“İstanbul’da denize girmek,&nbsp; öbür dünyada cennete girmekten daha zor.” Aziz Nesin&nbsp;İstanbul. Altı tarafı denizlerle çevrili. Dünyanın ender deniz şehirlerinden biri. Kıyı uzunluğu 515 kilometreyi bulmasına rağmen, binlerce yıllık bu şehrin sakinleri, ne yazık ki deniz kültürünü geç keşfedip erken kaybetmiş. “Yaz geldi mi mübalağasız bütün Türkiye, plajlar şehri İstanbul’a akın ederdi.” cümlelerini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzFmMTRmNzViOThmMDAwODE4OWJlMCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MDM3NzVlMDAxNmYwMDA4N2YyMDJiJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy55b3V0dWJlLmNvbSUyNTJGd2F0Y2glMjUzRnYlMjUzRDFpSnY1dFBBYjFn"">dinlerken</a> yüzümde ister istemez buruk bir gülümseme oluşuyor. “İstanbul, plajlar şehri?” İstanbul nasıl olur da önceden “plajlar şehri” olarak anılırken günümüzde bunu hayal etmek bile bu kadar zor? Gelin bugün sizinle bu zorlu günlerden biraz dikkatimizi uzaklaştırıp zamanda bir yolculuk yapalım ve İstanbul’un “betonlarla çevrili” değil de “plajlar şehri” olarak anıldığı zamanlara gidelim. Deniz hamamlarından, İstanbul’un ilk plajına ve daha birçok eski güzel anıdan bahsedelim. Pazar günümüz güzelleşsin, içimiz ısınsın.Deniz hamamları: Yolculuğumuzu İstanbul’un denize girme serüveninin başladığı yıllara dönerek başlatalım dilerseniz. İlk durağımız deniz hamamları. 19'uncu yüzyılın ortalarından başlayarak 20'nci yüzyılın ilk çeyreğine kadar İstanbul’da saltanat süren deniz hamamları, İstanbulluların serinlemek ve dinlenmek için tercih ettikleri mekânların başında geliyordu. “Deniz hamamı” ya da “deniz banyosu” olarak adlandırılan bu mekânlar; denizin içinde, suya dayanıklı ahşap kazıklar üzerine inşa edilmiş ve ahşap duvarlarla örtülerek ayrılmış <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzFmMTRmNzViOThmMDAwODE4OWJlMCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MDM3NzVlMDAxNmYwMDA4N2YyMDJiJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnZlc2FpcmUub3JnJTI1MkZpc3RhbmJ1bGRhLWRlbml6LXNlZmFzaS1kZW5pei1oYW1hbWluZGFuLXBsYWphLW5vc3RhbGppJTI1MkY="">yapılardı.</a> Dışarıdan kapalı kutucuklara benzeyen bu yapılar, kıyıya yine kazıklar üzerine oturtulan bir köprüyle bağlanırdı. Dahası, bir işletmenin kadın ve erkek için inşa ettiği deniz hamamları arasında en az iki yüz adım bulunurdu ve kadınların kabinleri deniz seviyesine kadar kapalıyken erkeklerin kullandığı deniz hamamlarının altı genellikle açık bırakılırdı.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-28T06:51:53.897Z.jpeg" alt="İstanbul'un plajları"><figcaption>İstanbul'un plajları</figcaption></figure>Fülürye’den Florya’ya: “Osmanlı İstanbulu'nun dışında kalan Florya, önceleri halk için bir mesire yeriydi. Florya’da güneşlenip denize giren ilk topluluklar ise Ekim Devrimi sonrası ülkelerini terk ederek İstanbul’a sığınan Beyaz Ruslar ve Birinci Dünya Savaşı sonrası işgal için şehirde bulunan; İngiltere'den gelen askerler oldu. Önceden kadın ve erkeklerin kolları ve bacakları açıkta bırakan kıyafetleriyle kumlara uzanıp denizde birlikte yüzdüğünü gören İstanbul halkı, hayretler içinde kalsa da bu durum zaman içinde değişti. Ayrıca, eskiden “Fülürye” olarak bilinen semt de Rusya'dan gelenlerin telafuzuyla “Florya”ya <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzFmMTRmNzViOThmMDAwODE4OWJlMCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MDM3NzVlMDAxNmYwMDA4N2YyMDJiJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmxpc3RlbGlzdC5jb20lMjUyRmZsb3J5YS1wbGFqaS1oaWtheWVzaSUyNTJG"">dönüştü.</a>İstanbul’un ilk plajı: Deniz hamamları, 20'nci yüzyılın ilk çeyreğinde yerini hızla plajlara bıraktı. Deniz hamamından plaja geçiş bir devrim niteliğindeydi diyebiliriz. 1920’lere gelindiğinde Florya sahili İstanbul halkı için bir sayfiye yeri hâline geldi. Öyle ki gayrimüslim işletmecilerin kurduğu Solaryum ve Haylayf isimli ahşap baraka tarzındaki sahil gazinoları, kısa süre içinde yetersiz kalmaya başladı. “Eski İstanbul” nostaljisinin en popüler ikonlarından biri olan plajların ilki Florya’da açıldı. 1935'te Atatürk için İstanbul Belediyesi tarafından yaptırılan Florya Cumhurbaşkanlığı Köşkü sayesinde modern bir sahil beldesine dönüşen Florya Plajı, en popüler İstanbul mekânlarından biri hâline geldi.Bir varmış bir yokmuş: İlerleyen yıllarda Florya’yı Moda, Caddebostan, Tarabya, Kilyos, Suadiye ve Süreyya plajları takip etti ve denize giren, güneşlenen modern kadın imgesi dönemin dergilerinde düzenli olarak yer almaya başladı. Ancak 1940 yılından başlayarak özellikle Anadolu’dan İstanbul’a göçle birlikte İstanbul’un nüfusu katlanarak artmaya başladı. İstanbul’un plajları, 1980’lerin sonlarına kadar popülaritesini korusa da sonrasında denizlerin kirlenmeye başlamasıyla hızla işlevini yitirdi. Florya Plajı da son parlak dönemini 80’lerde yaşamış oldu.Ne diyelim, haklıymışsın Aziz’im. İstanbul’da denize girmek, hiç kolay değilmiş.

deniz hamamları ile ilgili hikayeler