaynak araştırması sürecinde giriş bölümünde de yer verdiğimiz gibi üretilecek olan ürünlerin geri toplanması veya R-stratejilerinin sırasıyla uygulanmasına olanak tanıyacak farklı iş modellerinin de araştırılması gerekiyor. Yalnızca alternatif ham maddelerin belirlenmesi ve satın alma içindeki oranının artırılması değer zincirinin ne yazık ki birkaç halkasına etki edeceği için şirketlerin geri toplama ile ilgili alternatif modelleri de değerlendirmeye alması ve ürün sahipliğini olabildiğince uzun süre koruması sistemsel bir dönüşüm için fazlasıyla önemli.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">3- Hedeflerin belirlenmesi</h3>Şirketlerin sürdürülebilirlik veya döngüsel ekonomi çalışmalarının en önemli noktası elle tutulur, takip edilebilir ve gerçekten değişimi önceliklendiren hedef belirleme sürecidir. Bugün özellikle şirketlerin sürdürülebilirlik çalışmalarına bakıldığında bilimsel bazlı hedefleri olan şirketlerin çalışmalarının çok daha verimli bir şekilde yürütüldüğünü ve paydaşların da bu tarz net hedefleri çok daha fazla önemsediğini görmek mümkün.Döngüsel kaynak kullanımı ile ilgili hedef belirleme süreci tüm tedarik zincirini ve satın alma süreçlerini etkileyecek, şirketin en temel girdilerini döngüsel ekonomiye uygun şekilde güncelleyecek kadar önemli bir hedeftir. Burada dikkat edilmesi gereken konu ise elbette şirketin faaliyet gösterdiği sektöre uygun, belirli bir altyapısı olan ve en önemlisi uzun vadede tamamen döngüsel kaynak kullanımına olanak tanıyacak bilimsel temelli hedefler verilmesidir. Şirketlerin sürdürülebilirlik olgunluklarının eşit olmadığı gerçeği ve her zaman “daha iyisinin” var olduğunu kabul ederek aynı sektörde benzer iş modellerine sahip yerel ve küresel şirketlerin bu süreçleri nasıl yürüttüğünü anlamak, hedeflerini incelemek ve özelleştirerek kendi süreçlerine dahil etmek, şirketlerin hedef belirlerken dikkat etmesi gereken en kritik nokta olarak değerlendirilmelidir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">4- Süreç yönetimi</h3>Döngüsel kaynak kullanımına geçiş sürecinin son adımı olarak da ilgili süreçlerin hangi birimler tarafından yürütüleceği, üst yöneticilerin hangi noktalarda ne kadar sorumluluk alacakları ve hedef takip süreçlerinin hangi performans göstergeleri ile takip edileceğinin belirlenmesidir. Yönlendirici nitelikteki küresel yol haritalarının ortak noktası ilgili hedeflerin üst yöneticiler tarafından takip edilip edilmediği olarak karşımıza çıkıyor. Bu nokta elbette yöneticilerin sürdürülebilirlik veya döngüsel ekonomi çalışmaları ile ilgili gereken sorumluluğu almalarını sağlamak için öne çıkıyor olsa da yalnızca üst yöneticilerin sorumlulukları değil, ilgili üst yöneticilerle birlikte çalışan diğer şirket çalışanlarının da bu hedefleri benimsemelerine olanak tanıdığı için önemlidir.Süreç yönetimi elbette yalnızca şirket içi ile sınırlı kalmıyor. Tedarik zinciri şirketlerin dış paydaşlarla direkt bağlantıda olmak zorunda oldukları değer zinciri içindeki en kritik alanlardan biri. Bu nedenle süreçlere tedarikçilerin nasıl dahil edileceğinin belirlenmesi, düzenli denetimlerin yürütülmesi ve hedeflerle uyumlu süreç yürütmeyen tedarikçilerle çalışma şartlarının her an tekrar değerlendirilmesi veya farklı yaptırımların uygulanması hem iç hem de dış paydaşların içinde bulunulan sürece adapte olmaları açısından kritik önem taşıyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">İklim krizi ve biyoçeşitlilik gibi küresel krizlerin temel nedenleri arasında yer alan verimsiz kaynak kullanımı özellikle ürün bazlı çevresel etkilerin azaltılmasına olanak tanıdığı için kritik önem taşıyor. Ürün bazlı çevresel etkilerin %80 oranında ürünün tasarım aşamasında önlenebileceği <a fr-original-style="" href="https://joint-research-centre.ec.europa.eu/scientific-activities-z/sustainable-product-policy_en" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tahmin ediliyor</a>. Bu durum ürün tasarım süreçlerinin neden yeniden yapılması gerektiği sorusuna verilebilecek en doğru cevap olarak da dikkat çekiyor.Şirketlerin döngüsel ekonomiye geçiş süreçlerini bütüncül bir şekilde yürütmeleri için yukarıda yalnızca tedarik ve satın alma süreçleri ile ilgili yer verdiğimiz yol haritasının değer zincirinin diğer adımları için de tek tek araştırılması, iyi uygulamaların öğrenilmesi ve şirketlerin kendilerine özel olan operasyonel süreçlerine ve iş modellerine entegre etmeleri gerekiyor. Biz tüketiciler de özellikle satın alma kararı sırasında hangi ürünün hangi ham maddeler kullanılarak yapıldığına dikkat etmeli, alternatifleri değerlendirmeli ve uzun vadede “değer yaratan döngüsel tüketici” olmak için farkındalığımızı gündelik hayatın her alanında kullanmalıyız.

döngüsel ile ilgili hikayeler